De antiquitatibus Lusitaniae libri quattuor a L. Andrea Resendio inchoati, a Iacobo Mendez de Vasconcellos absoluti & quintus liber de municipij Eborensis antiquitate ab eodem conscriptus. Cum alijs opusculid, versibus, & soluta oratione ab eodem Iac

181쪽

equitum septem millia, sagittariorum,& suridi oru duo millia,& urbes innumerae, bellum gessit, cum ipse in initio viginti tantum Lusi- tanorum urbes in sua ditione haberet . Validas non selum gentes, sed missos etiam aduersum se Romanos duces subegit. Cottam n uali proelio ad Mellariam superauit, Phidium

Praetorem ad Baetin,interfeci xq. in ea stagna duo millia Romanorum ciuium , Domitiunt

per Hirtuleium ducem oppressit. Qui etiana Manilium Galliae Procosit cum tribus: legionibus,& mille quingentis equitibus in Hispaniam trangressum, castris, copiisq. nudavit, xt Orosij verbis dicam, & paene. spham Ilerdam compulit refugere.

Luciu 'a Procoss.contriuit, Toraniqm a Metello missum cum toto exercitu deleuit. ipsum Metellum in tantam compulit necessitatem , ut L .Lollius ex Narbohensi Gallia ei ferre auxilium cogeretur, & Pompeius Magnus ex urbe cum magna festinatione ea docausa mitteretur. Neque enim habebat Metellus , quo se verteret. Aquilium a Metello missum cum sex millibus cecidit, Pompeium iam Pyrenaeos montes transgressum bello e

cepit, positisque iuxta castris superior fuit, Pompeium Palantiam obsidentem vi repulit ,

Et castra, quae ad Calagurrim erant, adorturi

ad tria millia intersecit. Eodem Pompeio Uectante Lauronem urbem expugnauit, atqὸ

182쪽

ANTIQUIT. LUSIT. incendit, neque ille tam magnifice Lauronensibus de se pollicitus, sociis pereuntibus a xilium ferre ausus est. Qitibus vitam ex incensa urbe dedit Sertorius,in Lusitaniam mustrabili captiuitate traduxit. Ad Sucronem Pompeium proelio superatum fugauit, ita ut Vulneratus , & ex equo prostratuS, paene i tersectus,'& captus sit. Afranium, qui cornu sinistrum regebat, cuSertorianos intento in Pompeium duce peruleret , suorum intellecto periculo accurrens , facile superauit, eiusq. milites dispersos occudit . Ad flumen Turiam Pompeium male multauit, & nisi Metellus superuenisset, actum de e o erat. Vnde illa Sertorij gloriatio: Ego puerum hunc, nisi venisset anus illa , castig tum verberibus, domum remisissem . Memmius Pompeij quaestor, & sororis eius mariatus, ad Saguntum Sertorio superante, est intersectus.Et cum magna strage victor ad Metellum usque peruenisset, pilo percussus Metellus interierat, nisi a suis pudore nimio aD seinis protectus esset . Didium Laelium Pompei j legatum, qui pabulatum exierat, scribit

Obsequens a Sertorianis inserfectum. Et certe Sertoriani duces sere superiores erant, praecipue Hirtille ius,qui initio Metelli , antequam se Pompeio iungeret , multis proeliis fatigarat, tandem cum eodem Mete

Io apud Italicam Baetieae prouinciae urbe coa

183쪽

LIBER TERTIvs. 1 Igressus, ex fiducia credo praeteritarum victo' riarum elatus, commissa pugna, viginti millibus amissis, victus in Lusitaniam cum paucis profugit. At Sertorius post id cum Pompeio congressus, decem millia militum eius interfecit, licet totidem & ipse amiserit, in , tantam l. desperationem duos egregios illos duces Metellum, atque Pompeium adduxit, ut publice Metellus praemia statuerit ei, qui Sertorium necaret, centum argenti talenta, di viginti millia agri iugera,& si exul esset,veniam reductionemq. promitteret. Nempe, ut istitem proditione consequeretur; quod a

mis non poterat.

Pompeius vero querulus ad Senatum scribrserit,inisi sibi pecuniae mitterentur, se mili etes e prouincia deducturum. Recipiebat se in Hiberna Sertorius in Lusitaniam, unde appetente vere, cum M.Perpenna legato suo,ad hostes usque in Celtiberiam properabat, Lusitanorum maxime opera semper usus.Hoc dia serte asserit AppianuS. Eboram vero urbem ad hiemandum pec liariter elegerat, sagaci consilio, cum sero in medio sita sit Lusitaniae,& solo sertili,unde in Omnes partes praesto esse poterat, si usus eueniret . Ibi domum, quae adhuc extat,& Iuniam Donacen domesticam, & libertos tres habebat. Inde cohortem unam ad bellum duxerat, uti docemus latius, cum ventum

184쪽

Ita prospere in Hispania bellum gerentis Sertor ij, cum fama etiam Potiun complesset , Mithridates, sit ducem rei militaris periti sibmum sibi foedere conciliasset, facilem depo pulo Romano victoria in se adepturum pollicebatur . De qua re non pigeat lectorem con sulere Uutarchiam. Ex quo, & qui vir,& qua probitate fuerit Sertorius , & quo amore Phtriam unde exulabat, prosequeretur, liquido intelliget. Simul quanto digni fuerint odio Perpenna, & qui cum eo in caedem magni di

ci S contiirairere. Quorum tamen Omnium exitus , ut proditorum esse conueniebat miser, atque infelix non multo post omnino fuit. Id breuiter atque eleganter Velleius paterculus de Perpenna loquens commemorat: Ser torium,inquit, inter coenam Oscae interemit, Romanis . certam victoriam, partibus suis excidium, sibi turpissimam mortem pestimo auctorauit facinore. Item Marcellinus sub lubri xxvi. finem: Ad veteris Perpennae exem' plum, qui post Sertori u inter epulas obtrimcatum dominatione paulisper potitus e frutetis, sub quibus latebat extractus , oblatu M. Pompeio eius iussu est interfectus. Sic decibino inchoati belli anno suorum dolis. interkouS Sertorius victoriam quidem Romanis dedit, verum sine ulla gloria, quod non virtute , sed fraude obuen et. Quo

185쪽

Ling R TERTI v S. III Quo interempto Hispaniae uniuersae cui ita. res vltro se Romanis dedidere, praetcr Calagurrim, S. Vxamam,sed hanc Pompeius euertit, illam siue Afranius,ut scribit Orosius iu- gi obsidione confectam, atque ad infames e- scas, ex inopia coacta in , vltima tandem caede, incendioq. deleuit ; siue idem Pompeius, ut iii libro septimo capite sexto refert Val rius. Quieuere itaque Lusitani, ac de Hispanis tam Metellus Pius, quana Cn. Pompeius magnus adhuc eques Romanus triupharunt,

anno urbis DCLXXXII. ut tabulae relerunt

Capitolinae. Toto autem Sertoriani belli tempore nul- Ium populo Romano vectigal ex Hispaniis suisse,in bratione de Agrariis legibus, contra,

F Rullum conqueritur M. Cicero.

Iulius deinde Caesar,post Vibanam praetU- .r ram, ulteriorem sortitus Hispaniam, in qua

prius sub Tuberone Praetore Quaestor fuerat, lai Lusitaniam, ac Callaeciam imperio Romano , subdidit. De qua re non pigeat lectorem repetere,quae ex Dione retulinius,cum de moni te Herminio ageremiab .. . S ccuto paulo post

triumuiratu, Caesar Gallias, Asiam Cr stus, Pompeius j nuasit Hispanias, quas per iugas tos tres,M. Petreium, L. Afranium,& M.Var ronem administrabat, donec ciuile bellu in si conflatum est. Ac Caesiu in Hispanias venies, Las No tempore quiesccre coegit, i. Lepido . 'Procosis, L

186쪽

DE ANTIQVIT. LUSIT. Proco iteriorem,Qmasio Longino Vsteriore Propraetore obtinentibus,quo tempore ad Dyrracchium Caesar Pompeiu obsidebat Ιs Cassius Longinus inexplebilis auaritiae, nec ob eam obscurae crudelitatis homo , cum se prouinciae odio haberi non ignoraret, ma-s q. in dies elys odij accessiones faceret, contra Prouincialium offensitonem exercitus amore sese munire studebat, donatiuorum.

Iargitionibus immoderatis , & praemiorum pollicitationibus, ex rapinis, grauissimi'. oneribus .Sestertia igitur centu militibus pollicitus Medobrietam oppidum in Lusitania , m5zmq. Herminiu, quo Medobrigenses co iugerat, expugnauit,ibiq. Iimperator appellatus, iterum Sestertiis centu milites donauit. Anno inde ab urbe condita DCCX. Caesar post deuictum Pompeiu in Hispanias est profectus aduersus duos adolescentes Pompeios' Magni filios, qui bellum instaurauerant. Pronior in Pompei j partes erat Lusitania, siue quia S. P.M . magis eas fouebat,ut iustiores, siue recordatione iniuriarum Caesaris, a quo in Praetura direpti nimis hostiliter fuerat L sitani, quaquam nec imperata detrectarent ,& aduenienti portas patefacerent, ut inquit Suetonius . Et paucis verbis Catulli morda cissimus Iambus innuit. Secunda praeda Politica, inde terti IMra, quam stit amnis aurifer Tagus .

187쪽

Liax R TERTI S. 139Vettonum igitur agrum, Lusitaniam q. pro Pompeio tenebat M. PetreiuS,antequam cum suis copiis, & equitibus, auxilijsq. totius Lusitaniae ad Afranium in Celtiberiam proficisceretur, ut irrumpentem Caesarem pariter reprimerent. Lusitanos Petreij beneficiarios vocat ipse Caesar, in primo belli ciuilis commentario, quos custodiae suae causa semper habuisse confirmat . Fecit idem Munatius Flaccus in Baetica, Pompeiani nominis acrior quam probabilior defensor, sed id credimus Valerio Maximo libro nono capite de crudelitate ..Lusitanorum enim praesidio vallatus Caesari cum resisteret pertinaciter ad Atte-gam barbarum in modum saeuijt in eos, quos Caesaris studiosos esse comperit, & in eorum uxores ac liberos.

Videat qui vejit Valeriu, & Hispanie sis belli comine tartu, atque obiter Valerii codicem emendet,in quo perperam legitur:Numati uri pro Munatius,&Attinguensiu pro Atteguensium.Sufficiet hoc ex Dione ostedisse lib. qua- dragesimo tertio ita scribe te: Audiens autem in Attegua ciuitate magnam esse copiam commeatus. At paucis interiectis: Posteaquam vero milites intra urbem recepti fiant, Munatium Flaccum ad eos misit. Munatius ergo Flaccus vocabatur, atque ita eum appellat Plutarchus in Catone. Praeterea,inquit cum Pompeius commendationes reis dari in Iudi-

188쪽

16o Da ANT1 UIT. LUSIT. Iudicijs consuetas,per legem Vetuisset,ac postea ipse Munatio Flacco commendationem scripsisset , Cato qui in ea causis iudex erat, cum recitari coepta est Pompeii comendatio, aureS manibus clausit,legiq. illam prohibuit; ut mendum quoque sit apud eundem Pluta chum in Pompeio, ubi idem Catonis factum

reserenS, Plancum eum, non autem Flaccum

appellat. Nisi sorte ijdem Munatij, tam Flacci , quam Planci appellarentur. Probabile est Munatiam gente in duas familias Flaccorum videlicci, & Plancorum fuisse diuisam . Et ideo apud Plutarchum in Pompeio ex Flacco

factum Plancum . Plancoru enim cognomen at uot ex Munati js habuisse, liquet ex L. Munatio Planco, qui cum Lepido triumuiro R. P. C. consulatu gessit, & ex ode septima libri primi Carmi-uum Horati j. Praeterea ex inscriptione,quam Oxtare Caietae Onuphrius Panuinius in secundum fastorum , & in libello de Romanorum nominibus, asseuerat. Ea est huiusmodi.

L. MUNATIVS. L. F. L. N. L. PRON. IPLANCVS. COS. IMPER. ITER. VII. VIR.

EP ULON. TRIVMPH. EX RA EIS . AEDEM. SATURNI FECIT, DE MANUBIIS AGROS DIUISII .lN ITALIA BENEUENTI.

IN GALLIA COLONIAS DEDUXiT LUGDUNUM. ET RAURICAM.

189쪽

in perator,iterum Septemvir epulonum trium, phauit ex Raeteis. Aedem Saturni secit dema, nubiis,-agros diuisit in Italia Beneuenti, i Gallia colonias deduxit Lugdunum, & Ra

li Sed multum ab instituto diuertimus pro-a pter Valexij locum . Redeo ad Munatium iis Flaccum,qui se Lusitanis stipatoribus munies rat, quos tamen suae crudelitatis satellites habuisse queritur Valerius, Dion tacet, subob- 'i scure narrat Hispaniensis belli commetarius, heque Munatij, neque Lusitanoru facta mena tione. Petreianos, Astanianosque milites, , quod asibefacti cum Lusitanis essent, eorum, more pugnare solitos, scribi e Caesar in primo, belli ciuilis commentario. Intantum autem, Pompeij partes Quebant Lusitani, ut etiam illo iam interfecto,filiis Cn.& Sext.Pompeiis, s inomnem euentum adhaeserint. Transeo Cotonem, vel potius Catonem, ut alij habene 'codices, qui Atteguae cum Lusitanorum prae- sidio sub Munatio erat ,& cum Tullio legato si ad Caesarem venit. Acerrimi Pompeianorum partium defens fores suere, Philo tota Lusitania notissimus, ac Caecilius Niger, qui cum bene magna L is sitanorum manu Hispali contra Cetarem,pro Cn. adolescciue mire laborarunt, multas ad

i L Baetin min

190쪽

r6x DR ANTI I paelin naues incenderint, tandem vietum Mundam,sauciunt l. non deseruere . Sed cum se Carteiam recepisset, secuti sunt, se tradendo cum ciues legatos,ad C sarem in sissent, ire intellecta PompeiuS, ut in naves ,

quas ibi in praesidio habebat, confugeret,sca' pham ingressus est. i. Sed pede casu senibus implicito; dum fune gladio secare nititur , pedis plantam gladiqabstidit, ut libro belliscum ciuilium secundo ait Appianus,vel talum intorsit,ivet hisp*niensis belli commentarius refert. 1 a tir : GCum ab hostibus quaereretur , Occurrente

ad id Didio , qui Caesarianae ictasin Gadibus

prssectus erat,ex naui in qua curabatur egressus est,&in Lusitaniam profugiens lectica ferebatur . Selyhluςribus,& into ri salo cum adfugiendum tardaretur , initi irere a Didio deprehensus, interfectus est, non ignauesese protegens,inquit Appianus; cuius caput Hiaspalin allatum Caesiar iii conspectum iusit da

ri populo, disic urbe potituS est. . L. . . Il I

Lusitani, qui ex pugna superfuere, cuin se ad signa recepi ent,ai uersus Didium elatum ea gloria redierunt, & quotidianis eui purignis lacessentes, tripertito distributis signis, illius naues ilicenderunt, ipsum qui ad propellendum cum copiis processisset, proelio exci-jpientes interfecere , onines'. eius copiaS de leuerunt, paucis exceptis qui