Q. Horati Flacci opera;

251쪽

VV. 83-150 237Mercatorne uagus cultorne uirentis agelli, Colchus an Assyrius, Thebis nutritus an Argis. Aut famam sequere aut sibi conuenientia finge. 120 Scriptor honoratum si sorte reponis Achillem, Impiger, iracundus, inexorabilis, acer Iura neget sibi nata, nihil non arroget armis. Sit Medea sero inuictaque, flebilis Ino, 124 lersidus Ixion, I uaga, tristis Orestes. Siquid inexpertum scaenae committis et audes

Ρersonam formare nouam seruetur ad imum,

Qualis ab incepto processerit, et sibi constet. 128 Dissicilest proprie communia dicere; tuque Rectius Iliacum carmen deducis in actus, Quam si proferres ignota indictaque primus. Ρublica materies priuati iuris erit, si132 Non circa uilem patulumque moraberis orbem, Nec uerbo uerbum curabis reddere fidus Interpres, nec desilies imitator in artum, Unde pedem proserre pudor vetet aut peris lex. 136 Nec sic incipies, ut scriptor cyclicus olim: Fortunam riami cantabo et nobile bellum'.

Quid dignum tanto seret hic promissor hiatu γParturient montes, nascetur ridiculus mus.140 Quanto rectius hic, qui nil molitur inepte:

Dic mihi, Musa, uirum, captae pos tempora Troiae Qui mores hominum multorum uidit et urbes'. Non sumum ex sulgore, sed ex sum dare lucem

144 Cogitat, ut speciosa dehinc miracula promat, Antiphaten Scyllamque et cum Cyclope Charybdim. Nec reditum Diomedis ab interitu Meleagri, Nec gemin bellum Troianum orditur ab ovo; 148 Semper ad euentum estinat et in medias res

Non secus ac notas auditorem rapit et quae Desperat tractata nitescere posse, relinquit, 117 uirentis Bi ει tractat. Vindobon flori Iest. Nostradam uigentis γRPH ν- 120 achillem γB ν- f. achilli R achillon λ κ'h. 122 neget αγπίεπυ negat m M 12 Dimollis Dimoilo

252쪽

238 D ARTE POETICA Atque ita mentitur, sic ueris salsa remiscet, 152 trimo ne medium, medio ne discrepet imum. Tu quid ego et populus mecum desideret, audi. Si plosoris eges aulaea manentis et usque Sessuri, donec cantor uos plaudite' dicat, 156 Aetatis cuiusque notandi sunt tibi mores, Mobilibusque decor naturis dandus et anniS. Reddere qui uoces iam scit puer et pede certo Signat humum, gestit paribus conludere et iram 160 Colligit ac ponit temere et mutatur in horas. Inberbus iuvenis, tandem custode remoto, Gaudet equis canibusque et aprici gramine campi, Cereus in vitium flecti, monitoribus asper, 164 Vtilium tardus provisor, prodigus aeris, Sublimis cupidusque et amata relinquere pernix. Conuersis studiis aetas animusque uirilis Quaerit opes et amicitias, inseruit honori,168 Commisisse cauet quod mox mutare laboret. Multa senem circumueniunt incommoda, uel quod Quaerit et inuentis miser abstinet ac timet uti,

Vel quod res omnis timide gelideque ministrat, 172 Dilator, spe longus, iners avidusque suturi, Difficilis, querulus, laudator temp.ris acti

Se puero, castigator censorque minorum. Multa serunt anni uenientes commoda secum,

176 Multa recedentes adimunt ne sorte seniles Mandentur iuueni partes pueroque uiriles: Semper in adiunctis aevoque morabimur aptiS. Aut agitur res in scaenis aut acta refertur. 180 Segnius inritant animos demissa per aurem Quam quae sunt oculis subiecta fidelibus et quae Ipse sibi tradit spectator non tamen intus Digna geri promes in scaenam, multaque tolles 184 Ex oculis, quae mox narret lacundia praesens. Ne pueros coram populo Medea trucidet, Aut humana palam quoquat exta nefarius Atreus, Aut in auem rocne uertatur, Cadmus in anguem.

253쪽

VV. 151-219 239188 Quodcumque ostendis mihi sic incredulus di. Neve minor neu sit quinto productior actu Fabula quae posci uolt et spectanda reponi; Nec deus intersit, nisi dignus uindice nodus 1s Inciderit; nec quarta loqui persona laboret. Actoris partis chorus officiumque uirile Defendat, neu quid medios intercinat actus Quod non proposito conducat et haereat apte. 196 Ille bonis aueatque et consilietur amice, Et regat iratos, et amet pacare timentis; Ille dapes laudet mensae breuis, ille salubrem Iustitiam legesque et apertis otia portis; 200 Ille tegat commissa, deosque precetur et rei Vt redeat miseris, abeat ortuna Superbis. Tibi non, ut nunc, orichalco uincta tubaeque Aemula, sed tenuis simplexque oramine pauco 204 adspirare et adesse choris erat utilis atque Nondum spissa nimis complere sedilia flatu; 0uo sane populus numerabiliS, utpote paruos, Et rugi castusque uerecundusque coibat. 208 Postquam coepit agros extendere uictor et urbes Latior amplecti murus uinoque diurno Ρlacari Genius estis impune diebus, Accessit numerisque modisque licentia maior. 212 Indoctus quid enim saperet liberque laborum Rusticus urbano consusus, turpis honesto γSic priscae motumque et luxuriem addidit arti Tibicen traxitque uagus per pulpita uestem; 216 Sic etiam idibus uoces creuere seueris, Et tulit eloquium insolitum lacundia praeceps, Vtiliumque sagax rerum et diuina suturi Sortilegis non discrepuit sententia Delphis.

254쪽

240 DE ARTE POETICA 220 Carmine qui tragico uilem certauit ob ircum, Mox etiam agrestis Satyros nudavit et asper Incolumi gruaitate iocum temptauit eo quod Inlecebris erat et grata nouitate morandus 224 Spectator iunctusque sacris et potus et exlex. Verum ita risores, ita commendare dicacis Conueniet Satyros, ita uertere seria ludo, Ne quicumque deus, quicumque adhibebitur heros, 228 Regali conspectus in auro nuper et Stro, Migret in obscuras humili sermone tabernas, Aut, dum uitat humum, nubes et inania captet. Effutire leuis indigna tragoedia uersus, 232 Vt estis matrona moueri iussa diebus, Intererit Satyris paulum pudibunda protervis. Non ego inornata et dominantia nomina solum Verbaque, isones, Satyrorum scriptor amab ,236 Nec sic enitar tragico disserre colori, Vt nihil intersit, Dausne loquatur et audax Ρythias emuncto lucrata Simone talentum, An custos amulusque de Silenus alumi. 240 x noto fictum carmen sequar, ut sibi quiuis Speret idem, sudet multum rustraque laboret Ausus idem tantum series iuncturaque pollet, Tantum de medio sumptis accedit honoris. 244 Siluis deducti caueant me iudice Fauni, Ne uelut innati triuiis ac paene orenses Aut nimium teneris iuuenentur uersibus umquam, Aut inmunda crepent ignominiosaque dicta: 248 ssenduntur enim quibus est equos et pater et res, Nec siquid fricti ciceris probat et nucis emptor Aequis accipiunt animis donantve corona. Syllaba longa breui subiecta uocatur iambus, 252 les citus; unde etiam trimetris adcrescere iussit

220 cantauit certauit rett. H. Porph Victorinus tractat. Vindobon Isidorus 222 locum δ εα Diomedes B utrum locum an Iocum in tigerit non liquet, iocum ceret. Acr. Marius Victorinus

255쪽

VV. 220-288 241J omen iambeis, cum senos redderet ictus Primus ad extremum similis sibi non ita pridem, Tardior ut paulo grauiorque ueniret ad auris, 256 pondeos stabilis in lupa paterna recepit Commodus et patiens, non ut de sede secunda Cederet aut quarta socialiter hic et inocci Nobilibus trimetius apparet rarus, et Enni 260 In scaenam missos cum magno pondere uersus Aut operae celeris nimium curaque carentis Aut ignoratae premit artis crimine turpi. Non quiuis uidet inmodulata poemata iudex, 264 Et data Romanis uenias indigna poetis. Idcircone ager scribamque licenter, an omnis Visuros peccata putem mea, tutus et intra Spem ueniae cautus uitaui denique culpam, 268 Non laudem merui. uos exemplaria Graeca Nocturna uersate manu uersate diurna. At uestri proavi Plautinos et numeros et Laudauere sales, nimium patienter utrumque, 272 Ne dicam stulte, mirati, si modo ego et uos Scimus inurbanum lepido seponere dicto, Legitimumque sonum digitis callemus et aure. Ignotum tragicae genus inuenisse camenae 276 Dicitur et plaustris exisse poemata Thespis, 0uae canerent agerentque peruncti saecibus ora. Post hunc personae pallaeque repertor honestae

Aeschylus et modicis instrauit pulpita tignis 280 Et docuit magnumque loqui nitique coturno. Successit uetus his comoedia, non sine multa Laude sed in uitium libertas excidit et uim Dignam lege regi lex est accepta, chorusque 284 Turpiter opticuit sublato iure nocendi. Nil intemptatum nostri liquere poetae; Nec minimum meruere decus uestigia Graeca Ausi deserere et celebrare domestica laeta, 288 Vel qui praetextas uel qui docuere togatas.

256쪽

242 DE ARTE POETICA Nec virtute foret clarisve potentius armis Quam lingua Latium, si non ostenderet unum Quemque metariam limae labor et mora. uos, 292 Pompilius sanguis, carmen reprehendite, quod non Multa dies et multa litura coercuit atque Persectum deciens non castigauit ad unguem. Ingenium misera quia fortunatius arte 296 Credit et excludit sanos Helicone poetas Democritus, bona pars non ungui ponere curat, Non barbam, secreta petit loca, balnea uitati Nanciscetur enim pretium nomenque poetae,s Si tribus Anticyris caput insanabile numquam Tonsori Licino commiserit. ego laeuos,

Qui purgor bilem sub verni temporis horam lNon alius saceret meliora poemata uerum

so Nil tantist ergo fungar uice cotis, acutumneddere quae ferriun ualet exsors ipsa secandi; Munus et Officium, nil scribens ipse docebo, Vnde parentur opes, quid alat formetque poetam, 308 Quid deceat, quid non, quo uirtus, quo erat error. Scribendi recte sapere est et principium et lans; nem tibi Socraticae poterunt ostendere hartae,

Verbaque prouisam rem non inuit Sequentur.

si C Mui didicit, patriae quid debeat et quid amicis,

0u sit amore parens, quo frater amandus et hospes,

Quod sit conscripti, quod iudicis mcium, quae Partes in bellum missi ducis ille profectos 16 Reddere personae scit conuenientia cuique. Respicere exemplar uitae morumque iubebo Doctum imitatorem et uiuas hinc ducere uoces. Interdum speciosa locis morataque recte 320 Fabula nullius ueneris, sine pondere et arte, Valdius oblectat populum meliusque moratur,

Quam uersus inopes rerum nugaeque canorae.

Grais ingenium, Grais dedit ore rotundos24 Musa loqui, praeter laudem nullius auaris. Romani pueri longis rationibus assem

257쪽

VV. 289-354 243 Discunt in partis centum diducere dicat Filius Albini: si de quincunce remotaSt328 Vncia, quid superat poteras dixisse'. 'riens'. eul

Bem poteris Seruare tuam. redit uncia, quid sit γ' Semis'. at haec animos aerugo et cura peculi Cum semel inbuerit, speramus carmina fingi 332 Posse linenda cedro et leui seruanda cupressol Aut prodesse uolunt, aut delectare poetae, Aut simul et iucunda et idonea dicere uitae.

Quicquid praecipies, est breuis, ut cito dicta 336 tercipiant animi dociles teneantque fideles:

omne superuacuum pleno de pectore manat.

Ficta uoluptatis causa sint proxima ueriS, Ne quodcumque uelit poscat sibi sabula credi, 340 Neu pransae Lamiae uium puerum extrahat alito. Centuriae seniorum agitant expertia rugis, Celsi praetereunt austera poemata RamneS: Omne tulit punctum qui miscuit utile dulci, 344 Tectorem delectando pariterque monendo. Hic meret aera liber Sosiis, hic et mare transit Et longum noto scriptori prorogat aeuum. Sunt delicta tamen quibus ignouisse uelimus: 348 Nam neque chorda sonum reddit, quem uolt manti et men' Ρoscentique grauem persaepe remittit acutum, Nec semper seriet quodcumque minabitur arcus. Verum ubi plura nitent in carmine, non ego pauciS352 flanda maeulis, quas aut incuria sudit Aut humana parum cauit natura quid ergost γVt scriptor si peccat idem librarius usque,

ergo duo fratres fuerunt bibliopolae ominatissimi 34 romittit, B Rπο tractat. Vindobon florilest. Nostra m reddit superscr. t remittit MSchol. et tractat. Vindobon pro interpretatione remuti F remuttit 1 α non liquet 350 Nec Non florileg. Paris. 8818 serie ' fieret

258쪽

244 DE ARTE 'STICAQuamuis est monitus, uenia caret, et citharoedus 356 Bidetur, chorda qui semper berrat eadem: Sic mihi, qui multum cessat, sit Choerilus ille, 0uem bis terque bonum cum risu miror, et idem indignor quandoque bonus dormitat Homerus. 360 Verum operi longo fas est obrepere somnum. Vt pictura poesis erit quae, Si propiu SteS, Te capiat magis, et quaedam, si longius 3pSteS. Haec amat obscurum uolet haec sub luce uideri, 364 iudicis argutum quae non sormidat acumen; Haec placuit semel, haec deciens repetita placebit. O maior iuuenum, quamuis et uoce paterna Fingeris ad rectum et per te sapis, hoc tibi dictum 368 Tolle memor, certis medium et tolerabile rebus Recte concedi consultus iuris et actor Causarum mediocris abest uirtute diserti Messallae, nec scit quantum Cascellius ulus, 372 Sed tamen in pretio est: mediocribus esse poeitSNon homines, non di, non concessere columnae.

Vt ratas inter mensas symphonia discors Et crassum unguentum et Sardo cum melle papauer 376 Disendunt, poterat duci quia cena sine istis: Sic animis natum inuentumque poema iuuandis, Si paulum summo decessit, vergit ad imum. Ludere qui nescit, campestribus abstinet armis, 380 Indoctusque pilae discive trochive quiescit, Ne spissae risum tollant inpune coronae: 0ui nescit uersus tamen audet singere quidni 2

Liber et ingenuus, praesertim cenSus equeStrem 384 Summam nummorum uitioque remotus ab omni'.

Tu nihil inuita dices aciesve Minerua: Ιd tibi iudiciumst, ea mens siquid tamen olim Scripseris, in Maeci descendat iudicis auris 388 Et patris et nostras, nonumque prematur in annum,

356 berrat B RFλ δ pr. π oberret ar gloss. Γ 358 erue B terque M. et a Ribbectius 360 operi longo B RFλ πυ Fh floruem Parisin opere long δpr. L opere in longo ar obrepereJ ignoscere Ior Paris. 8069 m. Omn. Fh 361 ut Ictura, poesis erit quae minerius quicumque codd. interpunctiones eaehibent, distingunt post erit eom. Porph 369 auctor B actor eti. 371 nec scitis nescit et t. 374 gratis 1 grates storii. Nostr . pr. metaso gratas cete dicors 11 376 duci poterat, poterat,om duci, poterat dies It poterant duci π a. - poterat duci ceti.

259쪽

VV. 355-422 245Meinbranis intus positis delere licebit 0uod non edideris nescit uox missa reuerit. Siluestris homines sacer interpresque deorum 392 aedibus et uictu foedo deterruit Orpheus, Dictus ob hoc lenire tigris rapidosque leones. Dictus et Amphion, hebanae conditor urbis, Saxa mouere sono testudinis et prece blanda 396 Ducere, quo uellet. Fuit haec sapientia quondam, Publica priuatis secernere, Sacra profani8, Concubitu prohibere uago dare iura maritiS,0ppida moliri, leges incidere ligno.

400 Sic honor et nomen diuinis uatibus atque Carminibus uenit. post hos insignis Homerus Tyrtaeusque mares animos in Martia bella Versibus exacuit dictae per carmina SorteS, 404 Et uitae monstrata uia est, et gratia regum Pieriis temptata modis, ludusque repertus Et longorum operum sinis ne sorte pudori Sit tibi Musa lyrae sollers et cantor Apollo. 408 Natura fieret laudabile carmen an arte, Quaesitumst: ego nec studium sine diuite uena, Nec rude quid prosit uide ingenium alterius sic Altera poscit opem res et coniurat amice. 412 ui studet optatam cursu contingere metam,

Multa tulit secitque puer, sudauit et alsit, Abstinuit uenere et uino; qui ythia cantat Tibicen, didicit prius, extimuitque magiStrum. 416 Nunc satis est dixisse ego mira poemata ango; occupet extremum scabies mihi turpe relinquisi, Et quod non didici sane nescire lateri'. Vt praeco, ad merces turbam qui cogit emendas, 420 Adsentatores iubet ad lucrum ire poeta

Diues agris, diues positis in aenore nummiS. Si uero est, unctum qui recte ponere posSit

υ. 393 omisit L 393 ab hoc I rapidos αγν Fλ π rapidas δrabidos B 394 arcis αν urbis ceti. Acr. con8. Atilius Fortu-tiantia 400 honor γνB u honos Fλδπο I in M. 402 Tyrtaeus B com Pors r. interpret et Acr. yrteus γν Τyrceus larcsusci laceus L Dyrte us 1 ut vid. Dirceus aractat. Vindobon. Dircheus, yrceus M Pyreneus, 'h Porph. per errorem O . interpret. Dircaeus Liambinus 1 prosit omn possit 1 411 denuo incipit cod. , sed folio mutilo desunt multa 16 Nec My Nunc et Ac ν Acr. 9loss. Γ tractat. Vindobon floriles. Nostr αm est et B 417 est omis. y orises. Nostradam est in ras in deficit , est ceu turpe est relinqui Ac ν 420 ad lucrum iubet B y 421 agri

260쪽

246 DE ARTE POETICA Et spondere leui pro paupere et eripere artis 424 litibus implicitum, mirabor, si sciet inter

Noscere mendacem uerumque beatus amicum.

Tu seu donaris seu quid donare uole cui, Nolito ad uersus tibi factos ducere plenum 428 Laetitiae clamabit enim pulchre bene rectet' Ρallescet super his, etiam stillabit amicis Ex oculis rorem, saliet, tundet pede terram. Vt qui conducti plorant in funere dicunt 432 Et faciunt prope plura dolentibus ex animo, Sic Derisor uero plus laudatore mouetur. Reges dicuntur multis urgere ulullis, Et torquere mero quem perspexisse laborant, 436 An sit amicitia dignus si carmina condes, Numquam te sallent animi sub volpe latentes. Quintilio siquid recitares, corrige sodes Hoc aiebat et hoc'. melius te OSSe negareS, 440 iis terque expertum frustra delere iubebat Et male tornatos incudi reddere uersus. Si defendere delictum quam uertere malleS, Nullum ultra uerbum aut operam insumebat inanem, 444 Muin sine riuali teque et tua solus mares. Vir bonus et prudens uersus reprehendet inertis; Culpabit duros, incomptis adlinet atrum Transuorso calamo signum, ambitiosa recidet 448 Ornamenta, parum claris lucem dare coget, Arguet ambigue dictum, mutanda notabit, Fiet Aristarchus, nec dicet cur ego amicum Ossendam in nugis γ' hae nugae seria ducent