장음표시 사용
241쪽
stremis conlato sententiam omnium certissimis demonstrationibus, at non proinde cenis fortasse, quid sentiendum sit doceo. Fores nihilominus patefiicio aliis, aut viam indico, rectius cogitandi. Statui otium nactus fise rem omnium declarationem proponere.
Nobjecta, quae vel ipse finxi, vel ab aliis et rissimis medicis & philosophis excogitata a e se, dilucide explanabo, ut unicuique liceatri tota causa sententiam dicere. De epilepsa praeter illa,quae in .parteAntiparacelcdisputiliabentur,nihil seris,si. Compendium artisn anno I σ3. in tertiscanicularibus extra oris dinem auditoribus exposui, neque id scriptoeomprehendi, post annos decem, aut his amplius exemplum a quodam accepi, ut audito res exceperant , quod ego factum fuisse pro sus nesciveram. Velim cerae tantum mihi otii dari, ut recognoscere liceret. Fortasse prodesse aliquibus posseti Interpretatus sum annis superioribus aphorismos Hippocratis N prognostica,sed pro more meo, ne verbum ruidem habeo notatum. Fuere tamen existipulis aliqui, qui quam potuerunt dilige
ter exceperunt. Misi nunc Basileam libellum destrigibus , quem invitus sane scripsi, ac respondere cuidam coactus effudi verius, quam scripsi. Spero tamen nec adversarium, nec quenquam alium porro litem mihi de hac re moturum. Bene vale, die I . Sept. anno
242쪽
Quia heri velperi praeter opinionem rediit
Basilea vester tabellarisis, tempore quo tum propter disputationem,& lectionem,tum alias occupationes plurimum sui distractus,n6 mihi, licet marime volenti , plura licuit. v lim scire num &tu meas acceperis, &generose D. Dudithio suae redditae sint. Et meis verbis plurimam una eum traire tuo domino Jaemno,quem propter egregiam pietatem in oculis& eorde sero silutem dicas te etiam atque et iam oro. Refer praeterea Pernam iterum in pressurum eius iudicium de eometis,esque ad juncturum meum non nihil auctum & eorrectum monitu tuo , & Squaredupi disputatio. nem,una cum responsione mea. Aliud jam addere non possum. Mitto tibi, domino Dudithio, & fratri tuo, si his rebus sorte delectatur, exemplum disputationis de humorum nutritione, quae vox per negligentiam in titulo est posita,cum in activa significatione posita sit.&in passiva magis usurpetur. Praeterea in thesi 3r.
nihil quidem dixi falsi, sed non tu obavi, quod
debui. Sola verba ex Galeno citata ad rem s eiunt. Quid dicam aliud, qua me dormivisse pNon animadverti, nisi cum iam excusae essent.
Probatio magis eontinetur in 31.Haec vos m nere placuit, ne putetis me pudere erratorum meorum. Vale feliciter, & me ama. Da I&Novemb. an. 37s.
243쪽
LIteras tuas, vir clarissime, a te istic I .D cemb. scriptas, hic mihi reddit tabellarius vester, ante ciest plus minus I Responsum quia expectas breviter sic habeto. Dixi omnia ,. illa , quae certi usus gratia a natura producta sunt, potentia & operatione ejus usus definit irquod apertis Aristotel. & Galeni testimoniis probavi. licet opus non sit probatione apud illos, qui rem ipsam aestimant & tu verum esse non inficiaris. I oc dubitas , quale nam opus qualemque potentiam intelligamὸ Respondeo, illam me intelligere potentiam,& operationem,cujus causa facta est res quaelibet. Patet
hoc ex sententia,quam ex I. Politic.citavi,quae sic habet: ii b-τελοs.οῖον γαρ εκασον ἐσιν την
να - u ergo quodnam opus intelligam quaeris, vitalene an temperamentale Respondeo, si perfecta est radix Rhabarbari, cum bilem subducere potest, sine vita, hanc potentiam ejus dico eam es se,quam ipsam definiri oportet.Sin autem perfecta prius non est, quam vitae opera exerceat, sibique simile generare, & nutriri possit, vitae operatione ac potentia definiendam ajo. Hic tu metutas mecum pugnare, quia praecipuum
opus Rhabarbari videatur esse humoris biliosi expurgatio. Falleris, si hanc vim putas essω Rhabarbari, quoad est sui generis planta, extrema perfectionem. Sic tu Grmam & operati
244쪽
Onem tritici, animalium omnium facies viri tem alendi. At non alunt haec, sicut nec Rha- barbarum purgat, priusquam forma sita orba---enta ta sunt. Non sequitur animalia propter id fa- nona si sunt a Deo, ut homini in cibum veniant,
nisistriam erg5-, naturae ea producentis finis. Perfectio & finis animalis cujusque , quo ad Pinsectio tale est animal, & per se consideratur, non AEaemalis in comparatione usus,quem aliis exhibet,est ipsa ejus forma seu potentia, perquam illud agere potest, quod pro natura sua agere debet.Et hic finis dicitur ab Aristinete finis ου seu cujus
Finis δε- Cum deinde quatenus usum certum aliis prae ex. stat,consideratur, finis talis vocatur ab eodem
finis ta seu cui. Si hos fines apte distinxeris,facile te explicabis ex hac dissiquitate. Rhabar . bari finis naturalis cujus, est ipsa ejus substantialis perfectio seu forma, finis cui , est purgatio, sicut animalis, quod alit, finis cujus est,sua, cujusque perfectio, finis cui est, ut alat hominem. Non potest autem tum hoc alere,ium illud purgare, nisi vita sua spolientur. Unde recte dixi,non Rhabarbarum,sed hujus cadaver purgare. Quod si usum hunc nobis praestri ret: vitae operatione,quomodo equi nobis viventes , non mortui, utiles sunt ad equitationem, alia non nihil esset ratio. Quaeris amplius, cur L mortuus homo dicatur ομον-ως homo, Rha- barbarum autem tum demum vere vocetur Rhabarbarum , cum vita privatum est' Nego tibi vel bovem mortuum, cuius carnibus vesci- mur, vel Rhabarbarum, anima seu vita destitutum, proprie vocari bovem, aut Rha barbarum,cum nec ille bovis,neque hoc Rhabarbari po
245쪽
ei potentiam& operationem retineat, licet illius cadaver nos alat, hujus nos purget. Diversitatis ratio est, quod hominis finis uterq; consistit in ejus vita, vitaeque operationibus. Diabarbari autem finis cui, non in his, sed inhali us cadaveris usu consistet. Bos quatenus
arat,si mortuus sit ομο μιως dicitur bos:at quatenus nos alit, non dicitur bos , sed. potius cadaver,sive alimenti usum praestare non potest, quatenus bos vere est.Summa est, quae mortua utilitate nulla nobis adferunt, ea non admodusolemus ei em nominibus efferre,viventia &mortua, sed vel alio nomine appellamus, vela dimus, mortuum, ut equus, vel homo mortuos. ae aute mortua egregiam utilitare exhibent,frequenter eo de nomine donamus viventia&mortua .in plantis hoc est usitatissimu, hemque in alimentis.Dicimus enimnos edere gallinas, turdos, pisces,non autem hCrum cadauera. Tunc enim cadauera fere vocamus,
cum non amplius edi possunt. Quod aliam esse
totorum, aliam rursus partium rationem, ut oculi&manus , omni caret ratione. An enim mortuus homo, equus, bos, arbor, &c.minus dicitur ὀμονυμωs homo, equus, hos, arbor , quam mortua manus,pes,o culus,ramus p A ristotel. verba non legisti,a. de anima I. cum sic οφθαλμιοs ζωον, ψ υόη A αυτωχ' Quae de metallorum vita disputas,indugna certe sunt, de quibus verba inter nos tot commutemus. Nulla gens , nulla lingua, nulli docti, ne sacrae quidem therae vitam eis adscri
bunt, qualis inest animalibus vel plantis. P R. Cum
246쪽
Cum eis analogum cordi tribuis,non animaduertisse videris, ea sic frequenter cum sua gleba permista nasci, ut oculis separari nequeant. In istis minutioribus particulis, quam uni P
lices, quid tu corculi fingis si quae in ipsis est
facultas, vis aut forma, tibi animam appellare aut vitam lubet,te aut falsum credere, aut nimis avducter nominibus abuti noris. Ad me quod aitinet,non facile porro ad haec tibi respondero,cum nec utilitatis,nec probabilitatis aliquid habeat ea disputatio. Qui per additamenta conis crescere negat matrices eorum, ut vocant paucas aut negligenter inspexit. De humanitate quoque plura non addam. si quae res est, quae conceptui huic extra intellectum respondeat alio modo, quam nuper scripsi, etiam animalitas, &leonitas & plantitas,&c.exstare perhibebitur Quid θειον in morbis significetHippocrati exposituri a me est alibi, & a Galeno
satis fuit de claratum. Vocat ita temperiem aeris peculiari & latente modo corpora i aedentem: Hanc si a temperie morbida nota seiun-. gere ac discernere tibi libet, modo certum &nobis non incognitum gradum intemperiei fatearis,nominare tibi ut libet potestatem concedimus:at ab autoribus horum morboru non
te receptum iri, si ab hypothesi sua reeedere nolint, tibi affirmo. De qua re,quia itidem satis dixi in proximis literis, plura hic non addam. Non est opus ut repetam superiora de contrariis, dum modo meminisse possis, me de com trariis proprie sic nominatis locutum semper liuisse, non de priuatiae oppositis, qualia sunt ii mors &vita.Longe alia est illor quavi horum ratio:
247쪽
ratiot licet in aliquibus conveniant. Vehemen' in is ter miratus ea sum,quae de vaticinio ex cometis me isse, sumpto asseris. Quis hominum affirmare au- it. Mathematicum ex suae scientiae principiis de rebus contingentibus futuris praesagire posse, aut conari uaquam voluiiseZAn Mathematicos nescis solius quantitatis passiones in abstracto considerare,& circa motum& quantitatem duntaxat versari Non contemplantur motum, sicut Physici, sed modo eis proprio. Effectiones autem syderum & coelorumticulares, quae in hoc mundo naturaliter fiunt, Bdisum tam non considerat ex scientiae suae principiis Mathematicus,vel Astronomus,quam non aestimat aut speculatur eas ex artis suae principiis
sartor, aut sutor, aut textor, &c. Matnematicae scientia versatur circa τα δετα α φ ρεσεωLPhysicus τά εκ προθεσεωs οντα rimatur. Sed
quid verbis opusZEventus Phy sici rationibus& principiis Physicis judicantur, non mathematicis. Quod si jam ex saeris literis monstrari possit, Deum voluisse, ut cometa qui libet hoc , aliquid praesagiat, non iam negabimus eum illud ipsum praenunciare, licet ex sua natura hoc praejudicare nequeat. Exemplum produxi de Iris. iride. Dum non ostenditur, particulare nihil certi praemonstrare dicimus. imo naturaliter eos non praesagire,quae Astrologi inscitissime praefigurare aiunt demostramus.De iride quoque recte probare possumus, eum naturaliter tam non indicare hoc,quqd scimus eum nobis in memoriam revocare,quam non disterminat agros ex sua natura lapis,qui ad hoc non est ex pacto d. stinatus. Falleris igitur, cum non satis
248쪽
diserte me de his disserere opinaris. Video te
vel natura, vel quod magis credo, institutione ad astrologos,& chemicos mirabilia pollicentes inclinare At rectius&utilius facies,si solam Tatione ducem sicqueris,inanibus pollicitationibus te a via abduci no patieris. Venio ad novas objectiones.Theses tibi obseuriores visas lais, quia non diserte explicent, de quibus, &quomodo affectis humoribus potissimum i hu . :-quar Ego vero nihil in eis puto disertius&ex-1M qui nim plicatius dictu .Dico enim solum sanguine nutriant. trire, bile tum flavam omne,tum atram sive nisgram excepta ea, quae lienem alit) tum pituitam no nutrire,sed excrementa esse dico.Ubi autem, inquis, sanguis ille in corpore integre sano reperiturὸUbique respondeo. Sed ut sanus a sano disteri: ita unius sanguis ab alterius
sanguine distat puritate & impuritate. Nego
tibi in corpore integre sano cum sanguine inveniri bilem alterutram,vel pituitam mittam. Et si permixti sint jam nominati humores,nutrire cos nego, sed excremcnta alimenti veri esse constanter assevero. Sanguis purus eXGaleni opinione, imaginatione sola datur, reipsa non reperitur: quam ego imaginationem totinaturae adversari optime novi. Et cum aliquid ei humorum permistum est aliorum,alere eos non posse, iterum dico, sed, nisi vacuentur, morbos creare assirino. At, qui ex perfecte etiam sanorum venis emittitur sanguis, indicia omnium humorum commonstrat. Nego tibi verum hoc esse.Non enim sanguis lentus. aequus pituita est ; nee crassiusculus coRtinuo melancholicus est: sed toto genere disterunt, l
249쪽
aquosus sanguis & pituita, ita eluerassus de flancholia. Nulla ne pones in sanguine latia iudine, qui in cunctis eam rebus inficiari non audes ran ide sunt pituita & caro fripdiuscula
dc lenta λ Ide ne dices carne crassam & nigram eum melancholica'Non arbitror:nisi abuti o-lmnino velis & nominibus,& rebus, quaeq; dis-ereta&distincta sunt naturis cofundere statu- 'habeas. Sanguis sanguine crassior, tenuior, imidior,siceior,candidior, nigrior aut flavum est,ut tamen intra sanguinis latitudinem mmnes adhuc contineantur,nec alieni humoris momen&definitio eis competat,Itaq; non ad imo libertate cuiquam nominandi humores,ut
bet,sed ne simile idem esse judicet,moneo. Mud est re,&definitione sanguis crassus&nia ser a succo melancholico:aliud ite sanguis flavescens tenuis&calidus a bile flava.Discrimen ob id non in vocibus, sed in ipsis rebus haeret.
Nec satis est, quod nemine putas tam longe a recta ratione aberravisse, ut statuerit bile flava alam, quae in vesicula continetur, cum sanguinis massa rursus commisceri,adq; nutriendum certas partes distribui. Qui enim in savguini rgeneratione orta bilem no omne a vesicula s cerni,sed partem ejus aliqua re&substantia nodisserentem ab ea,quq ab ea attracta fuit,reli qui cum sanguine commista asserunt, certasq; ab eadem illa partes nutriri tradunt,quid qua
so aliud docentΘQuod de bile dico de aliis intelligere te pariter jubeo.Nego tibi,negaboq;
semper omnibus dum probatu non videro, ex qHatuor humoribus unu sic fieri, ut insepar bili modo in ana massam coeant.Non magis in p 4 Unum
250쪽
Humorum unum corpus concrescunt quam si aquam,c
ms r , reuisam &c. misceas, & ex eis unum aliqud substantia factum putes. Si ergo priores a r
aberrant ratione, posteriores exorbitare non gravate concedes, ubi rem expenderit.
Praparatis Praeparatio ferri aut chalybis, ut lienem de- obstruam, non est operosa aut disseilis. Ablui
jubeo in aceto, vino, aqua, prout res poscere VIdetur, tamdiu ut aquam non amplius inficiant, deinde trita misceo cum pharmacis aliis ad rem pertinentibus, & hoc modo exhibeo, non metuens,lit in venas rapiantur. Item igniri iubeo, &in vino aut aqua exstingui aliquo-lics praecipio , vitiumque bibendo propioo, Item iii vino limatum chalybem cum aliis macerandum praebeo, & vinum potandum affe-Labis fabu- ro. Lapis fabulosus vulgo apud nos diciturtos . Beinbruch nomine contrario , quod scilicet fracturas curet. Dicitur etiam Bein uvali ab aliquibus, osteocolla scilicet. Morochos esse non potest, ut qui in succum solubilis non si, instar morocliti veri,qualem ipse habeo. Semper enim servat sabulosi & terreoi quippiam noster: neces hi, quam in arenis nascituraqua ejus est materia. Mitto ejus tibi frusta aliquotiUtendi modum in Antiparacelsicis tibi & aliis forte satis descripsi.'Mitto tibi materiam novarum cogitationum de pinguedinis tum generatione , tum concretione. Oblitus eram scribere de viribus rubiae ,& balneo formicario,de quibus superioribus mensibus interrogaveras : atque ego nunc casu inspectis literis a. in mentem revocavi. De rubia ita mihi sa