장음표시 사용
231쪽
paulo plus.Si vero dictorum unguentorum aliquod miscueris cerato,essicacius habebis medicamentum At ver,si ventriculus ardere videatur,&suspicionem inflammationis excitet, melius est ceratum admisto oleo melino. Sunt alia plura medicamenta, quale illud de cenanthe est At vero illud de hypocistide balaustio, palmarum carne, aptum refrigerare ventriculum, de roborare. Ex his igitur elige quod optimum est ad statum praesentem, intentis oculis ad scopos praedictos Hos tales nutrire fas est polenta, ianibus illis, qui οξυλιπεις dicuntur, sed cum pauco aceto confectis, non ut in dycenteriis,&diarrhoeis diuturnis praeparare solemus. Aspergere autem polentam debes, quandoque cum aqua calida multam e quandoque, cum alvus adhuc fluidior est,cum succo granatorum, aut pyrorum,aut pomorum, praesertim cydoniorum si palato aegri consulere voles, polentam insperges decoctopyrorum,pomorum,aut myrtorum , Si venter non amplius excernit, Jalica recte condita, veluti piissana, h.e. cum aceto, sorbitio ipsius sine aceto, testiculi gallorum,&pisces saxatiles ex jure albo, fructus aliquis adstringens, vel solus, vel cum pane locum habebit. λ Haec verbaalia tum potius dabis, cum nondum constitit venter Si aeger appetitum amiserit, ut abhorreat cibos, fit enim locin multis,qui diarrhoea laborant post crudita tes: Diacydonium superdandum illis,mensura cochlearis unius aut duorum. s. ii. Quod si non adsit,id quod ex carne illorum. Compositio dicta est in opere de ii. o. Sanitate tuenda. Et sic curare Oportet febricitantes, post primum paroxysmum, 1 no ex cruditate,fluente alvo prat. g. Si vero prorsus cohibeatur, tentatis prius hypocho riis, potius toto abdomine, considera diligenter, an cibus jam descenderit in intestinum te- 'nue, aut colum Deinde interroga aegrum, in qua exquisite parte sentiat aut morsum, aut pondus p item, quales sint ructus Post cognitionem,ubi moretur cibus, si extumescentia quadam se prodat, da το δαπιπιπνπέρεων, non
medicamentosum illud, quod celebravi in dicto opere, sed quod simplicissimum, quod pro illis est, qui non concoxerunt. Post haec fomenta hypochondriaci totumque adeo ventrem. Hoc facies etiam ubi descenderit,quod corruptum est, cum distinctione, ut vel augeas, vel minuas pro necessitate rei. Nam longiore tempore continuanda est profusio, si opus sit deinceps aliis, ut est in iis, in quibus corruptus cibus fluctuat in superioribus. Ubi vero locum mutavit deorsum, opitulari oportet, aut suppositoriis , aut clysteribus. Quod si morsusiimul adsit, hunc mitigare si inflatio,hanc compescere: si neutrum,enema adhibere ex melle&aqua cum pauco oleo. Ubi morsus est violentior, oleum Sabinum convenientius erit,liquata initio pinguedine anserina, aut, indefectu, gallinacea. Si neque haec in promtu sit, caprina. In hujus quoque peninia, pauca cera oleo permista, maxime si cerasit lota.
232쪽
Inflationes ita tractabis,incoquens oleo rutae aliquid,seminumque satus discutientium, apii, cumini,sceniculi, sinonis, aliorum. Alvo iam permota, statim cibabis, eteroquin iis, quae dicta sunt,abdicatis adstringentibus. . Ibi ergo primo die haec facta fuerint utque ad vesperam, J aliquot noctis horas,etiam altero die repetes, insuperque balneabis, siquidem a febre liber sit. Sequenti nocte si bene dormierit, habebita allum pro sano. Si vero vel de die, vel de nocte febris illum invaserit,ages,quod altero die egeras, etiam in oblatione cibi. Afferat vero etiam tertia nox briculosi quid ou extra metum esto, altero die lava, nutri, omnia fac proportionaliter iis quae distincta sunt. 8. Quod verb attinet mutationem in acidam qualitatem , ne formidabis quidem illam,quippe ab his naturis alietram, nisi si cibi valde sint habiles ad aco rem,quod raro fit. Si tamen febricitent, non erit ephemera ut neque in tardis concoctionibus. Erit autem suspicio in istis picrocholis obstructionisecputredinis humorum, de quibus accuratius agam, ubi ad putridas febres perve. ω ero. Hei ubi tantillum addidero,ad alia tr ansire animus est. 9. Exhalatio fumo sane fit quidem in tardis concoctionibus, aut totalibus cruditatibus cum acido ructu Frigidi enirn vap0res ex talibus humoribus exhalant, iique paucit simi, non exhalationes multae fumosae fuliginosae. Nam neque in exterioribus aliud est videre quam fumum fuliginem. Fumus quidem ex rebus semiustis est, ut dicat quis fuligo autem exsuperassatis di combustis Fuligo enim est exhalatio terrea fumus ex commistione aqueaed terreae substantiae.1o. Nequaquam vero cupiat aliquis heic scire,quid consilii sit illis, qui aut tarde concoctiari sunt, aut accidos ructus sensuri Pertinet enim res ad Sanitate tuendam. Heic scribimus de iis cruditatibus tantum,quas febris excipit. Quia itaque febris ephemera non sequitur cruditates cum acido ructu ; sed febris aliqua ex putredine humorum reci edistuli sermonem de eiusmodi cruditati. bus sed nec eo modo tractavi, quo in de Sanitate tuenda. Ibi enim dictum est. quid facere debeat ille,qui non concoquat in Status ano heicquid, cum febret
H. Magni sunt momenti, quae helctractantur. Inprimis observanda venit distinctio duplicis inventriculo corruptionis, quae prodit se per duplicem ru- etiam. Horum alter frigidus est, ct sentiunt aegri acorem , de quo epe audias conquerentes homines e vulgo alter calidus est,& caret nomine. Est vero non unius generis, sed Medici consenserunt,esse Omnem illum qui non sit accidus. Graeci κνίασαν vocant, δ ερυγὴν κνιασωδη. Latini NidorenI,&Vomitum nidorulentum. De his quaeritur, uter sit periculoliore Et Gai quidem subito pronunciat, acidum
233쪽
dum minus laedere. Rationem dat quia febrem non causuur ille verbirea quenter. Ego vero latius prospicio, ad melanchoham scit hypochondriacam, πολυ, ἔφαλον illiid Θηρίον, dc dico, Ab utroque fit dici us morbus, nisi vel per vomitum, vel per alvum a betat corrupta materia. Post acidum ructum sequi morbum hunc, si continuetur, in confessbest apud Practicos post nidorosum fieri, solus Rond. novit,ut docui in Patholog. Ego etiam hoc addo, magnam par tem dissicilis curae&concatenatorum symptomatum eue ex eo, quod Medici errent in prima causa, ex qua ventriculi intemperie sit. 11. Posthaec docet providentiam, ut loquitur, quam commendo Practicis, ne pollit illis objici, Serὸ medicina paratur, sec. f. 8 descendit ad acoreny,referendo se ad i. de Sanitate tuenda.
I. Icta mihi fere omnia sunt, quae ad ephemeras. Qui enim ex bubonibus L laborant, neque interrogant Medicum, quid facto opus sit sed ubi prospexerint ulceri, cujus occasione bubo supervenit, ipsique buboni ,balneum ingrediuntur post declinationem paroxysmi. Si quis της δαπἰτου meminerit,
omnes rident,scholasticum appellentes Natura enim,ut puto, intelligunt, tramitti non posse, quod nullatenus erit, censentque, Medicos in omnibus aliis quae
insensus no incurrunt,tales esse debere,quales sunt illi circa phaenomena.Qu'dvero in aliis est, nihil aliud est, quam hoc, Quando in tertio sit futurus paroxyssimus, quando non futurus pr. Etenimi refrigerati, ambusti sub Sole,& fatigati,aut tale quid passi,
tibi febricitarint quidem,gustarint autem iis declinatione sensum tolerantiae illius,quam sani habere solent,ne tunc quidem ferre possunt eos, qui de δὶα πλεου obloquuntur illis. Dd enim saepe dicere soleo , vjvis e vulgo, cum ratio illi constat, melius sentiat de rebus quam ullus sophista, hoc licet observare in divina illa diatrito,quam derident omnes, qui secundum naturam habent. s. Nuper idiotarum quis cum in convivio sumtuoso plus ingessisset desbibisset,venit quidem domum lapsabundus d manuductus cum autem fluitarent inventriculo, quae gravabant illum,e vomuit omnia, &pernoca equidem febricitavit Ged mansit in leca o magnam diei partem. Surgens deinde, parum inambulans, lavite irrisit illum, qui consulebat δά-ιτ . Si enim per ipsum stetisset, debebat etiam seq. die esurire aeger: verum,ut res ipsa tulit, ipsi que adeo fecit, cum lavisset,& modicum comedisset, surrexisset altero die sine querela, in ipsa diatrito ad consueta munia rediit, eo, inquam, tempore, cum
famescere deberet,si obtemperasset medicis diatritariis. Sic enim festive appellabat illos quidam, insultans illis. Quin,cum iam coenatus esset ille superve niens facetus alter,risum excitavit dicendo Eum,quitertio abhinc vesperi O-muisset,
236쪽
muisset, fas esse per biduum aliud, nec edere, nee bibere, sed cum fastidiis. scumberet ponentem in digitos horas,prout imperat sent di attatarii. Puto enim idiotis perspicuum esse,ultra rei evidentiam esse quae illi audent. Ex hoe liquet abunde,hos quidem L et που esse,alios autem λογιοιπαQuo enim modo non jure hoc modo salutentur Z Quomodo non justissime sic uta deantur,&dubia nentur, qui,praeterqua quod haec talia nesciant, Hippocrati tamen se praeferant 3 Sed horum stuporem nec Mercurius una cum Musis sanarit.
aliud temperamentum, in quo non minor cacochymia quam initio,in quo calidum praevalet numido,&humidum sicco Haec eniim intemperies prae omnibus aliis obnoxia est putredinosis morbis,&quamdiu valet, putredini propinqua est, cujus rei signum accipere est ex sudoribus,qui foetidi Idem deurinis dicendum est,& faecibus alvi, nec non de translpiratione insensili. Qualis enim
hircorum natura est,talis etiam harum naturarum est.
. Ideo facile capitur morbis exquavis causa,cum aliis,tum febribus. Quoties enim densatur illis cutis,non potest non febricitare, ut neque cum cruditatibus laborat, neque cum sub Sole versatur, neque cum tale quid patitur. Densationes igitur cutis maxime laedunt naturas cacochymas. Quare picrocholi ob densationem hanc non minusquam putridis laborant febribus Dat in nidorosis cruditatibus facilius laeduntur calidae humidae naturae, quos jam τη- -- quoniam humores illorum facile putrestunt. 3. De obstructionibtis autem quid attinet dicereὰ Has deis praecipue febres accendere dixi in corporibus, quae non habent transspirationem suam.Sed de his febribus iterum dicetur ephemertae autem omnes facili me indiciis temperamentis consistunt ab omnibus causis,quas depicrocholis narravi. Curationem autem riabent pene eandem,in palacis differentem. Cum enim naturae sint humidiores,& inediam &sitim melius ferunt. Quare minus offendunrur in inedia diatritariorum, si modo recte transspirent. Ided etiam potius indigent balneis, quippe cutim rarefacientibus, aut certe non minus quam picrocholi. Humectantibus aurem non indigent. Δ.Quaecunque autem dicta sunt de ejusmodi naturis,illa tu dicta putato de acquisititiis etiam. Quidam enim cum natura abundent bonis succis, picrocholi tamen fiunt, siquando plures concurrant causiae siccantesin calefacientes corpus. Agedum,venire quem in locum calidum & siccum, idque tempore aestivo Esse vero tum constitutionem quoque calidam iccam aeris. Uti etiam cibis calidis ciccis, ris obrui, maeroribus, vigilus, contentionibus labori
237쪽
boribus. Contingat verb eundem hominem frequentius libidinari eo derutetupore,versari inSole utplurimum. Bibere medicamenta calida&1icca,ut qui dam Theriacam, Ambrosiam, Athanasiam. Scimus enim a recentioribus ita vocata fuisse quaedam medicamelita. Proseca',cui omnia talia contigerunt, illi ne cesse est corpus jam esse picrocholum,quamvis antea esset saluberrimum. Hinc fiet,ut talis promte febricitet a quibuscunque causis. s. Ita etiam,si quis natura bene sanus,locum temperatum inhabitans, transeat in alium locum, verno tempore, qui calidus&humidus sit,eveniatque constitutio aetis talis,utatur victo tali ille sane, non secus ac putredinosus aliquis natura, tentabitur, cum aliis morbis, quibus illi, tum febricitabit, prehensus ab iisdem causis, quibus illi, tum vero etiam ephemera, de qua nunc nobis
c. Hoc cap. 6. est quast οθερμεια, quae debetur diatritarias,ut quendam vocasse Galen ait. Quamobrem transmittere volentibus facile ignosco. Cap. . duo habet utilia. Alterum est, quae naturae quibus febribus facile aut diluculter capiantur Z Alterum est admonitio ad instituendos, Temperamentum aliud esse nativum, de quo hactenus locutus sit: hud asci titium. Hoequi fiat,tam clare docet Galenus, ut interprete opus non habeat.
i Um in universum ocsto sint intemperies, ut docuimus, ex ephemeris is in putridas acutas facili mus est lapsus, nisi victus instituatur eo modo,quo dictum est. Stat autem in prima acie temperies calida dosicca. Secundum locum obtinet tu puta, ratione febris, cum alioqui sit deteriore calidad humida Tertium calida simplex, cum scit altera oppositio, quae in humido: sicco,irreprensibilis est in altera superat caliditas. Promtior enim haec reliquis est, tam ad passionem febrilem,quam ad mutationem ephemerae in plurium dierum febres Nihil enim impedit,quo minus πολ μιεqους vocemus, quae oppositae sunt Τοῖς ἐφημεροις. a. Huic propinqua est,quae in cal. frig. moderata est superat autem siccum elementum prae hum Post hanc,quae media est inter omnes, moderata scit. in utraque combinatione. Quae vero supersunt quatuor aliae intemperies, neque facile incurrunt in febres a causis dictis : neque ubi incurrerunt in ephemerarum aliquam, si temperent sibi, desiliit illa in πολυημερον. Quaedam enim naturarum cum collegerunt copiam humorum , quae nondum
corrupta sit, colligunt enim tales quotidie: ab inedia adjuvantur e potis-
238쪽
potissimum quidem hum dc frig. deinde hum. & tertio loco D ., quarto sicca frig. Post enim discussas ephemeras, si quis tamen cogatur transigere
δα τον infelicissimam, nulla quidem alia febris ex inedia succeiadetur, infrig. dico natura oriandetur autem insigniter habitus siccus&frig., ut opus sit longa cura, donee ad naturam suam redeant tales. 3. Si enim lateat forte acquisititia quaedam cacochymia, incidunt ex ephemeris in πολυημως, cum sine cibo ialneo includuntur domi per triduum. Sicca enim, sed in altera oppositione moderata natura corporis, in longioribus inediis gracilescit magis quam sicca&frigida: refocillatur autem citius in debita victus ratione.
.Pulcerrima heic est tabula febrium, quo ordine stent in relatione ad causas suas. Hanc intelligit quivis non σκ ος.
I& sicco,calido dolium ido. Humidum enim frig. natura, quia calido dc sicco contrarie oppositum est,contrario victu etiam sustentabis. Melius est autem dicere, non simpliciter contrario, sed ratione indicationis illius solius, quara febri oritur eadem, non alia Sic enim eandem utrobique indicationem habe
a. Jam enim saepe dictum est, quod id, quod secundum naturam semper indiget similibus,quod ptaeter naturam contrarii si mod5 verum est, illud esse
Conservandum,hoc amovendum. Febris igitur omnis cum sit praeternaturam,
ideo vult victum humidum&siccum temperamentum vero quandoque postu simile quandoque contrarium. Quod enim inculpatum, semper vult sim milia: servare enim fas est: quod vitiosum, ut in de Sanitate tuenda dictum est,)quandoque simile,quandoque contrarium. Et hoc merito ita fit. 3.Neque enim exacte secundum naturam sunt quo modo enim culpabi. las essent λθ neque omnino praeter naturam. Hujusmodi enim natutae sempei aegrotarent. Indigent enim similibus, cum in aliis, de quibus iterum dicetur. tum in ulceratis omnibus, Demonstratum enim id saepe in anterioribus est. Indigent contrariis,in victu sanorum,quod in de Sanitate tuenda doctum fuit Sed neque hoc in universum sed cum volumus corrigere intemperiem illorum&perducere ad melius. Insanis enim esse nobis scopum duplicem, aut servancorpus sanum in pristino temperamento aut,id ipsum meliorare Sic,puto, rerse habet in victu ephemera laborantium . Aut enim uni dispositioni febrili ab tendam, contrarium quaeram Daut simul intemperiei laborantis simit
239쪽
volam. In ea nempe temperie, quae citra controversiam moderata est, a sola febri indicationem contraribrum sumens, humidum c frig, victum eatenus venabor, quatenus corpus est factum squalidius ac calidius se ipso. Et hoc quidem manifestum este citra quaestionem quare redeamus iterum ad naturas intem
Λ. Has enim,ut in de Sanitate tuenda definivimus, quia contingit servare easdem, quales accepimu contingit vero etiam mutare in melius consultius fuerit, mea opinione, mutationem victus xum meditari, cum sine querela sunt, non tum,cum iam Vel aegrotant, vel dis licent sibi. Naturae enim semperoaudent consuetis,ut Hippocrates evidentissime demonstravit de Victu in acutis, de vero in confesta est omnibus, qui secundum naturam habent. s. Qui enim sibi displicere incipiunt,quod sint extra censum secundum naturam habentium, nemo sapiens dubitarit de hoc potius certus esse volet, secundum an praerier naturam se habeant iniqui si indicationem quandam etiam ex consuetudine sumimus, si illos, qui longo jam tempore intemperati sunt,victu regimus contrario ita quoque faciemus in iis, qui sibi displicent. Sin,indicationem sumemus a similibus temperamento. Hoc videtur Hippocrates
quoque n6sse, c um dicit, Humidus victus omnibus febricitantibus confert, potissimum preeris,lisque qui assuetisum huic victui.
6. Febricitantibus enim,qua febricitant,humidus victus ex lege contrariorum proficuus est pueris autem ex similium. Eodem modo indicationem a consuetudine ceperunt,ut δί illam,quae ab aetate. Etas enim cum sit ex rebus' secundum naturam, simili illi victu opus habet. Inde sumta est de illa indicatio, quae petitur a consuetudine Servari enim Johanc vult, non minus quam remia peramentum puerile. . Quare de nos fas est ab omnibus,quae circa aegrum visuntur,capere initium conferentium, considerare, quatenus indicationes consentiant, aut dissentiant. Ubi enim omnia sunt aequalia, constituemus unam victus speciem: ubi pugnant interse,fortiora plura praeferemus, ut tandem ex his constituatur vigus,non neglectis contrariis. Praelatio illa aliquando quidem sit, cum, misto inter se utroque,una auxilii materia prodit aliquando fit, particulatim sumtis. Hic sermo communis est omnibus contrariis inter se indicationibus: quomodo autem tractare oporteat, si vel ipsi morbi complicentur, vel unum quidem sit tale contra autem eat vel nativum aegri tempera rnentum, vel ascititium,vel aetas, vel consuetudo, vel regio, vel anni tempus, ostend min particularibus. 8. Nunc cum propositum nobis sit ex ratione elicere victum convenientem singulis intemperiebus,communis methodi modus, quem institui, veluti 1 neXemplo inqui atur. Age igitur, duo homines febri corripiantur,qui in regione temperata habitent, in qua etiam educati sint, sed mutarint locum sit alteria
240쪽
calido dc sicco, alter in frigido sicco sint etiam diversi temperament clanatura , c consuetudine, ae in te tant porrbetiam, si ita vis, in diversis regionibus, in diversis aeris constitutionibus : ut hic quidem calidus sit δc siccus Natura, δ consueto victu, qui&suvenis sit, laboret hyeme, loco frigido humido,&constitutione talici ille autem frigidus humidus, victu
etiam utatur tali aetate puer, qui laboret aestate, in loco calido&sicco, inconstitutione tali. Haec omnia ira ponantur . Quae jam in utroque sunt indicationes e Quae a febre, utrique est communis debes enim humectare de refrigerare. Reliquarum nulla est communis. Priori quidem,& propter naturam, di propter aetatem,&propter consuetum victum, cibis mi opportuni calidi de sicci Sed debetucilli talis propter anni tempus, constitutionem aeris,&locum. Non enim indicatio haec a similibus est,sed a contrariis. Alteri autem, qui suppositus est,propter aetatem, naturam, consuetudinem quidem similibus opus est humidis&moderate calidis, propter aetatem, humidis autem frigidis, propter eandem naturam dc consuetudinem ; at vero propter locum, anni tempus,aeris constitutionem, contrariis. Haec ipsa aliquando tanto sunt frigidiora&humidiora temperatis, quanto ipsa loca sunt calidiora&siceiora.' Indicatio enim a consuetudine semper est similium, quamdiu aegrotant homines: sed ab aetate,natura,regione,anhi tempore,constitutione,in temperatis quidem indicatio semper est similium praesidiorum, sive valeant, sive decumbant, in intemperatis autem temporibus anni, constitutionibusvi regionibus,indicatio est contrariorum aetatibus autem laturis non simpliciter, sed cumeonsuetudine. 9. Ita indieationibus contrariis nihil tam attendere oportet,quam magnitκ-dinem eorum,quae huc faciunt. Hoe duplex esse ostendimus in opere de Sanitate tuenda.Alterum, quod metimur dignitate indicantium alterum, quod propriis ipsorum ut quis dixerit substantiis, quas sumendas esse diximus ex
comparatione cum symmetro seu nativo. Nisi enim quis ita ponderet indicantium facultates, fieri non potest,ut inveniatur mensura victus. Cum enim febris semper indicet refrigerationein humechationem , alioruna autem quodque,
ut dictum est: si consentiant indicationes nihil dissicultatis est , si dissentiant, variare oportet secundum magis: minus victum. x hypothesi enim, febrim esse,indicatio oritur communis refrigerandi lumectandi: non ita de aliis. Sed
quod aetas,temperamentum cum consuetudin regio, tempus anni,constitutio,
indicationem etiam habeant refrigerandi humectandi non solum extra dubium fit illud, deberi hunc refrigerati humectari sed& hoc, non superficialiter, utcunq; , sed validein maximopere,quod omnes scopi eo tendant. I Ibi vero reliqua omnia non indicant victum humidum frigidum, sed contrarium, calidum&siccum dubietas oritur&pugna indicationum inter se. Qtio casu maxime opus est comparatione indicationum secundum numerum Ma-