장음표시 사용
191쪽
CAP. VII. Calculus Aenum Vesii Me . 1 3dae sunt, de pulvere putaminum partes vj. & pulv. co chlear. par. j. , easdem in mortario diu agitando , tum per tenue setaceum trajiciendo, atque pulvis in vitreis phialis conclusus in loco sicco pro usu asservatur . Ad ditum vero semper fuit huic pulveri tantillum nastu tit sylvestris ad nigredinem coria busti in eque pulverati, sed hoc quidem nullo alio intuitu iusceptum est , nisii quod magis remedii ingredientia laterent. Piae parari quidem put mina quot bet anni tempore potiunt, tempuS uero magi S opportunum aestivum est . Cochleae tamen nrs mensibus Maji praeparandae sunt,
vel Iunii, vel Iulii, vel August: , sεd omnibus hisce
mens mus Majus praeserendus est. 163o. D Coctronis priae oratio . Recip. Saponis Alone optimi ui c. lv. contui dantur in mortario , Cum pleno cochleare nasturtii syli stris ad nigredinem combusti atque tantundem mellis , donec pastor cor sisten-ltiam acquirant, tum sat globulus . L. Hunc globu-ilum taleolatim incisum sol . vel flor. c Lamoe mel. sol. Hoen cul. peteth l. bardanae ana unc. j. vel loco harum,lli recentes haberi nequeant, a piantur de carum ra- .dicibus ana uia C. i. quibus incisis coquantur per horam dimidiam In aquae communis lib. v. ct colatura mollet edulcoret Ur. Art. 16Si. Pig uti m pr.eparatio . Σ. Cochelar. calcina t. semin. clauci vulgaris, barda nar, fructus Fra-αant, Rosae 1ylvest. baccar. Oxya Canth. an a pari. AZ al. d nigredinem comburantur, seu quod perinde est ut hueldum nudum fumum m ius reddunt , & smul miscean tur, Inde In mortario pulveratis, per tenue se taceum trauciantur. Hujus pulv. cochleare j. sapo n. alone
his; 'hμ' ς' /V' m 'iS m. 'illularis massa de cujus singulis unctas reformentur pillul .lYI S D. Minue 'AE p Cparati oves usurpandi. quando calculus in renibus, vel vesica adest ter in die
e drachmae dos in vel ad gr. lv . m vini albi cyatho liquoribus ira Anglia iiii ratis qui Cid
ia . . intur. Post singulam dosin decoctionis
gla ae, vel tepidae unc. VIIJ. propinantur.
rincipio subinde talia remedia plurimum fastidiun
192쪽
1 6 Calculus Rdnam is G ic. e . CAP. VII.
tur , quo casu exhibendum est aegro optatum , etiam ubi opus , reiterandum . Art. 16 33. Si vere aegri alvu S segnis sat, electhia Crutclae rium lenitivum , vel ouodvis aliud laxativum praescri x mo- ibi debet, toties quoties soluin modo venter non depO- i Wβ- nit ; quia maxima attentione incumbendum, ne diar rhoea superveniat, quae nimis praerupte remedium nullo edito- effectu educeret; quaTe si forte eadem acces serit tunc pulveris, qui adstringente virtute gaudet , dosis augebitur , vel ea decoctionis imminuetur , utpote laxativae . vel etiam ad aliud auxilium ex Medici consilio confugiendum erit . Sub horum remediorum usu iri nec salsis eduliis vescantur aegri , nec lac vel vinum rubrum hauriant, ted paucis liquidis contenti esse debent, modicaque corporis exercitatione vacare, ut urina magiS Iemedio laturetur , diutiusque a vesica retineatur . .
Si stomachus aegre decoctionem perierat, post ungulam pulveris dosin , sexta pars globuli pro pillulis prae parati devorabitur . . Si aetas invalescat, & aegri constitutio debili S, aut plurimum doloribus, & appetitus jactura coniecta , in
pulveris compositione major quantitas cochlearum cal c i natarum admitti debet, δc prout occasio exiguerit, etiam augere eo usque dosin cochlearum licebit , do nec aequa portio putaminum, & cochlearum pulveris interveniat. Ob eamdem rationem ut Ilusque palueris quantitas non minus ac ea decoctionis imminui pote rit , semper tamen laudabilius utiliusque erit, si aeger consuetam dosin perferre potuerit. Praememoratis herbis ac radicibus D. Stephgns aliquando alias substituisse perspectum est , ut malvam vulgarem alth. milles . rub. & alb. tarax acum ; na struc. a l. & radi c. coohlear. lolio cubitali quibus ii plantis nullam prosecto essentialem differentiam com- producta . Haec uai adfuerint necetio eri , 22gro 'lia. G-bet h0ra diu noctuque maxime si Insomn1S i
quinque pillulas devorandas exhibere, quousque dolo
est, in arenularum accesbusque conjuncto , tum
193쪽
CAP. VII. Calca us Aenum Y V icae. 187 res leniantur. Qui arenialis subjiciuntur ., iisdem uti
poliunt , quotidie ad numerum X. vel xv. spe fore utinarum efformationem prohibeant. grt. 1634. Iudicium quod Cl. Me adium adtulisse Huiu ς de hoc remedio mihi visum est , ex sequentibus pa- i qmediit et 'Magnopere autem, inquit, cavendum es , ab af i dici-siduo illorum medicaminum usu , quae magna vi uri - ' nam cient; praesertim ubi id agitur , ut nullae sanin renibus arentilarum concretiones; illa , aim, quantumvis de iis magna promittant rerum ignari , acrimonia su a , dc calore partes labefactant, dc laedunt . 'Neque temperare mihi possium, quin dicam in oppro Brium nuper medicis nonnullis cessisse , quod in fano pretio redimendi anile remedium magnatibus auctoressuerunt; quo ipsos etiam in vesica calculos in ramenta communi, dc hinc foras per urinam pelli polle , va-ia spe delus spondebant. Erat medicamentum hoc exi a pone , calcibusque testaceorum non unius generi Sconsectum, quod nemo non videt, virtute summe cau-ilica pollere. Monstrabatur interea coram populo int ei testimonium calculosa massa una , dc altera , ex
vesca illorum, qui illud assumpserant exsecta , inaequa-lli superficie, dc foraminibus hic illic quas erosa; quas cavernulis notas esse, dc indicia medicaminis , viam exerere jam incipientis, credi voluerunt. At scivisse
debuerunt, non raro calculos in vesica nasci ita Conformatos , ut speciem lapidis hic illic exesi prae se fe- 1 rant; id quod ipse non semel vidi . Hoc ipsum remediam plurimi ex Academia Regia Scientiarum Parisiens experti itidem sunt, indeque co- ggitum effectus promissis omnino non stetisse; quare
Moi de renum , aut Vesicae calculo agitur qui prae magnitudine nec a renibus, per ureteres in vesicam , nec
a vesica per urethram ad matulam egredi potest, ad cultrum seu scalpellum chirurgicum confugiendum est, 1 is in locis secando , per quae corpus durum naturalium amplitudinem longe excedens denique aufera
194쪽
Art. 16 33. Haud alienum ab instituto nostro esse exi stimo si , uia in calculo renum sectio locum quoquc habeat , hic paucis disceptaverim. Plerique, qui hac de re aliquam in scriptis suis mentionem injiciunt ne gotium hoc nimis peticulosum judicant , adeoque &illud prorsus rejiciunt. Sed praesto sunt observationes
segrorum a vulneribus renum , quae a tergo acceperant
sanatorum ; dc quidem interdum sine adeo gravibus t symptomatibus . Ut enim alia mihi nota exempla nun Ctaceam , anno 1733. Vir quidam in vicino oppido ab alio in dorso , dc quidem renis dextri region 2 satis amplo vulnere , ictu cultri vulnerabatur, ita ut perplures dies sanguis , aut urina sanga in ea per vulnus , dcurethram redJeretur copiosa , a tamen post quan huc Heli astadium translatus, mes,que curae sub lectus est, Intra quatuor iere hebdomadas feliciter fanatus est. Adeoque certissimum est , valuera omnia renum, praesertim si a tergo in siliguntur, 3c in cavum VentriS non penetrant, non esse mortifera. ut nonnulli putant, sed saepius satiari. grt. 16 36. Hippocrates licet a sectione calculi ve sicar suos discipulos dehortetur , tamen ubi de renum morbis agit, docet: cam in muctrit, esset alas fus
rit , jub idom t)mpus juxta rdn3m secato , im Eaetracto pure arenam diureticis sanato. Si enim j Pcti s fus rit , evasionis sp2s est minus, homini commoritur . Alibi item ait; cum stippuratus fuerit ren , circa j i- nam intumescit'; hunc, ubi hc hob erit, circa tumsu tem partJn f cato , profunda maYima jJctiona juxtardndm, imia o in simile casu praecipit ut in ipsum re niam feremus. Unde apparet ipsius renis incisionem, ubi ea opus judicavit, non resormidasse . Ita dc Nesse 1 s, Jclo. Niolanus aliique judicant nephrotomiam non sine fructu sae pius institui posse, si modo ille locus incidatur, ubi calculus percipitur , cavendo ne arteria aut vena emulgen S, aut ureter inci
datur , dc ne vulnus in abdominis cavum penetrit. Id
195쪽
CAP. VII. N phrotomia. azyenim eximius Medicus oc Chirurgus Loret aterus in hujus modi casu seliciter periecit. dc nephrotomiam renis
alterius, natura per abscessum vi alia de mustrante, celebrare profitebatur. Adeoque non perspicio rationem quare aquam plurimis prorsus damnetur, sed potius chirurgos exhortor, ut eam natura viam demonstrante, non intermittant, quenadmodum nec ego ean intermitte hem : quia hac
ipsa non solum. vita aegri servari, verum etiam ii a Levissimis cruciatibus, calculo per uncum, vel digitos ;vel forcipem educto , liberari poterunt.
Art. 1637. Lithotomia est, operatio chirurgica , qua vatiae calculus per aperturam incisione factam extrahitur. De litholithotomia renali seu nephrotomia jam modo me ni tona janimus , dc fatis dictum est remanet autem lithotomia inqyhia vesicalis, quae ad calculum in vesica urinaria existen- dy tem extrahendum peragitur. Haec quatur modis seri pote si . Prima methodus vocatur sectio Celsi , vel an liqua, Vel cum parvo apparatu ; Altera respectu prio
ris methodus nova, seu Cum magno apparatu , dc anno 132o. Ronasse a Iohann id domanis . . primum adhibita. tertia dicitur methodus alta seu maior seu cum alto apparatu, quae multam similitudinem habet cum operAtione Caesareana anno 156 o. primum Lausannae a Petro Franck usurpata : quarta demum methodus Fra tris Iacobi dicitur circa annum 172o. primum administrata . Ex hisce mecho iis , cum quae ex majore a se paratu fit ceteris praestet , de ea tantum verba fa
Junckeri sententia. 16 38. A ger metuar stabili imponitur substra V; ho tis . ' excipiendum sanguinem linteis duplicatis , dc sup- ihomiae
politis dorso, ac lumbis pulvinaribus.compactis . Ge- ile scri-nua diaucia sic complicantur, ut calcanei natibus pro- P ise X lane admoveantur. Duplici habena e cervice propen
dente, dc circum axillas hinc , dc inde voluta, s C mota cum tibiis, dc pedes cum manibus , sub varia
196쪽
laqueorum circumductione firmiter ligantur, insupe aeger a tribus robustis ministris immobilis tenetur. Tum Chirurgus catheterem sulcatu in oleo madidula vescar immittit, exploratoque calculo catheteris curva turam versus perinaei sinistrum latus adigit. Quartus mi ni iter scrotum tollit, ejusque suturam, dum in dextrum latus illam retrahit, ab incisionis loco removet. qui simul catheterem in vescam immissum leuet, ' ita apprimit, ut curvatura illius sulcata urethram versus perinaeum appellat. Nonnulli autem Chirurgi, & catheterem tenent, & incisionem faciunt. Deinde Chirurgus perinaeum dextrorsum paululum trahit, & scalpello lasciola circumvoluto , in sinistra re gione , supra catheteris prominentis sulculum facit incisionem , quae in medio circiter perinaei loco facta , dc deorsum duiffa in pueris referre debet longitudinem
duorum, in viris autem trium digitorum transverso rum ; cavendo ne intestinum rcctum laedatur . Facta incisione , dc retracto scalpello conductor mas vulneri immittitur postea cathetere ablato, conductor fodi mina , cui mas viam mos frat etiam immittitur . Alii con
ductorem Hildani, quem Galli gorgersi appellant, loco horum adhibent. Dum manus sinistra haec instru menta tenet, dextra forcipem dentariam , aetati Jc vul Deri convenientem ita applicet, ut vulnus non ad latera, sed perpendiculariter dilatetur, alterque condu ctorum deorsum , alterque sursu ni a forcipe adigatur Retractis conductoribus operator ad dilatandam ire scar cervicem, forcipem utraque manu aperit, pollea illam quodammodo iterum contrahit , omnino autem non comprimit, ne vesicam divellat. Hac ratione huc illuc forcipem movendo calculum quaerit, ' repertum sic apprehendit; ut intra forcipis alas situm extractioni idoneum ipsi conciliet. Tunc eodem pene in Ome ro triplici motu , nempe extrorsurn , dc in utrumque .
latus , seu s pi ra liter facto , calculus extrahitur. Quando autem calculus juxta pusem, vel ad latera haeret, & ita forcipe recta non potest prehendi, curva adhibenda est . Quod si vero ratione molis per Vulnus extra iri non positi calculus , situs illius inverti, dc ita extractio teratari debet . His initis vulnus scalpello
ampliandum ; donec satis patens sit. Nonnulli forscem
197쪽
CAP. VII. Lithotomia. I9 Iadhibent, quae non aeque commoda est; alii instrumentum dilatatorium peculiare applicant, quod tamen nullius ullis est . Habent etiam peculiarem forci pena , qua calculum nimis magnum in vesica dis in gunt . Quando autem neque dii ringi , neque post vulneris ampliationem extrahi potest, ab operatione desistendum . Extractus calculus si valde politus appareat, aliorum in vesica latentium suspicionem praebet, qui proinde etiam quaerendi , dc extrahendi sunt. Mollis dc are nostis Calculus vix extrahi poterit, quin comprehensione 1 uis frangatur , & intra vesicam fragmenta quaedam re linquat . Hinc ne novus facile oriarur, specillo recurvo crassiore, dc obtuso, gallice un bounton vesicae Ca vitas exploratur, dc si quid lapidei reperiatur forceps iterum atque iterum in soritur. Tandem jo citarem auricularium applicatur, dc per hoc interiora vesicae ab arenulis, lapillis, aut sanguinis grumi repurgatur. . Quando calculus vesicae parietibus si adhaeret , ut
ilia ingentem sibi arum dilacerationem removeri non
possit, is tamdius si nendus est , donec supcrveniente suppuratione j ponto eycidat, aut facilis eximi possit. Si caro sungota intra vesicam, aut ejus Cervicem alicubi succreverit , illa forcipe nutanquam avellatur, sed vel iuppurationi committatur, vel si fieri potest, scat pello dextro prίosci datur. . Quod si nimium laboriosa etiam operatione, a ger de Vita periclitetur, calculi evulsio in alium diem differenda est, donec vires res auratae sinat.
Lithotomia pe racta, dc vinculis solatis, aeger in lecto ponitur, ubi vulnus lini mentis , emplastris dc sple-DUS Obduci usia , probe deligatur dc quidem fascia illa,
Deligatio luec quotidie reperitur, & quidem primis,
dae bus unguentum digessivum linteo carpto applicatur oc falcia leniis me stringitur ; quarto autem circiter dilem a Jor fasciae strictura , vel pro re nata Cmplastrum
glutinans adhibetur, donec tandem sab usu selecti is
morum balsami corii in consolidatio obtineatur. Interea non opus est , ut aeger cubando totam curationem ab
198쪽
9: Lithotom a. CAP. VII. Etisne, quia iste ab urina in vesicae cervicem facile propellitur. IInde dum amplior , ' brevior urethra est ,
quam in Viris, non raro sine auxilio externo eliminatur. Quando autem calculus in ursi ira impactus hae rei eadem pro rius methodo educitur , quam Celsus docet. Ceterum calculum in vesica latentem ordinarie ita extrahunt ut conductores, e deinde sorceps urethrae inimitantur , atque per hanc Viam Calculus elimine tur. Nonnulli autem recentiorum calculum foemii iactim praegrandem aeque ac in viris, per sestonem in peritanaeo extrahendam commedant, ut incontine tia uri nae, quam alias foeminae plerumque incurrunt hac ratione avertatur .
Art. 1639. Quando post operationem respiratio se cilis, sitis modica, abdomen non adeo tensum , lingua madida, sebris levior, & dolor mediocris reperitur, de bono operationis successu spem concipere p'stam is . Quando autem contrarium Apparet, praeterea vulnus h 1t, urina per illud effluit, alvus non respondet, vehementes dolores at sunt, fastidium a cibis permatanet, post quintum diem febris acquissita urget, dc denique aeger in ventrem cubare amat, nihil boni spe randum est. Hemorrhagiae insignes, tu flammatio vessi cse , quam abdomini S tentatio manifestat, conatus vo mendi, aut ipse vomitus, deliria, convulsiotiesque signa plerumque sunt funesta. . Alia etiam symptomata facile accidunt, quae In iu turum partim incommoda , partim pericula . minantur , ex. gr. fistula in loco mcisionis, quae quia urina continuo per illam e fluit, dc ordinarie callositates habet ; non facile consolidatur . Excretio uringe In voluntaria a diisecto , vel lacerato vesicae spinotere. Generandi impotentia ob vessicularum seminalium laevonem . Abscessus in partibus vicinis, praecipue in scroto . Monendum denique in viris calculo lanarantibus incidi perinaeum , vel ipsius vicinia in foeminis ui ethram ; in infantibus autem, Jc pueri S operationem minori apparatu institui debere de quo vide Cebum , id disterum, aliosque , nec non ipsum Janck rum .
199쪽
CAP. VII. Mictus impedistis . MICTUS IMPEDITUS.Caerii Aureliani sententia.
Art. I 66o. Eil praeterea urinae reddendae impedimentatum , quod Graeci frangzriam vocant , mictus ossicium ἡ;sh; i, retardatum. Dissicultas autem, quam iidem re uriam speiae appellant, quae id adjuncto dolore ingerit. Impostibi seu gratalitas autem quam is tariam vOCant, perfecta ejus ossi- das.ci i negatio . Sed haec tria accidentia, quae Graeci symptomata vo caverunt, nunc stricturae iunt appendicia , cum tumor vesicam tenuerit, sive durities, sive paralytis , vel ten so, ut quidam volentes urinam usii uolito ac naturali deponere, obstantibus causiS, longo tempore continentes ossicii dilatione vexentur; aliquando demum rerum alienatum obstructione vesicae impedito meatu ut lapi dis , aut arenae , aut capillorum , aut squamularum fur
furis similium , vel quocumque sedimine Crassiore . Art. 1661. Quoad progno sim observa Hino rates , Progno-uransdi stillicidia in hydropicis siccis mala esse, ejus sis. que interceptionem in biliosis Cito occidere . Addit in 1uper a jendo: Urinae cum rigore suppressae malae, &con uti lioriae, tum alia S, tum si quis antea gravi sopotare pressiis sit . quibuscumque ex urinae stillicidio volia vultis accedit, ii in septem diebus pereunt, si non se
bre accedente urinae fatis fluxerit.. t. I 662. Praeterea ex eodem Hippocratd plurima Causa.
causarum signa indicantur. Inquit enim , stillicidia , & xli difficultates urinae senibus accidunt praesertiria tempore g*' 'autumnali. Urinae si illicidium habenti partes circa vescam si in t affectae lib. IV. aph. 3. quod confirmat lib.
U. aph. 38. ubi ait: urinae stillicidium intestino restacto, & utero inflammato accedit. . . Hra. 1663. Sunt autem , addit u lianas , vescae vi
tia, vel passiones generaliter curatione dissiciles . Est enim natura nervosa, & alterioribus insita locis atque y 'gης celata, & quae corporis superflua sustineat acriora. 'Seci mictus impediti singulas species seu potius singulo, gradu ς ieorsim describere expedit, ut in seu ueniatibus habemuS.
200쪽
1ς Mictus impeditus. CAP. VII. Placent ini 1 ntentia .
In Via- Art. 1663. Ut in morbis uteri, ita in iis quoque δ m RV renum , intestinorum , testium, Ec vesicae raro inferio i , , , res Venae incidendae sunt, saepe superiores , quod appari tui .e ret e X Vasis , clitae in has partes sanguinem in f in
dae. Cum Ve sica, intestinum rectum , dc haemorrhoides sanguinem recipiant, tum ab haemorrhoidali ramo ilia
cae internae, quae cum externa acutum angulum eis citium, ut verisimile est ab arteria sacra, quae inter u
tranque Iliacam in ipso divisis nis angulo recta fere deorsum procedit ; illud plane consequitur, ut, sectis venis inferioribus, sanguis celerius influat in easdem
arteria S, tum aperto illarum foramine , tum aliquanto postquam clausum est, ac morbi ejusdem vesicae, in testini recti, dc haemorrhoidum exa perentur . Quare in morbis harum quoque partium superiores venae plerum' que incidendae sunt, raro in seriores ; ut, revulso ab iisdem partibus sanguine illis succurratur Vcterum .Art. 1663. Hinc licet intelligere, Hippocratem , dc graeco- Galenum cum Graecorum plerisque superiores venaS re-ium sen- te quidem incidisse in morbis partium supremi, me IV V - , &-ventris usque ad hepar, parum tamen
recte sit venia dicto ) sere ferri per incidisse venas in
feriores in morbis partium infimi ventris , quae sint post hae par) dc singulari ter in morbis vescar . Hippocratis enim praeceptum est , in urinae dissicultatibus interiores pedum venas secandi. Art. 1666. Sectionem venarum stiperiorum in iisdem QRR 'φ' partium infimi ventris, quae sunt post hep r , phris perexiguam ab illis reVulsionem facere abnuere debemus, quenda . atque inde pereXiguum , ut revulsiva esl, ii dem partibus Omolumentum afferre , nagandum tamen non est sectis in iisdem morbis venis inferioribus, magnam feri ad easdem partes derivationem, atque inde magnum plerumque in earum morbis detrimentum importari. Prudens autem Medicus prodesse quidem se inper, etsi parum pollit,
Inferiorum Venarum sectio magnum plerumque indictarum partium morbis detrimenturia importat nGn