장음표시 사용
41쪽
mine elucta coniectura confirmant Resellunt quidam tum nominis argumeto, nam Olispo ex antiquis monimentis,& lapidum inscriptionibus nominari scribique debet. & quoniamVlyssis arae supra mare Armoricum in Belgis non uno loco extabant. nempe ex Graeca vanitate, quem in Deorum numero habebant,e i templa atque Oppida consecrabant. quod Hispanis contigisse etiam non inepte prorsiis arbitrantur.
Hissis res generalis Hispania siccitas. Cop. XIII
NTER EA Gargoris Reκ in Tartessiorum saltu, ubi Titata ronas aduersus deos bella gessisse antiquitas finxit, retum regnutenctis auctore Iustino,ca feras virtutes Omnes,quae magnae in illo fuerunt vina crudelitate suggillabat. Habi lem nepotem ex filia surto conceptum ad depellesam generis ignominiam, dolorem ex eo casu procurandum, eris laniandum in mole obiici mandauit Illa naturae conditione mutata cum insanti exhibuerunt humanitatem, quem e seratus aut animus denegarat, uberibus distentis lacte etiam in os instillato. Reperium incolumem, in angusto primum tramite pecori Lus conculcandia, aut i Di ii proiectum ad maiora sata numina ij seruarunt. Multorum dierum inedia maceratae canes, quibus ' suibus denuo fuerat obiectus, quodam mi- a. sericordiar sensu ultro is ei irunt. In mare demum precipi tatum fluctus stilletarunt cerua in littore diligenter aluit. Pro alimenti coditione animi mores corpora mutantur . era lacte educatus, mirabile dictu est, quantam pedibus grandior celeritatem excitarit serarum cursum adaequabat,vn lique praedas a se ut importunus & audax. neque resisti poterat iam ad velocitatem vires& industriam adderet. In si iijs tamen ediceptus, laqueoq: implicitus ad auum perduci ius est Ille ad iuuenis conspectum sensu naturae tacito, quo saepe ignorantes langimur, nescio quid ea fortuna maius micabat in suci eo vultu nepotia δύ notis,quar insantulo inustar erant, attente consideratis, intellexit nepotem sutina non absque deorum consilio e tot periculis suisse seruatum. ιο odium humanitate , nuratum. Husidem nominatum regio cultu, tum vix ii, apud se habuit moriens successiorem regni,hsredem fortunarum reliquit suscepto imperio Cirteros ante se Reges industria & virtute si apertiuit ingenio praestanti corpore talis laboribus durato quar res magnas dissicultates no iblii in mitigare,sed exhaurire etiam consueuit Ferosi omines per usi os dissipatos in urbes & oppida coire pcrsuasi quanium pra sidii es et in mutua sim cietate,atq; communis iuris commercio demonstrans ait vitie cultioris commoda, lisciplinae studium adiectum sic seri getis mores humanitate mutati. Vini usum agriqj colendi rationem longo ex interuallo res hiluit: num herbis antea,& sponte natis frugibus pomisque tolerabunt vitam. Leges sanxit fora oconstituit iudicia & magis ruitis ordinauit Quo virtutum tenore incredibilem ci suis gratiam apud exteras nationes nominis celebritatem consecutus, artate omni ad ultimam senectutem peracta vitam morte mutauit. Fius posteri per multa secula regnum tenuisse traduntur, nulla neq; nominum neq; temporum
42쪽
temporum designatione . nisi quoa Mahidis res gestat in Dauigia lu3uiei Rogis artatem incidisse creduntur. Iustinus videtur Geryonibus aequalem sacere , ct in diuersa parte tenuisse imperium. Consequenti tempore nihil in Hispania accidit memorabile, quod quidem in litteras sit relatum , praeter in ignem & diuturnam quae non multo post consecuta est in Hispania terriaerisque viginti sex annorum siccitarena ut nostrates historiae assi an tantam ut sontibus fluuiisque omnibus praeter Iberum & Baetim, prae ariditate consumptis humoreque penitus exsiccat quo partes terrae pulvisq; coagmetantur, agri in vastos hiatus abirent, facultate sublata alio commigrare cuia, . pientibus vitae sustentaneae necessitate. sic Hispania locis praesertim medi terraneis arborum & herbarum honore nudata paucas quasdam arbores ad Baetis ripas conseruatas aiun γ bes ijs ct hominibus consumptis fame,in solitudinem redacta est miserabilem vastitatem Regum nobiliumque progenies a stirpe defici tenuioribus,quibus res angusta δomi erat neque in multos dies paratus commeatus in vicinas prouincias locaque maritima tempestiue dilapsis. Vnde terrae tandem post vim ventorum maximam, qui sub se cuti sunt,&arbores omnes radicitus condulserunt, copiosis plui, ijs depulso malo ad pristinas sedes alijs permixti gentibus reuersi Hispanorum gerem& nomen serme ad interitum perductum instaurasse creduntur: sic nostra dio historiae sentiunt. Alij praestanti homines ingenio eruditione magna, huius
narrationis fidem conantur eleuare his iere argumentis. Quod nullus neque Latinorum neque Gnecorum scriptorum,ac ne nostrae quidem omnes ii istoriae tantae rei mentionem saciant, cum saepe leuia & minutissima quaeque persequantur Nulla neque prosectionis Hispanorum neque reditus vestigia exten nulla monimenta, minori saepe cle causa excitari solita. Negant delim de tanta & tam diuturna siccitate,qualem sui se perhibent, humoris partem si 1 quam in Baeti Ibero aut omnino ulla in parte conseruari potuisse, quantum humoris unius a statis spatio ob pluuiarum raritatem solis aestu consimatur ad coniecturam de re tota reuocantes quo tempore saepe copiosa su-3o mina eYsiccantur consumptis penitus aquis praesertim si maligni sideris vis terris incubuerit eoque maiori aliqua ariditate laboratum fuerit. A iijeiunt tam longi temporis siccitate, non satiscere terram sed in puluerem comminui necelle suisse: cum humore cocrescant corpora soluatur ariditate: Asrica Libyaeque exemplo,ubi prae solis aestu te me humore cons amplo, pulueris fluctus montesque vi ventorum concitantur Haec illi. Nos ductam per manus sumam, & historiarum nostrarum consentiens testimonium temere repudianda non putamus. & licet antiquitatem excusare, quae summas rerum nunciat tantum. ordinem & vestigia cofundit:aut quae alijs contigerunt, in alios permutat. fama omnia in maius auget uti in magnorum suminum Ia- o psu, non temporum interuallo modo sed & locorum longinquitate non maxima saepe memoria vitiata. Quod in re praesenti euenisse arbitror aridita te eius temporis,minus diuturna,certe minus graui.pluui)s malignis nun nullis tamen terram irrigatam subactamque ne solueretur in puluerem: neque fluuiorum aquas omnium penitus defecisse,sructus modo arborum terraeque
43쪽
fruges ass maturitatem perduci, hiatusque & voragines semel patefactos: coagmentari nimiam siccitatem vetasse. Et sortassis quoa phaeronis aetate in alijs prouincijs accidit:terras exustas solis arfloribus aeris insolenti siccitate fabulae commento rem gestam antiquitas adumbrauit)eandem calamitatem Hispania pertulit,huic alioqui malo inter primas obnoxia.
1sPANIAE ,astitati, suma finitimarum gentium animos
misericordia compleuit, rerum humanarum vices consideran- 1 otium: seincte depulso malo magnam earu multitudinem in prouinciam attraxit Agros,cultum & copias Ilispanorum, aut suis ipsi oculis viderant rebus integri aut es aliorum praedicatione adamare coeperant. Cum uxoribus,liberis,atque impedimentis omnibus populariter commigrarunt: statque latissimae prouinciae eam pro se quisq; partem domicilio delegit, quam resus suis maxime idoneam fore iudicabat: siue pecore diues ese sue agrorum cultui commerciove deditus Horum in
dustria, multitudine se cunditate haud longissimo tempore pristina elegantia, cultus,si e luciatia restituta locis est,noua j rebus facies redulia malorum
colluuione sublata. lix sinitima Galila Celta, pyrenari iugis superatis Hispa dioniae tractum incolendum suscepere ad Iberi ripam protensum, Idubedae moli ad solis ortum adiacentem, hetissima caesi solique sacie ubi Turiali, Neriai tibi sa,& Arco riga erant. Ab his & Iberis mixto inter se sanguine Gelli seriar gentis appellatio consata etiam est,initio angustioris: deinde sobolesti bi tines gentis nomenque ad Austrum prolatum arguinem segobrigam, Hellinum Valeriam Vrcetiam aliaque oppida locis remota ab laoneis scriptoribus in Celtiberis poni: quod plerisque gentibus accidit, ut procedente
tempore carum gentium sines alternarent nunc angusti nunc lati pro rerum eueniti vario. His sinitimi ad septentrionem Areuaces,ubi Vxama & Agreda sunt Duraci Pelen lones, ritu Praesa marci, Gileni Celtiberis contribu 3 oti,ijsque sanguine coniuncti, locis sinitimi uno se tepore ex Gallia in Hispaniam in iudi se creduntur coniectura probabili, argumento euincente nullo illud maiori side nititu Rhodios propter magnum in re nautica usum, maris imperium tenuisse annis viginti tribus ,& quod in alijs prouinci; spries hilum erat ut se muniendi caussa classesque continendi maris tempestatatibus clauso mari,prae terea unde commerci cum prouini talibus facultas esset arces multis locis construerent idem sibi in extrema Hispaniae orti facie sum iu licisse,ad Pyrenaei montis radices Rhodope constituta ad idoneam maris stationem. quae urbs a nostris oles vocatur, in eam amplitudinem quondam aucta ut Iotthorum imperio Episcopi sede ellet insignismune ad cicasas redacta praeter ruinas & antiquae nobilitatis vestigia nihil retinet Nauticos ex sparto senes plectere, atque αδ ruarios vitae usus floreas Rhodi j primi docuerunt Hispanos. molas trusatiles versare manu molendo strumento,& ad facilitatem conficiendi panis: quod multo ante labore rudibus ingerula
44쪽
nijs & industriae omnis ignaris constabat. Nundos ex aere percusos primi mortalium in Hispaniam inuexerunt, magno miraculo risuque initio prouincialium,cum paruo aere,unde nullus usus sperabatur,viderent cibos,regumenta variaque instrumenta mutari. Accesssi religionis cura Dianae repto Saguntinorum imitatione aedificato: quod exquisitis caeremoni js hosti sque colebatur. Fortassis etiam nam ritus non explicatuo more e Tauras translato, apud quos hospites Dianae immolare usitatum erat. Herculi oraculum praeterea constitutum sacraque: quae non Lustis acclamationibus, neque sacerdotum placida prece,sed maledictis &execratione peragebantur: ullaq 16 re magis contaminari habebant perluasum, quam si inter solennes ritus vel imprudenti bonum verbum ercidisset Cuius rei h:ec ratio reddebatur He cules Lyn sum quod est oppidum Rho li delatus forte, ab aratore bouem alterum pretio sibi vendi postulauit:& cum non impetrare utrunque vi abstulit. Iniuriam ille quoniam nihil alius supererat, maledietis virus est. quae Hercules tum quide inter epulas cum risu & cachinnis audiuit Postmodum eo ad diuinitatem consecrato Lyndi ciuibus placuit rei gesse e monimentum perpetuis sacris celebrare ara posita quam B Zygon, idest,houis iugum dixerunt: atque eo ipso rustico sacerdote creato,binis mactatis bobus,conuitia in Herculem certis temporibus instaurari sanxerunt. Is mos ritusque ii po-ao steris conseruatus hoc tempore ex Graeca vanitare,Rhodiorum commercio, cum multis venit in Hispaniam. Rho sope ex asuersum Emporiarum sita est duodecim millium traiectu interualloque inter v tranque ciuitatem. Pyrenaei montes,quibus hae urbes vicinae sunt, per hoc tempus omni ex parte consagrasse memorantur ae caeso tacti,an a pastoribus incendio per imprudentiam excitato, sorte etiam de industria arhoribus dumisque combustis capos pan iere, idonea culturae es habitationi reddere rura propolitum erat. Ex ea re Pyrenaei vocari ij montes coeperunt a Graecis hominibus, quorum
lingua,Py ignem significat.Alii malunt ab igne caesesti eam appellationem consatam quo sepe tanguntur ob sublimitatem Nam quod de Pyrene qui-3o dam singunt ab Hercule adamata, atque i)s in locis .lefuncta, aut a Pyrrho Rege quodam Hispano affirmant Pyrenaeorum vocem suxiikta sanioribus tanquam fabulosum repudiatur. Omnino eius incendi; vi, auri & argenti
venae,quibus tum ij montes tum uniuersa Hispania scatebat, eoq; Plutonem in eius terrae visceribus delitescere fingebatur consatae ardore atque solutae riuos liquati metalli in omnes partes emiserunti Ij riui sedato incendio co- creti fulgore suo admirationem prouincialibus commouerunt: contempritamen ab ignorantibus quanti ea metalla essent. Alijs tamen nationibus revulgata in Hispaniam veniendi incredibilem animis cupiditatem immiserunt. minime dubitantibus ab ignaris suorum bonorum Hispatiis,facile au-4o rum & argentum impetraturos se, aut vilissimis mercisus scrutisque com
45쪽
H OE N IC E s primi mortalium mare classibus tentasse seruiatur atque ad regendum nauium cursum Elicem, Cynosuram, ipsumque imprimis caeli cardinem obseruasse. Ij maris imperio Rhodijs,phrγgibusque erepto Tyroque nobilissimo Orientis cmporio prosecti ad Hispaniae copias inter primos nauigarunt. Hispania
partem quam primum tenuerint,auctores non consentiunt. Aristoteles phoenices ait,ad Gaditanum fretum cippulsos tantam argenti vim a Tartessiacis oleo aduectitio muta illa, ut cum neque nauibus ferri neque capi posset, omne instrumentum nauticum ipsasque anchoras ex argento constarent.
Fortassis Pyrenaei incendium per alias etiam Hispaniae partes montesque iovagatum similes ubici, copias produxit in lucem. aut quod vero est: propitis, argentum ipsi elli tirant,cuius secturis Baetica abundabat imprimis: Alio qui phrenices extimas Hispaniat partes primum tentasse credibile esst: atque argenti vim illam maximam ex Pyrenaei incendio si blatam concedentibus rouinciat ibus,mercium quas asserebant permutatione.Sicharum autena veliuic classi Ducem quod nostri scriptores asi irmant) vel non multo post repetitis subinde nauigationibus venisse in Hispaniam,credi par est: atq; ex eo commercio eas copias parasse, quae regiar quidem sol oris nuptias conciliarunt primum, exilio deinde suerunt,Pygmalione leuiro auri itispanici cupidita e corrupto: Didonem occiso marito ijs copi s raptim in naues in)- ripositis ereptis . tyrano fugam Thortis,ideli Tune tum,cum qua urbeTyrijs frequens erat commercium dornallo: multis adiunctis socijs Sichbei miseri
cordia odio tyranni viduam Didonem iecutis l js ad sobolem propagadam in Cypro ex elione facta virgines rapta abductaeque Charchedonem: quod oppidum olim Charchedon Tyrius a I uneto urbe duodecim passuum milialibus condiderat. In eo agro a prouincialibus a iro rc templum terrae qua imium bouino corio complectetentur: quo in tenuissimas partes dissedio iusheseaecis idoneum locum occuparunt,fraudem incolis dissimulantibus Unde es arci nome Byrsa sudium eri ut enim bouinum corium signiticat ut Iulfinus scribit libro octauo decurio. Alioqui vero propius est Byrsam PI Cunicum ιο lingua quar Hebraicae asinis est dictam quasi Bosra, quas vox arcem munitionemque significat Hesmeis. Eam arcem perpetuo muro cum Charchedo ne iunctam,locisque ampla I caram,atque nouis exornatam aedilici js Cartilaginem nominauit con sitam urbem annis duobus & septuaginta priusquam Romanae Vrbis sundamenta constarent. Verum externa mittamus, ne incerto exitu inlinita feratur oratio nostra in IIispaniam redeamus. Ad quam si chaeo si1blato pygmalion nauigatione Hispanica, quae aliquot annis intur missa fuerat instaurata, venisse in Hispaniam sertur: atque ad Turdulorum littoris partem eam, ubi Almune car oppi sum cernitur, urbem Avim seu Exim nomine condidisse. Inde commercio cum prouincialabus inito, atque Hispanicis copijs onusta classe reuersum in patriam. Repetita iterum & rertio ea nauigatione Gadeis tenuise nostri historici cosirmant: quam insulam ab Ori socijs Erythraeae nomen accepisse supra est demonstratum, Jadiram
ab his phoenicibus,quod ut Hispaniae sepes marinas Oceani suctibus Olbiecta
46쪽
iecta esset. quidam diuersam caussam eius appestat onis designant, nimirum oppidum quod primum in ea insula consitituerunt Phoenices, sepe valloque
ancientum vice muniuis e. Herculi in eo oppi io templum costructum aiunt, exaduersiim continentis, qua parie extenuata in cuspidem insula desinebat in promontorium Merculeum ab eo templo dictum. sic perspicaei homines ingenio odoramur: Bini profecto in ea insula putei erant Iumirandae naruara alendae superstitioni idonei. alter aqua dulci,cum se aestus ex alto incitatabat quod bis accidit quoti ite duodecim horarum spatio incrementa similia ει decrementa suscipiens. salsa alte easdem vicissitudines sed ex contrario,, serens,imminuta aqua cum se aestus extulisse aucta remittente aestu. Erat de Geryonis arbor sic Gicta quis i praeciso aliquo ramo humore quasi sanguines Maret eo rubicundiore,quo propius radices caedebatur,cortice pineo,ramis ad terram inflexis, soli s cubiti longitu line, latitudine digitorum quatuor, neque plures una & altera,quam prioris radices protulerunt. Ad Phoenices redeamus. qui ali)s constitutis oppidis . in quo numero Malaca & Abdera sunt, & Baeticae parte sub iugum misis,ad uniuerse Hispaniae impertu niticceperunt non Obscure, eius prouinciae opibus S commercio formidabiles.
Plato in Timaeo est auctor,Atlonticles iacent Ga leis in Atlantico mari ex Erythraea insula profectos, ct in Achaiam delatos Athenas quidem initio
oo expugnasse, deinde autem belli conuersa fortuna ad unum omnes periise Eam expeditionem de phoenicibus quidam interpretantur, Orientis, cidentisque imperio validis Gadeis obtinentibus uno tempore Romanae V bis sundamenta ponebantur, et Iudaeorum remp. spe chias Rex gubernabat
1sraelis regno,quod decem eius gentis tribus complectebatur, si iblato ductu Salmanasaris Assyrij Regis potetissimi. Huius filius Senacheribus numeroso exercitu comparat orbisq: imperium animo complexus Iudaeam prouinciam igne ferro,& direptionibus vastauit, Hierosoly mam obsedit Gursu ta dem victoriarum elatus,maioraque versans animo, quam quae gerere videbatur,relicto cum copiarum parte Rabsace subigenda Hierosolyma anno quarso todecimo regni Egechiae, ipse cum robore exercitus Pelusium progrestus, quae Heliopolis fuit, ab ea obsidione cu ignominia est repulsus, Taraclione, qui ad AEthiopiae regnum, AEgyptum armis adiecerat obuiam facto. Herodotus a muribus Gixit omni bellico instrumento corrupto. Vitiata memoria arbitror quam Hierosolymae accepit in ipso reditu cladem centum octoginta quinque hominum millibus diuinitus una nocte prostratis, ad AEgγ-ptios transtulisse. nisi sorte diuina urgens vitio utroque loco susceptae impietatis poenas sumpsit Tarachonem hunc scribunt Assyriorum tempestate ab AEgypti finibus pulsa victricibus armis tum alias pi ouincias lustras te subegisse gentes . tum in Hispaniam directo cursii Strabo in Europam progreso sum art) in ea ora cis Iberum in edito tumulo Tarraconem urbem tibi cognominem condidisse. quam tamen Scipiones multo post tempore instaurantes primae conditionis laudem tulerunt, Plini j etiam sol inique testimonio, Deq; apud vulgus tantum, sed etiam ab expolitis ingenio & doctrioa homi
47쪽
ECUNDUM ha e Carthagiti ses cum validis instructi clussibus rerra marique essent potentissimi,& ad imperi j amplificationem multu referre haberent persuasum si vicinis Mediterranei maris insulis potirentur: unde ad Europae imperium gradu sacere cogitabant:primum siciliam armis telarunt deinde Sariadiniam atque Corsicam euentu vario, successu haud satis prospero,cum vngique insulanorum virtute repellerentur. Optimum visum est minores primuinsulas aggregi. Itaque Liguriae & Galliae ora relicta, atque ad Hispaniae lit itus directo curso Ebusum ceperunt insulam scopulis quidem circumcirca impe sitam adituque difficilem nisi qua ad Austrum Idoneus portus se pan
dii: Dianio promontorio obiectam disiunctamque a continenti centum noamplius millibus passuum coeterum locis angustum ac vix ambitu colligentem viginti millia passuum: plurima ex parte sylvis obsitam, unde a Gruscis Pityusse a pinorum copia nomen tuli tuas in is diuitem, atque totius terras nobilitate praecipua: quando venenata animantia ipsa non procreat ,asuecta perimit naturae vi quadam as mirabili: eo amplius cum non sine ludenti; naturae miraculo Ophiusa prope sta esset,noxijs scarens atque vastata animan
tibus,ut prisci Cosmographi testati fiant. qtio hoc tempore nomine vo dicetu diuinare facilius est,quam certa ratione designare: ali)s Formenteram iacientibus bis mille passibus remotam ab Ebuso ali is Draconeram putantibus maiori Baltari propemodum coniunctam. Docilioribus placet montem lubrari iam continenti vicinum at . peninsulae oppido obiectum Ophio sana credere in quem signa vetera consentitini: serpentibus impediri atque vastari unde Crarci Ophius in ditiere, Latini Collibrariam: Neque moueat quod antiqui descriptores terrae Ophiusam Ebuso propinquam secerint, stilli promptum fuit propter regionum longinquitatem. hrgo Carthaginenses in insula Ebuso urbe eius dem nominis a silicata, duas alia; as Ortum insidas acliuerunt ab Hispaniae littore sexaginta pastuum millibus seiundia inter se a triginta. has Graeci quoniam a nudis hominibus incolebantur diXere gy ne fias a fundis quibus ccrtissime collimabat Baleare & tilioqui minorem Nuram maior m Clumbam Florianus dictas ex Antonino ait Harum insularsii. littora de adiitis omnes pctini quidem circumductu las te explorarunt. in te riora penetrare ausi non sunt,incolarum seritate deterriti: qtios qui luces issent ardentiori spiritu iuuenes caesi atque reiecti in naues reliquis documen to suerunt seros montanosque homines temere irritandos non esse. Hispaniae deinde littora telitata,si possent aut commercivi prouinciales aut armis subiugare Hispanorumque copias Carrhaginem auertere. euentu nullo duas ob caustas. Saguntini ijs insulis vicini, vi erant a multo viii cauti magnoque
ingenio, non ignari poenos libertati Hispanorum insidiari, a suis eos iii rotaribus prohibuerunt.ingeniorum dexteri iure prouincialibus persuasis ab eius gentis commercio abstinere in specie amicitiae latere insidias. Accidit commode ut res aduerse Carthagine clastes in patriam reuocarent . quae intesti-
48쪽
ni, dissidiis suctuabat & Asricanorum armis impar erar. prieterea sevissima pestis lue per ignobilia capita vagata in urbe ad paucos erant redacti.IJs
malis procurandis cruenta sacroi Um religione & scelere pro remedio usi sunt. Ritu ex Syria tras lato,ubi Melchon, idest saturnus a Moabitis & Phoenicibus humano sanguine placabatur, sancitum ex oraculorum res posis,quotannis sessissimos iuuenes eius dei numine placado ut mactarent. Erat simi lacrum ingens manibus cauis & coplicatis quibus impositi infantes, pueri, adolescentes in subiectam foueam igne ardetem arte quada precipirabat. Magnus circuitantium clamor erat, tympanoru & sistrorum crepitu partes om-io nes personabat,ne iuuenum scilicet eiulatus auditi ad misericordialii reuocarent animos. Ea se religione cum ciuitas implicallet calamitatis is e cauli depulsae sunt diuino numine abiectum veritatis lumen nouo & maiori errore vindicante. Impius es crudelis ritus no magno interuallo in siciliam prami im ex Africa deinde cis Hispanos manavit. tanta immanitare ut rebus in supremum & maximum periculum adducti nisi Regi; maiori filio mactato non satis propitiari numen haberet persuasitan. Quoa Moabitarum Regem usurpasse cum a Iudaeis obsaione premete ut diuinae perhibent litterae. α rtassis memoria retineban Abrahamum Iudaicie gentis auctorem a Deo
iussum, ilium unicum arae impostum iugulare. Mala si e exempla ex bonis Io initijs sunt nata Philo sane in phoenicum historia morem, inquit, supremis periculis suisse, ciuitatis Principem, silium dilectissimum daemonio ultori
pretium liberationis oferre. quod Saturnum quem Phoenices Israelem vocant,fecisse ai filio ex Anobret Nympha viaico cum bello ciuitas premeretur,super aram regi js ornamentis impositis immolato. corrupta memoria
Israelem posuit, quippe homo externus,pro Abrahamo.
N HOC ipsum tempus, quantum in rebus tam antiquis coni j cere licet, annum sexcente limum vigesi num ante Christi Dei ortum salutarem,ctim se homini us in carne monstrauit: qui annus ab Urbe condita centesimus trigesimus secundus erat, Arga toni Tartessiorum Regis nobilissimi aetas incidit. Hunc si lius
totos tercetos annos vixisse ait: pii Dius exAnacreontis sentetia eam annoruilli summu dimidiatam dat. Erat illi magnus in re militari usus, & ex multarum rerum varietate prudentia singularis: usque eo ut rerum 1 ammam icimperium permitterent prouinciales,eius virtute atque industria vanos sore Phoenicum conatus sperantes, iam ea latebris atque m 63 ijs erumpetium in apertam tyrannidem. Quam ut constituerent in continentem trai cere, o rixas cotentionesque serere inter Hispanos alias ex alijs 9iscordiarum causas as nectere sensimque multa oppida suas ipsorum ditioni subiugare. Cognito prouinciales periculo cossonaris mutuis iniurijs patriae caritati sub unius imberio deuincti Phoenicum audaciam reprimunt, susceptam a maioribus libertatem tuentur. Auctorem habeo, ut Argantonium a firmat cursu victo
49쪽
riarum secundo Baeticae oram maritimam uniuersam, ipsasque adeo cade issim imperium misissi. quod haud difficillimum suit plerisque Phoenicibus
ex ea insula prosectis Tyrum auxilium aduersus Nabuchdonosorem Babylonium qui numeroso exercitu formiὰabilis in Iussatam impetu facto, Hierosolymam urbem copijs,frequentia ipsaque imprimis loci sanctitate inter Orientis ciuitates facile principem ceperat,sedechia Rege capto,atque cum uniuersa Iudaeorum multitudine in seruitutem abacto Tyrios deinde impugnandos sumpserat mari terraque nobilissimum Orientis emporium. Illi quanto in periculo res essen Carthaginem in Astica, in Hispania Gaditanos extrusis legatis monuerunt Ni mature Opem communi patriae tulissent, i ounde orti erant,&cuius industria atque commercio latas diuitias parassensi instare exirium Debere eos siue communi naturae sensu tam opulentae paulo ante eivitatis misericordia tangi siue comunis patriae periculo moueri: siue etiam sitorum commodorum: respectu,quae cadente Tyro euertebantur. Celeritate opus esse propter locorum longinquitarem,rerum angustiam .Rei bene serendae occasionem, cum in celeri momento versetur, frustra amisiamqu:eri Non debere eos sumptibus deterreri, quos victoria parta facile compensare possit. Laborem periculum,sanguinem, s opus es1et, communi parenti unde omnia acceptilent,patriaeq. caritati denegare nefas esse. Hac de- nunciatione quid Carthsginensis fecerint clam es : Gaditani certe ea per- romoti,delectu tuorum habito & Hispanorum auxilijsaauocatis instructa numerosa classe,secundisque a pupi ventis, paucis diebus in Tyri conspectum delati per mediam hostium classim ad obsestas penetrarunt. Eorum adueniatu ciuibuscum spe defensionis sti tum etiam propugnandi accessit, tantum ut integris serme quatuor annis obsitionem tolerarim, enixe tum Tyrijs tum Hispanis pro extrema spe dimicantibus. sic patientia atque virtute obsessorum fractis Babyloni, animis ab obsclione discesserunt. Commodumetia ex Africa nunciabatur magnas in AEgypto copias aduersus Nabuchdonosorem scribi quos is conatus priusquam mora conualescerent,reprime
dos iu9icabat. pugnatum inter utros ii initio varia belli fortuna: AEgyptus sotandem & Africa victori armis domitae cesserunt Inde in Hispaniam trans misi spe ditis siluae prouinciae copias occupandi: simul studio ardens vindi candi missa Tyrum auxilia. In extrema Hispania ad pyrenaei radices exposito milite reliquam Hispaniam Gadeis usque peruagatus victorijs est. Iosephus in Antiquitatibus a Nabuch lonosore a rmat, huius NabuchAonosoris filio Hispaniam subiugatam Tyrum obsessam) Uerum cum se prouinciales ad resistendum compararent, neque Babylonius vellet superiores victorias aduerso aliquo casu corrumpere satis diuitiarum congestum evi satis ad nominis gloriam profecisse, orbis sinibus imperio terminato consideranti optimum visum est numerosa comparata classe soluere ex Hispania uti secit oi i ab Urbe condita anno. 1 i. Huius aduentu in Hispaniam nonnulli, cum multos Iudaeos in expeditionem traheret arbitrati sunt multa Hebraica Domina cum in Barica tum in Carpetania locis adhavisse atque ex ea gente Toletum calonam,Nouena,Maquedam Iepem, aliaqj minora oppida sibisse constituta,
50쪽
constituta ab Ascalone,Nobe Mage idone , & Ioppe Palestinae urbibus, appellationibus mutuatis. Toleti vocem a Tholedoth derivatam, quod nomen Hebraeis progenies familiasque signiscat, quae magno numero eius urbis fundamenta potuerint. Quam opinionem neque refellere ope pretium est,neque probare animus,cum leui coniectura nixa sit, neque veterum scriptorum sade auctoritateque sulciatur: sic compressa Phoenicum audacia &Babylon ijs ex Hismnia reuersis pl)ocaeenses Phocs: Ioniae ciuitate prosecti cum classe longarum nauium, quarum primi Phoca eristi inuetores extiterant,in Italiam,Galliam,atqj Hispaniam nauigarunt Harpali saeuitiam vero riti copiarum pro Cyro in Asia Ducis sic suspicari iuuat. lj in extrema Lucania ex aduersiam Siciliae Velia urbe constituta caeli eius grauitatem & locisterilitateam exosi atque ab incolis male accepti, pars Corsica tentata, atque ad Galliae littus prouecti idoneum portum nacti, tumulo tribus ex partibus mari cincto disicili e terra aditu propter loci naturam vallem': altissimam Massiliam urbem condi ierunt pars in Hispaniam Tartessumque nauigamus, Argantonio Rege in urbem admissi oppositas Tartessi, insulas nunc
omnes praeter unam lunoniam nomine perierunt) quae AphroAisiae vocabantur Graeco instituto arq: aedificiorum elegantia excoluiste memorantur:
esseciseque indi)stria, ut quae paulo ante neglectae iacebant, ciuibus in deli-ao cijs essent. SubsecurumArgantoni; simus anno circiter .iucentesimo decimo ab Urbe condita tot circum tumulum obeliscis lapideis constitutis scilicet, quot in bello hostes sua ipse manu peremerat. quem morem ritumque tumulandi mortuos Hispanis solennem atq; usitatum fuisse, ristoteles est auctor.
Phoenices imperitim mes . tar Hispania. Cisp. XVIII.
RGANTONII mortem magni motus sunt conseeuti Hispania non secus ac δestituta gubernatore nauis magnis tempestatibus iactata deinceps es : belli fortuna alternante atquc ab is panis tandem auersa. quibus libertas erepta est Carthaginensibus inprouinciam attractis phoenices per haec tempora Dumero viribus & copijs aucti,atq; iugo Ilispanorum excuso, Gadeis insulam receperunt,fortunarum domicilium,commercis sedem arcem imperi j. vindein continentem transmittere cogitabant si qua se occasio dedisset. Haec cogitantibus,neque rationem tantar rei perficiendae satis explicantibus optimum
visum est religionis praetextu aggredi, quo nihil est in speciem sallacius. Quas per quietem iussi essent Herculis sacra in Hii paniam transferre, rem plum Herculi in continenti aedificandi facultatem labi, locum ii esse prouinciales postularunt: &cum datum elle iustae arcis serma, addita munitione, magnis molibus ad culmen breui perduxerunt. Multi loc1 religione & insolenti caeremoniarum apparatu allecti locum illum domicilio delegerunt sic
in urbis aemulam magnitudinem no magno interuallo excreuit, eo loco sitavi creditur,vbi nunc Medina Assidonia cernitur. Nam & siclonis nomen consentat,& locus cum sit obiecta Gadibus a maris littore, sedecim pastium