Quintilianum eloquentiae fontem

351쪽

Theoptarasto tam est eloquMi nitor ille diuinus rutex eo qUCq; nometraxisse dicatur. Minus 1 dulsere eloquetiae stoici ueteres: sed cu hon 1 ta fuaserunt: tum in eligendo probanaoq; quod instituerant plurimunt ualuerunt: rebus tame acuti magis q id quod faneno assectant oratioe magnifici . Quid romanorum ride nobis per romanOS quoq; auctores ordo duciaus est. Itaq; ut apud illos Homerus t sic apud nos Virgiliars auspicati sinu dederit exordiu: omnium generis eius poetaru graecocii nostromul haud dubie proximus. Utar enim v et b1s iis de quae 1b Arro

Domitio iuuenis excepi: qui mih I Iterroganti: quem Homero CD. Cerecmaxime accedere. Secudus inquit est Virgilius: propior tamen Primo qtert1o. Et hercle ut 1lli naturae caelesti atq; immortal1 cesserimuS: Iza ctzraeoc diligentiae: uel ideo in hoc plus est : quod ei fuit maps laborandum:

dc quanto plus eminetioribus uincimus fortasse aequal1tate pensam US. Caeteri omnes logesequentur. Na Macer oc Lucret1us legessi quide: ted no ut phrass. 1. ut corpus eloqueriae faciat: elegites 1 sua quis 3 marema: sed alter humilis : alter difficilis. Athacinus Varro 1 his per quae nomeri L assecutus interpres operis al1eni: non spernendus quidem: Verti ad augendam facultatem dicendi parum locupleY Ennium sicut i acros uetustate lucos adoremus: in quibus gridia 5e antiqua robora: Iam notantam habent speciem quantam religione. Propiores alii ad hanc: atqrde qua loquimur magis utiles Lasciuus quidem 1 heroicis: qq Ouidus:

nimiu amator ingenii sui: laudandus tamen parcius. Cornelicis a II seueria S etia si uersificator q poeta melior: si tame ut est d1ctum ad exerplar primi libri bellu ficulti perscripsisset: iudicaret sibi iure sectici Umlocum .sed eum consumari mors immatura no passa est: puerilia tameelus Operam maximam indolem ostendui: 5 ad rabilem praecipue In aetate illa recti generis uolutatem. Multum in Valerio Flacco nuper arrit imus. Vehemens poeticum ingenium Salii Bassi fuit: nec ipsum senectute maturum. Rabirius ac Pedo non 1ndigni cognitione: si vacet Lucanus ardes 5c concitatus θ sententiis clatissimus: S ut dicam: quod serio magis oratoribus Q poetis numeradus. Hos nominavim US : qu3a

Germanicu Augustum ab istitutis stridiis deflexit cura terraru : parsiq;d11s uisum est esse eum maximu poetarum . Qui tamen Irs ipsis et USoperibus: 1 quae donatus imperio 1uuenis successerat sublimius: do 'i Us: omnibus deniq; numeris praes facius Quis enes caneret bella melius: q qui sic egerit quem praesidetes studiis deae propius audiret: cui magis suas artes aperiret familiare nume Minervae: Dicet haec plenius furiaratacula. Nunc enim caeterarum fulgore uirtutum laus ipsa praestringit: nos tame facra litterarii coletes feras Caesar si no tacitu hoc praeteriariUS.

352쪽

Et uirgiliano certe uersu testamur riter uictrices h drrani tib Terpe elauros. Elegia quoq; graecOS prouocamUS: Cuius nai l TermS atq; elegansmavie ui ietur audior Tibullus. Sunt qui Properpium maluit. Ouidius

utroq; lasciuior sicut durior Gallus . Satyra quidem tota nostra est: in qua primus insignem laudem adeptus est Lucilius: qui quosdam ira deditos sibi habet amatores: ut eu non eiusde modo operis auctoribus sed omnibus poetis praeferre non dubitent. Ego qtum ab 1llis: tantum

ab H ratio dissetio : qui Lucili si fluere lutulenter: oc esse al1qu1d quod

tollere possis putat. Na eruditio i eo mira: Sc libertas atq; ide acerbitas: Sc abunde talis . Multum est tersior ac purus magis Horatius :-nI 1 labor eius amore praecipuus. Multu oc uerae gloriae: quis uno libro Per 1 HS meruit. Si it cla I hodie quoq; rct qu1 olim nominaban Alteria illud etiam prius fatyrae genus: sed no sola carminia Varietare mixtu codidit. Terentilas Varro Uir romanorum eruditisi1mus: plurimos hic libros &doctissimos composuit peritissimus lutiae latiniae & Omnis aliquitatis: reria graecaru nostrarumq;: plus tame scientiae collaturusqeloqueciae. Iambus non sane a romanis celebratus est: ut proprium opus a qbusdar terpo Irus: ius acerbitas i Catulo bibaculo: oratio: qqille epodos iter Monire n5 reperiatur. At lyricorum ide Horatius fere solus legi dignus . nam insurgit aliquando plenus est luciand itatis de gratiae: dc uariis uri bis figuris serociss1e aes la X. Si que adiiceretvelis is Osius Bassus: quem n Aper uid mus: bd eta longe praesedur uenia uiueta u. Tragia dia sci apto es Actius atq; Pacuuius clarissimi grauitate scieriami uerbosu iri Odere alicto11tate personarum. Caeterum nitor summa in 'YCOlsciis

operibus manu magis uideri potesst temporibus si ipsis defuisse: Viriusa me Act lo plus tribuitur: Pacuuium u1deri do stiorem: qui esse docti agellat: uolui. Iam Varri Thyestes cuilibet graecorUm comparata Por. O uid1 Medea D1des mihi ost Mere: quantum uir ille praestare potuerit: fi ingenio suo temperare Q indulgere maluisset Eorum quos uiderim longe princeps Pomponius secundus: quem senes Pindarum tragicum

putabant eruditioe ac nitore praestare cofitebantur In comoeda a maxie

iudicamus: licet Varro musas a pistolonis seletia plautino dicat sermoelocuturas fuisse: si latine loqui uellent: licet Caeciliu ueteres laud1bus fer i licet Tereti 1 scripta ad Sci pone a canum referantur : qUae tames Si in hoc genere elegarissia: 5 plus adhuc habitura glaciae si intrauer

sus trimetros stetisset: vix leuem consequ1mur umbram : adeo ut mihi sermo Ipse romanus non recipere uideatur 1llam solis concessam atr1cis Venerem. cum eam ne graeci quidem: i alio genere linguae optinuerint.

Togaris excelliti franius: utinamqr no inquinasset argumenta piae F

353쪽

foedis amoribus mores suos fastus . At non historia cesserit graecis mecopponere Thucydidi Salust1u uerearmec 1ndignetur fib1 Herodotus

aequari. Titulli: cu 1 narrado mire iucliditatis clarissimiqr cadoras: tui

concionibus supra quam enarrari poteit eloquetem Ataq; dictitur osa: cum rebus: tii psoriis accommodata: sed affect iis quidem praecipue eos: qui fui dulciores: ut parcissime dicam memo historicorum comedati tmagis Adeoq; immortale 1lla Salustius uelocitatem diuersis u1rtutibus consecutus est. Nam m1h1 egregie dixisse u1detur Seruilius Novianus: pares eos magis q similes:qui dc ipse a nobis auditus est clarus 1gen1o:

S sentetiis crebrior: sed minus prestus q historiae auctoritas postulat: qua paulum aetate praecedens eu Bassus Aufidius egregie utiq; 1 libris belli Germanici praestitit:genere ipso probabilis 1 omibus: sed in sibus

dam uiribus minor. Superest adhuc & eXornat aetatis nostrae gloria uir saeculorum memoria dignus: qu 1 oli nominabitur: nunc intelligitur. habet amato res : nec Im1tatores ut libertas: Qqcircucisis quae dixisset ei

nocuerit: sed elatu abude spiritu & audaces filias deprehendas : etia in iis quae manet. Sut dc alii scriptores boni : sed nos genera degustamus : bliothecas excut1mus. Oratores uero uel praecipue latina eloquetia Pa re no facere graece possiit. Na Cicerone cuictaq; eoru fortiter opposueri:

Acc ignoro quanta mihi cocite pugnam: cu praesertim no id sIt propo liri: ut eii Demostheni comparem hoc tempore. neq; enim ad AICt cuDemosthenem 1 primis legendum: uel ediscendum potius Riate: QUO ego uirtutes pleras': arbitror similes: consiliu : ordinem: u1dendi prae parandi: probandi racione. Omnia deniq; quae inuetiolus. In eloque loest aliqua Auersitas densior ille : hic copiosior. ille cdcludit a frictius: hic latius pugnat ille acumine semper: hic frequentior 5 pondere. illi nihil detrah1 potest: huic n1hil ad1ici curae plus i illo: in hoc naturae fallibus certe 5 com1 rat16e: qu1 duo plurimum assectus ualet. UIcimus: fortasse epilogos illi mos ciuitatis abstulerit. Sed ec nobis illa quae a t1ci narrat diuersa latini sermonis ratio minus permiserit. In epistolis quidem: Qqtant utriusqnnulla contencio est. Caededum uero 1 hoc: oc ille prior fuit:& ex magna parte Ciceronem quantus est fecit. Namihi u1det. M. Tullius cum se totu ad 1mitatione graecorii c5tulisset: essiri χ1sse uim Demosthenis: copiam Platonis raucuditatem IsocratIS . nec uero quod in quoq; opt1mum fuit studio consecutus est tantu sed uel plurimas potius omnes ex se ipso uirtutes extulit: immortalis uenii beatissima ubertas. no enim pluuias ut ait Pindarus aquas colligit: sed uiuo gurgite exudat dono quodam prouideliae genitus: I quo tota , Mirtutes suas experiret eloquetia. Nam quis docere diligetius : mouere

354쪽

uehemetius pol cui tata iucuditas assuit. ipsa illa quae extorquet: impetrare eu credas :& cu tras uersii ui sua 1udice feriat : tame ille no rapi uideas sed seq. Ia o1bus que dicit lata alii toritas test: ut dissetire pudeat: nec aduocat1 studiu: sed testis aut iudicis afferat fidem. Cum inter haec omnia quae uix figula quisq itetissi a cura coseqposset fluui illaborata: illa qua nihil pulchrius auditu est olo prae se fert: tame foeticissimam facilitate. Quare n6 1metito ab hominibus aetat1s fuae regnare i iudiciis dictus est : apud posteros uero 1d est c6secutus mi Cicero ia 116 hom1nis nome: sed eloquentiae habeatur. Huc igitur specllemus: hoc propositu nobis fit ex lualle se profecisse sciat: cui Cicero ualde placebit ivlulta 111 Asinio Pollione inuenio summa dil1gentia adeo: ut qUibu: dam et1a nimia uideatur oc c6silii S anim1 facis a nitore Sc ita uditate Ciceronis: ita longe abest : ut uider1 possit secundo prior. At Mesalla nitidus de ca/didus: quodammodo prae se ferens in d1cendo nobilitate sua uiribus minor. C. uero Caesar si tantum foro vacasset: n6 alius ex nostris tatra

Ciceronem nominaretur: tanta in eo His est. id acume e ea concitatio: ut

illum eodem animo dixisse: quo bellauit appareat: exornat tamen haec omnia mira sermonis: cuius proprie stud1ofus fuit elegantia. Multum ingenii in Cael1o Ac praecipue in accusando multa urbanitas : dignus yuir: cui & mens melior dc uita longior cont1gisset. Inuem qui Caluum praeferret Omnibus: inueni qui GCeronem crederent: eum nim1a contra se calumnia: uersi sanguinem perdidisse: sed esto sancta 5c breu1s olo: de castigata:& frequeter ueheinens quoq:. imitator aute est atri orta: fecitq; illi Sperata mos a iuria: siquid adiecturus: nd shqd detracturus fuit. Insignis oc Seru1us Sulpitius : 1 igne imerito fama tr1bus o oibus meru1t. Multa si cum 1udicio legat ar dabit 1 mitatione digna. Cassius Seuerus: qui si caeteris uirtutibus colore&grauitate orati bis adiecisset: ponendus inter praecipuos foret. Nam oc ingenii plurimum est 1n eo: Sc acerbitas mira: θ urbanitas eius fiama:sed plus stomaclao Q cosilio dedit. Praeterea dc amar1 fales rita ut frequeter amaritudo ipsa r1dicula est. Sunt autem ali1 multi diserti: quos persequi logum est. Eorti quos uiderim Domitius asser: dc Iulius africanus l6ge praestantissimi uerbo': arte 1lle: S toto genere dicedi praeferendus : et quem in numero uete

habere non timeas thic conc1tator: sedi cura uerborum mm1Us: 5 com

positione nonnunq l6gior 5 translationibus parti modicus: erat clara Zc nuper ingenia. Na dc Trachallus pleruq; sublimis:& fatis aptus fuit:& que uelle optima crederes :auditus tame maior. Nam uocis quantami nullo cognoui foetic1tas:& Inuciat1o: uel scaenis fusectura de decora.

Omia deniq; ei quae sui extra ipfueriti: Et Vibius Crispus c5positus

355쪽

&Iucussus:&-natus:priuatis tame causis: qpublicis melior. Iulio secudo: si longior contigisset aetas: clarissimum profecto nomeoratoris apud posteros foret. Adiecisset enim atq; adiaciebat caetetis u1r, tutibus suis quod desiderari potest. id est autem: ut esset multo magis pugnax: θ saepius ad curam rerum ab elocutione resipisceret. Caeterum interceptus quoq; magnum sibi uendicat locum. Ea est facundia : tarta in explicando: quod uelit gratia: tam candidum de leue 5c speciosi dice di genus: rata uerborsi etiam quae assumpta sunt proprieras: tata etiam

in quibusda ex periculo petitis significantia: habebunt: qui post nos de

oratoribus scribis magna in eos qui nunc uigent mater1a uere laudada. Sut enim summa hodie quibus 1llustratur forum ingenia: naq; occon sumati ia patroni ueteribus aemulatur:& eos iuuenum ad optima tentderium: Imitatur ac sequitur industria. Supersunt qui de philosophia scripserit. quo in genere paucissimos adhuc eloquentes litterae romanae tulerui. Idem igit M. Tuli1us: qu1 ut ubiq; ecia 1n hoc opere Platonis aemulus extitit. Egregius uero multoq; q in Orationibu S praestantior Brutus: lasc1t: ponderi rerum . scias eum sentire quae dicit. scripsit n5 parti multa Cornelius Celsus sextios secutus: non fine cultu ac nitore. Plautus in stoicis rerum cognitioni utilis: in epicuris leuis quidem: Iedir6 iniucundus tamen: ductore ex industria Senecam In omni genere

eloquetiae distuli propter uulgata falso de nie opinionem:quia danare eum&inuam quoq; habere su in creditus . Quod accidit mihi duincorruptu Ac omnibus uitiis fractum dictat genus reuocare ad severiora iudicia cotedo. Cu aut fere solus hic in manibus adolescentita fuit: queno equide omnino conabar excutere: sed potioribus praesem no sineba: quos ille no destiterat incessere: cu diuersi sibi conscius generis placere se in dicendo posse: in quibus illi placerent dissideret. amabant autem eum magis qimitabantur: tantumq; ab illo defluebant: quantum ille ab antiquis di scederat. Foret enim Optandum pares ac saltem proxios

illi uiro ferri sed placebat propter sola uitia: 5 ad ea se quisq; dirigebatessinge a quae poterat. De1nde cu se 1 aestaret eodemodo dicere Senecam infamabat: cuius S multae alioquin S magnae uirtutes fuertit. Ingeniusacile dc copiosum plurimu st ua11:S multaru reru cognitio: i qua tamealiquando ab iis quibus inquirenda quaedam mandabat deceptus est.

Traelauit etiam omnem fere stud3orum materia. Nam de oratiJes eius5c poemara dc epistola: oc dialogi esserui :& in philosophia parti diligens. Egregius tamen uitiorum insectator fuit: multae in eo claraeq; sentetiae: multa etiam morum gratia legendo: sed an eloquendo corrupta pleraq;: atq; eo pemiciosissima st abudant dulcibus uitiis: uelles eu suo uenio

356쪽

dixisse alieno iudicio. Na si nil aequalia c6lepsisset: si parti c6cupisset:

si no oia sua amasset: 1 re' podera minutissis sntus n6 fregisseticos esu potius eruditorum: qpueros' amore c6Pbare Veyt sic quoq; 1arobu stis θc seueriore genere satis firmatis legedus : uel ideol exercere p5ttitrui iudicium. Multa. nait dixi Pbadai eo: multa et aὰm1 rada sunt: eligerem5 curae fit: ' utina ipse fecisset. Digna. n. fuit illa natura quae meliora uellet: quod uoluit efficit . DE Im1tatione.

X his caeterisq; lecti He dignis auctoribtis: S uerbo' sumeda copia

dc uarietas figuraF:& coponM1 r6:tti ad exeptu uirtutii otu mes dirigenda. Neq;. n. dabitari potest: qn artis pars magna CH ineat imita ta6e. Na ut suenire primu fili taeshqr praecipuli: sic ea quae bene uicta fututile seq: atq; ois uitae ratio sic constat: ut quae probamus 1 aliis: facere aps 1 vel 1mus. Sic litteraru duetus: ut scribeat fiat usus : pueri sequut:

sic mussici uoce doc&iu: pici ores opera prio' : rustici Pbata expimcto cultum 1 exeptu tuere. Omn1s deniq; disciplinae inicia ad .ppositu sibi praes criptu formari videmus. 5 hercle necesse e:aut similes aut dissimi/les bonis simus. Simile raro natura praestat: frequeter 1mitatio: sed hoc ipsu l lato faciliore nobis ratione re' otu facit: Q fuit iis q nihil ' se queret habuerunt: n1 1 caute & cu iudicio apprehendit: nocet. Ante olaigit imitatio per se ipsa risi sufficit: uel qa pigri est ingenii cdictu esse 11s: quae sunt ab illis lucta. Quid . n. futu' erat tepor1bus illis: quae sine exeplo fuerut si homes nihil nisi quod 1a cognouisset faciestu stibi: aut cogitadia putasset. nepe nihil fuisset Hielu: cur ergo nefas e reptri ab Oa nob1s quod ate n5 fuerit 'an illi rudes sola mctis nata ducti fut i hoc: ut ta multa generarct nos ad quaeredia n6 eo ipso c6citemur: quod certe scimus i uenisse eos Q quaesierit. Et cu illi qui nullu cuiusq rei habuerit

magistrii: plurima i posteros tradiderui: nobis usus alia' re' ad erudi ctias alias n5 proderit. Sed nihil habebimus nisi beneficii alieni :quead modum qdam pietores i id solii studis: ut describere tabulas mesuris ac lineis sciat. Turpe etia illud est esse c6ictu id c6seqquod imiteris Nam rursus quid erat futti': se nemo plus effecisset: eo quae sequebat. Nihili poetis stupra Liuium Andronicu:nihili historiis supra pHtificii anales

haberemus: ratibus adhuc nauigaremus m5es et paetura misi quae line as m5 eYtremas ubi ae: qua corpora i sole fecisset circuscriberet . At si olapces eas: nulla sit ars qualis meta est :nec itra iiiiii stetit: n1 1 forte nis po/ti simu tepora danamus huius isodlicitatis ut mic demu nihil crescat: nihil. n. crescit sola imitat1one. Quod si prioribus adiicere fas n5 esst :quom6 sperare possimus ullii oratore perfectu cii in iis quos maxios adhuc nouimus : nemo sit inuentus: in quo nihil aut desideretur: aut

357쪽

reprehedat: sed etia summa no appetet: cot ictere potius q seq debet.

Ni agit ut prior fici fors 1 et si no transierit aequabir. Eia Uero nemo pol aequare cuius uestigiis sibi utiq; is 11 cedit putat: necesse est enim sepsit posterior: q sequit. Adde quod pleruq; facilitas est plus facere: Q ide.

Tanta enes difficultate habet timilitudo: ut ne ipsa quide nata i hoc ita ualueritvit no res quae similliae uideat: utiq; discrimie aliquo discernat . Adde ' qu1cqd alteri simile est necesse est 1111nus fit: eo quod imitatur: ut sibra corpe:& imago fac1e: dc actus histrionu ueris affect 1bus: quod ioionibus quoq; euenit. Naq; iis Quae t exeptua1sumimus subest nata: dc uera uis. Corra o is imitatio fidi a e: oc ad alienti a possetu accomodat quod fit: ut minus sangu1nis ac uiriti: declamationes habeat:q o Cnes: ' i illis uerati his assimilata materia e . Adde t ea quae i ορο ne maximas utrimitabil1a no sui: eniti suetioes facilitas: Sc qincqd arte no tractit Ideoq; plerii cu iterba quaeda ex Olonibus excerpsertat. aut aliquos CS positionis certos pedes: mire a se quae elegertit: eflangi arbitrantur:& cuuerba itercidet malescat teporibus: ut quo cemsi a fit regula i cos e tudine: eaq; no sua natura sit bona aut malama per se soni tatu sunt: sed Put opportune 4 prieq; aut secus collocata sit: S composset O cum rebus acc6modata: tu ipsa uarietate gratisi Da. Quapropter exactissimo iudicio circa hac parte istudio' eYaminada fili Oia . Primu quos Imrre

mur: na frit plurimi: qui similitudine pessimi curias r& corruptast 1 c6cupiertit Oetae 1 1pilis quos es gerimus qd sit: quod nCs csticio uni

CSParemUS. Na 1 magnis quoq: auctoribus incidLir aliqua uitiosa:& a doctis iter ipsos etia mutuo reprehesta: atq; utina ta bona imitares elice rent melius: l mala peius dicant. Nec uero salte 11s quibus ad euitanda uitia iudic1i fatis fuit: furficiat imagine uirtucis es ingere:& sola ut ac dixerim cute: uel potuis illas Epicuri figuras: qtias et Ummis corporibus dicit enluere: hoc aut iis accid1t: qui no 1 tros pestis penatus uirtutibus ad primu se uelut aspectiam osonis aptarui: de Cri 11s seelicissime caessit: mltatio: uerbis atq; numeris frit no multu dintes: ui dced1 atq; iuetior si15 assequut sed pleruq: declinari peius 8c Oxia tigritatibus uitia c6pre hyium fi utq)ingradibus tumidi pressas exiles fortibus temerarii laetis corruptHc6positis exultantes: inplicibus negligetes ta* Q horrideatq;:ci posite quidl1bet illud frig1dum de lane extulcrint: antiquis se pareScre sit: Q caret cultu atq; scietiis atticis: scilicet a praecisis c6clusionibus

obscuri Salus hiu atq) Thucydide superat: in stes Jc ieiuni Pollione aemu lat ocios 1 5c moin fled m5 i5gnis circvduxerit: Iurat ita Ciceronem loqziutu' fuissemoueram quos a q se pulchre expressisse genus: aliud huius caelestis i dicendo uiri sibi uiderens: si i clausula posuissent esse

358쪽

uideat Ergo primu est: ut quod Imitaturus equisq; itelligat. Et quarebonii set sciat: tu in suscipieao onere costilat suas uires: nj quaeda furit imitabilia: qu1bus aut i firmitas naturae no sufficiat: aut diuersitas repu gaet: nec cui tenuei genita erit sola uelit fortia 6c abrupta q forte qde: sed idomitu amore subtilitaris:& ui sua pdat: Λ elegatia qua cupit no pse qua nihil e . n. tardeceS: qcta mollia duresciat: atq: ego illi praeceptorique istituera i libro secitdo credidi: n5 ea sola doceda esse: ad quae que ladiscipulo' nata copositu uideret. Ia & is adiuuare debet quae i quoq; 'eorii inuenit bona: S quatu fieri potaducere : quae desiit: ia emendare quae a mutare. Rector . n. c ali OFIgenio' atq; formator: disiicilius e nata sua f1gere. Sed ne ille qde doctor: qq oia quae recta sui uelit essei fuis auditoribus Q plenissia. i eo tame cui nata obstare uiderit labrab1t. Id quot uita tu i quo magna ps errat me i O One poetaS nobis:&his o

ricos i illis opibus oratores aut declamatores imitados putemus : sua cuiqa si vos ita lex: suus cuiqr decor e . Nec comoedia i coturnos assurgit: nec corra tragoedia socco 1gredit . Habet tame Ois eloquetia aliqd comue: id in1 tenium quod comue e: etia i olet hoc icomodi accidere iis: Q selini alicui generi dedideriit: ut si aspitas iis placuit alicuius . hanc etiam in leui ac remisso caci F genere no exuant: sed tenuitas ac nuditas i a pis

grauibusq: causis poderi reria parii resp6deant: cu fit diuersario causa' in Siter se ipsas coditio: sed i similis ecia pii si causis Sintq; ' ali 'UI ter: alia aspere alia cocitate: alia remisse alia docedi alia molaedi giat adicet: quo' oui dissimilis atq; diuersa iter se rat1o e. Itaq' ne hoc qdem suaseri uni se alicui .pprie que per omnia sequat adiicere: l6ge orii perfectissimus graecos e Demosthenes : ali id tame aliquo i loco melius alii: plurima ille: sedilon q maxie imitandus:& solus imitandus est Q ii id ergo non est fatis o1a sic dicere quo modo. M. Tullius dixit: mibi qdesaris esset: si o1 a coseq possem: qd tame noceret uim Caesaris: asperitate Caelii: diligetia Pollionis : iud1cisi Calui qbusdam 1 locis assumere Napraeter id quod prudelis est: quod 1 quoq; optimsi est: si possit suu face re: isi i tanta rei difficultare: umi 1 ruetes ti ix aliqua pars seqLIdeoq: cuto tu e primere: que elegeris pene fit h6i 1c6cessu: plliciti bona ponamus ante oculos: ut aliud ex al1o haereat:& quod cuiq: coueniat aptem US. Imitario aute ni Caepius idem d1cammosset tantii 1 uerbis: 1lluc itedia ames quantia fuerit illis uiris decor1s i rebus atq; psonis: quod c6siliti: qirae dispositio: q oia etiam quae delectationi uideane data ad uistoria spe stant. Quid agat PTmio quae ratio q Ualaa narrandi : qtaae Ut Sybadi ac refellial: quanta 1 affectibus ola generis motaedis scieraa: Qtaq; laus ipsa popularis utilitatis gratia asstipta: quae tamen e pulcherrima:

359쪽

cum seqs: non cu arcersitur: haec si praeuiderimus: tu uere imitabimur. Qui uero etia Ppria HS bona adiecerita ut iuppleat quae cieerar circii ciciat: siquid rediidabitris erit que quaerimus plectus Orator: que nunc cosumari potissimu oportebat: cu lato plura exepta benedicetii supiui:

q illis q adhuc summi sui: cdtigerit. Na erit haec quoq; IauS eOF: tac prI ores superasse: posteros docuis te dicantur.

Qui Modus scr1bend1 fit. ET haec quide auxilia extrinsecus adhibet in iis autem quae nobis

ipsis parada fui: ut laboris:sic utilitatis etia longe plurimu afieri stilus: nec immerito. M.Tullius : hunc optimu effectore ac magistrum dictai uocat: cui selenciae persona. L Crasso disputat1onibus: quae furit de oratore assignado iudic1u suu cli illius auctoritate coriixit. bcribe luergo quiligetiissime:& qplurimum: na ut terra altius effossia generadis alendist feminibus securior: sic Psectus no a fumo petitus studiorai fructus eliunest uberius:& fidelius continet. Na sine hac qde consciet1a ipsa illa ex tepore dicedi facultas ianem mo loquacitate dabit. S uerbat labris nascetia:1llic radices: illic sudameta fui: 1llic opes: uelut aes iore quoda sacrario recoditaenide ad lubrios quoq; casus: cu res exiget Pierrant. Vires fac1amus ante ola: quae suffc1at labori certaminu:5 usu noem au ciat. nihil . n. redi ipsa nata uoluit magnu effici cito: praeposuitq;

pulcherrimo cuil operi difficultate: quae nasciat quoq; hac fecerit lege:

ut maiora alal1a diutius uisceribus paretii cotinere Sed cii sit duplex quaestio: quomodo Sc quae maxie scribi oporteat: ia hinc ordine sequar. Sit primo uel tardus dum diligens stilus: quaeramus optia: nec PtariUS se oneretibus gaudeamus:adhibeat iudici uiuet1s: dispositio ibatis: de lestus enim reye uerboruch habedus est: dc podera snguloria examinada: postea subeat ratio collocadi: Uersetq; omni monumerian6 Ut quod rei uerbum occupet locum: quae quide ut diligetius exequamur repeteta saepius erut scriptori Pxia: na praeter id quod sic melius iugulprioribus sequetia. calor quoq; ille cogi incidis Q scribendi mora refrixit: sic recipit exitegro uires:& uelut repetito spacio sumit ipetum: quod 1 certamine saliendi fieri videmus: ut conatu l6pus petant: de ad illud quo colenditur spactu cursu ferantur. Vti 1 1aculando brach1a reduci mus oc expulsuri tela: neruos retro tedimus. Interitamesse fieret flatus danda sut uela: du nos 1dulgetia illa n6 fallat. Oia . n. nsadu nasciatur placet alioqn nec scriberes . Sed redeamus ad iudiciu: et retractemus su .

specta facilitatem: sic scripsisse Salustrii accepim m. dc sane maifestuse etiam ex opere ipso labor: Virgilui quoq; paucissios die c6posuisse

uersus auctor est Varus: oratoris qu1de alia c6d1tio: itaq; hanc moram

360쪽

Zc solicitudinem 11tiis impero. Iam pr1mum hoc constitu Llu: hoc obti/nenduestrat qoptime scribamus. celeritate dabit coni uetudo. paulati res facilius se ostendent: uerba res podebui: compositio sequetuticii denici; ut in familia bene instituta 1 officio errat. Suma haec est re1: cito scr1bendo: no fit ut bene scribatur: bene scr1bendo fit ut cito. Sed tum maxie cum facultas illa contigerit ressest amus: ut prohibeamus efferetes equos frenis quibus da coerceamus: quod no tam mora faciet: q nouos impetus dabit. Nec enim rursus eos qu1 robur aliquod in stilo feceriit:

ad instelicem caluniandi se poenam alligandos puto . Nam quomodo sussicere ciuilibus officiis possit: qui figulis actionii partibus is enescate

Sunt autem quibus nihil fit fatis omnia mutare: omnia aliter dicere: qoccurrit: uelut increduli quidam de ingenio suo pessime meriti: qui

diligentiam putant facere lib1 scribendi difficultate . Nec propium est

dicere utros peccare ualidius pute: quibus omia sua placent: an quibus nihil. Accidit etiam ingenio sis adolescentibus frequenter: ut labore c5 sumatis: de issilentium usq; descendat: nimia benedicendi cupiditate: qua de re memini narrassem1hi Iulium fecitdum illum aequalem metiratq; a me: ut notum est familiariter amatum: mirae facundiae uirum :infinitae tamen curae: qu1d esset sibi a patruo suo dici um. Is fuit Iulius Florus i eloquetia galliaria: quoniam ibi demum exercuit eam: PricepSalioqui iter paucos disertus: dc dignus illa propinquitate. Is cu lecuduscholae adhuc operatum tristem forte uidis let: interrogauit :qUaecauta frontis tam abductae: necd1ssimulauit adolescens tertium iam die esse: ex quo omni labore materiae ad scribendum destinate non inuenuet exordium : quo sibi non praesens intitum dolor: sed et1am desperatioi posterum fieret. Tum florus arridens: nunquid tu inquit melius dicere

ui S u potes ira se res habet: curadu est: ut qoptime dicamus : dicedum tame .p facultate: ad profectu . n. opus e studio: n5 idignatioe. Vt possi

mus aut scribere eria plura celerius: n6 exercitatio mo praestabit: in qua

sine dubio multu er sed etia r6: 1 no resupini spectatesqa tectu occo

latione murmure agitates expectauerimus: qd obueniat: qd res poscat:

quid psona deceat: qd fit lepus: q iudicis animus: intuitu fiumao quodam5 ad scribendu accesserimus : sic nobis & utia: S quae sequiit natura ipsa praescribit: Certa fiui . n. pleraq; & nisi coniueamus i oculoS ICurrui: ideo necidoet1 nec rustici diu quaerut ude 1 cipiat: quo pudSiti e magis si difficultate facit doctrina. No ergo putemus senap optimum esse quod latet: ne imutescamus: alioqn si nihil dicedit uideam nisi quod no 1nuo nimus. Diuersu chuiceo' uitiu q primo quasi decurrere p materialo quelocissio uolui:oc sequentes calorem ait specii ex tepore scribunt.