장음표시 사용
441쪽
dit multum, non est ei bonum, te qui scrutator est maiestatis opprim tura gloria, ut videri possit hac sententia peculiariter exigere voluisse, modum in percipienda Lapientia seruandum. Iucunda enim est,ic siua uis hominibus diuinorum eloquiorum iee io,3 meditatio,ij potissimuqui contemptis huius mundi bonis ad alteram vitam anhelant,ita ut diri, i acerit Propheta, Quam dulcia faucibus meis eloquia tua super mel ori
meo.Et tamen qui ex scripturarum dulcedine plus praesumunt qua MIent concoquere, volentes sapere plus quam oporter 8 nolentesipere ad sobrietatem, De tuenter etiam quae bene intellexerunt amittunt, ex
cidentes a reista fide,seseque vari; s malis animi,& corporis inuoluentes, Ut experientia multa docet. Recte enim cecinit Martialis. Quisquis plus iusto non sapit,ille sapit. Et Cicero lib. r. Tuscu Neoptolemiam apud Ennium est dicere necesse sibi esse philosopliari, sed paucis. Nam omnino haud placere. Pulchre autem Beda insinuat singulariter per me designari dulcedinem coelestis sapientiae, quod haec spiritualium patrum ossicio quasi prudentissimarum apum labore, hominibus ministretur. Deprehenditur tam evi tertio veritas huius generalis senteti finiuic dine amicitiaen eonietudinis amicorum,in qua si modus non teneaturpe risit dulcedo Scin amaritudinem vertetur, quemadmodum sequenti significatur versu ,ob quem peculiariter quidam hanc sentetiam dictam Volunt,coniungentes eam cum sequenti, quasi in ea sit huius parabolae explicatio.
Subtrahepedem tuum de domo proximi tui ne quando famσω,
RO subtrahe Hebraica dictiori, ri Hocar, proprie significit pietiosum fac,hoc est rarum.Nam Hebraica phras pretiosium:poniciar pro raro,Vt pateti. Reg.s ubi dieitur quod sernaindomitii erat pretiosus in diebus illis.Omne enim rarum,carunt,et contra quae quotidianastint,facile vilescunt. Vnde Septuaginta habent σπάυιον id ἁγεσοῦμποδα id est,raro indue pedem tuum ad amicum irima Noli ergo monetur quis omitino subtrahat pedem suum a domo proximi sui, hoc est, ut eam non ingrediatur,sed siete ne nimis frequenter eam adeat,ne couese setionis frequentia ingerat amico satietatena,& satietas fastidium, ut serExcel2 h. In omnibus rebus. Vnde in Ecclesiasti eo monet Sapies: Adnocatus po- tentiore,discede ex hoe enim magis te aduocabie. Pulalire aute hac seri tentia sicut supeliori insinuat, quam sit omnium rerum excessus iniucundus, 5bnoxius,iuxtxillud: Amarum est quicquid nimium est,mel quoque est nimium est . Cum enim nihil sciuilindius amicitia ipsia, &. in ea ipse amieorum eo gressi is,fc fida tolloquia sint dulcissima,tamen etiam harum rerum cotingit essentietatem, quae fastidium parit, Scian demetam odium rerum amicistimarum Belae ergo monuit Martialis,
442쪽
coincidens cum hac sententia: Nulli te facias nimis sodale Caudebis minus, minus dolebis Caeterum sub frequentatione domus, parabolice Oportet eam intelligere omnem nimiam familiaritatem, quia ut habet proue ibi iam vulgare, Ninata familiaritas parit cotemptum . Item quam-rus importunam apud amicos audaciam, ne scilicet amic. tiae praetextu, amicorum rebus abutamur,eorimaque opera, ne ex amicis nobi inimicos constituamus. 13stice domus amici nostri, est Ecclesia Christi, qui dixit: Vos amici mei ellis. Ad hanc importunus accedit, qui sacram Do Ioan is mini mensam in Ecclesia cum nimia frequentat fiducia, illotis pedibiis, hoc est,purgatis parum asiectibus animi. Item qui ad quamcunque sunctionem ecclesiasticam properant,non preciosis pedibus iuxta Hebrais Inum, hoc est, non puris affectibus. Quales omnes a domino fastiditi ex amicis facile fient inimici.
is Iachium se ius, ses ista arma rasimo qui loquitur contra proximum uia a uis testimonium. UT insinuet magnitudinem criminis falsi testis, comparat eum his
rebiis, quibus mors homini insertur. Et aphid Hebraeos quide tres diuersae res explicantur. Nam pro iaculo illis est x n zoIepit quod malleum significat, pro quo Septuaginta verterunt eo ααλ ti', hoc est claua vel sustis. Itaque tria utrobique ponuntur, quorum uno caput hominis let contundi ac frangi. Secundo iugulum peti solet, ectertio cortransfigi ut significetur eum qui loquitur contra proximum suum falsum testimonium perinde facere ac si caput hominis malleo vel claua
conrunderet,gladio eum iugularet aut denique sagirta cor transfigeret. Tria autem haec diuersos, Omnes pene modos comprahendunt, quibus homo homini nocet,ut annotat Caietanus, Malleus enim undedo,
stadius scindendo sagitta acuta penetrando nocet,& occidit. Vnde sig-hificatur multiplex nocumetum quod excipitur a falso testimonio. Nocet enim& personae infamae&rebus . Vtut est siue tria diuersa exprimantur, siue tantum duo, ut apud nos,diuersa, significatur hac parabolad comparatione nam lic, ut& alibi saepe , particula similitudinis est intelligenda,ut sit sensius: Falsus testis est veluti iacului gladius testem falsum prauiter nocere, et nonnunquam laeti, aliter. Praeterquam enim quod graui doloris vulnere anima hominis serit, in externis saepe rebus ac fama ipsa damnum infert, imbet vitam nonnunquam Tringuit,dum in iudicio per perhibitum a se falsum tellimonium auctor est mortis aiudice illatae. Iuxta mysticum sensum accommodari potest haec sententia, contra eos qui ad peruertendum alios,testimoniis scripturaiud sanctorum patrum,' eris imis in se,per falsum intellei tum abutuntur,qui non minus scelesti sunt habendi, quam qui mortiferis instrumentis alium im-Pς tunsivi qui vitam animaliminissis veluti iaculis menti, eripiunt, noni ii in uno
443쪽
in uno tantum homine sed in tota saepe aliqua communitate 5c regione.
Dens putridi et pes assim quis eruisve in ta in die anguntia amittit pallium in diestigoris.
HEbraea habent, Dens co fractus, pes labens,fiducia praeuaricat ris in die anguitiae. Et tertia pars apud Hebraeos sequenti iungitur sententiae. Porro fiducia praeuaricatoris dupliciter accipi potest. Aut pro spe quam habet peccator, qui legem Dei praeuaricat utiquae in tempore angustiae inuenitur similis esse denti quo quis ad manducadum uti non potest,6 pedi qui ineptus est ad ambulandum, quia sua eum tuespes destituit dic frustratur,ac deprehenditur vane ipsium illi nixum suisse. Aut accipi potest pros equam quis habet in aliquo praeuaricatore. hoc est,infido homine,qui promissa fallit, Mirquaricatur, quomodo noster accepit interpres,5 omnes sere interpretes intelligunt. Elegantius autem ps a fiducia quae habetur in infideli,hoc est,infido homine comparatur denti putrido vel confracto,ic pedi lasso,quam is qui super illo sperat,cum significandum sit fiduciam talem,6 ipsum in quo quis fisus est, in tempore Decelsario hominem destituere,sicut dens talis jes hominem in re necessaria destituit,nepe in maducationeti a mbulatione. Bene tamen etiam iuxta nostram literam, is qui sperat super infideli comparatur denti putrido,6 pedi lasso,quia talis per suam fiduciam non potest sibi in die angustiae prodesse,sicut dens putridus icies lassus suu non possunt facere cum necesse est,ossicium Vnde Bedaeum qui in homine sperat denti putrido,b pedi lasso comparari intelligit, quia qui in homine ion potius in Deo sipem suam collocat, nec vitae percipere cibum, nec adhaereditate caelestem poterit peruenire. Cum enim omnis homost mendax,S proinde infidelis aut infidus cui parum fidendum sit, intelligit Beda hic,fiduciam in homine generaliter proli iberi, omnemq; in homine ficetem inordinate, coparari denti putrido, pedi lasso, ut idem hic dicatur,quod apud Hieremia. Maledictus qui ponit in homine spem suam, ponit carnem brachium suum ieculiariter tamen prohib etur hic fiducia in eum qui fallere solet, pr uaricari pacta. In quem qui sperat comparatur,iuxta nostram teistione,ei qui amittit pallium in die frigoris, quia sicut is tunc veste destituitur,cum maxime opus est,ita ille se auxilio,& proteistione sentit destitutum cum maxime illis indiget,nepe in tempore angustiae. Iuxta Bedam mystice amittit pallium in die frigoris,qui non in Deo siperat,sed in homine quia etsi nunc inserenitate vitae praesentis,habitu religionis videtur indutus, ubi tamen districtio iustii dici ingruerit, nudus ab omni ornatu iustitiae patebit. cetum in nitro,qui cantat carmina cordipesmo. HEbraea quae ultimam partem Versus praecedentis huic annectunt,sie haben Q ii aufert vestem in die frigoris, acetum super mirum, qui
444쪽
eantat carminibus super cor malum. Non enim Hebraeis si per superlatiuum,cor pessimum,sed tantum cor malum. Quod dii pliciter accipi potest,aut scilicet pro corde amicto,& misero quomodo malitia accipitur pro miseria cum dicit Dominus: Sufiacit diei nralitia sua. Aut pro corde ii ivitioso,ac sicelerato,de quo noster interpres intellexisse videtur. Caeterii solidus huius versus,intellectus,pendet ex intelligentia illius quod dicitur, Acetum in nitro,vel super nitrum. Notandia itaque ex Plinio lib.; i. cap. io . nitrum non multum a sale distare, eodemque modo fieri quo sal nisi quod sal conficiatur ex marinis aquis, te eas in littore exiccante dein petram durate, nitrum vero ex aquis pluuialibus,aut fluuialibus exi catis sole in paludibus,quae nitrariae dicuntur. Id quod maxime prouenis
re dicit in aegypto, undevi regio quadam Eoptimi tria dicitur, aqua
Beda Nitrum nomen accepisse putat,cum sit vocabulum Hebraicum,ut magis ab ipso regio nomen accepille videatur. Hoc autem lauandis puris gandisque vestibus conueniens esse videtur ex Hierem. r. cap. cum dicituriSi ablueris te nitro,& multiplicaueris tibi herbam Borith, maculata es in iniquitate tua coram me. Itaque Pagninus ex sententia Rabbi Dauid putat nitrum esse almen,quo lana dealbatur,aut saponem quo vestes mundantur. Nam dc Graeci putant, τρο ' dici αα τοῖν ζειν, quod est abluere ic tergere eo quod abluendi, purgandi clite habeat facultatem, cum potius sit dictio Hebraica. Nam Hebrae 'in: etl e dicunt. Caietanus saponem significari intelligit experientiaqtie se dicit edoctum, vestes sepone non mundari, si acetum ei addatur,sed magis maculari. Haec si vera sunt, per malum cor intelligatur cor afflictum, significat parabola,quod quemadmodum inepte importune facit qui aufert aut sibi aut aliis velles in die frigoris cum id sit contra temporis exigentiam, Scmalum ea ratione conduplicet,& quemadmodum inepte facit, inconueniente qui nitro quod assumitur ad lauandum& purgandum vestes, acetum additicum aqua addenda sit,non acetum: quod si addatur,ny luni non mundabit vestes, sed etiam magis maculabit ita incommodὲ facit,qui afflicto cordi accinit carmina laetiti . Non enim ea ratione tollit
maerorem, sed etiam auget, mitigaturus illum, si cum moerente etia moereret. Musica enim in luctu importuna narratio, ut dicitur in Ecclesiast re ex Vnde Paulus monet gaudere cum gaudentibus, de flere cum sentibus Rom. Similis erit senis,si per cor malum intelligatur cor vitio sumi sceleratum.Secundum quem sensium, per cantantem carmina intelligitur, qui scripturae sacrae suauia dicta homini proponit, Tanctae praedicationis dulcedine madet salutaria. Quod qui facit apud hominem peruerim g obstinati cordis,perinde fici caesi acetum nitro superfunderet, quia malitiam eius non tollit,sed auget Beda indicat acetum nitro supersum mesacere ut nitrum protinus ebulliat, nitrumque aceto perfusum crepitare e sumare, sicut calx viva aqua perfusa. Itaque sic explicat hanc pa- Iii a rabolam i
445쪽
rabolam, Acetum tu nitro,qui cantat carminastc. Acetu quippe simittatur in nitrum protinus ebullit, peruersa mens,quando per increpa tionem corripitur,aut per praedicationis dulcedinem bona si adentur,de
correptione ut deterior, et inde in murmurationis iniquitatem buccenditur, unde debuit ab iniquitate compesci. Haec ille. Verum an nitrum aceto accedente praedietas habeat conditiones nullo certo aut hore aut testimo talo probari potest, imo contra ex Plinio satis costat acetum nitro superadditum, non tollere eius vim acrimoniam, sed a uetere. Is enim author est inplerisque acribus remedijs acetum addi nitro. Pioinde simplicius fuerit intelligere, hic significatum cor malum carmilae e X acerbari, sicut nitrum aceto redditur asperius et acrius, Quia enim videbatur dulcedine climinum cor maluin leniri debere et sanari, contra ostenditur pulchra comparatione potius ea re peius fieri. Quod quomodo verum sit sue de corde afflicto,sule de scelerato accipiatur ex superioribus patet. Itaque non sit hic mentio nitri, quatenus eius ad lotiones usus est, ut apud Hieremiam,sed quatenus eius usus est ad medicinas.
Sicut tinea vestimento O vermis ligno, ita trinitia viri, ce condi. SEntentia haec cum non sit in Hebraeo, desumpta est ex Graecis, ubi
eodem modo reperitur,quo eam legimus, Et pulchre in ea, tristitia tineae Sc vermi comparatur. Quemadmodum enim tinea vestimentum,Sc vermis lignum sensim arrodit, rutandem penitus consili mit irastini liter trillitia cor hominis sensim rodendo lotorquendo, perdit tandem cor ipsium,ac vitam hominis in corde sitam. Nam, ut supra dictum et . Sp: ritus tristis exiccat ossa. Et quemadmodum tinea in ipsa velle ac ex ipsa generatur similiter vermis in ligno.& ex ipso, ita tristitia non nisi in corde hominis generatur ibique nutritur ac suum fomentum recipita D. Augustinus lib. ri. de civi. Dei cap. s. sic citat hanc sentetiam Sicut tinea vestimentum: vermis signum, sic maeror excruciat cor viri,ostendens ex hac sententia cum dicitur de damnatis,qubd Vermis eorum non moritur,recte per verme intelligi dolorem animam damnatorum cru
1 raresarierit inimici tuus , ciba itam si sitierit, da ei aquam
Pruna enim congregabis super caput eisi, ἡλ Domini redi tibi. Mitis angelica plane est doctrina haec,qua non blum diligendus sed Raisu iuuandus inimicus docetur, iuxra illud Christi, Benefacite ij qui
vos oderunt, & illud veteris legis. Si occurreris boni inimici tui. aut asino erranti reduc ad eum. Si videris asinum odientis te iacere sub
446쪽
onere,non pertransibis,sed sublevabis cum eo. Ita enim N hic praecipitur, ut inimicis egentibus cibum,Sc potum Oseramus, quemadmoduin Heligeus praecepit regi Israel,ut faceret hostibus mi Syri: s. Pone in .Reg. 6quit panem: aquam coram eis, ut comedant,ac bibant, & vadant ad dominum suum Vbi licui nomine panis, aquae, omnis cibus 6 potus
hebraica phrasi designatur, ita & hic ne quis quia hic dicitur ciba illun pane nam pane,additur hebraeis da ei aquam bibere, simplicem panem aquam tantum,in cibum totum inimico a tum dandum putet unde Septuaginta nomen panisl aquae omiserunt tantum haben- res ciba illum id, pota illum. Qtiosi secutus est per omnia D. Paulus citans hoc testimonium Rom. a. Nam Sc habet ficu bi Septuaginta τουτο γαρ αριῶ8 αvcstρακα πι ρος σωρεύσεις, id est, Hoc enim faciens carbones igitis congeres vel coaceruabis,cum haebra istantum sit Q si prunas tu accipis vel incendies. Nam apud hebi s verbum est quod ra- ro occurrit in scripturis, ut de eiu significatione non possit satis constare Diui Cyprianu ib. . ad Quirinum citat,carbo te vivos superfuia ... . tiades in caput eui, Caeterum quo subiuncta hic ratio probe intelligatur
Notandum parum else probabile, quemadmodum i Beda annotauit. sapientem hic loqis de prunis poenarum, incendi in se inalis,ut indicetur hic ratio qua quis se ulcisci possit de inimico suo, nempe quia per praestita illi beneficia illum obstinate persistentem in inimicitias grauiori supplicio obnoxium facie et apud Deum quemadmodum quidam intelligunt. Sic enim Paulum haec verba non intellex iis satis patet ex eo quod equitur noli vinci a malo, sed vince in bono malum , t omittamus parum conuenire scripturae diuinae, ut suggerat ideo benefacienduinimico, ut per exhibita beneficia perditionis ei materia subministretur. Quod et ipse Capten satis insinuat id se noluisse significare , cum subdit, Et dominus reddet tibi unde patet, per congregare pruna super caput inimici significari collationem alicuius beneficit, quod dominus sit remuneraturus. Quo autem haec locutio recte intelligatur,notandu quod non dicat,hoc saciendo prunas appones capiti eius,sed prunas congeres, velit habent significantius graeca coaceruabis P per caput eius, quo significari videtur,prunas sic in aceruum magnum congerendas, Ut earum vis caput hominis excedat . et significetur homo totus calefaciendus a pedibus usque ad caput. Si enim prunae tantum in imo ponantur, non mox totiis homo calescit,sed si congerantur ii altitudine mox totus calest.Significari ergo videtur hoc tropo loquendi, si quis inimico in sua
necessitate subuenerit,maximiai non contentus sit unicum impendisse
beneficium, sed Mesurienti cibum & sitienti insuper potum dederit, suturum hac ratione, ut veluti prunis sic aceruat m appositi . ut earum vis caput excedat inimicus omni inimicitia deposita,ec velut benificiorum igne consumpta, totus accendatur in amorem eius quem prius oderat.
447쪽
Duplicem ergo sapiens affert rationem , qua persuadeat benefacere Inimico,quod hoc dissicile videatur hominibus. Prima,qui benefaciendo inimico,pio quodam modo se vindicat de inimico suo, ut quem totum
combulat, Scomnino alium esse faciat,eum sic igne quodam amoris accendens,ut agnoscere cogatur se iniuste hostilem gerere animum,cogaturq; facti sui paenitere, ac omnino velle insectum eise, quod inique a se commilitum est in benefactorem suum. Quam enim poenam videri posset quis maiorem infligere inimico suo, quam igne illisuccendere ZQtiae maior vindieta,quam efficere ut qui odit mutet voluntatem,iniustitiam agnoscat,factique ex animo poeniteati Demonstratum est istud in Saule, cum semetri iterum incidisset in manus Dauidas, ab eo non occideretur sicut potuisset. Hanc vincendi rationem etiam Valerius in Cicerone collaudauit,siubiiciens:Speciosius aliquato iniuriae beneficiis vincuntur,quam mutui odispertinacia pensantur, Lib. . cap. r. Secunda ratio
est,quia hoc ipsum quod inimico per piam quandam ultionem impedis, ipse dominus remunerabitur abunde,ut beneficium illud non sis sine lucro tuo perditurus,etiamsi no remuneret inimicus vel is agnoscere nolit. Tria ergo bona reportabis, victoriam de hoste tuo, lucrum proximi M 3 tui,praemium a domino tuo. Sicl Saul postqua ex beneficio Dauid agnouit culpam suam,dicens: Iustior tu es,quam ego, tu enim tribuisti mihi bona ego autem reddidi tibi mala, subiecit: Sed dominus reddat tibi vicissitudinem hanc pro eo quod operatus es in me.
Venim aquis dis, at pluuias, o facies triuis linguam detra
Pud hebraeos duplex esse potest huius sententiae sensus propter aequi uocatione verbi hebraici pro quo noster vertit,disi ipat,quod dc Lyra indicat,ia Caietanus. Nam teste Pagnino etiam hebraei quidam hoc loco accipiunt illud positum profugare, prohibere,quod significatu sequiitus noster interpres vertit dissipat pluuias,pro eo quod est prohibet pluuias dissipando nubes. Id autem experientia docet quod ventus aquilonaris apud nos dissipat nubes,ec proinde prohibet pluuias, quemadmodum experientia docet,qui inter detractiones,tristi vultu osten lit sibi eas non placere, cessare eas facit,quia, quidam vir Dei, quemadmodum meminit Beda, recte dixit disicit non libenter dicere, Et i, j. in xu i didicerit non libenter audiri. Vnde Ecclesiastes Per tristitiam in- qitit vultus animus corrigitur delinquentis. Proinde indicat haec sententia,qua ratione quis modeste,& sine seuera increpatione detractionibus finem imponere possit. Et bene quidem facies tristis vento comparatur aquilonari,quod is horriser sit,asper,inamoenus csiccus, queadmodum contra auster iucundus est gratus 5 humidus cui similis est vultus serenuae iucundus,quem siquis detrahenti exhibet, detractiones Duebit, . magisquo
448쪽
prorERRIA SALOMONIS. Cap. s. δο
magisque excitabit,cum contra profluuium detractionis vulnis asperectristis exiccet sistat. luuiae enim simili est libera verborum detrahentis profusio. Alij verbum Hebraicum Cholet, hic possim
accipiunt pro crearet formare,in quo significatu frequenter ponitur inscripturis.Vnde Rabi Dauid teste Pagnino contrarium sensum hic vertit,nempe,ventus aquilo creabit vel sormabit pluuias, quam versionem Lyra etiam asscribit suo Rabbi Salomoni. Et cum obiicitur,quod huic sensui videtur esse contraria experientia , respondet quod quemadmo-dia vetus Australis generat pluuias,versus partes aquilonares, ita Aquilonaris veris partes meridionales,viliabet Aristoteles r. Meteoro: quia versius eas propellit nubes versus meridiem alitem Vergit Iudaea, ut, si illud verum est non mirum sit sapientem in Iudaea dixisse, ventu A quiblonarem generare pluuias. Iuxta hunc sensum , sequentem partem sievertunt,di faciem tristem lingua detraliens, scilicet generat, in homine videlicet pio S sapiente. Et bene sane constat comparatio inter ventum aquilonarem: linguam detrahentem. ac rursum inter pluuias et faciem triste,quod sicut aquilo, ita tetractio horrida sit cinam cena per sese. Et sicut pluuiae per sese tristes sunt,6 non serenum coelum praebent ita facies tristis nubilosa dicitur nec serena. Secuti in hanc verbi significationem Septuaginta,qui habent rex μος βορέας ἐἱ ιγ' ιpe v επηι, προ σωπον δ' -οαδ ,γλῶσσαν ρε i es, hoc est, Ventus Boreas excirat nubes, facies autem in uerecunda linguam iritat, hoc est, homo perfrictae frontis prouocat hominum linguas contra se.
infelim ensedere in angulo domatu qua cum muliere litigiosi
o in domo communi. Superius habita est. exposita haec sententia eap. i. proinde non est
quod hic peculiariter annotetur.
qua rigida animae sitienti se nuntius bonis de terrain.
annunciatio bona sed sensus eodem recidit. Est autem comparatio inter aquam frigida respectu animae, hoc est,hominis sitientis, vel lassi,ut habent Hebraea,& nuncium bonum venientem de terra longinqua,quae proinde per subauditionem particulisimilitudinis est explicanda.Sicut est aqua frigida animae sitienti,ita est nuncius bonus veniens de terra longinqua,quam comparationem expresserunt Graeca, quae habent Sicut aqua frigida animae sitienti grata est vel amica,sic annunciatio bona ex terra longinqua Sicut enim aqua frigida hominem prae lassitudine,&siti valde anhelantem ad aquam propemodum deficietem,refrigerat,recreat et restituit,viresque reparat: ita nuncius bonus ex terra
449쪽
longinqua rediens eum qui diu ipsum expectauit,et prae expectatione
iam delalsatus est ac prae timore deficiens propemodum, mile delectat, ac veluti praebito potu, eius desiderio cum voluptate satisfacit collapsas animi vires restituens. Quod non omni nuncio bono l. icti ibuitur, sed ei potissimum,qui aduenit ex terra longinqua , quia ut talis: diutius Sceum maiori anxietate expediatus est ita reuersus cum maiori laetitia re auiditate auditurin recipitur. No dissimilis est hF parabolae quam supra habuimus hoc capite Sicut frigus nivis etc. Caeterum conuenienternaec Christo adaptari potest,qui tanquam nuncius, a patre in hunc mundum milliae, sultimo coelorum Uregione illa longinqua in qua iam rursiis prosectus est peregre, na lix sua euageli praedicatione inaudita eatenus sed diu desiderata mentes piorum per viatii ei sum orbem mirifice resecitia obtestauit omnem ipsorum sitim restinguens eorum, scilicet, psal.. qui cuni Propheta dixerunt: Qiiemadmodum desiderat ceruus ad sontes aquarum,ita desiderat anima mea ad te Deus. Quodsis': in finem seculi. angelus qui sique bonus a Deo ad consblationem et comitationem. caelo ad pios missus,praestare non desinit, cum vel in tentationibus pii ab angelis confortantur, vel ab iis ex hoc seculo educti in requiem supernae scelicitatis post longa desideria deducuntur,ut et de iis recte dici pos- si quod tales boni nunc ij de terra longinqua ad nos venientes , sint pisVeluti aqua frigida animae sitienti. Fons IurbaIus pede, se vena corrupta,issem cadens coram impio.
R sontem, S venam idem significat. Non enim de vena corporis humani, sed magis de vena aquarum sermo est, sicut & supra, cum dicitur cap. o. Vena vitaeos iusti Fons natura sua limpidi stimus, .luc dissi rimis, S utilissimus limpiditatem suam gratiam mutilitatempordit dum conculcatur,& tu ibatur pede,ita ut pulvis S lutum excite tur aut dum alias corrumpitur, iniectione seu admixtione aliquarii sordium,aut obturatione venae, ita ut aut non reddat aquam, aut non copiosam nec lympidam. Huic comparatur iustus cadens coram impio.
Quod varie intelligi potest. Primum de lapsi iusti in peccatum in conspectu impii, ii emadmodum intelligit Lyranus. Cum enim videte impio,in peccatum aliquod prolabitur mox impius ex illo lapsu fama iusti
denigrat,peccatum exaggerado, emciturque iustus velut fons turbatus, quia gratiam suam perdit,&commoditatem. Aliter melius intelligitur
de lapsi pii, qui sit per ipsum impium. Quod rursus dupliciter accipi potest. Aut scilicet de lapsu miserit quem propter virtutem suam,iustus, titur ab impio ipsum persequente, in malum aliquod miseli de ij ciete, ut iustus cadens coram impio, sit iustus ab impio deiectus in aliquam calamitatem,quemadmodum fuit Ioannes Baptista captus ab Herode, et in carcerem coniectus dicta enim iust* cum impeditur a cursu suae vi tutis ec
450쪽
retis et doctrinae,veluti sons est alterius impietate tiirbatus: corruptus, qui non potest aquis falutaris doctrinae bonorumque exemplorum populum potare Aut potius de lapsu vitioso peccati, ad quod iustus inclinatur, vel in quod cadit ex terrore impi aut propter gratiam impii,duna propter impium ceIIat a doctrinae puritate aut virtutis integritate ei ad- blandiendo,aut non damnando sicut deberet eius impietatem ut quomodolibet ei cedendo datis enim esincitur velut fons turbatus suo Mimpis vitio,vtiam no reddat lympidam illa doctrinae: virtutis aquam, quam prius de se diffuderat Otios a ne malum hodie frequenter accidere Videmus,cum videre est plerosque qui prius recte docebant, Muiuebar, postea ab impiis vel perterritos vel persuaso tacere,5 a virtute cessere,aut etiam bona&salubrem do strinam in errores, virtutem in impietatem commutar sonte conculcato ped: bus lutosis, hoc est, terrenis
affectibus . Generaliter iustus cadit coram impio, quando diaboli suggestionibus cedit, Se ab illo se superari permittit, qui laoc unice semper pe-
tir, ut iustus coram se cadat,ac se adoret, quemadmodum ostendit, cum dominum tentans dixit Hae omnia tibi dabo. li cadens adoraueris me. N
Sicut qhi melmαθώm comedis,non B ei bonum is quiscrutatorei maiestatis, primetur a moria. N Hebrais secunda pars valde obscura est, nec prima iaci deturia abere posse conuenientem aliquem sensum. Nam ad verbum est, Et in uestigatio gloriae ipsorum, gloria scilicet est, quod no solum non videtur conuenire cum nostra versione, sed neque cum priori parti, nee sensum aliquem habere cum relatiuum ipsorum non habeat ad quod referatur. Proinde pro Q i: Cebodam,quod sonat gloria ipsorum, videtur legendum mutato puncto Cebodim,ut sit sensius, scrutari glorias, gloria. Et repetendam aliqui volunt negationem ex priori parte,quem admodum fit aliquando apud Hebrgos,vis sensus:Scrutari glorias,non est gloria sicut non est bonum comedere mel multum Alij comparationem intelligunt consistere inter dissimilia. Rursum quidam non gloriam,sgnita cari putant per dictionem ei: Cabod, sed grauitatem . Nam Whoc dictio significat , ut si senius Icrutari grauia, hoc est, res graues c intelleistia dissiciles, vel gloriosas grauitas est , vel graue est, hoc est res ea deprimit hominem&obruis. Et sic idem erit sensus cum eo quem noster reddidit interpres, qui ad utrumque nominis significatum videtur respexiste,dum vertit, opprimetur a gloria. Quae
versio claram uitilissimam continet sententiam, docens, quod quem admodum mel rem per se optimam dc suauissimam sumere bina una est, si autem in sumendo modus non seruetur,perniciem adfert cruciatum scilicet rupturam Sc mortem mel enim celerrime vertitii in rubram bl-lam,quare qui auidius usi sunt melle, saepe periculos inflammantur ita Kk quan