Octauii Ferrarii Panegyricus Ludouico 14. Francorum regi dictus anno 1666

11쪽

LUDOVICO XIV. DICTUS . s

Quanquam in tanta ampli tardine , ac maiestate, ne vetare quidelia id potes: cuin m ximi , florentimini Imperii, sed magis tui potens , .anianis, relinguis imperare haud, le. votaque populorum venerantium ossici xessum passis, gratulat nos deprecari magis quam prohibere tibi licet quin prςsenti decora ingerant , teque tibi reddant Me gaudii imp tientia inconditis vocibus circumsonent, pudoremqtie tum onerent, ne dicam obruant Felicitas omnis res garrula , ac prope amens est, suique ostentatrix , dum immodice gestit, os fiet 4 obtundit, quos colit. Inuito tibi lati es grate sique audiendae sunt quas non Senatus modo , a proceres , to ite forti mi exercitus certatim effundunt sed quia biis inconditum vulgus , cuneique concentu si nantes , turba re mulierum ac puerorum adia repit eo siticirrius, quod plebs agentari non didicit , lasciua eadem ac probris ingeniose pi cax, quotiesque imperia grauatur , tam forti re odisse , quam intemperanter amare solita. Qui ergo omnibus beneficium , ac salutem l raestat, laudetii rationanibus: ne Venerantilina delectiis sit, aut obsequi Dordo , ubi non distii Suit in assectusci non primaevi secundae admis fionis contumeliosi humanitas , ubi Princeps omnibu patet , de in aeci uo vivit Imperium. Imino tam vasti ira perii fines ista libertas ita

12쪽

scendat, Regemque latciari etiam ab iis , quilio rebnantur , tam Vacuum sit, quam tutum.

Tu quident qui . totum Orbem no vinis tui a niues rerum ne starum gloria iuuenis impleuiasti, eum laudum manam veluti Theatrum habes, nec cuiquam mortalium hanc gloriam inuide ut te familiarius admiretur, c quos, scendi brs tibi fac amento non obstrinxit , votis ac veneratione nexos habes, ut te tanquam

proprium ainent , non metuant, Vt alienum.

Me quoque in libera ciuitate omnium, quibus Iupiter illucet splendidissima, quaeq; gloriae tuae

impensius fauet Mustarum sacris operantem, de res huius aevi'rodere posteris aggressum, naui sideris exortus attonitum rapuit , vixque oculos , per tot inaracilla lassos attollere at dentem, deciduis inusitatae muri centiae radijs erexit, ac fouit , spemque fecit hospiti , templa trepide iubeunti, rudeque aliquid, ε incomditum meditanti, paratam veniam. Nam sicut non minus litat, qui paucas thuris flebas crepitantibus focis adnumerat, quam qui pecudum cruore altaria inundat et ita ex aequo unienroeitia , qui modulatim carmen puluinarius inseri, quique nuda prece , atque indocili numero Deum esse probat, qui quocunque in

do coli non indignatur Te quidem iniselsissimo renim liumanariam lassigi Superi posueriintri gentisque illius regimen

13쪽

LUDOVICO XIV. DICTUS.

gimen , a Sceptrae commodaiunt, quae gentes omne bellica laude stuperairit, quael secim lis omnibus victriciae arma Circu inferens , terrarum orbem , non tam victorij Λ triumphis peragrauit , quam iuuentiatis examine , Coloniis repletiit ut tristius quam olim Romana propago, Mundi populus apoellari possit. A qua

inniti uene Vibra , qua siclus currit triimque conditae , ac propagatς , sicut inter alias urbes originis gloria caput esterunt , ita Galliae m reruς venerationis nomen profis Pietatis cultu iudideriuad.

Cium praeciquδ Orbis ipsius regia, ac penates Italia frequentissimis urbibus conca, ε exculta, Lati genium Callica indole si uerit . Non Ci-Ωlpina imodo regione per Insubres , ac Boios, Senones , 5 Cenomaiam genitricis nomen , ac decus incomparabile tuenter sed ipsa Venetia quae Italiae Italia Est a non a Enetis, ac Paphlagoitibus obtusia, ac sieruili gente , sed a Venetis Aremoricis rei maritimae gloria praestantibus

natales ambitiose repetente.

Sicut Itali Orbisque dominae fiaturae, gen-riumque Dea, illae inclyt Roma , ab hia emotis est , captaque est uper Iliacam 1 Iam prope excisa r nisi ad vocem ansieris accurreritibus Diis, non tam sermatum quam aurore demptum Capitolium fuisset. Tanto quidem in posterum terrore, & constarnatione , ut R

14쪽

mani scriptores palma professi sint , Roma ccuni caeteris gentibiis de gloria . atque imperio, cum G. illis de saltate cortasse, dcxtri essent, non viri imperar imbella gessisse Alpibus Italiam non sine Numine Diuum a naturantunitam LNam si ille aditu Gallis natuisset , nunquam urbem similio imperii domicilium , ac sedem fuisse probituram . Itae quoties inde classicum concinuis et Italiam psaque Alpium iuga insolitis in tibus contremuit se, ut nulla inic tactu vacationis

venia cisset, nec sexagenariis , ne Sacerdotibuς ipsis ni 1 2 ab immunitas concedereti tr.

Ac ne qua pars crrarim Gallicis tropi, is, ac originis gloria vacaret , indidem Boi , siue Bai. atij in media Germania lave sedes posiverunt, tum citiam ipsa teste Caesiare , Galli Germanos Virtiue sit perarent. Vt voluentibus annis ex ea dem regione Franci , reddita vice Gallij, insita, atque insiti, clim nomine , maximiana seetur d in opes eruum imperium constituerent; cuti in Hispania, domitis Iberis, ex victis, victori biis Celtibe rum genus conflatum est . Qui His ariorum omnium festitia mi, Numantina olli sidione , ac visitati annoruna bello diiumphati, quam iugana ferre docti In uniuersitan Gallo exundante multitudine

cum cos non caperent terrae, qua genuerant, Pre

centa hominum millia ad sedes noua qu rendas emisiste , Graeci , ac Latini auctores prodide-

15쪽

LUDOVICO XIV. DIC S.

rhint . ironi pars in Italia consederit, penexuuos Vt diximus, captae atque incenta linis. siue laus, sue inuidia fuit. Cum pars alteratai noniam occupasset , iussis agminibus . alios Graeciam, alios Macedoniam, Cia iusta se proterentes pelijsse Tantum re Gallici nominis te rorem gent in illatum , t etiam Reges non lacessiti, pacem ingenti summa redimerent, Pt Iomaeus congredi aut is, crura toto exercitu ca fias, vetere Macedonum, Milibacti Orientis gloria spoliatus sit. Mox Asiam intinenla multitudine repletam, ut neque Reges Otientis sine mercenario Gali rum exercitu ulla bella gesserint neque bello pub ad alios quam Calios confugirent . Tam terribili faina , tantaque armorum felicitate , taliter neque maiestate111 sitam tutam, neque missam recuperare se posse , sine Gallorum vim tute arbitrarentur. Ita in aux1lium Rege Bithyniae vocatos, regnum cum eo parta victoriae diuisium, celebre Gadograecia nomen getati disrum . Qui sicut re Galatae, totius Gnaeciae . a

que Asiae hellicosissimi, inter imbelles e lusu fluentes , neque coeli, solique delicij fracti , a gae emolliti, aestum robur indomitum, ac si

inam ferociam perpetu retinuerunt. Domita quidem est, alternante vices sertuna a

Roma est Gallia quodque ingens victis blatium, a Caesare subacta, ξd non nisi per partes, quod

16쪽

io PANEGYRICus

senti fatale semper fuit, intestinis discordijs comeusia dc lacera , vel cuilibet duci facilis praeda.

Ita tamen ut prope libertatem staret cum Galloriim ali soch, alij ratres Qtiiritum , non tam tuim Troiana orisine sint appellati magna pars Romanarum vinum, inuicto equitatus robore, ingens accessio,in victoriarum omnium instri

mentum facti, de quod de selis Batavis ille praedicauit , in usium praeliorum lepositi , ac velut tela, atque arma bellis , quibus Orbis domitus

est , reseruati. Donec Roniana re collapsa , acque a barbaris , tot iniuriarum poenas expetentibus misere conuulsa, ac proculcata, Galli in spem libena tis arrecti, veterem fortunam , ac vires respicerent , si sique iuris facti, maximum omnium ac potentissimum imperium, ante milles, ac d centos annos stub Regibus constituerent. Cum reliqua per Eiuropam re gna eodem barbarorum i go , atque immanissima Saracenorum seruitute pressa gemerent , aut sero admodum , ac lente, parua , atque obscura initia eluctarentur ut nullum cum Gallico , aut originis vetustate, aut fortunae amplitudine , aut diuturnitate imperi . aut rerum gestarum gloria incertamen descendere possit . Cum qu dam hodie regna, olim Francorum prouinciae ac Gallicae clientelae exi

gua pars fuerint . . .

Sed inuicte gentis te istores, ac dotesnos, Diores

17쪽

iores tuos, a magnitudine Imperii M victoriarum numero , ac modo licet aestimare Nam si tempora ac mundi fastos uolitamus , satis constat, non Italiam modo , ed Europam sere omnem eorum virtute ac felicitate mimane seruitium depulisse, SI ab alio Saracenorum colli utem , ac pestem excis ira pensiliqvi deletam ab alio Longobardos laticli Italiae incubantes, Pontificia maiestatis hostes insensissimos, non Z tracto modo dc expulsio , sed magnam Italiae partem , victoriae praemium Sacronii principi adiudicatam e niuersam ab Ocientis Imperatoribus destitutam , ac mesali Principum aemu Iatione conuullam , ac pene oppressant, aut quam alibi quam in Gallica virtute perfugium habiliis . Ut demum Regium omnium mansemus, ac fortissimus, incultis fortunam, de exem plum certior ibiis ulpicijs Ludovice assurgis sinimum in Occidente Imperium Constitueret. Sed ne Augusta stirps Galliae tantum moderatores, aut Imperio Caesiares dedisse videatur:

quid ex hoc veluti Regum emit ari , Siciliς, de Neapoli petita sceptra comitie morem Quid

magna Brittaniae Principes commodatos referam i ac per Normannos, ic Plantagenetas tercentum ibidem annos resnatum inuocat enim

nos , ac stupore percellit Callicae virtutis operum maximum , bellum Sacrum , Scius eptae toties in Paletltinam expeditiones Christi r. mini

18쪽

IL PANEGYRI Cus

mini natale solum a barbaris assertaim, ere quo Cnicus trophaea tot heroum sanguine ro. rantia Ludovici clarius coelum facturi suprema meditati, spescitie Christiani Orbis eum tanto nomine tibi ex asse legata Inde Hieros olymis, Cyproque Graeciae petiti Reges ut demum se ij venetorum armis, capta Bizantio, elaque Orientis regia in potestatem red tista, nillil in Orbe toto , Gallorum virtuti imperitiam , atque inaccessum esse palam fieret Qui si quam vinceres, tam vietoria uti didicissent , iam vota ultima Thule otiaret, C nihil non Gallicruri errantes Stellς tu Haec tibi clarior sanctiorque origo ei, quam si a Ioue stirpis exordium peteres, carinob

Iitatis partem Crime Deorum vocare Sed

imis unci Ioue minus est , maternum tibii nus, gastaque coniux domo striaca, Maesespite propitia terris Nirmina Creditivis,guanseque digne aestimamiis cuni in timabilem dic, mus . Quae orbem totuni victorijs emensa , Mutrumque Solis cubile impetio complexi, di iam maestarumque genitrix Catholici nominisecus ictu tela, inconcussa populoruin fide, quam tot exercituum robote firmitis fulta , postquam Gallico sanguinii iuxta est impotentem barbarorum dominatum, Sc quicq id squam arm rum i ac virium est, obterit maiestate sua.

19쪽

Quain prouidentia prodigiosis serrimae incrementis in diastigitim extulit , ut cuius ampliω-dini cogniti Orbis sine ἈGusti essenes eiu sideraatisipiciis, ac virtute nouum Orbem gentibus aperiret. Vinde immenia victoriae pretia, ipsius aenaturae mundus matronalis, ac illibatae Indorum ga-χς, non relluris modo visceribucabiti iris, aut pro fundo pelagi demersi , sic laurum, ibi vilissima rerum pars , ipsi soli stupersei , c micantibus glebis irriai an , aut montium cacuminibus gemunans , aut fluviorum lapsu sti uentes ar nas obli nans, in nostrum Orbem effunderet, atque inops eculum locupleta retaVt pro diuite metallorii in vena in stimabili mercede Hii pani victi salutem rependerent atque illata angeli face, tot mortaliam millia ab interitu vindicarent , novumque orbem, non tam detegerent , Pon conderem . Diuia nitus ad hoc opus destinati, quod non vires m do , sed humatre mentis captum longe exsape rat . Quae enim alia gens oblita patriae , ac ne cessitudinum, Muissimo. ac sine finibus Oceano, in incestum sortuna euentum, sed certam mortem vela dare ausa esset . de pet inli ita litora, atque intentata vada , per mons T , ac nausta Sic opus Superis ipsis inuidiosiim aggredi, immensamque barbariem exigua in nu subigere potui et culiumque &hi inianitatem inaucere, iust quae dono diuum invictio ani-

20쪽

mi robores, corpore que ad laborem , inediae, sitis , algoris tolerantiam obdurato , tam vincere sciret, iram victoriam ferre , gentesique suba stas in ossicio continere , quaeque mansae tit dine alliceret , iustitiae re ueret, ijsque a tibus quibus impetiuin comparauerat, parium

Conseruaret

Nulli situ mirum videri debet , tritique Augusti ainguinis mixtura , illud tibi regiaei

dolis temperamentum obuenisse , ut gentis W-triusque Virtutes habea , nullis viiij mendosa natura sit . Cum Gallica serocia , visorque ii domitus M illa igne quodam volucris celerita, Hispana grauitate imi fili, pondere , ac pro uiadae cunctationis maturitate libretur Absit modo fatalis aemulatio , tibi di uxoris fratri, bonae pacis studium mentemque propositi tenacem Superiduint, Vestros motus cuncta terrarum sequeri ur:

partiri Orbem tanqhram priuatum Patrimoni uiri poteritis , chri integro terque strum par est. Ergo tot Caesarum, Regumque tot etiam

diti optimi angitis,in tribris imaginibus premaris , quantis tropnςis exciteris , vide . Sed e proximo tibi parens , mire alius incumbit . Rex iuIesoninis memoriae esarissimus,illud belli fulmen, illesiummus Imperator antiqui ducibus remio gestahum trigore aut par aut superior . Cui vitienti Magni cognomen , cium Orbis consei sitis , atque tollit in consessio deterret titulis

amen