장음표시 사용
11쪽
stodia. de vectigalibus 'ac de legia Latione. De liberatio aute pinuta,est consultatio de quoivs pristato bono siogendu3 vel no agendum si ad ocliberatione pri tuta
dicunt contionatorcs,qui vulgo prce tores Picunar,
cit ergo Ensi dicit in deliberaturis no couenire Oione flecti loquutir in publicis deliberationibus ni in prillans coniiciuilior es,et affetas, et moraica acco ino
dat c, ut Pue ua scionibus et fiunt ad populu a Nicatori/htas,igb ptroatores munici arte assici edi auditorcs.
CQua Pp ctia in multis locio sicut et prius o imus lex Diba dicere er ro, ibi auteipsi iudices boc servant suincienter.
--- Ccum clarallat orationes affectas parum amnibilcouenire rhetoricis Oionibus,mic ex dictis concludendo infert cani, quare in multis locis bene .phibetur obcere pur rem, I dicitat Oiure eua in muls is locis sicut et prius dirimus,lerxbib; dicere Pter re, sui apb Ariopagitas,tibi aut ipsi bacteruit sisti cieteris est ad vivsuem,non eni eni utunt oratores dicere pia re. ne assec comm pter leges iudicet. Quo aut ad re ruinet,aiaduerte orones affectas,quas pateticas diciti,ce, in
quibus orator ptim ad rcue dicta ostendit rem facia vel non lacum, ut in dicit 3n genere iudiciali aut reue ellie vel non es, ut cum incit.3n ole demostrat illo,aut rem fore,vel non fore,ut cim dicit.3n genere dcliberativo, paru3 au:e ad iudice dicens eum assicit conronedo ip3 ad comi inatione vel amorem, ut credati vcl fidem baheatinos igis termones grsci pateticos vocat,nos orationes affectas iue affectivas . indice comoueSt, aut assiciat. Γ circa bcc,qus dicta sunt,qlitrinar an orato/ri dicendo prser rem liceat assicere iudice inimumq3 illius comouereteinde si liccat,an potissima pars suoicere 'er rem comouendo iudicem,et prima factu vi detur non licere oratori, qui est vir bonus dicendi peritus ut inquit cicero allicere animum auditorum qiu hoc concesso,esset tam illa corruptela Muc viro bono non coti t. pro parte opposita est v si affectus ab arte dicendi subtollerentur,orationes frigidc, atq; laues τε arata haberentur. EQuintiliantisti soratoriaria institiationum,animum aulictuini assicere non modo oratori licere,verum etiam potissimam rhetorice parte collirere iii hoc assenti unde concindens inqui huc igitur incumbat orator opus eius hic labor est, sine quo terantida ictima infirma, rata stant,qr,ut dicit, operis spus, atqIanimus in affectibus est, pro hac quom
me est cicero ubiq;.r piit seri bonc ro salina ille , qr oratoris finis est psuadere, B est fide vel credulitatefacere bis qui audita veluti finis dialecti ci est opinio ne inducere in rndente.igirqus magis fide,et credulitate inducit nugis vident oratoria est e.Sed affeconio uel magis, ac riuadet magis,q ut recte inqt Quintil.) tera sint nuda, infirma,ingrata. 3nsuper etia operis spirim, alque animus in affectibus est. deinde ut argu/metimr solus atq; Gorpia apud flatone, in cipuuovatoris ci quo dicedo pol amicis prodesse, inimicis obellae,rpmqtiis beneficia coferre ab extraneis bene/ficia si ibri percisi, ed cum dicit orator preterrem moueco auditores ad effectit p. c magis ac magis emcit, /tenus eni3 mouet animii iudicis, valet pro arbitrio alnosarios carcerimori 3 donant.vel expoliat bonis, vel urbe priuat, et hinoi: anaicosqii 3 valete carcer . bus noraeque liber.it,etii si sint horum digni, ut multis dolis cicaonis oriationes Oildiint, et ills ciem ostheιn: 'quare dis epotat ima oratoris para. Porcinea.
Iud videt potissimu oratoris magis egregiu spero ostendis licentia agedi qmcςd libuerit restat libere male, et benefacer niurias, et penas intcrre,aNy auferre,al cum orator comouet iudice hoc potisti mala,cu,nemo enim est, qui dubitat cicerone; atq; zemo istbene3 omnibus libere potuit te iniuria lacere,pati ve ro nim Mui tame maximi erant in assicicdo. an e -- in quo ceniatur malor laus, norque maior, ac summa gloria, id et videt in dicendo summe desideratni3:et mitissima pars artiata maior gloria, laus et honor specta
nitiqvolitas orator incendo adeo animos avd.entium
mouet, iniusta inii ista esse penuadeat,honesta esse turpia,et utilia fore laesa,et densq3 nigra cadida audies credat 6 quidem eo costat quia dic deprchedimrma 'ior dissicultas, luti maior gloria dialectici est,cu pro. , curi falsum,et de falso res denti opinione inducii: G
vaΟ,cognoscitur em3 in hoc maior agendi dissicii l. las,et ita maior virtus, qus circa dissicilia versas. γυte cum honor et gloria sim virtutis N ii,3 iure videt
oratori potissima pars, ut assiciat o qr assiciendo dissicilius ag LP Vr id potissimus ac prscipula oratoris . est ri quo omnes pinam oratorE excellinist, atq; sumam inii se malebres oratores creditu inhiale cice, Τ
rone,ciem osthene, photione, et carneade. Cicerone et
dci qrfacile poterat assici edobesaeidie aluue ad fidem i
lis nisi dici omenes orator videres s fidit ciuita. te Rhenaru dignus. photione aut ,q ut vilitarchvsmqt xacuiaucti breuitate apta ad sici edu fide o prestabatCarneadesis dubitat mannius fuisse eo potissiim,ut si inius inat. 'historic natis, qui illo argume/ cap. o. tante qd veri est,non facile discerni polset. uare si eo oratores mille mattinos tradit historiaclno ipsi pote, rant aios assiciendo obtinere ola et de Oim' fide facere, hoc videresse summim et rcipissi in oratoris ossicina. EStoici quop tinis filii setaeritas p riit oratori no οβ.Stalae
licere pier rem dicere assiciendo aliam iudicis aut audi rui tori sumo persuadem id nullo pacto conenire ex eo qrorator quam regulam sibi constituit, non licet contor/quercinam quo licet eam contorquere: regillam qua costilint,subtollit,qua sti blata ,oratio nulla erit.cum sieiudex ut dic mm est veluti regula habeatur,fit ut mil/latem is sit contorquendus.Quare dii stant,qui volui inta re dicere non esse oratori permilliini,quo fit,ut orator eo solo sit orator quo dicit ad Q. pro bac pie plato,et Arist.lacrimi. Aritenim pariem hanc Ibauit prsino,quia in ciuitatio bonis legib ciis lege caum est: ne sis in iudici js iner re dicat, ut iii lices Ariopagite nat ad via d. Doc et lcgibvdprobas qb' hodie vivisemus,na affectus iudex,at. .ppedens.ut sus cilax te gibus allegari pol.s qde no alio videret se, nisi sa iudex ricile ut regilla.un et stolampis matu ematicus liuetu emi' .inat.*3 st d stellas recte iudicat ab ira,
et ab odio,atq; amore es alienu3. Et sesar ide apb gab νlos tradit. L D. de Aristabauit,sa cu3mplex silete enus dicendi, itiditiale demonstrativu3, et deliberatuis: in iudiciali niter stimu liii ab oratore rem factam esse, vel non factam esse.3n demonstratillo,reyeila vel noest h. n deliberalitio deniq; re fore, vel n5 fore. Qua/re ad oratorem nihil aliud pertinere viderMiutin' est orator, t bene dices,nisi ostendere rem factam vel nonaam, esse vel non es , ore, vel non fore. Quo sit, ut lolum oratori proprium sit enthymematibus, et cxortis,amplificanon vel extenuatione mea nullo alio.
12쪽
triplici costat vita,quo q&3 aial est, vita volupino 'sacostat Quo mestile diurnum, teplantia. Quo o .ciuili ac morali. O it 3 erat bois finis,alter,a in ciuili ipsa vita:que est bominirpria: homo beatur dentia v3.qus est ratio recta agedi qua habita oes vintcs adsunt,et qua habitato mu=m Musalter quo out in vita botyptia in tenus est Odam diuinuic olei platio.mem diuinamqtra ipse, ut diuinum q6dam beatur. is autem volaimose nullus finis accom' datur m peripateticos lue Epicurei voluptatem sumuhonum constituerim itam sint otio hominis fines,
ous erant vi viuibus homo ad virosq; finesx ficiscit. Titeranus dicitur doctrinalis, et scieriti mus iis
eatur in tres,p sicam. taphysicam, et malde tuam. Dac mini homo peruenit ad conteriatione3 rcitum P minarem. Eltera qus moralis cst,qua persimus ad virtutes, et demum ad prudeli Mus est tantis Diminis viis stimum bonum. r qili P has vias non facile ad fincvficistitur, binc Dus quasi disces adimetssunt facultatesAlis grbe organa.latine instrumeta cutur,allera qua recte ac facile proficit cimur ad diuinarum rerum coni lari GH Dialectica est. Altera, qtiae moralem viam facile acciem profici stimur ad finem cita Aut est sm virtutes vitiere:et potitsunum mmddetiam hanc frici r istica, cicero ubiq3 ora. loriam vocat. Qua rone p3 id omne te pier intelione 3 oratoris, O diuertit a iusto honesto,ac ab vult, voluti mer inremono dialectici id omne est od diuertit a vero. Nam siciu hoc diuerticulo frustamur a fine tiqui est ditii mriam rerum conseptatio,ita a sine ciuili,4 lis prudentia, Ilaertimur,quoues ad inuista. UrPla, cloanosa diuatimur. Quare cum samones palclaei, orati ci passime ei andinium ab his orius diuertancino videtur pter intentiona oratoris Quo fit ut nullatentis liceat oratori animu audietitan aut iudicis astiGre. Qua cita roney plato in for aer sbedro ollas .mibocidis risi oratorinussi deest im dice, re ad rem,asticere aut deestrostssi indice ad regula redur i. igit magis necessariu est oratori dicere ad rex, εἶ inicere .cu; illud num hoc aliqn desit.Ed hs 3' Eb' topicopa bat instinii te magis necessaria hoc pxto,si
omnes essemus iusti,frustra eci fortitudo. ustitia sue si fortitudo filiae G,s p est.igis iustitia est magis ne cessaria Φ fortitudo:eode modo argumetabor si audi tores essent rusti iustra cci ipsas inicere.Et siue sit iI Iessitare ine non .semp est dicere ad Q.igis necessarius fragis ipsi oratori est dicere ad ressi assicere. cia igitur dic fint,no partan binc inde res hcc dubia est,na auferre assecms,else vides contra sum oratoris, mittere b illos,re vider cotra sumos p Eos Uerim talos viros
m r o quatenus accidit,ut dicata oratii dice vel auditori diluinis me husiallimaera ineptis inutalso quouis modo perutr/n bico vero de licetia saea.qili eo v 3 liri Derre dicere,alii qIandilous Q mouere,qtiousq; alus illeαι I. ducatur ad recrum,ut sit regulae ultra is nequassi l3 au litoris alum inicere: ne ea qui orator res iam constumera uertata x iis raptimo recte Arista inlle in ipsis deliberatuus nullatenus oratori couenire vi aliam officies eorum,qui in Gitone sedem. 3 popillinclutillic index est i me est ammis.O: si ultra afficiatur, Divertetur a re . a iudicialibus xo. nonstrarutas eatenus is allicere quatenus alas conssclinanduit, ad rectri deducis,ut sit regula, ultra Oron licet. . . Ecbo patet non iniuste platonem oratores sui tepoρ ν- ' ε' ris appellasse adulatoresina,vt duplex est facillas me be nai,altera veraMus cural fm regulas,et nihil prstera mittit De necellariis in arte sua itera ad illatoria, ut coquinaria,qus ta bisclus medicus ministrata lacita miscet,gustuiq3 iucunda.medendi facultatem quidesngustui placere intendit,adulatoriam ac coquinaria vo/cat,eam vero,qus principaliter cyolo prodelle interudit,et per accidens quasi delicentia secunda ei placem medendi veram facultatem else asserit. Simili modor orica,quc quide principaliter ac per se intendit animum iudicis afficere ac comovere,adulatoria rhetoriιca a Platone, qui per se ad rem dicit iusta penua/dendo,et uisum dili uadendo 2 c vera,et scipua rhetorica dicitiar.Danc Eri hic, et 'plato in dorgia,et PNε .dro et alu prs in s Plaudaumini. Terno quoq3 exordisce patet recte platonem mesorcs sui temporis a res spuabiecillie,et tam pestes pernitiosas fusasse:* . v rerum pubIucruit pervcrsores. nam hi eram, qui χιlum et pricinae prster rem dicendo ianimos iudicu3 stumere studeban niq; iusta esse iniusta, bonem elleturpia,utilia essetanosa persuadebanti lemm sediu , creant omnium botu3 animos ab humano line diuer. tendo, quod diximuseemnerem vi mucsquibus facile rationes diluuntur,qus pro pruna opinione indu/cissum NMoratoris finis auatenus vir bonus cst dicendi pcrinas est persuadere honesta iusta, arq3 vlilia. dissuaderem iniusta,turpia, ac dianosa. per accidens aute eousm nidicu3 atque audienti3 animos afficere oratori licet, quousq3 ad rectu redeat,qno pollit regula ce. Diluitur et stfanam ut plato ui Gorgia inal amicis tunc.pficimuswu3 de comissis sceler iis eos puniri pamittimus:cum melius sit bominibus de cominis scaeribus puniri,ssi impune liberari,quod longis rationi bus d suadet aristoteles ko assem nos amicis eouRI Prodrise polIe, quousq3 honina, iusta, et utilia Θαν mus.qtu cum amicis nemo tentatur, nisi v 3 ad aras. rnm M oificiosi viri sit obesse inimicis,An. edit, lato disput vitaruit' 'plato rone tertia . ubcrtas i feredi iniurias et ciusmodi mala agedi,no sit sacere ed deficere cum mala facere su ab ente deficere, est enim malum non ens Quare licentia faciendi qfutas nodo semetur bonestum, iustum, ac utile, cst iiccntia faciendL licentia vi inferendi iniuriasImaoqS auferendi ab umni eas merentur, cum sit malo facere, non erit licentia faciendi,scd potius de im/di. 3ndeo enim est summa agendi libertas,qua praua tacere non potest. Simili modo delatur quarta mno iam agendi difficultas est in agendo: Gqui facit de nigris candida, dem candidis nigra persuadet iusta esse iniusta, honesta esse turpia ira lia Pinmistic non facit,in potius ut plato inquio delicini quidem male facere non est ruere ire polle male mcere su posse. Onare nec dissicultas faciendi malarest dii ficultas. Quo fit, ut rhetores qui peruertunt bo manum animos,nihil facile aut difficile faciant. Ulti, ma denim re delebi Lω cicero Demosthenesrahotion,et carneades non eo fuerint alijs e Paellentiores, quo iusta esse iniusta, honesta esse inhonesta,et utiliaesth omnola persuaserint,sed quo excellentura, magis iusta 3onesta,et utilia reipu confirmariini,quia, ut dicebat malefacere G est lacere,et sic oram prudera
no est audacius suta mibi videns in ino
13쪽
- CQuoniam autem manifestum est, et erim- ,- sciola tua dus quidem circa persuasso/
' nes fit. persuasio autem dei nonstratis qus dam nam tunc maxime credimus, cum monstratum esse ex stimauerimus. Est au/tem metorica demonstratio, embymema:
et est boc ut simpliciter dixerim principa
lis bina persuastomim. Ent byrnerna autem
bllogismus quida est. De syllogismo vosimiliter omni dialectics est videreaut ipsi': , totius aut partis alicuius: palam stam est, quoniam qui mannie boc potest considerare, ex quibus,et quo modo sit syllogismus,
- iste, et embymem alic' mil erit,maxime as sumens et circa qualia qusdam sumem by me mara, et quas babet differentias ad logi
cos syllogismos. Nam et verum,et verisisteiusdem potentis videre est.
Cistia' Craicientis de eorum erroribus,qui dixerunt pressi,mam metoric partem consistere in alliciendo. at nuchusdam degenere rhetorics inter Mum in quo γε nere clutorica ipsa continetur,non partia qstio est.nec inutilis est c pertractatio,cum enim sciuerimus gen rhetoriis, facile patebit quo modo metorica ita exponenda silicim artes Milere diuem diuersimode tracae turaristoteles ergo determiat genus rhetorust vult eam esse in genae logiae , assent eni3 logica sinus γιdam esse,quod sub se continet rhetorica opiciam Ieticam,t poencamnvitur autem probare Aristo.rem hunc mica ratione, qus tamen potest resolui in tres, si rum prima est,rbetorica est de enthymemate,q est una syllogismi species:de quo syllogistrio iuniuerso est lo/gica rego metorica est de gencie logi saeum enim rhetorica sit de vir a syllogismi specie,que est embymema. ad logici, qus de omnibus syllogismis est, attinet,iam adpropinam genuscirca hanc rationem sic procedit Trishquia primo sumit qusdam instra rationem prs
sentem,qui tamen vulta sunt ad intelligendum termi norum rationesiecundo sumit ea,qus attinet ad bierationem. Otrantum ad primam parte dicitit uonia
autem manifestu est . artificiosa methodus qui deis
rhetorica ipsa artificio sat circa persuasioessit, let dest suasionibus. si Quo no ad verba attinet,per artificiosam methodum intelligit rhetoricam artificiosag qua artificiosam vocat propter eam rhetorica 3,qus ber aut temere, aut usu. inc enim non est de psingonibus artificiosis.aut dixit artificiosam mei dum ad disseι retiam eius metoli, s fit sine arte per testes.vriquestiones et tormenta de qua postea.Doc ita: prper ra. tione3 primo assiimitivxtat artificiosa mei dus sit de persuasionibus,et tota series textus legatur suspensiverim ibi.t palam itaq3 est, ideinde assumit sim quoaetiam est prster prs sentem rati cet dicit tuersuasio
autem demonstratio qusdam est, Icuius catilam assiιgnat,et dicit. Tlam tunc maxime credimus, my demo/stratum ee existimauerimus.J iudices eni3 atq3 audito/res tunc Ripue credum .cum putauerint metores de/monstrasse. Quare psensioqia dam est demonstratior
et dixit qusdam Jquonia3 psi lasso non est syllogisti us monstrat linia simpli,sed quod modo, quonia3 ad
steteres stapsuasio se bis3, ut demostratio ad φωλ' Deinde sumit tertium quod eua pter psemem ratione est,et diciti Est aut rhetorica demos ratio embymema, ut simplis dixerii principali isma pliusioni , Jb estr orica nemo stranoMus est simplr principalis lima, in embmema et non ex lumAlionia3 emhrme/ma ita se hari ad rbetorem,m demonstratio ad stim. Exeplum pho,non est principalissima diuasio:cum nossi ita tificax ut embymema ut postea dictaur.et sc sui triaquq pla rationem prssentcin sumpsit, fuerunt aut viilia,stam di c scimus,std sit enthymema quo mune Niores,lcimus enim P bsc,P enthymema sit persua/so,et demonstratio risorica,et popua persuasionum. Dcinde allimit ea,qus sum milia ad prssem roneret
xuiquidam,Jquia non es simpla syllogismus 3 pud
Niores tim eam vim habeat apud rbetoreAuam dis syllogismus apud s-: boc est primum: quod ad ra tionem sumi Minde sumit dicit. t De syllogismo Ao simi tr omni dialectic iboc est logus test videre.l dico logius est videretant ipsius tonus,aut pus alicui J.s prioristic inam in libro priorum agitur de obbus syllogismis,et de excplo,et enthymemate. P diatrata uam non topicam,sed logicam intellexit, ex bis con/cludit propositum,et diciLt palam itaqI est,quoniam
qui maxime hocpot co sideraret.v3.t quibus, quomodo fusti 'ille et enthymematicus utiq3 erit.jboc est ad hunc de enthymematibus piractare maxime mectabit Quare fit,ut rhetorica,qus principatu deent bymemalibus est logici pars sit,cum sit de parte eius, quo omni est logicaeetnc ergo est prima ratio rhetorica est De enthymemate mis est pars eorum,de quibus omnibus est logicaagmar rhetorica est spes logic xii ratio sic commmr facultas.cus est de parte logicc.est logica rhetorica artificiosa inde parte logice, quia de em memate. ergo est lo a. Minde tangit sinam ra tione3,et dici Limax me alsumens, et circa qualia sunt enthymemat ad quas differetias hab3 ad logicos syllogismo si logica eni3 assiam it ex quibus et qualibus t bymemata,et quas dureretias babet ad syllos, et sic logica est rhetorica,et ita rhetorica est de genere logic cum eni3 logica eamet sumat,qui rhetorica, iure
videtur eiusdem genens ta ,et alterain ad alteram atti/nere. emum tangit leniam rationem,et dicit. Na 3 et
verum,et verisimile eiusdem pinus est viderri.*daealogica agat de Visimili de quibus et rhetorica agit, igitur altera ad alteram audiere videnrr,ut ad stam granus ecce quo ratio est vitardiss)luinar auto in ues, ut consideranti pula igitur rhetorica est de gile log in quia,est de parte eoptast bus agit logica,ut de ememate. ni3 enam,qitonia logica et rhetorica egunt d ifferentus entri malim,et de us ex quibus emum ata sun etiam quonia Vunt de verisimilibus.
CSimul autem et homines ad veritatora tint et i sunt sufficienter. et in pluribus adipiscim tur veritate Pp q6 ad irabilia plecturabiliesemberexstet ad veritate suri se habentis.
Tvltima rδ pol hoc pacio striti, les sunt na D
boles sunt na rhetorici.gui ι' figma rhetoriciis est logiciis,et ita rhetorica erit logica siue logic sero ne sumit aliquid loco maioris,et ictu. t Simul aurem subandi cum ns,qus P sum, lethoies ad veritates nati suu sussicienter, iboc est dicere, simul autem cum rationibus dicti Rest veru3 et tam inesta natos ad M.
14쪽
c Iequi veritatent. Trabet eni sens M. et intellectu3, per quos iuruleter botes nastutural vcritates acarendi, tetJrpter hoc gababent omnia per qus t veritale adipisti, in pluribus botest adipiscuntur veritatem, lcum laborant ad ingrendam veritate. per ric Aristo. vult habere Fotem nasci natura logicum,1 3 enim urnasci ad veritatem,et nam logicum.Sola enim logica
est viritatis inquisitiua . Adde minore.V3 homines naι tura nascunm rhetorici.bam enim supponit lao nottusmam,quia omnes nascunm cum aliqua viuediral tione,nasci antem cum aliqua vivendi ratione in nasci rhetoricum, tunc dat aliquid loco concitissionis,et dicit.' lpropter quod ad probabilia come rabiliter se biel hoc est rhetorice se diabere ad probabilia, test simila se rubentis ad veritatem Jhoc est ad logicam, quasi dicat.
igitur unus et idem est ructoricus. et logicus,et sic videtinetorica esse logica CQuo no ad verba atrii ret Vrconiecmrabili terr bilia, risimilia intellim,quiq3 Persi usibilia dicuntur de quibus rhetorica est. Per vera talem. ntelligit logicam,qus est veritatis inquisium. et tentione dignum,ea,ex quibus rationis constant, Eout vera,aut verisimila,atit probabilia, aut probabili similiavera quidem simi qu cum ita sunt sicuti sgnbficant, ut subesse pr mis causis, illos esse pareubaenu les,non contrariari et,quod vice versa non cotrarias, simile suo simili me utile,et ipsum augere. Dcc md Di cimtur vera,quia sicuti significant ita sunti verisimilia autem sunt,quscum a veris sumunmr,qsi q3 sunt qua lia fieri debent m rectam rationem. ut obedire pareti saluod accipitur ab illo vero, est,siab elle pumis causis.vt filios imitari parentes,quod ab illo Bo otii,
quod est filios similes eis: parentibus ut eos non isde Atii nobis non sint inimici quod ab illo vero pro ficiscim,quod est non contrariari et,quod vice vasa non contrariatiir.ut amicis benefacere, nod cx eo vero nasci mr quod est simile suo simili es utile et augere ipsummunt itam illa utra quia in re ita sunt sicuti mgnificantinc verisimilia ron ex eo quia ita sunt,ut stignificrat sed quia debent,ant repedit ficti, et propter hanc cansam pinuasibilia ostii iuvitque coniecturabiliter probabilia ac rhetorica uera aule dicuntur lo ιca siue speculabilia,sta ille qui speculatur, illa intendit. Tt probabilia sunt,qtiscuq3 sapientioribus maninis, arq3 prccipitis videntur, ut soleo esse terra maiore, subterra non esse vacuum aquam firmari in terra ipsam,
sera id gemis 3nsuper lignum poste esse ni 3. minem posite non scribere ancm latrare, et id genus. c enim probabilia dicuntur et logica. probabili si milia qtasq; sopbistica dicuntur, sunt,ut album posse est nimina,quia si lignum potest esse nigri ,et albus est lignum, album poterit esse nigrum. Simili ratio ιne scribens potest non scribere, quia homo potes non scribere, scribens est homo, ergo scribens po test non scribere. Eodem quoq; argumento sidus la/trat, quia canis latrat, sidus est canis. ergo latrat sticus Ex iis omnes rationes fiunt :x veris enim sciotiam faciens demonstratio. Ex verisimilibus fidem
ralogismus.Sed quomodo bomines ad veritate na tisint,et in pluribus veritatem adipiscantur,non est explorat Ialam domines maiore viis tempore mira
in ignotatione , que est veritati opposita, ut scribst
stodibro de anima mundo. Egidius vir peripa/teticus per veritatem non eam,quc est finis specula. Donis intelligit, sed eam, qus est ratio qusdam vis uendi,qusque facit ad viis regimen.Ad banc dicit ho
mines esse natos, et hanc in pluribus consequi nativira.3diois enim vivendi rationem natura conseqtium tu et omnes fere,aliqua ex parte, et tunc ratio Aristo.
aliter est intclligenda quia νm banc expositione Ariastoteles minorem accepit,que est Q homines sint rhetorici,maiorem o. ri . homines sint logici suppo. lincetoeluis autem dicendiim ut exposuimus. Arist. cllexi ist per veritatem logica3 ipsam,quatenus ve/ritas est linis speculationis,qiic in logica consisti Ad hanc nos esse natos testantur sensus et ii tellectus,quibus eam consequimur,qui nobiscum nascimtur uncin pluribus consequimur,cum insudauerimus ei adi pisci natura ipsa dirigente,non enim intelligit nos rein ipsa veritate pro maiore vite tempore.S quoties ad eam adipiscendam insudauerimus. Ne 3 nos es adipisci intellectu ac sensi nobis conatis magistris.
PQuod igitur et ea qus alii negociant sint
extra rem, et cur magis declit auctant ad tu oti risdictionem inanifestum est.
cienter tradiderunt,et dictis Quod igitur et ea,que alu π- .' Mn ouanrur,sint extra reminam solum de arte allici/endi iudices tradiderunt,o cur magri declinauerunt ad iurisdictionem iboc est ad artem afficiendi iudices,l manifestim est neclinauerunt enim magis ad artri iliciendi iudices quia solum unum elle dicendi μιnus arbitrabantiar.rauudiciales icta neglexerui. Epiloguest autem contra antiquos post Declaratio 3 μι ineris rhetori , quoniam error eorum magis patenti per ea,ρος dixit de genere rhetorus Iam cum proba/ ' .
t tum sit logicam esse genus rhetorres, ex eo quia est . 'ipsa rbetorica principaliter de em,memate, propteι l rea sequitur antiquos, non de cnt m ate dixe/riuit,sed de arte assiciendi eis: pKter rem negotiatos, cum nidit de principali boc est de enthymemate sint locuti, quod est orationis neruuia equitur etia3 eos magis ad iudicialia declinasse, quoniam ars amom/di prccipite in horum genere locum hisci. CQuo ad verba attinet, declinane t ad iurisdiatona
apud vetam translationem leguntur diuerterra allitigare. hoc est solum ad genus forense, in quo ora. toro sol in dicunt accusando vel defendendo in iis
tig s. si Sed discetri Aristo. dixit de metorice seε. dienere, habent qucstionem primo quia plures lucrant m icti oratores,et quidem celeberrimi, qui tamen nullam loι pcς partem percallueriint. Non igitur rhetorica vi. detur esse logicam inde logica ordinatur ad veri nostitiam Rhetoria autem ad fidem inducendam in auadientibus ergo non polist eiusdem generis esseae genere rhetorice vatis fuerunt opinione ram atq πὸ tem dixerunt regenus rhetoriae , quod et Arist. sentire videnar, cum eam appellanent me odum artificio/llam. Nonnulli metor aes genus pria demum esse ammmam in prudentia sit recta agendi ratio et rhetoris ca similiter, quas opiniones Quintilianus utrasqueam ac Boetius libro vide disserent qa toptas se nus metorrus facultatem constinui, ν ea facile dic
15쪽
musa rImatici rhetori cs senus grammatica essi: τοι
lunt, propterea sta ornatus est potior pars, de qua agutfraniati uictorinus geniis tritoric fecit qualitate, cria qualitate quales , et rhctorica rhetorici dicimur. Sed dis positiones non videmur propric,quia aut se
rea merum alis magis ad rem accedentas, quarum pri ma est P rbctorica sit species naturalis pbis, P dis sude affectibus andis, de Abus agit naturalis pdia,quas positionem Socrates secutus est,quia stientia de viratutibus voluit esse moralem virtutcsm ipsas ici cmia' oppellans de affectibus aeo rhetorica3Mus est mi naturalisqusdam parRSecuda postio allerit rhetoricam et se sipeciem prscipliam atq; maximam facultrutis ciuilis.nam lystib ciuili plures contineantur partes siue species prscipua tamen est rhetorica,que versatur circa complura in ciuili scientia pertractata. et acopi trionem, ut dicet postea Arillo. finxerunt primo pro pter ignorantiam,quia Differentiam ister rbe totica 3 et ciuilem ignorauerunt i inde ob gloriam atm bono res.cum eni3 ciuilis sit c teris honorabilior, r torcs hoc id credunt bonoratiores te. postremo ob causas humanas boc est ob potentiam et lumim,rhetores enidum se ciuiles faciunt, et potentiores, et diuores se emicisse putant,quippe cu ciuiles et potentia,et diuinis alpsprssint.vanc opinione3 cicero in veteri rhetorica se/qui videtur,cum inquit hanc estir magnam,et amplam ' ciuilis partem,cnius rationcs Boetius noster ali gnat ' de differentiis topicis ex eo ae rhetorica circa quc stiones versatur,circa quas ciuilis disquirit. Uersatur enim circa in othcles etiae ciuiles quini des sunt qua re cum vitaque de eisdem sint, videntur eiusdem gene tis else,sic enim erat prima Aristo.ratio. Earist pol naenia is rum οἶi nceps rationem generatim bifariam diuisit, siceia in sim litatam,qtKptincipaliter ad delectandum, et γι -- - - - t ρο- inde ad mores inducitur,et in veram qns ad tacdulita I . tem de alium re inuenta est. Quς autem ad credulitate ι -' inuenta est quadrifariam distingititur ab eodem,nam alia est,qus ex veris et neceil nis scientia3 emcita ricratio dicitur demonstratio,alia qui ex verisimili is fidem generat,mcnthymema, ex plumaertia aut .qus exprobabilibus opinionem,ut syllogismus. postrema qus et similibus probabili deceptione I, ut paralogismus,hinc quinque fuerunt rationales faculιtates, poetica, qtis de ficta rati de agit,anadlica, quς de demonstratione,rhetorica,qus de enthymemate,et exeplo,topica siue dialectica,qus de syllogismo,et iductio ne,et sopbistica,que de cauillis.et quoniam die omnes
circa rationem versantiin Erimi igitur omnes rationa/las,quare et logice quo fit,ut logica sit gen' has omnes sub se continens. Nos autem inter bos consulentes dicimus rhetorres tres materias polle dissignari, aliam st dem propriam propinquam nim per se, ut actus ratitionis,quc Dicuntur perstrasiones exemplum. v et emtormenia incent I materia rhetoric sum per se pro pria atqI propinqua,aliam oper se remotam tame, et bsc sunt virtutes, et qu stioncs ciuiles,qus hypothe ses siue cariss dicuntiar. Isceni sunt materia,circa quaversatur rhetorica ,sed remota,quia non nisi actib ra tionis accersitisaliam deniq; materia est que per acclidens est,ut affectus,circa hos enim per accidens res tor versatur, quatenus iudices per se sunt,quibus cim metor persuadere non possit ex us,qtis sunt ad regno
πι eos ad affectus, ut per eos inducat fidem, et sic ped
occidens rhetor versatur circa assectus in lac patet me
loricam trigeniam elle ira est species logius ratione
habita ad mascriam per se propinquam. Est species ciuilis facultatis ratione habita ad materia3 per se remolam. st species natis p Eic rone habita ad per accidens materiam. Ellipulatur hinc Artatqui in boc libro a
actibus rationis ens brin ale, et exemplo, qualu mis metorica est de Mncre loglcs. Egit de virlinibus ms sstionibus ciuilibus, quo ipsa vi ciuilis silc talis partimia. Egit de affectib qtio ipsa est pars pliis naruralis.Etl3 ingenia rhetorica sit, pncipalius est scnere logics,quoniam facultas omnis magis a prim patiore materia sortillar genus. Et materia prInci iam rhetorice amas rationis istatam rationesquς oppositum probabant, diluuntur prima quide3,quia mitilius mit orator a m logicacla nullus orator fuit obst3rbetorica differat fine adialectica rotante dictit fine a logica,cutus ipsa est pars.3dem enim finis estis, tuis, artis.Tricremis degenere rhct cf. Et di f
vera et iusta sunt natura meliora contrarius, ut si non rna conueniens iudicia fiant.necepse sit in ipsis vinci. Γ oe autem ruincrepatione. iii
Goactenta 3 de pro io in se,ubi determinauit de bus est rhetorica, t qus sit,ulistic nunc accedit ad proPmium quoad euditores,ubi ostendit rhetoricam visilcm IIe,achon. m.Sic enim auditores et beniuolosi
et attentos redditaea autem ma rhetor ους vulitas cruminis omnibus artibus atq scientus 3 omnis ars, omnisq3 scientia regula quidam estAna dirigimur ad gendum.vel faciendum uti contemplandumvastent stacta ratio operandi.medicinalis em3 recta ratio ςst,quaeligimus conuenientia pro sanitate inducenda, et fugimus contraria rus sanitati aduersantur. Similis is ipsa recta ratio est qua eligimus conitententia a veritate habenda,et fugimus contraria,qiis impediunt
scire veritatem,et in csteris artibus cade3 ratioe. Qua re cum rhetorica sit qusdam ars per ca 3 quatenus amist persuadendi ciemus eligere conuenientia alpsera/dendum, et euitare contraria, et sciemus vincere indices ignorantes,atq3 Peruersos quando ignoram tecta iudicia Uciemus dico eligere connenientia hoc est, rari iusta: qus stris contrarijs meliora sunt. et euitare comιria bis procedunt autem sic. t Utilis autem est rhetortita ut sua iudicibus ignorantibus atq; peruersis inmnant iudicia fim conueniens ac fim rectum ab eisa necesse sit in ipsisJperuersis iudichst vincitatq3 increpvri.ergo prima inlitas est,ut ignorantesiac peruersi irrudices compellantur afferre tecta iudicia in catilloso npellantur quidem tum exusAus ad rem sum argume/tando,nini ex iis,qiis prper te3 sunt afficiendo.Intera posuit autem qu dam verba ut remoueat tacita; obicictionem,quia aliquis dicere posset, propter quid debemus compellere iudices ad recta iudicia proferetisa respe recta iudicia atq; decreta nobis obsint, quasi respondendo interposuit solutionem,et divi Et propterea mira vera, et insta sunt natura meliora controrijst suis. falsis,atque iniustis dico nalbest si pirara alio falsa ac iniusta sunt mihi vel tibi meliora.qre mvera ac iusta sunt simpliciter meliora sitis contrariis, ideo
in ipsia per taxi tripti increpvito α
16쪽
rantes iudices ad vera ac iustar ferenda in Moerisasta aliquis posset ambigere nu*i id iudices,qui peruerse iudicant sim increpadi,videt enim q6 non semper, cum rimeria indicia sint aliquato bona .salae I alaeui, quasi respondes tacu.l. Docain J.splam pemma indicia est dignum increpatione,saltem sint pliciter,ual; alicui sit bonum,simpliciter est malum. σQuo nood verba alimet, in I vera,non accepit Arist. I ve/m qns sunt finis speculationis, sed pro utilibus γογι stis aram rhetor dicit ad honesta in demostramio genae cum laudat,od utilia,cum dicit in delibaaliuo se ae cum hortatur ad iusta aute sum in iudiciali dicit, acculando vel defendendo, nam per iudicia non solus iudicum decreta in causis forensibus ilelligit,sed otii Ieorum,qui audimi rhetoricas orationes,sive sit iudex in foro, ure sit spectator in t beatro,siue sit consul in coctionibus et per contraria intellipt ca,qus his omn*' opposita sim ut dinosa turpia,' init a. verbum conuenies grccessi υρε κει, q5 latine rectum et iudi/ci potest. verbum ut gisce est τε Auod non P illa tina parti la accipit,sed Potin I conluctiva, ut nos erat uilimns.verbii, in ipsis N ce est,pi xvτω , vest
tripla,verim hic piae accepit pro trivi mihi videt,invmribns tristationibu',vema hoc aure est dignit 3
coincta . vinci P increpari .erit sensis, ut si nomdicia nam recesse sit in ipsis increparui oc eniJsnbiudicare deceter,dignum est increpanbe. Et ijs p mi utilitas rhetoricc qi est ad compelluum in σι sos ignorantes iudices,ut proserat iusta decreta in
Cmbae antem apud quosdam nem si cercissimam haberemus sciatam facile esset pillam persuadere dicentes. Doctrins enim indus em tactum ratio est. looc ante iura possibile ratimsse est per cornunia sacere
pinu asscires et orationes quemadmodum
olunc assignat Gam rhetori cs utilitatem,qus est ut
vulgares beses,imperat ac rudis rui per scientificas rones reduci n5 polliint,p rhetoricas.qus fiet ex coυh Ac verisimilibus, reducamuruulgares eni inepti sunt iambus scientificis,ideo p eas volsibile est illos reducere, ei laribus Bogomunibus. que verisimili ιbus aptillim lar quas suadet rhetor, de dic.l Adhuc te apud quosdilboc est apud vulgares, rudes, atqs imperitos. t neque si ceres limi habreemus stietiam, a/
trario. pK in m sciam o doctrinisboc est sciretica
ac doctrinali et e doctrinas dialecticam,vel ana irrua intelligit,dialectica aute non est idoneu3 instrumetum penuadendi vulgaribus.est mi supra eorsi capacitate.
necesse esti ipsist facere pstusiones et oiones percoial hoc est per verisimilia. tqueadmodum et in topstis di. coamus de ea collocutioncman est apud inultos.
enim diximus . omnis tollocutio pie ut epid mitos hoc est apud vulgares,sieri ri per coissunt aut comimia aut verisitia, an Pt ab Ilia. TS 3 occurres in
quo differt hcc ro ab ea. ii prime dicta est,uidet era, eadem,na obviare Gim' est regulare eos,ut iusta prosequatur,et iniqua fugiant.Quare hscro non videt di/tiosa ab ea dici mi banc utilitati diuersa3 cta maA a cois Mappe cum scietus Oibus competat regulaeeat toti speciatim copetit re regula3 pra regu/lim rudes,qus utilitas accipit ex hoc lina rhetorica differt a cseris scietqo per hoc sa rhetorica coscit orationes ex vensiliis .cciere aute aut ex veris, aut e habilibusatenim τι resila est illud ad credetam 3 reducere rudes,ac populares. inmus olim illulene uiuere M virtutes63 enimuere M vimiles mdibus boibus sit dissicile ideo oportuit, ut d aliqui re gulam reguletur ad viuedum ea rone. DF aut e regula est rhetorica, no enim pol es doctrinalis ac scimo sica, qth bic nascendii capacitate rudiumAm ebetes sunt, ac maes Quarem rhetorica xcedat ex verisimilibus, qti comunia quod1mb sunt vulgaristis,et sapienti M. ideo idoneu instrumetim est,quo vulgares regulantur ad vinctum sm virtutes,ni ut dialectica est di ix ac instri metum ad speculand ita rhetorica ad viuedu fimvirtutes.Aiit fortasse rem illud ad q5 crededu3 ori reducere vulgares ion ed unius generis, v aliqitido est vim utile vel dinosum v rhetor boreas vel dehortat, aliquido aute est ipm iustum vel in inmigum accillat, ent de indit non est ipsu3 honestu vel turpe,cu laudat vel vituperatim aut sta sitiostem dii Edia.
EAdbuc aute3 cotraria on vosse persuade re quemadmodu3 et in s livi vi ut vitam
liciamus. Ononent oportet praua persuadere sed ut non lateat quomo se babet. et ut alio utente orationibus ipsis no iure solue/re possimus. Eliarum quid igitiarantu 3 nulla contraria syllogi 3 al. malectica aute 3
et rhetorica ins hoc faciunt. Similiter eniona coimariorum sunt.
uenientia,ut moralis mia,et ars medendi. morψεν dem docet vitia pariter et virtutes,m liberalit aes,et auaritiam, sortimine et mem3A cstera id genus sili rone. medicinalis ara docet venena,et quon1 pacto ex his boles enecens docet elis antitora, et quo pacto v
fienis sit obviadurauare dis facultates duplr utiles ridentur, o quide, quo P ipsas scimus eo* naturas,qnobis adversam .dcimili mi per moralem naturas et spes victorus, 2 per medicinale naturas almipes ven norn3.t inde quo P ipsas scimus obviare eit rem nobis occurrerint nisi mi medicus naturas rencnop tradidisset,paritereti et antit Magis occurretibus obviare non poterimus.Eode quom modo metorica atq dialectica ontraria docet atque inedunt,ut sint ob id no. his repla utiles, o quidem via per eas Limns natiras Ducotrarimm anci ς argumctantur. Dei de minamus fugae 3 alii ipsis aduersus nos utunt aer tertia metorics militas estuetuo ipsa utraq; cotraria arm amr,sic enis docet nos traria mosem, et eis obviare,cum alti coruranas utetur, de diciti Admeante contraria ori posse psuaderesset per op utile cile
intellisit, indit sirinidinem dicit. t eadmodum
17쪽
estistim utile est.ptare posse utram oppollari ex
ponit se et dicit, Non ut utraq3 faciamusJ quc nobis persuadet rimor,tτε enim oportet psuadere praualvLv3.illa faciamus, R in no lateati subaudi nos, quomo se hab3Jpraua facere.Siccni3 cognoscimus cotra/riorum naturas P metorica, veluti venenop peculia rarates P artem mcdedi,et bsces ma utilitas. Ginde assignat ina3, et dicit. Et ut alio me te oranon ' ipsis non iuretaim dumene, soluere possimus.l M moriacus rei docet loca argumetandi parte contraria,et quom 5 sit obniadum eis, cum arguincia fiunt,ut in sopbisticis Arist.fecit,ubi docuit candi ,et loca catallandi, aut et illis antitovi,qbus illis obuiandum est,riam fiam bis cocludit hanc utilitate3 te ypriam rbet orbcs,atq3 dialectice,et dici Tiaru3 qui de imirantum nulla contraria syllogiset dialectica aut,et rhetorica sols hoc facinthicinus ne assignat et dicit. LSimila enim iatrarior imium,Jccieri autenmiunt a mentantes piraria nisi e accides. pia tenusx muni hisce, inta mi tam alis scietis si contraria argumetant, non nisi vietes dialectica,atque rhetorica ea argumet Lud prioristicus dum docet ex particularib Hlim fieri noposse, o simul docet et sylim ex paniculam' et anti/dotum.v3.im non valere. Silr clim docet ex utrisqFastimatiuis in P figura n5 fieri stim, ut docet opposita, docet mi syllogisve ex utrisque eis mauuia in
P figura,et docet antisodu ipsum. Παδ valere. Quare metorica atq3dialectica utiles sunt, 3 mosa docet contraria cognoscere,q6 est m se utile,niς sco Iadocet alio vicie ipsis,quo mo sit obvii dum. L Quo Mad verba attinet, in veteribus translationi rixi illa.
dis es, mpe homini enu corpus natara missi sit holin psidium,qmmo magis Oione non posse sibi psidio
esse turpe habebis cum oratio atqI sermo nobis natim ra ut Aris .inat.pmo polinco . sit inua etia in psidi iiDlis G dinosa.Sed qiii de his posterius dicturi sumus,
nunc dicamus rhetoricam psuadere boibus utraq; cotrariarae 3 alterii per styilterim d accides. v erean docet pstudere malii non lassi xpter fine e sessita opter bonum docet ipso qui mi docet fugere malum, docet prosequi bonum.
CSubiecistanae res non simila se habent,
sed seinper vera atm natura meliora magis
syllogi3abilia et Q credibilia sunt,ut simpli
citer est dicere. Cometam. si Muquid coirana sint squalr syllogicabilia, eto creadibilia res det, c ex natura renari non eqvitres syllogisabilia atq3 credibilia cla ex parte reru vc ,et m. rura meliora sim ut simpli est dicere, magis rei logi bilia,atqI magis credibilia.dixit ex me rem, ut sinu plicite est dicere,eta ex parte nostra Im est tolmo γpositum .nam ex parte nostra multa falsa, ut in topina dicitur, sum probabiliora veri&
CAdbuc autem absurdum emi corporeaedem non posse sibi ipsi Nesse turpe sic
tione a uic3.non turpeAus magis*pva b minis est corporis usu.
ntia' si Quarta militas est,quod rhetoricI alios excellim'.
turpeo euitam viam sino posse corpore sibiva πιesu corporis usus,quippe cum corporis usus cois su hominibus cu beluis. de Arist.in pro mio huius lis bri,s tame ante parua rhetoricam scribit,hoc unum esse ingl,quocstensa talibus pistamus, Flarum σι eam ab imortali Deo adepti videmur,nam Dde et cmpiditate,et ira et atqg affectionibus vlutur,etia reli ei animalia,Oione autem ho putaxat,absurdita fecto xime inum cedat,si qua una re bellus antecellimus aheneniuendi duces pr negligetia relinquennius. Qua obcam martialis recte inquit qui velit ingenio cedore rarus eriLuiribus rei corporis cedere solem ingenio aut haudqua*Ab Arist.rbauit in xblematil, .
mi is aliquando in magnis isserit 'etur
qui utitur iniuste huiusmodi orationu3 vi, hoc quippu3 comune est cu3 bonis Oibus
pierin cum vi te, potissimu 3 cum ijs,que sunt maxime utilia,Wputa, 3 robore,uni late,diu injs imperio. Idiseni rem sis aederit in me utens iuste,et muste, scit.
ΓΘune odiosa alio mala rhetorica ipsa,an bona,viblis mon parua fuit olim,et nila digladiatio,qua Arist. in psenti loco intedit sedare. Qui vo rhetor sta main, atqI Gnosam es tradui novetur mo,ssa gitatim gentibus Oibus obfuit, 3 in aurea ipsa etate in qua non ean rhetores dicere c peram geresciam pace umq3
cum simplicitate vix illa accepimus esperiit botmineos in sperum insidie,sibus humanum genus vitiatum est. deinde rebus publicis G parua nocimeta intulit qs mi temporibus,stbus respublica Roma/n consulte atq; pacifice agebas betores per cata nem celarium pulsi sunt 3 no per nepote catones utices reuocati, Romanop respublica sediuoni ato bellis cossicum est od si inius vir doctissi 'scribit τ' historis natisadem quom tradui historis de alis est atque Tactas nonica republica. prperca Prebvublicis obfuerit, argumω ma morbauit stato contra Thisian Gorgiam,nam facultas,qus docet
peiorem causa3 meliore fieri,melior eq3 peiore 3,et qua non facile verum discernis Atiaq3 nigra in cadidagandidane in nigra vertumr,no modo rebus publicis novulis, veruetias dinosissima videt .vac rone calore.
Prius ut stimus inq0in illa nobili trium sapietis v. tem ab tabenis legatione andito Larneade et primulegatos eos cessiit dimitted .qili illo viro argumettite quid veri ecipion facile discem posse IIuic astipuν lauar regna,regionesq3, in quibus rhetores absum illic mucu pace, tene triquillitateqI viuit ut apud turatas, a Pes.strabes,cperosq3 id genriuillici quo Iob dicedi imperitia minore malitia vi maenio vis r c vanosa his meimi illa usi sunt ias plurimi aegillatores,im 3 consulam causidici qui in dictat Πιnere lauria sunt periti trala morae fini iti in Ligurιgus qui ab aciandro oculo malus ab ipsa patriayla gus morimrim Solon qui crmi exul degit,nec in matria e qua optime meruerat,bumari cδtingi Lut sis non qui ab Atheni sibus veneno necassiec post ob tum ut addit Ualenus)glebbula vici regionisAns ossibus eius uaqceres uenit utas etiam inra linea
18쪽
proiici, intra quos optim' ciuis vixerat ut diemoriae
nes,qui ut non ulli tradunt iustu philippi veneno interimitur nostris plurimi sum iter quos maior, ciscuo est,hic rei iussu Antonq a sopilio lenate necat, a quo seium meruerat. Os igitur rhetorica danola sit,
ex disce pspicuu3xi quoque utile atq; bonam re des oeut in eisdem palinodice, o ei geti 1 fuerit. na post lilluuione getes ferino more victitabant, de in agris bestiarii more degetes victit ferino sibi vitam copara hant,necrone animi si sed pleraq; viribus corpoιris exercebant nodum dimns religionis,non humani vilicu ro colebas,nemo nuptias viderat legitimas,n5 certos illi aspexerat liberos, non ins squabile gumilitatis haberet acceperat postea ab uno utinat cicor liassonadira atq3 eloquetia ad humanitate3 redu/cii sintim rebus etia publicis, clanit,nam postes rumcdmmtionem plurima bella, seditionesq3 ciuiles
emerserui,qtae sola rhetorica sedauit,societates,ac pa/cem post bella psuadens. Et plus Dent nobis Nici cero inat cat ratius africanus Scipio, Gracbiam cani nepotes,qui Roms plurima bella restrinxeriit societates firmarui, amicitias sanxcruntini; animi in
tu3 eloquata. Uirgit hoc his xsibus testatur. A c veluti magno in populo cum s coborta est Seditio stulto animis ignobile vulgus, I amque faces,et saxa volant furor arma ministriit, π um pietate grauem ac meritis si sorte virumo
C onspexere, silent,arrectisq3 auribus astant. I lle regit dictis animos,et pectora mulcet. et reiqua.
Qua ratione non minus vere O lepide Ennius flexit
incere valeret. Et si, Mibus ipsis, qui ea riunmtimi lis si et bonax mi is mo qdem, ut ho homini bstet, nam M oratione binus antecellit ovisu, cupiditate adem ut Arist inq0 et ira. t alus bo assectionib'vivetatera alatia. orone tamen boduta LQuare si hac re homo maxime bestias excellit . eloqui possit pclani videbitur adeptus is qui qua boles bestias excellul.ea in re bribus ipsis antecellat adibo utilis est ad urbesserint.nam cum bellum in 3talia gereret,comite Oasi geredormoc sociu cineam messatim rhetor emo/stbenis discipulu accepit, '3 opera impense admo eum utebar ara3 ad ciuitates,quasi vi,ac armis subige. reno poterat,eum oratore mittebat,quas magna ex Pre in lalam mam adducebat,adeo ut scpe syrrhus viceret plures a cinea urbes eloquetia i potestate sua re cautas i a se armis es superatas arcibus ac rei milutari colari etia non pam,ut testar sar, qui ni prslium inibat,etn milites orone ac eloquetia percalefacisset ut ' canus meminit. emistocles etia aduersus
Terse; plus sua pugnauit eloquetia O armis, psuasiti q3 taben in . ut urbes meret Ab quide victori caruit.Adde seriaci qui sua eloquetia tot pclara facinora vi fluo ingi gessitis rodes insua diuiti s Gyea sandisalacrates sigdem .eto. taletis una vendidit oratione, ut si initis narrat τ' libro historis natis. zalopiades state magni sopei metoriri magister, ut id
ς linius narrat,nec satis in ea arte ui tuos ud alia rugacis ingenu .iad medicini repete se conlae tu totirenti bac meditata quotidie orone sgrotos blandiens, ola abdicavit, iueriti 3 ne humanu; genus circa
egit uis ronalionio G u silo emina venisset. uti
lsis edeo locnpletatus est. t sho tepore solus diues diceretur.Ad bonores denus captandos, Gorgias leoti nus Empedocli aggrigentini discipulus mafino nobisee documeto potest.3seni post corace et Emisia 3 am
iuatari nota .Adde honores quos uniuersa gricia gentesq* alic oratorum aut, ut Ilocrati, Ebi/sis,coraci, Lusis eschinc immolibenis emulo, ricli, mi Iciadi,ffimoni, emistocli quos enarrare eralonga uare hincinde res c dubia no pap stuc ticuero huc in modu cotrouersia3 tollit, dices sapieuas σsine eloquentia pars pdelli: cillitatibus,t loquetia3 Isine sapietia nimiu obesse pimiq; prodat e nuo Elooquetia stadem plurima reipublicscdmoda adinuem
moderatrix olum ino est rasi sapietia. ric etia vitici latonis snia,qui beatissimas fore respublicas dicit aeut mi distarentur,aut salte qui gubernit, diuina Meam sorte philosophareni.abist ad Alexadi sic stim pator sui est seruator exercitus, ta eloquentiari
sapientie colucta est humans est viis gubernatrix. uerum disc ciceronis moderatio dubitatione non caret.
rum alm humanam3 cognitio. Apud ante Arist.sapioria est,qui corrupto Gometaphyllia vocant. sotest aute quis metor es minaq3 et humana cognoscere, et iniuste thetorica mutaeinde ex aebis Liceronis vides et lietiam esse sui natura malaias erit enim ea i sine
ra posset,nisi rhetorica eci natura m ala.Doc aute vo. rum ed non puto,sistes omnis ars, dis electio, bonum
a; stedere videt mo et dico Insuper Ois ars est recta da ratioMnareola ars est suapte natura bona. Mesci eloquetia binos primus, gitur non pyt esse natura sua malaeno enim pstare alicui est pniata Aricaute in psen i loco digladiatione hanc sedalicuI dicit. 'tEi Boaliquido in magnis isserit,utiq3 qui viis iiDolum h3 orationu3 vi, csppiam comune est,irheto/lms subaudit bonis Oibus plercs cii 3 vimale, potissimus cuijsAussum maxime utilaal sit udi sua natura.et ponit cit quibus bonis,et diciti puta,cum robore, sam late, uiuus,imperio, Ina sunt sua natura
hora,et pollunt ας mala,si referatur ad metem, et 5πι Ponit et Dici tuis eni v 3 quis merit maxime meaniste, et iniuste subaudi utens,il etilper qus id uit rhetoricam ee siti natura bona, lei 3,veluti alia,st elislant sua natura bona.v3 diuitis,sanitas, bur,impius et id genus. oia em 3 c suapte natura bona sunt,ue yiane utentis et bona et mala es possum. ad si iuste mee
quis eis,erut bona dupi siet sui ipso* nanim,et vienus bonitate.Sin aute iniuste erui mala non quide ob eorum nataras,sed ob mentis malinimi suapte natura bonis abutitur.Quare rhetorica sui natura bona est.
Bonitate no ac malitia utentis, , t bona,et mala fieriι unde et Arist. o politico* assent sevissimu esse in re tollumrbi inde cdtraria, ut intelligeti perspicun3 est. CC ad verba amnet,Erist.en epit virtutes Salus adeo bonς sunt,ut nec suapte na,ncc malitia victratis male esse possim. i5 mi potest studiosus ee,aetrute iniuste reis deos aliqs smidio sin fuerit no nisi iuste virtutibus mi poteri Me . non pol una erus re
19쪽
ens nemo sine prudena studiostis es possit. are tue
a virtuus spes sine alia. Quod si dicas sciam re vintutem,cu qtia potest prauitas Q,dicas pino stias es illbonum sui natura,mala I aeo aliquido malitia utetis. Deinde diras sciam non re virtutem,non eni scietia de
virtutibus est eius, ut Socrates putaininst mi eius habitus appetitus sensitivi,vel voltitatis.Et stia babi. tus est intelle s. misto.aute hic de lutibus loqtur,qsunt habitus appetitus no his nemo pol nisi iuste viti Scietia koMus est de numero bonop sui natura oliua utens pol esse mala Egidius ait emtibus nos non polle male uti formalrmia actus 'una sema est' honus, veluti acius calidis a est calcfaccremateriai i liter tit,et per accidens possumus euitibus male vressa
rit,si nude intelliganir ire in veru Am unusqχ3 studiosus est prudesa rudens aute nullo pacio pol super huc ut utar pinis eius iam prudetia est recta ro ago eorum o qui recta iane omnia agi non pot ob e res superbire alioquin no rectarone ageret Onare duci potest aliter malum a emte,et aliter a rhetoricainrui, mala mi γυficiscuim a rhetorica, veniunt format rct ea, sed non Gne sua sed Gne utentim emtibus χοn venit suptibia, c non a ficiscitur formalis ab ea, ab affectu eius, g etaec m. ob si hoc pacio velit estidius intelligere ron est malum.
ris dicteriri inati rhetorica sed qu&dmodu3 dialectica, et ς milis inanifestu. Et g no fit persuadere opus ipsias, sed videre ea qiigiunt perstra sibilia circa siquod'.qucad modum et in alqs artibus cibus. Non eni3
est medicinalis sanitato efficere sed usque qno colingit.vR3 ad hoc Nucere. Est ens;
et eos.qui no potam recipere sanitatem m. rare ui bene. Edbuc ante et eiusdo sit paeasbile videre et apparens P suasibile quead modus in dialectica et sylim,et epparent syllis sopbisticus eni3no in potentia sed in electione est. Uerutamen hic tacin erit ille qui do m scienam iste is ni electionem
rector laute sopbista quidestna electis
nem dialecticus vo non m electionem .scdem potentiam.
placet Egidio huc esse epilogum os ante dicimiis ν huncce epilogum n5 solii 3 eop.qus in procmio dicia sun ed eoru ,qus ex dictis sequutur, de dicit.t octuir non sit unius cuiusdi generis determinati rhetorica, sed queadmodum dialectica, nus neci ipsa estis
cuiusdam generis temnat .manifestum est hoc est
ex dictis,diximus enit heloricam sqvilem a dialectiια,est eqς de comunibus ossius quare non mi deum, nati generisAueadmodus nec dicimica. o intelligas,ut dictum est Iasi rhetorica cosidera Mo ad a
libus applicet st ciuilis.sinaine re natibus est Gia
dicit,tet et, villis,manifestu.IDoc inter se dictus est,
alm plimbus rombusI tu.Deinde epilogat tretiu3,oqinde dictu no est,sesttur tame ex dictis a diciti Et in no sit persuadere opus ipsi inta videre 4 ac xvice re, mactareque, quς sunt psuasibilia circa v nuq 3l ppositum,q6 coram alidi torim talor xponit pcrsuasecre,sive illus sit in me deliberatiuo,siue in genere iii diciali, sine demostramio,et per videre ea,que sunt pomasibilia intelligit dicere bene appositeq3 D est nihil ut inat Arist. o topicox omittere de necessa sinarie dicedi. L Cito is ad pina attinet opus grice est εργεν, latine opus Opus aut pro fine acceps Llla utpmo ethico F scribit Arist. finis Puplex est operatio. t pter banc opus ipsi3 persuasibilia novsce sunt re εα vet, lature vi fieorgius vir clarissurius ubiq; tradi alit credis: lia. Quintilianus vir 3 mo et psuasibilia
credibilia Sedad divisibile sit adue credibile,postea rius dissere dum illud ut nunc x explorato diabor no persuadere.' prospicere pecuasibilia circa shoc est,circa o m ra in qua cadere pot perstuso,siue ille ante a spicit circa unuquodqI psuasibilia,qni bene et q3 apposite dicit. lene ante dicit,qui nihil inermi, tit de necessis)s ad psitas hoc loco fortasse Qui millianus accepit non pstiaderesset benedicere ee sines oratoris.q6 aut ri non pastadere sit sinis sed nimi ex
necinariis Hermittere, Al ist. eplo aliartim artim declarat,et dicit. Queadmodum et in atris artibus olb',
illud nil. τε enim est medicinalislfacultaust sanitatu
σssicere,sed usqtaeqno contingit,vini ad hoc ucere. I inscim dicit. tmeni reos acino pos upi recipere sanitat eburare tavi bene, lut qui ethica, in podagra, tam cacrum,aut id genias ut Ium cura nabit nea cessario* inermittituris enim perfectus medicus ut Trimat pino topicop et nihil Remittit de necessariis in arte lino si n5 s p ianet Quare G persuadere,o cedo nihil Ptermittere de necessari jo ad suade mest finis oratoris,et cus dictu C admodum et in abrionibus Oibus, sper alias aries oes as intelligit quam plex est finis,alter qui interior iter qui exterior est. vetas ctura taurica nilitari sari end oti duos hilthnes,int v, qtu in potestate est artificis,et extremum, ad cuius sitionem necessarium nature,aut fortune beneficiu Quado enis nauta nidit Remittit de necis
sanis ad naui dum tingit fies internu ueno sequarenemus, i est salus nauis. cest tertiuiab is no sit expile dictum, ut stam et ijsclus dicta sum .di est rei rhetoricam te generis logicuri si est sitis imice. habet mer praemi,qneadmodum et ipsa logica. ob ahabet finem rium eius finis n5 erit psuadere odest in ipso auditorei inde epilogat quartu et dicta s
carit et subandi manifesta, . eiusde3Jrbet orae si sit persuasibile videre,et apparens psuasibile, quemadmoeum in dialem et sylis,et apparetem stlimi Quarent in queadmota; in dialectica sum dias dies,altera aversatur circa apparentes stis inlimque circa dialecticos,ita in rhetorica dus ples sunLet intelligit e plaω sibilia enthymemata et ex la,in quibus no comititur aliqua talacia, vel aligna cauillatio r ea aut πε parent psuasibilia, intelligit mi memata et ex la so/phistica, ut et' ius declarabitur. LSI occurres ictu eiula dialerius est iasiderare apparetes, et Veros spiros tunc dialecticus erat,sopbista,et econuersoquaa resp5lcns icit. Sophimcnsent n5 in pote Icosi.
derandi subaudi sopbisticos syllos dicis is mi in so
20쪽
sophistim lecticus sed sophisti in electione estun ille dicit sophista,qiu eligit sophisticos milis ur
sta,qa dialecticlis potest et sopbisticos et non sopbisti/cos syllos considerare et de facto cosiderat.Sopbista autem est qui eligit vitos sophisticos argimietando est as,qua re in dialectica,qui versat circa a pareter P
habilia,s pbista dicitur. qui circaea,qus sutybabilia, a dialecticus appellas. Unde in dialectica dialectic et sophista cotienstit,et differrita di tum Od.qa et dialoristus et in ista polliant apparcter.pbabilia portare. Ei mi; sophista eligeret appareterpbabilia, nisi e spitare potat. uare uterq* pol picere. seriit auia electione na sopbista eligit apparet π.pbabilia,ut modia in fine,que est gloria.dialectie xspicit ea, ut oblisqmtales stilo*illagenitare docens no ens intendit,i floria ut tirum,sed opinionEgitare in rei Mete, quas ipse h*Eode modo in rhetorica sopbista electione es,' mapparcter ninsibilia .pvstit et eligit ut media in hii us est gloria innis rhetor illa pspicit,et non eis.
Ide assignat disserit a in rhetorea et dialectae nini3
ea hos et dic tuersim hic me s.sin rhetorica ipsa leritisse quide Jqucri. picit perransibilia et non ea ligati in sciam isti fili metortis exolqui eligit apparenter psuasibilia, sin electione rhetois q.daa3 illessi ille
est rhetor, nole rhetor dici ξ. Plauto l. s. in dialecibiadiis it nominecliti sophista qde dicissim eloctione, talecticiis on5m electione sed sin poten i tergo sopbistat dialecticiis disserit inole,no sic inim rhetorica na utrem dicis imitor pili in in dialoetica dici uno note .sed cδ mimi m ambo ostiust logi
ci boc est sin mim is non sit dicisi explieite inest uidicatum plis Orbemtica est inglie logice.ergo siem. plex elogica sopbisticii et vera ita umoris duplexe,
et dialectica etia plex. G Sel crescur in rhetoricalsa ista et verus metor dicantur uno nola.Π.rhetor, in dialectica autenon. lon eni uterq3 dici sinistic', sed alter sophata Alter dialecticiis.Enga sic cδmetum est apud loqtietes,mo loqu&um, ut plures,sentiadus
' mansibilia verilsimilia iunt Nerii re illa hcc aute apparenter.et D mem ex verisimili Cpsiciscie iure viems uno noterenset .at in uvident phabilia no vno note dicuntur xbabilia ideo in illa sopbista erit qui xsatur circa apparenter talia: dialecticus qui circa talia Tolis res iteru3 cur in me, torica non ordinatus est liber micularis de sopbiIticia ent mematibus vel de sophisticis oronibus,qtie ad modii in dialectica cu3 in rhetorica ut q3 hopymitiar. qa dialectica de Hibus est in qbus,cti; asinIbhii sim nemota,multifaria decipi possiam iis in rheto/rica aure de pistularibus, quς ci sint sensibus prima. raro decipimur,quo fit,ut in dialectica liber de sopbi. sticis fieri debebat m tot caia illivno in librossitineri non poterat In rhetorica misti egutur,et in 'rauca sa cum pauca sim, o in libro c5tineri mimum in enthrinem O apparens enthymema virum ex verisimilibus est, ideo nb in diuersis libris tractari debent. sta rones sophistics in rhetorica sunt facilio ι res ad qtaip euitatione susticit scia sui rem. propterea in hoc libro dii in sagitur de rectis,mox agit de obliquis ceu in medicinali in eode de venenis et amitodia
ne est orator mais disserui, morator sit' in iudiciis,
et contionibus causas agitimetor aut qui restoricen P/fitetur. eclamator il aiu Medi alios, aut exercendi se a fictam cam agit,ut in veris postea causis orare possi Eliqii autes metor pro orazore, et metorica P orat ria ponis,m bi Rhetoricus aute3 mo proto,qm rbo loricen profitetur,modo pro oratore pommLUenim
de his posterius dis Ierendum.
CSed de ipla mei do iam aetatemus dicere, et quo into,et ex quibus poterimus ast eqcipio dei inicies Ipsa3 est dicim' reliq.
Ecdpleto prosmio magno,n adsequentia se conlunuado pro tot vaditingit,ubi annotatione dignit in arte dicendi,qlis est rhetorica, o ipue consideranada reo instrumeta psuadendi psi iasibiliaq3 ipsa et postvsc,quo mo oratio confici da ist. Primum hoc moet fio libro absoluit.Hesim aute in 3 ubi orationem nocet ficere ex us,qui prius inuenerathcciuis duoxponit.et dicita Sel de ipsa mei dolue est ira πιtetia 3 tetemus dicere, laga hoc agere est dissicile,ideo dixit tetemus aemonit auleea,qus vult dicere arte, et stit, et quo mo . conficiar oratio,vt ι' librolet exabusta aer us,qri mo et smo libro adinvenitiet sic tangit tenui libru.et tubaudi tu, nam hic duo assequentes,spoterimus allequi ea,q'isypositim tiAlboceit poteriminassequinosim nostru,et omnia que in tedim' in hoc libro aut lege si , sed de ipsa methodo ii tetemus Dicere et quo mo et ex qbus poteristis at sequi eat osubanditque Osuiniustium alitem ea duo. U..expolnere instrumeta et persuasibilia,et smo loco post declαι
rationebopconficere oratione. int aute et quo mo et ter quibus sta in omni cosideratione que de aliouo fit, regri lir ordo et ordinata. Quare dixit tonio boc est Cometa i
si dicat ruisiis redeamus ad defini edo ipsa3, ut prius definiuimus,et posto hoc faciuent, aggrediemur illa duo hoc est structura oronis in 3 et loca zbadendi in
primo,et et Tric depromiolo, q3 continuatione.
CSit istam rbetorica potentia psideratai circa re nodet cottingens persuasibile.
Lexequis et primo desinurbetorici.et dici Git ita:
bus legis qualicscdJerponit sed de ipsa methodon
est de ipsa rhetorica litem tis dicere qlia lacunqLl. lo/mus ea fini modum nobis poli3,et ex qbus.i et dicamus ex sibus poterimus assequi ea, expostlimus 3 est exqbus poterimus cognoscere psuasibilia in uno/quoq; genereaergo m hanc expδne, .pponit duo,et dicere de ipsa methodo fini modo pol em,et ex qbitas locis poterimus asseqin ea Os.pposuimus,hoc est exq.bus locis poterimus cognoscere psita sibilia in uno et genere dicedi. ru illud verbu qualiscunq; grece est , latine quom ozed no refert questum ad uisim dii ponit et dicere de rhetorica qtio ad fieri potnet discere loca, ex qbus cognoscemus psuasibilia propria in unoquoq; e.Arbitror amem m dicere de rhetorica soluit in 'dicere M loca ab' cognoscimus est Usibi. lia sit et dicere lora argumentandi ,et assiciendi, s moet et' libro ab solii ita ccotinuando se ad sequetia die. t 'Rursus igirma principioldefiniuimus, i finietes fit .