Q. Horati Flacci opera;

221쪽

LIB. Ι, 15, 26 16, 37 207Continui montes si dissocientur opaca Valle, sed ut ueniens dextrum latus aspiciat Sol, Laeuum discedens curru fugiente uaporet: 8 Temperiem laudes quid si rubicunda benigni Corna uepres et pruna erant, si quercus et ilex Multa ruge pecus, multa dominum iuuet umbra: Dicas adductum propius frondere Tarentum.12 Fons etiam riuo dare nomen idoneus, ut nec Frigidior Thraecam nec purior ambiat Hebrus, Infirmo capiti fluit utilis, utilis aluo. Hae latebrae dulces, etiam, Si credis, amoenae,16 Incolumem tibi me praestant Septembribus horis. Tu recte uiuis, si curas esse quod audis. Iactamus iam pridem omnis te Roma beatum; Sed uereor, necui de te plus quam tibi credas, 20 Neu putes alium sapiente bonoque beatum, Neu, si te populus sanum recteque ualentem Dictitet, occultam febrem sub tempus edendi Dissimules, donec manibus tremor incidat unctis. 24 Stultorum incurata pudor malus ulcera celat. Siquis bella tibi terra pugnata marique Dicat et his verbis uacuas permulceat auris: Tene magis saluum populus uelit an populum tu,

28 Serdet in ambiguo qui consulit et tibi et urbi,

Iuppiter, Augusti laudes adgnoscere possis: Cum pateris sapiens emendatusque uocari, Respondesne tuo, dic sodes, nomine 'nempe 32 Vir bonus et prudens dici delector ego ac tu'. 0ui dedit hoc hodie, cras, si uolet, auseret, ut Si Detulerit asces indigno detrahet idem. Pone meum est' inquit pono tristisque recedo. 36 Idem si clamet furem, neget esse pudicum, Contendat laqueo collum pressisse paternum:

si αγE 'h. O A si iis ni RFrzεπο cons schol. Γ nisi'. floruest. Nostradam. Porph. continui montes si dissorientur deest quidem et sedit aut si continui fidem sotientur opaea,talis, inde intellegitur

rarum Num inllemque inter continuo montes iMere 7 descendens

222쪽

208 EPISTULARUM Mordear obprobriis salsis mutemque colores γFalsus honor iuuat et mendax infamia terret 40 Quem nisi mendosum et medicandum uir bonus est quis γ Qui consulta patrum, qui leges iuraque Seruat, Quo multae magnaeque secantur iudice lites,

Quo res sponsore et quo causae teste tenentur'.

44 Sed uidet hunc omnis domus et uicinia tota

Introrsum turpem, speciosum pelle decora.

Nec surtum feci nec sugi si mihi dicat

Seruos: habes pretium, loris non ureris aio. 48 Non hominem occidi' non pasces in cruce coruoS'. Sum bonus et frugi'. renuit negitatque Sabellus: Cautus enim metuit oueam lupus accipiterque Suspectos laqueos et pertum miluus hamum. 52 derunt peccare boni uirtutis amore; Tu nihil admittes in te formidine poenae: Sit spes allendi, miscebis sacra profaniS. Nam de mille labae modii cudi subripis unum, 56 Damnum est, non facinus, mihi pacto lenius isto. Vir bonus, omne forum quem spectat et omne tribunal, Quandocumque deos uel porco uel boue placat, Iane pateri clare, clare cum dixit Apolloi'60 Labra mouet metuens audiri pulchra Lauerna, Da mihi assere, da iusto sanstoque uideri Noctem peccatis et raudibus obice nubem'. Qui melior seruo, qui liberior Sit auarus, 64 In triuiis fixum cum se demittit ob assem, Non uideo nam qui cupiet, metuet quoque porro Qui metuens uiuet, liber mihi non erit umquam. Perdidit arma, locum uirtutis deseruit, qui 68 Semper in augenda estinat et obruitur re. 3 coloris, 40 medicandum E1R1PHL Porph mendi

interrogative aecipiunt gloss. Γ, ironice Porph schol. Γ 43 res sponsores Blandinius uel tissim D responsore omn. orilest. Nostradam nisi quod

223쪽

LIB. I, 16, 38 17, 19 209 Vendere cum possis captiuum, occidere noli: Seruiet utiliter sine pascat durus aretque, Nauiget ac mediis hiemet mercator in undis, 72 Annonae prosit, portet frumenta penuSque. Vir bonus et sapiens audebit dicere: Pentheu, Rector Thebarum, quid me perferre patique Indignum coges γ' adimam bona'. 'nempe pecus, rem, 76 Tectos, argentum tollas licet. in manicis et Compedibus saeuo te sub custode tenebo.' Use deus, simul atque uolam, me soluet. Opinor,

XVII

0uamuis, Scaeua, satis per te tibi consulis et scis, 0u tandem pacto deceat maioribus uti: Disce, docendus adhuc quae censet amiculus, ut sic Caecus iter monstrare uelit tamen aspice siquid Et nos, quod cures proprium fecisse, loquamur. Si te grata quies et primam somnus in horam Delectat, si te puluis strepitusque rotarum, 8 Si laedit caupona, Ferentinum ire iubebo. Nam neque diuitibus contingunt gaudia solis, Nec uixit male, qui natus moriensque sesellit. Si prodesse tuis pauloque benignius ipsum 12 Te tractare uoles, accedes siccus ad unctum. Si pranderet holus patienter, regibus uti Nosset Aristippus' si sciret regibus uti, Fastidiret holus, qui me notae utrius horum 16 Verba probes et sacta, doce, uel iunior audi, Cur sit Aristippi potior sententia. namque Mordacem Cynicum sic eludebat, ut aiunt: Scurror ego ipse mihi, populo tu rectius hoc et

224쪽

210 EPI8ΤvLARUM20 Splendidius multo est equos ut me portet, alat rex, 0ssicium facio tu poscis uilia, uerumsDante minor, quamuis ser te nullius egentem omnis Aristippum decuit color et status et res, 24 Temptantem maiora sere praesentibus aecum Contra, quem duplici panno patientia uelat, Mirabor, uitae uia si conuersa decebit. Alter purpureum non expectabit amictum, 28 Muidlibet indutus celeberrima per loca uadet Personamque seret non inconcinnus utramque; Alter Mileti textam cane peius et angue Vitabit chlamydem, morietur frigore, si non 32 Rettuleris pannum reser et sine uiuat ineptuS. Res gerere et captos ostendere ciuibus hostis Attingit solium Iouis et caelestia temptat. Principibus placuisse uiris non ultima laus St. 36 Non cuiuis homini contingit adire Corinthum. Sedit qui timuit, ne non succederet esto.

Quid qui peruenit secitne uiriliter atqui

Hic est aut nusquam, quod quaerimus hic onus horret, 40 Vt paruis animis et paruo corpore maiuS; Hic subit et persert aut uirtus nomen inane St, Aut decus et pretium recte petit experiens uir. Coram rege suo de paupertate tacentes 44 Plus poscente serent distat, sumasne pudenter An rapias atqui rerum caput hoc erat, hic lans. indotata mihi soror est, paupercula mater, Et undus nec uendibilis nec pascere firmus'

48 Qui dicit, clamat uictum datet succinit alter Et mihil diuiduo findetur munere quadra: Sed tacitus pasci si posset coruus, haberet

Plus dapis et rixae multo minus inuidiaeque. 52 Brundisium comes aut Surrentum ductus amoenum Qui queritur salebras et acerbum frigus et imbreS, Aut cistam effractam et subducta uiatica plorat,

225쪽

LIB. I, 17, 20 18 25 21 1 Nota refert meretricis acumina, saepe catellam, 56 Saepe periscelidem raptam sibi flentis, uti mox Nulla fides damnis uerisque doloribus adsit. Nec semel inrisus triuiis attollere curat Fracto crure planum licet illi plurima manet 60 Lacrima, per sanctum iuratus dicat Osirim Credite, non ludo crudeles, tollite claudum l' Quaere peregrinum i uicinia rauca reclamat.

XVIII

Si bene te noui, metues, liberrime Lolli, Scurrantis speciem praebere, proseSSUS amicum. Vt matrona meretrici dispar erit atque 4 Discolor, infido scurrae distabit amicus. Est huic diuersum uitio uitium prope maiuS, Asperitas agrestis est inconcinna grauiSque, Quae se commendat tonsa cute, dentibus atris, 8 Dum uolt libertas dici mera ueraque uirtus. Virtus est medium uitiorum et utrimque reductum. Alter in obsequitu plus aequo pronus et imi Derisor lecti sic nutum diuitis horret, 12 Sic iterat uoces et uerba cadentia tollit, Vt puerum saeuo credas dictata magistro Reddere uel partis mimum tractare Secundas; Alter rixator de lana saepe caprina 16 Propugnat nugis armatus: scilicet ut non Sit mihi prima fides et, uere quod placet, ut non Acriter elatrem, pretium aetas altera sordet.'Ambigitur quid enim Castor sciat an Docilis plus; 20 Brundisium Minuci melius uia ducat an Appi. Quem damnosa uenus, quem praeceps alea nudat, Gloria quem supra uires et uestit et unguiti 0uem tenet argenti sitis inportuna famesque, 24 Muem paupertatis pudor et suga, diues amici S, Saepe decem uitiis instructior, odit et horret,

226쪽

212 EPISTULARUM Aut, si non odit, regit ac ueluti pia mater Ρlus quam se sapere et uirtutibus esse priorem 28 Volt et ait prope uera: meae contendere noli)Stustitiam patiuntur opes tibi paruola res est: Arta decet sanum comitem toga desine mecum Certare'. Eutrapelus, cuicumque nocere uolebat,32 Vestimenta dabat pretiosa: beatus enim iam Cum pulchris tunicis sumet noua consilia et spes: Dormiet in luc. scorto postponet honestum ossicium, nummos alienos pascet, ad imum 36 Thraex erit, aut holitoris aget mercede caballum Arcanum neque tu scrutaberis illius umquam, Commissumque teges et uino tortus et ira. Nec tua laudabis studia aut aliena reprendes, 40 Nec, cum uenari uolet ille, poemata anges Gratia sic fratrum geminorum, Amphionis atqueZethi, dissiluit, donec suspecta Seuero Conticuit lyra fraternis cessisse putatur 44 Moribus Amphion tu cede potentis amici Lenibus imperiis, quotiensque educet in agros Aetolis onerata plagis iumenta canesque, Surge et inhumanae senium depone camenae, 48 Cenes ut pariter pulmenta laboribus empta: Romanis sollemne uiris opus, utile famae

Vitaeque et membris, praesertim cum ualea et Vel cursu superare canem uel uiribus aprum 52 lossis adde uirilia quod speciosius arma Non est qui tractet scis, quo clamore coronae Ρroelia sustineas campestria denique saeuam

Militiam puer et Cantabrica bella tulisti 56 Sub duce qui templis arthorum signa refigit Nunc, et, siquid abest, Italis adiudicat armis.

227쪽

0uamuis nil extra numerum fecisse modumque 60 Curas, interdum nugaris rure paterno: Partitur lyntres exercitus, Actia pugna Te duce per pueros hostili more refertur, Aduersarius est frater, lacus Hadria, donec 64 Alterutrum uelox Victoria fronde coronet. Consentire suis studiis qui crediderit te, Fautor utroque tuum laudabit pollice ludum . rotinus ut moneam, siquid monitoris eges tu: 68 Quid de quoque uiro et cui dicas, saepe uideto. Percontatorem fugito nam garrulus idem est, Nec retinent patulae commissa fideliter aures, Et semel emissum uolat inreuocabile uerbum. 72 Non ancilla tuum iecur ulceret ulla puerue Intra marmoreum uenerandi limen amici, Ne dominus pueri pulchri caraeue puellae Munere te paruo beet aut incommodus angat. 76 Qualem commendes etiam atque etiam aspice, ne mox Incutiant aliena tibi peccata pudorem. Fallimur et quondam non dignum tradimus ergo Quem sua culpa premet, deceptus mitte tueri, 80 Vt penitus notum, si temptent crimina, serueSTuterisque tuo fidentem prassidio qui Dente Theonino cum circumroditur, ecquid Ad te post paulo uentura pericula sentis 2 84 Nam tua res agitur, paries cum proximus ardet, Et neclecta solent incendia sumere uireS. Dulcis inexpertis cultura potentis amici; Expertus metuet. Tu, dum tua nauis in alto est, 88 Hoc age, ne mutata retrorsum te serat aura. oderunt hilarem tristes tristemque iocoSi, Sedatum celeres, agilem nauumque remiSSi,s1 'Potores bibuli media de nocte Falerni

228쪽

214 EPISTULARUM 92 derunt porrecta negantem pocula, quamuis

Nocturnos iures te formidare tepores. Deme supercili nubem plerumque modestus occupat obscuri speciem, taciturnus acerbi. sc Inter cuncta leges et percontabere doctos, Qua ratione queas traducere leniter aeuum: Num te semper inops agitet uexetque cupido, Num pauor et rerum mediocriter utilium spes,

100 Virtutem doctrina paret naturane donet, Quid minuat curas, quid te tibi reddat amicum, 0uid pure tranquillet, honos an dulce lucellum, An secretum iter et allentis semita uitae.104 Me quotiens reficit gelidus Digentia riuus, 0uem Mandela bibit, rugosus rigore pagus, Quid sentire putas quid credis, amice, precari2 Sit mihi quod nunc est, etiam minus, ut mihi uiuam 108 Quod superest aeui, siquid superesse uolunt di; Sit bona librorum et prouisae rugis in annum Copia, neu fluitem dubiae spe pendulus horae. Sed satis est orare Iouem, quae donat et aufert: 112 De uitam, et opes; aequum mi animum ipse parabo.'

Prisco si credis, Maecenas docte, Cratino, Nulla placere diu nec uiuere carmina POSSunt, Quae scribuntur aquae potoribus. ut male sanos

Adscripsit Liber Satyris Faunisque OetaS,

Vina sere dulces hierunt mane Camenae.

did eum in apla Linis ν Rφλdεπ ne ab adtera quidem manu aetat. schost. Γ tacent. Pomhyr. Oderunt porrecta n. m. 'h. m. f. J hie ostendit quid sit leuis vir h. e. parua cau3 cur qui non ametur. pocula recusantem res autem Porph. autem Ors non amant, etiam si ti milam Miletudinem ostendas ad oecusationem non bibendi'.

91 potores liqvidi media de luce Falerni recepit Benileius bibuliJ

229쪽

Lm. I, 18, 2-19, 38 215 Laudibus arguitur uini uinosus Homerus; Ennius ipse pater numquam nisi potus ad arma

irosiluit dicenda. forum putealque Libonis

Mandabo siccis, adimam cantare seueris Hoc simul edixi, non cessauere poetae Nocturno certare mero, putere diurno.

12 Quid siquis uestu toruo serus et pede nudo Exiguaeque togae simulet textore Catonem, Virtutemne repraesentet moresque Catonis2Rupit Iarbitam Timagenis aemula lingua, 16 Dum studet urbanus tenditque disertus haberi. Decipit exemplar uitiis imitabile quodsi Pallerem casu, biberent exangue cuminum. O imitatores, seruom pecus, ut mihi saepe 20 Bilem, saepe iocum uestri mouere tumultust Libera per uacuum posui uestigia princeps, Non aliena meo pressi pede qui sibi det, Dux reget examen. larios ego primus iambos 24 ostendi Latio, numeros anim0sque secutus Archilochi, non res et agentia uerba Lycamben. Ac ne me soliis ideo breuioribus ornes, 0uod timui mutare modos et carminis artem; 28 Temperat Archilochi musam pede mascula Sappho, Temperat Alcaeus, sed rebus et ordine dispar, Nec socerum quaerit, quem uersibus plinat atris, Nec sponsae laqueum amoso carmine nectit. 32 Hunc ego, non alio dictum prius ore, Latinus Volgaui dicen iuuat inmemorata serentem Ingenuis oculisque legi manibusque teneri. Scire uelis, mea cur ingratus opuscula lector 36 laudet ametque domi, premat extra limen iniquus2Non ego uentosae plebis suffragia uenor Inpensis cenarum et tritae munere uestis:

230쪽

216 EPISTULARUM Non ego nobilium scriptorum auditor et ultor 40 Grammaticas ambire tribus et pulpita dignor: ΙΙinc illae lacrimae spissis indigna theatris Scripta pudet recitare et nugis addere pondus Si dixi, ides' ait et Iouis auribus ista 44 Seruas fidis enim manare poetica mella Te solum, tibi pulcher ad haec ego naribus uti

Formido et luctantis acuto ne secer ungui,

Displicet iste locus clamo et diludia posco. 48 iudus enim genuit trepidum certamen et iram, Ira truces inimicitias et unebre bellum.

Vortumnum Ianumque, liber, spectare uideris, Scilicet ut prostes Sosiorum pumice mundus.

odisti clauis et grata sigilla pudico, laucis ostendi gemis et communia laudas, Non ita nutritus suge, quo descendere gestis: Non erit emisso reditus tibi. quid miser egi 20uid uolui γ' dices, ubi quid te laeserit, et scis

8 In breue te cogi, cum plenus languet amator. Quodsi non odio peccantis desipit augur, Carus eris nomae, donec te degerat aetas; Contractatus ubi manibus sordescere uolgi 12 Coeperis, aut tineas pasces taciturnus inertis, Aut fugies Vticam aut uinctus mitteris Ilerdam. Ridebit monitor non exauditus ut ille, 0ui male parentem in rupes protrusit asellum 16 Iratus quis enim inuitum seruare laboret 2 Hoc quoque te manet, ut pueros elementa docentem occupet extremis in uicis balba senectus.

Cum tibi sol tepidus pluris admouerit auris, 20 Me libertino natum patre et in tenui re

su8Ficatur Meinctius, uerum Oneaeum Mersuum equentium cum arit

cedentibu recte interpretatus est Porph