장음표시 사용
21쪽
ignem an Mundo fuim fulmen, vel saltem sulminis1m ginem. de γε.Hiis
sed&sine metaphora legimus a Mose Mundi genesim destri ton ad mbente, o Et emisit eu Dominus Deus de paradisinuptatis ut operare. I inia
in terram de qua sumptus en Eieritque Adam. Miscaritaηκ i. jParadisum voluptatis therubim, Oflammeum gladium atque versa si muttilem ad ustodiendam viam ligni Ora. Vt aucten veri simile satisest i PP. flammeu in gladium hunc versatilea fuisse fulmen , semper ad n cap manus Cherubim ab Angelo illo loci custode iaciendum in Α--Gςης 4'dam, si tentasset adire denuo locum, unde pulsus fuerat,yetitumque sibi paradisum repeteret: Ita probabile satis est, antiquos poetas ex horum locorum praua intellectione, sibi confinxisse si bulam de Gigantibus terrae filiis a Iouς fulminatis, quod au i a Porent de conarentur cflum conscendere, ac Deo eipsos aequale ouid. s reddere; namin Luciferi, adae par votum fuisse videtura illo Metam. gestiente ponere sedem suam ad Aquilonem , esse . similem l . Hai tissimor&hoc exoptante esse a sicut Deus per cognitionem ΛηD 'ε st boni& mali &virisque . fulmine, ac igne deiectis e statum M. i.
felicitatis in miserias quum Homo e terra plasmatus a Deo, te q. 61.a. 3-rae filius ac Titan poetis dici potuerit; quod Lucifero, rangelis Genec3- eius non competit. raterea vero legere licet in eadem historia didi et sacra, s Et respexit Dominus ad Abel, emad munera eius: ad caim i c.hes
autem ad munera eius non respexit. Iratusque est cai veheme ter, eoncidit υulsuseius . Intellexit autem Cain ut ait haere lib. .in
rius, Deo placuisse oblationem Abel non autem suam, signo quo P ' dam externo; quod non fuit aliud, quam ut docet Diuus Hie si sit c ronymus,decflore pente immisso igne cremasse Deum,&mia nec sumpsisse sacrificium Abel, intacta prorsus oblatione Cain id quod secutus Theodotio, sic hunc locum vertit O inflammavit Dominussuper Abel. Huiusmodi vero missiones ignium deae Ioa Domino,essi e fulmina,colligitur alio loco, nubi Iacobus,est Ioan X Lue μnes dixerunt Domine vis dicimus ut ignis descendat de coelo, oecon s
sumat illosi offographiis ala, Adsermonem iIlorum ignis de caelo descendisset; quia sunt fili tonitruia fulmen enim tonitrui soboles
est, ut constat ei Aristotele. Sapienter itaque fulmen in aenig ' demsid. maledicitur Pyronarcha, quia est flamma prima.Fulmen autem 'p 3 dici Pyronarcham etiam,quia sit flamma flammarum princeps D ς ς' ex eo patet,ium quod Principi rerum omnium semino Deo tribuitur,ac deseruit, velut instrumentum sibi peculiare,non solum
ad comburendas hostias sibi gratas; verum etiam ad puniendos
22쪽
. b* . ac uiuis,quam humilem plebeculatir dum a Deo consul a dedit
Ini ic opera vibrantnr,&non oriuntur solum ex hecessitate materiae
vii de mos iii oleuit, Imperatores antiquos lauri fronde coroni DA;εi661 ri; quae fulminibus non attingi putatur, Pierij Valeriani testim aio. nio, Accedito istud, inquat, adsospitamentsem quod eius arborifoliasumennoniciis eaque de ea si Tiberius, quumfulminie ora c.
rsonesquesupra modum expavesceret, coelo turbato lauream sibi solitui s. rei uneis Plinius etiam in eandem sententiam prius indixerat eup.,o Et Dia manu satarum, receptarumque in domos, lauru ulmi, sola non scitur,oblias cavlsas equid ei habitumi Triumphis potius, quam quias imentum fit cadis hostium, O purgatio,υt tradit Mamuri Quin dum in animatas reficiunt, dedi-
dantur humiles, semperqlie feriunt celsbs fulmina montes; cia r a nat qu i iis ei cauillam Seneca pri ponens ait 'uvare frequenter cacu .Rr iai,ia iijηηtrum feriuntur Aia opposta sint nubibus es e cael. caden 'tibus i haec transeundumen AEgo vero potius dixero, quia fui mina non feruntur deorsum ad perpendiculum, sed transuersi linea tri duntur ad centrum; quo fit ut in transcursu raro admo
dum non impingant Ineminentes monti uim vertice qui perae 1 a passim extolluntur Sic ergo Pyronarcha griphi nobis effflamma prima, ' flamma princeps adesque sed men quod est 'flamma inter ignes in rerum natura primum vis a Minter ignes visos primum genita; mei prii cipis telum quod in principes
homines malos detorquere solet. His maxime fauere Videtur H .snt. Phodigilaus, cla o 'ros defit πυpυς Himcnen, qkod prasseritem
'ς α cap dioitus, qjuod inoritur piritu deorsum lato succensoque: sicut sceptus 'si qui, culabares, spiritu linito crassescente: Helicias vertigines fas ii peroras tudinis mediis haemectationis, aeris densitate intrusus . Ut huic autori Pyronarcha non sollim fulmen, sed fulmen primum, seu fulmen princeps dici debeat. Sin autem placeat legere sine aspiratione, pyron arca id nomen itidem nobis fu)nieri indicata ibit; primo quidem, quont m Aenigmatista potuit consulto de
traiiere notam adspirationas, uti, pro ar; potu interpres 'tacinus sit ipsum praestare, quoniam hoc effingitur nomen mulis
biwχuud mollito crat pro Huirciandam adspirati namque r6. 50 1 14ssilitatem masculean, adhibet 0minibus i qua ratione . Aut uolauimus nolim ab Helio Eliam cognominari recte sp baiy praesentia dino ibinari potest pyronarcae pro Pyronarchar
23쪽
uelut ae sint dissimiles nam aspiriae in tensem mutat Ofrequens in talibus comingit; ut Folus in verbo Picati docet', quum quod Graeci φῖκ uidetat Tictim discerint: alioqui nemo nescit Aeolos aspiratata iter ferxe solere similiter φάσάωλον Latini scolum dixere: es bis adstipitatur Adrianus Tamesius in Aduersarijs. Potuit igitat impune tum Autor Grςcus ad indicandam faminam primam, seu principem,lacomnino fulmen uti nomine Pyronarcae pro Pyronarcha, interpres Latinus vertere πυροναρχει ino ronarcam sine aspiratione . sterum itiae tali venia Pyrona caenomen apte nobis fulmen indicat alia ratione, quia Pyrona ca deduci potuit πιο τοῦ isopore, quod est flamma ,,αι αρκης, quod Hesychio significat ideant quod elox; ignis autem es , siue flamma velox per antonomasiam est fulmen ii enim est Pamma velocissimo motu delata ab aere summo ad infimas terras . Deduci quoque potest etymon pyro narcae et o Ψου' πυρος, quod ignis est seu flamma και ναρκ vi vel νάρκας, quod Tra liano torporem, vel stuporem membrorum significat ut Pymai arca sit flamma stupefaciens, seu ignis torporem aduehens ad eoque fulmeia; de quo tum Coelius Rhodi ginus in antiquis lib. .ctionibus, Dignum porreo memoratu,quod in Tagis Thusci libris et ob c p. α'.seruatum, Tangendos mox Dimine adeo hebetari iti nec tonitru nec profundosfragorcs alios queantpersentiscere quod in Germanici beliis Azero, bellacissimo alias equitum magictro lenisset, Iidio imperante legimκsp acer prius, i indvnria insignis, fato urgen te commaci uitali plum antea Plinius asseuerat inquiens,m4m fl/h mspiri Ams or fulmine; ideo quati prius omne edi affari uani percutit, nec quemquann tangi, qui prior videritfulmen,aut tonitru au- dierit. ' Seneca pariter in eandem sententiam ait, Nemo unquam
fulmen timuiti, nisi qui e fugit. Itaque Pyron arca, quae flamma RV stuporem torporemque promouet, nihil aliud est quam fulmen . Ur' δ' . Denique vero, quia libentissime seruamus litteram textus inuiolatam non recedendam putamus nomine Pironarcari qUOderiistimamus deductum απo,rs in is μοι id autem Dioscoridi fulvum significut καὶ ναρκης; vel νάρκα , quod stuporem, se torporem indicat Glut Pironarca sit idem quod fulua stupefa- cienS, seu fulua- torporum membris aduehens. quod nulli alteri
rei quam fulmini competit; quod nomen in aenigmate maxime
24쪽
natum in vocem ιρρος,quod non geminatur in nomine Pironarisma quoniam muliebre nomen leniterenunciandum erat, non
asperes sic enim violasset Poeta decorum puellam irronarcam nuncupans. Itaque Pironarca est fulu stupefaciens, ae omni, fulmen. Quod si Pironarca deducatur ἰοτμοῦ si ,καὶ αp-κῆς, quod Hesychio velox est, eri ulu -velox id autem dicitur esse fulmen per excellentiam; cuius essentia potissimum sita est in fulgore flammeo, qui suiuus est,in pernicissimi motus velo,
g. 'πVlcanum Ioui gignere fulmina, nemo Poeta non dicit; in eoid. v inter omnes pulcherrime: Virgilius Ceterum Aenigm tista noster originem Pyronarchae seu generationem fulminis sub metaphora puellae infantis abscondens, quae proprijs paren tibus procreetur; determinat illius causam tum materialem snon blum remotiusculam, seu mediatama cui tribuit ossicium matris; sed etiam proximam, immediatam s quam appellae nomine menstrui: tum effectricem eamque pariter, Wremotam; cui dato sticiuna masculi, seu patris generantis; propinquam, seu proximam quam semen appellat: Quin&assignat etiam locum,in quo fit generatio quem aluum nuncupat Postremo persequitur caussas eiusdem fulminis formales, finales,ssaul reserens tempus generationis,ac differentias, praecipuas operationes,breuissimo quidem,in obscurissimo sermone, qualem decet aenigma; sed in quo nihil omittatur eorum, quae ad exactam fulminis naturam describendam neces arta videntur; o My s. 'Malom decet Griphum philosophicum Age singula verba Scru-e.... ii diligenter explicemus Certe Vulcani nomiige nunc designatur ignis,seu ab Inuentore suo,seu potius ab eo, qui reperti prius a Prometheo M ignis varios usus docuerit mortales in pange i κ. Ei iis plurimis rebus artificiosis, Vulcanus appellatus: nihil ei ina . Gen. absurdum strutrumque si ignis inuentorem salutare. Nisi di-Deo.cap. camus etiam, Prometheum fuisse inuentorem ignis Assyrijs, tue constat ex η Theodontio Vulcanum autem Aegyptijs; ut coim ... testatur Iaetetes his verbis
25쪽
stu de Natura Fulminum. Iami do Dionysius, atque Osiris Docatur Inuenit ignem, atque artes ex igne quotquot fiunt. I uisano igitur ignisquia inuem sin , Vulcanum O ignem dicimus cum ιentor e σῆμον
Nimirum,quemadmodum Noe, qui primus fuit inuentor' vi 2ν. ζ 'ni, dictus est Dionysius, siue Bacchus, atque Cistris; nam apud Macrobium in Saturnalibus t idem est apud Aegyptios Dio et lib. I.
nysius,Bacchus, Osita in Sol in sane Noemiram cum Baccho P 3- retinet similitudinem,tum quod inuentor vini,d vineae primus ' ' cultor extiterit; tum quod bis natus esse videatur; primum quUdem ex matre terrena:deinde vero ex patre Deo, quo seruatus ab inundatione totius orbis,quasi renatus est xsane Theodoretus asserit antiquos ea de Baccho testari, quae Moyses de Noe sic, ita de
Bacchum Nero quod autorferre vitis extiterit,utuaque comprobavi dij 'ivsum uenderit,in ceterorum Deum ordinem transcripseriit Quum ' ε' Moses dicat.carpitque Noe vir agricola exercere terram, er plantauit
vineam, bibensque vinum inebriatus est. quare prisci Noe Bacchum appellarunt, diuinis honoribus coluerunt, ob iruetitum viarum Ita Vulcanus, quod fuerit apud Aegyptios inuentor ignis, pro igne sumitur,ac pro Deo colitur; quemadmodum Bacchus vini repertor pro vino sumitur, atque pro Deo veneratur; gquo sic Euripides in Bacchis,
. . . . . . Semele fatus ni si Potum racemi reperit mortalibus H
Ac protulit; moeroris ille nubila rigat repletis,ineae liquoribus. Prometheus autem licet inuentor ignis apud Assyrios celebre . tur; nec pro igne sumitur, nec pro Deo colitur; quia suam illam ignis inuentionem secuta sunt omnia mala mortalibus ex vase Pandora prosilientia pro Deo siquidem non facile priscis habebatur, nisi qui suis inuentis homines iuuabat. Ait ergo noster Aenigmatista,Pyronarcham ex Vulcano genitam esse,proptereaque flammam primam, seu fulmen, ex igne suam originem duc rei quod Seneea notauit inquiens, b nullum sine igne fulmen venire. Ceterum quum flamma signi valeat ab omni genere se agnis; etenim ab igne simplici, a amma, a pruna , siue
sarbone:ab igne quidem simplici, quia non' tum si sursum ad elementum ignis quomodoeumque delata,vel impulsa fuerit ex
26쪽
12 Fore. Ilaeti Iib. I. o nebatinus aecenditur in flammam seu cometae, seu sideris discurrenistis, seu corruscationis. verutra etiam, si motu coelesti pars aliqua superioris igitis circumrapti viorente detrusa in aerem in seriorem, limpingat 1 nexhalationem iri flammabileiu,eam incendit; visu I. ,hν' ex Aristotele nos olim fuse demoni uimus in opere de No - . seqq. uas instris Conaetis ς quam theoria in non est ut hic repeta-ή ib. 3, anus. A flamma quoque lammam procreari, quotidiβno conse δῖ I stat expertimento, quo conspicimus a flamma candelae flammam nouam iti Ioua facula cet ea eicitari quini Aristotelis animaduersione Ilicernae nuper extincti sumus ascendens, si tangae
flammulam alterius ilicem te superiori loco ardentis, ab ea proti- 'mo ς' laus inflammatur; a1t enim ' Quaesub lucernis posita exbala a*i perior iam in accendit inferiorem lucernam. Apruna pariter flammam gigni, notissimum est; si namque carbonem ignitum proteis ceris in pyritan'. puluerem, ni statim flatia mam ingentem excita-hit . Sedi ardens pruna partes sui tenuiores 'ali suo sis euomit, ac Potius parturit in fallimas paucas quidem, quia ut ait
Theophrastus . Carbo fiammam prater admodi saucEm non gi- guit,propolarea quod in eo magna is humoris non est, qui in aerem mu tetur in moren minuscens Hampna ea: stannina Sciamendit ex sese tamo, magnitudine multitudineue proportionatas humori contento, qui ab igne primum vertitur in aerem fumo sum, seu fumidim exhalationem; quae mox ardore concepto flamma euadit. Nec putes flammam esse humorem immediate ignea est. lib. centem; quum e supra facis expilicuerit se Theophrassus Ignis iis Igne. etiam ille simplex excelsior aere si qua uis de causa densetur, Mincrassiorem consistentiana cogatur, euadet flamina visui con- spicua. Quapropter ex allatis apparet u aniselle carbonem se a prunam in genere ignis isti, igne in elementi simplicein esse
valere caussam flamma tum et Fectricena,tum etiam Niaterialem rat ver' flamma proxime gigni nequit ab alia flamma nisi tabeffectrice caussa,non autem ut ex materiali quia materia, ex qua
quid gignitur,necessario sibi coniunetaim habet priuationem formae producendae ; proindeque fiamma generari nequit imme-
seqq. flamma esse nequit sic ergo Hamma ex vulcano generari alet, quia ex omni uehere ignis exoriri potetit Nam etsi flamma ex flamma pro imegetnerari nequeat, ut cincteria immedia-
27쪽
ra gigni tamen ex ea potest ut ex materia mediat et ei peuk qilia si scandens e sanalia fanius exhal-tiis fid non rarissim' substantiae,iam is nullo negotio poterit insanandam quod contis
gisseetestatiar Aristoceleri conflagratione tetrapti Ephesini
biseceden fumus a flamna artarsus inflammabatur myidebatur flamina domos inuadere,qbas impetebat ille fumus iterum ignitus. Verum enim vero tabcacius ignis in hac generatio ne mysticae Pyronarethaei seu flammae principik, quae fulmen dicitur, qu una habeat rationem causae materialis vi maneriae non ina meitiatae leta proximae ed mediatae seu remotissiculae, iam gerit vices adris; quuna matella proxima generandae sobstiis non materipla sit, sed menstruum ab ea proueniens: ia in Vulcani nona ine possumus omne genus ignium intelligere; purum scilicet ignem in elemento simplici, flammam, atque prunam extra simplex elementum collocatas. Porro simplicem ignem elemen, supremi materiam dare fulminum generationi, sententia fuit h Ana agorae, Anaximandri,& Aristotelis; cum hoc tamen discri- ,rsine; q.uod Ana Xagoras in Anaximander it referiant ac Ari- oteles, .Pliniarchus, de m Seneca' putant omnia fulmina feris sportiQne ignei elementi descendente sponte inlati bes , ibi do. u. . . ita seruati ad fulminum generationem : Aristotele opinatur cap. L. aliqua tantum,eaque pauca fulmina gigni ex portione ignei ela i 3 deplacimenti violente praecipitata in nubes; rabeis illico compressan1 bψ 'I-1tatu em1care inritamen quum alla plurina arulaama er cen qu. eap.ri. seat ex igne, seu flamima, seu pruna intra terrae sanus ardente, sur 1'.
sumque fumidas exhalationes excernente; quae tandem intra nubium consistentiam inlaere medio comprehensa protimi ita fiammam ardeant concedentes in interiam fulminum: De qua sane duplici fulminum materia loquitur aperte satis Aristoteles, inquiens exceptis verbis, imo enim uocirculas latione esica ν x me iidum siccum, quod dicimus ignem sub hac autem natura aer uua '' ' 'igit' maxime oportunese habeat talis tonsi, neutia, quando a circula fi r rione mota tuerit aliqualiter, exuritur, o concedit in varias dissere mrias meteororum ignitorum inter quae principem locum habent
fulmina; quae ut nonnunquam fiunt ex altissimo igne detruso in nubes; ita feri saepissime contingit ex fumida exhalatione sursum de terra scandente,atque a nubibus, aeris mediam regionem Obsidentibus, intercepta priusquam insuperius elementum ignis
Eccndat uiuod in fide capitis Aristotcira indicat apertius, dii n
28쪽
colligit, 'Unium itaque horum loquitur de Meteoris ignitis, in. ter quae fulmina comprehendis caussait materia quidem,exhalatio quptum in elemento per aerem contihetur ut antea nota
uerat; tum de terra sursum iugiter ascendit quapropter ad ulminis geuerationem illa debet deorsum in nubes trudia motu coelesti violenter ignem, in suo loco sursum quieseere gestientatem,circumrotante,repugnantemque dispergente in aerem haec vero debet nubibus cogi densarique in flammam visibilem; quare duo haec mouentia subnectit immediate Phiso phus ad dens, rantem mouens,aliquando quidem quaesumum lati, ecce suumina gignenda ex igne superioris elementi aliquando autem eis
ris congrescentis coagulatio: ecce fulmina generanda ex igneo halio tu, sum sue de terra rsum in aerem ascendente. De qua pariter duplici materia fulminum meminerim etiam Poetae, Vulcano
si minum fabricatori duplicem locum seu officinam tribuentes; i pio in coelo nimirum , sub terra; nam apud Lucianum . VuIcanusine h. de Promet Q conqueritui, O Pod compiliato igni,gelida ibio cinum reddiderit modo Prometheus abstulisse dicitur ignem de
coelo, non autem de terra; quare Vulcanus unam ossicinam fulminum habet in coelo,nimirunt in sublimi coeli namque nomine donatur etiam aer, ignis elementum Virgilius autem de sub ,
8. e terranea fulminum ossicina Vulcani talia coeticinit, p ς' x insula Sici m iuxta latus Aeoliamque Erigitur Dparen,fumantibus ardua saxis tauamsubterspecus, clopum exesa caminis Antra Aetnaea tonant validique incudibus ictus Auditi referuntgemitum: nridUtque cauernis Strictura chEybμm; G fornacibus um anhelat. Vulcani domus, . Vulcania nomine tellus ιHoc tunc ignipotens coelo descendit ab alto
Ferrum exercebant vasto Cyclapes in antro Brontesque, Steropeώque, nudus membra Dramon His informatum manibus iam parte posita Fulmen erat, toto Genitor quae plurima coris
Vulcani ergo nomine, ex quo genita licitur Pyronarcha , nune noster Autor intelligit ignem tum in Iemento supra totum aerem sato,tum etiam intra terram concluso; quibus duobus in lo
29쪽
ui sulmina procreat; etenim fulmina iunxi potv pilius a caumate de ignis elemento deorsum truso in aerem sed etiam ex
PRoponit hic Aenigmatista caussam aliam Vulcano c0operantem in generatione Pyroparcia nempe caussam ess ricem, quam Discordiam vocat.Sane Distordiae meminit in generatio- Ee fulminis in primis Cicero scribens e Si autem nubium consi s. - dedis Guardor expressusse emiserit,id es ulmenmihil enim aliud est nu vi' hium conflictus,quam Discordia, vel discordia soboles. Deinde
clare aucanus ita, sa belLFulminibusproportere uocenditur aer, tu ber, imaque telluris ventos,srarisque coruscos 3 3μFlammarum accipiunt; nubes excedit olympus, Lege Deum, minimas rerum Discorviat; rbat, Pacemsumma tenent.
Deinceps clarius Seneca talibus documentis. Quid ergo honestius iudicas deiectione animi perire quamfulmine eo itaquefortior .duersus coeli minassurge, quum mundus undique exarsierit, cogitarie nihil habere de tanta mole perdendum quod1i tibi parari credis it Iam caeli confusionem illam tempeItatum Discordiam dipropter te imgesta illis que nubes ctrepunt, si in tuum exitium tantavit ignium ex rcutitura attusolati loco numera, tanti esse mortem tuam: sed non erit huic cogitationi locus: casurine donat metum: est inter te hoc quoque commodium eius, quod expectationem tuam antecedit nemo vn-quamfulmen timuit nisi qui lugit. nam qui fulmine percutiunideo timere fulmen nequeunt, quia praecedente fulmen spiritu stupidi redduntur adeo ut ipsum nec videant fulgidum , nec audiant obstreperum; quod supra notauimus ex Plinio,&, Rho- liba ea , digino. Denique talis Discordiae clarissime omnium meminit 6 Lucretius his metris . N ab 3 invaria caussaeoneurrain fulminis omnes, . Iis': Nam fretus ipse anni permiscetfrigus Oanum eti arum utrumque opus Ufabricanda adfulmina bilis G Dissordias rerum magnoquae tumultu,
30쪽
iiiii et quia geheratur ex suinida exhalatione suffigi Acreta ab igne delitescente intra terret cauernas; in tali funistione'cobpe tur, seu potius congreditur ad fulmen procreandum Antipedi sta sis; quae necessetrio requiritur ceu eaussae meiens ad fulminis generationem nisi enim undique circumobsisteret inhalationi
poetae commentiam. nulla ph sica ratione a latum aut per hyperbolem sine nisi isti 'oe is fulmen, quod sereno die sine im- , se decidit ex v in ira Maia tum aer m totumque diem nomi' pes hebra te: si 3 setius fulmines rarissime fit, de postqntis' a Ist tib λ- ε, libra nurae a turi Anti peristasis autem quum nihil aliud sit; ' qtia fi lii ci mos ei iti a contrari; validioris cogenti contra rituri debilius in se δ' coarctare, unde viribus collectis validius esse ictum naturam di tet rectilii ne dicitur Discordi quonia'
eisis naea a s fa coeli si stit in contentione a pugna con- trariorum, iii iis os Mim est circumia si 'filia nubis aquos, densisti Ceyhalationi fumidae rari6riiqii hircu inobsessa vii di in arctum talique chllectibnquites eius intentiores est ciuntur, ac substantia
transmutatur ii ignem 'pum vni uersa ri essetitia far suam satam habeat in qntentione ac pugna'Vaporis aquei densiorem ' nubem concreti cita exhalation
olim Empedocles omnium euen utam naturalium caussam pro-ctratvicem voluit esse Litem siue Discordiam, rit patetex Ari- . . ' stotele