장음표시 사용
21쪽
tio Tyranno idolis ad insaniam dedito, diris modis, igne ferroqvie a statum Urbes capta direptae Francisci Regis exercitus dum o b sesta iungae arci opem serre conatur , ingenti praelio superatus est Hasce temporarias Ecclesiae clades spiritalia magno cum senore lucra pensarunt. In ipso Japone variis locis Ethnici permuli , agnitis ex
verbo Dei, patriae doctrina deliramentis, mystico regenerationi lavacro expiati In citeriore item India multi quam maximo cum apparatu atque frequentia celebrati baptismici in iis memoranda fuit Brach manum aliquot s hoc nomine magistri superstitionum Indicarum vocantur cum uxoribus filiisque conversio . Accessit nobilissimus adolescens ex perantiqua Regum Balagatae progenie . Auxit neophytorum multitudinem renovatum Regis decretum, uti non modo Ethnica mancipia, si Christum profiteri animum inducerent, libertate donarentur sed etiam imposterum venalitios , non nisi a Christiani , qui eos ad rectam fidem informarent emi liceret. Haec in Oriente. In Occidentibus autem partibus, in ipsa exicana regione persuasum multis qui adhuc silvarum in latebris, in concavis montium agebant victu ferino, uti conjunctis casis in unum coalescerent mi denique mitigati certisque finibus ac legibus septi jam intelligunt utilitate communis societatis salutem sing 1lorum commoda contineri. Nec defuere qui
affirmarent immanem strepitum fremitumque auditum ab se, visas etiam alicubi Daemonum cohortes horrendo cum ululatu cindignatione querentiam, quod ab ignotis homuncionibus ex ea proVincia exigerentur,
in qua sibi caelestes honores cum exquisitissimis caerimoniis habiti adia tempus fuissent. In eadem eruana regione mense Quintili celeberrima in Urbe Lima , sub solis occasum, tellus moveri coepta tremore dein paullatim increbrescente , vibrari eadem ac sursum tolli mortales, tamquam in quassata ustibus navi insana cum agitatione volutari ferrique, in singula momenta metu chasmatis inhorrescere. Terrestrem motum subsequius extemplo maritimus. Terrifico aspectu pelagus intumescens trecentos amplius passus in continentem irrupit aedificia, quae in portu erant, cuncta proruit merces magna ex parte coris
ruptae taliquot homines obrutici ab ea tempestate aliquandiu nemo se domi tutum putavit. In hortis plateisque passim tentoria figebantur Haec irati signa Numinis haud paucos ab licenti luxu , ad Christianam sobrietatem ossiciumque revocarunt Limensis Civitas, quod ea
clades sub Visitationem Dei Genitricis inciderat , anniversariam illius festi celebritatem solemnis caerimoniae jejuniique, ac pervigilii voto in posterum sanxit, ipsamque Virginem Dei atrem sibi stabilem propriamque patronam, ac tutelarem adoptavit . Per eosdem fere menses
in Oloanda Ethyopici maris insula , multiplicibus nuper daemonum fraudibus obcaecata, passim Crucis trophaea, iritu Christiano arae templa excitata. Huic insulae in Atlantico litore vicina est Corimba
22쪽
regio latissime patens, feraci solo, frequentibus pagis mitemque Angola
purissimi argenti venis uberrimis, inclyta . In utroque eo tractu magnae ad Ecclesiam accestiones factae , praeclarosque processus habebat Evangelium Christi ' cum grave repente bellum exortum ab aethyopibus , qui interiora tenent loca, Europaeosque divitiarum avidos, a fodinarum accessu ampridem arcere conantur, ad sexcenta millia armati convenerantia iis oppositi Lusitani serme ducenti non plus dena sociorum millia cum signis habebant. Commisso praelio tanto minore Christianorum manu tantae barbarum copia fusae ac fugatae mariae Virginis haud dubie beneficio, itemque Apostoli Iacobi , quorum utriusque
in tutela neophyti sunt quorum praesentem dubiis in rebus opem ante jam senserant, tum ab iisdem Christianis exiguo numero duodeciescentena hostium millia profligata sunt, affirmantium initio pugnae, admirabili specie feminam clarissima circumfusam luce seniorem ejus comitem stricto gladio, ante signa sublimes, repentinum sibi terrorem atque consternationem intulisse. Haec alia hujusmodi tam longinquis e locis fabulosa fortasse quis dixerit. Ego quidem literis gravium
Virorum , qui semet earum rerum spectatores fuisse testantur , fidem abrogare non ausim . Iam in Anglia, nostri utique Orbis, in ipso do. micilio , fomite seditionis atque malitiae per occultos piorum coetus haud pauci ex impurissimo ceno haereticae colluvionis extracti In Gallia cum edixisset Rex universo Regno, uti Calvinistarum furor, ni resipiscerent, proscriptione, exilio mi ctaretur , sua sponte seu malo coacti, semet Ecclesiae reddidere quam plurimici multis etiam locis, Episcoporum diligentia pestilentes libri e privatis sedibus , aut propoliis, in medium protrasti, ac flammis exusti palam Sublata conciliabula, quoad fieri potuit, nihil in vinea Christi relictum, quod Catholicis institutis, revirescenti a vitae religioni posset officere . Jam
in Septentrione per publicas conciones, privatasque disputatione magna hominum vis a diversis erroribus in restam unius fidei semitam ingenti bonorum gratulatione traducti. Ex eo numero duorum praecipue poenitentiae, pietatis ardor enituit quorum alter in Poloniae Urbe Pultovia, quo testatior esset correctio pravitatis , in qua miser
ad eam diem insigni cum obstinatione perstiterat sua sponte palam Crucifixi figura sese resupinum humi prosternens , tanto suo , spectantis populi motu haeresim est execratus , uti dubium sit , plures ne effuderit lacrimas ipse, an circumfusae multitudini excusserit. Alter Lithuaniae Procancellarius, qui amplissimus est in ea regione dignitatis gradusi cum in Graeci schismatis , aliarumque sectarum euripo incertus animi aliquandiu fluctuasset, Vtinam sese denique contulit aditoque legitimo Sacerdote ad Catholicam fidem ita est informatu , ut post sacram Confessionem publice sumi Christi corpore , ad resti tenda caelestium templa , iuvandos cinopem censu , locupletes exemplo
23쪽
retrahendos in aeterni salutis iter aeque externos ac populares omni
studi alacritate fele contulerit . Illud quoque Dublini permirum evenit. ropositis ad coarguendam haeretica in improbitatem inscitiam que publice thesibus, in iis, unum esse in Christo Domino Pastorem ac moderatorem humani generis in Ecclesia constitutum invitati a Catholicis Doctoribus bionitae preesertim , qui edem suae impietatis in ea potissimum Urbe fixerunt, cum populi nobilitatis frequens
populus convenisset commissa jam concertatione, severo quodam supercilio procedit in medio unus e delirantium magistris superintendentem ad evitandam Episcopi vocem appellant is ad singularis cujus
dam pietatis ostentationem , ante omnia iublatis in Caelum oculis, clara voce ab immortali Deo est precatus , uti disceptantium uter sciens ιalleret, atque obsisteret veritati, huic repente scelestum os aeterna
majestas obstrueret sub eam obtestationem inito praelio, dum is adversus fundatissima Ecclesipe ansis decreta, nullo veri, falsique discrimine, ut haeretici solent, qua mutila , qua adulterina e sacris literis actare non dubitat ecce sibi subito tremore, pallore correptum latera voxque deficiunt est sublatus e sella, justam Numinis vindictam cunctis non sine horrore agnoscentibus , cum in eam ipsam incidisset poenam, quam sibimet lingua acrilega nuncuparat. Vulgata continuo per totam Poloniam ea res est diuque de multorum literis, nn nium sermone celebrata . In Livonis finibus paganorum tria fere millia ad Christum adjuncta : vitiati baptismi caerimoniae instauratae in plus mille capitibus : nefarii quoque ritus e vetusta gentium superstitione sublati cum enim in siccitate paullo pertinaciore consuestent rustici ad eliciendam segetibus pluviam, tonitruo ac fulguri supplicare interdum etiam avertendi mali ad certas arbores offerre liba sacra facere ' non sine magno labore persuasum tandem est iis , ut ab ejusmodi cultu idolorum ex Christianae fidei praeceptis absisterent. In Austria praeter ceteram multitudinem a pravis opinionibus, vel ab impia secessione ad instituta legesque Catholicas longo intervallo revocatam, duo oppida tota Hausechium . Crembsum pulsis magistratuum jussu pseudoapostolis quos Vulgo Praedicantes appellant, Romanam Ecclesiam omnium Ecclesiarum rincipem, ac agistram agnovere. In Stiria Urbe Graeci , quod est Provinciae caput, adversus haereticorum impetus, instructissima bonarunn artium , ac disciplinarum officina , Caroli Archiducis munificentia , Pontificis Romani auspiciis, instituta In Helvetiis Catholici pagi puri ab haereticorum contagione servati , libertas Ecclesiastica pluribus documentis Apostolico Nuntio procurante sancita. In Germania inferiore praeter cetera sublata Vitia , Treverensis, imoguntini Principum Antistitum cura , sagis , veneficisque, c aliis Daemonum emissariis obviam itum is in sanandis aegrotis, lagandis lemuribus, periculis amoliendis , haud uno loco, non alio-
24쪽
aliorum modo mysteriorum Ecclesiae sanctae, sed Cere quoque Agni a
Summo ontifice consecrati divina virtus apparuit . Alicubi cum ad sacram accessuri mensam homines generatim peccata confessi , manipulatim a parocho absolverentur, animadverso piaculo ad propriam enucleatam quisque consessionem rite se contulerunt. Inmerbipolitana Dioecesi inveteratum haereticae perversitatis malum vix videbatur posse
depelli sed Episcopi gelu operariorum industri assiduitas
Omnia pervicerunt. Oppida quatuordecim non exigua , pagi amplius ducenti, in veritatis ac salutis viam, adjuvante Deo, reducta capita hominum censebantur ad septuaginta millia r quo factum est , ut qui nuper agri sentibus ac spinis ut herianae sementis horrebant , jam tum repastinati exculti felicibus plantis ac laeta fruge nitescerent . Eadem aetate , qua haec variis Orbis terrae partibus in Ecclesia Dei gerebantur Gulielmus Sirletus extremum in Urbe Ro- a diem obiit , vir in quo egregia pietas insigni cum eruditione certabat . Is in Calabria Guarda valle vico Stilensis agri , medico Patre natus , cum domi sacris prophanisque literis operam accurate dedisset , pergravante fratrum multitudine perexiguo censu, Neapolim primo , Romam inde petiit , omnia sua bona secum portans , nulla supelles illi praeter unum Breviarium instrus fus . Ibi Calcographorum emendandis ob inopiam typis aliquandiu victitavit ' hinc ad Joannem Franciscum Ursinum Romanum procerem, sese contulit mox in clientelam familiamque Cervini Cardinalis receptus acerrimo ingeniorum aestimatori , ejusque amicis viris ita sese probavit uti eodem arcello postea vita functo , ab Successore arcelli Paulo Quarto in intimam consuetudinem titulo Proto notarii participantis admissus , atque a Pio Quarto denique ad sacrum ipsum Collegium fuerit aggregatus . in quo tam excelso fastigio cum nihilominus eum de obscurissimis utriusque testamenti aliisque locis seque summi , infimique consulerent , ad finem usque Vitae per Viginti annos ita se gessit - ut illum Princeps in publicis dissicultatibus fidelem consiliarium atque adminifltrum, in rei familiari angustiis doctissimus quisque optimum parentem, ad Vocatum agnosceret . Decessit ferme septuagenarius, praeter celeberrimam nominis famam , ornatissima quoque bibliotheca relicta . Insequentis anni primordia nobilitavit Μargaritae Austriacae morsicum aliis nominibus de Ecclesia optime meritae , tum quod Alexandrum Farnesium edidit , de quo paullo ante dicebamus rectae in Deum fidei ubicumque Versatus est colume sanquinii Italici apud omnes ma-
tione exim uim decus: Haec virili prorsus genio mulier , an Delgis Carolo Quinto Caesare genita , Oetavio armensum Duci Omae nupta , ad compescendos in patria motus , Calvinistarum dolis scelere nuper exorto , si Philippo fratres destinata rQVinciam
25쪽
ciuis haud ita gravate luscepit immitissimae genti sapientia ac lenita te potius . quam ferro suppliciisve tranquillitatem pacem aris templisque, suos lonores in caerimonias utique redditura propediem
nisi praeclare a coeptis alieno tempore, intervenissent Hispania inerti homines , cauponari, ac ducere bellum, Terque terrorem caedes, claexactiones imperium exerceres assueti Q pessimo Iublico. Quippe cum neque ipsorum errata deinceps Rex, Regii V Praetores ulla ratione cor rigere, neque Belgarum , ac praecipue iataVorum efferatas paullatim capitali in Mispaniense nomen odio mentes, quantalibet mansuetudine, benignitate, clementia in hanc usque diem flecti ere , aut omnino mitigare valuerint . Inter haec ab aliquot Germanis, Civitatibus inae retica pravitate seductis, itemque i, Joanne Cassi miro . aliisque Tyrannis qui contasti Ecclesiastica praedes inexpiabiles cum Romano , idest cuin Summo Pontifice, gesserunt inimicitias legati ad Menricum Tertium
advenere ii prima salutatione perae a suorum extemplo mandata edidere, Germanico seorsum, in Gallico sermon conscripta quibus erat sua quidem modestiae non esse, alienis negotiis obtrudere sese clain consilium non accersitos venire attamen , pro rex necessitudine, charitate , quae inter eos intercedat, qui nomine Christiano censentur,
proque ea amicitia, quae sibi majoribusque cum Gallico sanguine temper . fuerit o satis mirari non posse , cur tantes sapienti ae quitate Rex, Violatis conditionibus lacis ' quasi ipsemet solemni paullo ante sanxerit sacramento , funestum repente bellum indixerit ni quibus nulla recenti injuria da cessitus , multa contumacia Tro Vocatu omni submissione, obsequio, diligentia cultus sit. cur sinceri Evangelii , &prisca disciplinae assertoribus attributa nuper . Varii. locis templa per vim eripiat Cur Dei verbum , impolluta mysteria , innoxios coetus
proposita capitali poena prohibeat Utique nihil esse tam Christiano
nomine dignum, quam promisibrum . interposito praesertim urejurando, constantiam, fidem hoc uno vinculo privata commercia, publicas potestates, atque judici totius j denique i generis: humani societatem, foedera contineri. Contra nil turpius, nil perniciosius, aut detestabilius esse perfidia quin eum potius uti bonum pastorem deceret
afflictae Galliae miseratio caperet cur tot fortissimis, clarissimis Viris per mutuas caedes orbatam omni semine virtutis, ac sobole mobilitatis, per novas insuper clades vellet exhausta mi Hanc adeo subitam rerum immutationem tamque periculosa dissidia probes intelligeres sese nequaquam ab optima Menrici mente, sed a paucorum orta, cupiditatibus, qui publicae s ut quietis, aes securitatis obtenti suam augere potentiam, Regi nova jura, legesque praescribere, designandi praematura electione successoris necessitatem non vereantur imponere quorum ille, si artes pro sua prudentia, minus . pro potestate contemnere, pacisque is otii perturbatores coercere in animum inducat non desu C et turaS
26쪽
tura illi, praeter Numinis praesentiam, totius quoque Germaniae opes, auxilia si improbis suasoribus patulas praebere aures is bene de Valesia Gente deque Republica meritos populares , metu suppliciisque
proscriptionibus divexare pergat ' Videat etiam atque etiam , ne in
unius gratiam Romani lanistae s cujus avaritia di dominandi libido sit inexplebilis tot fidelissimas nationes Regnumque irreparabili ruina pessumdet. Haec monita, contestationes isti dicebamus consignatae literis, recitata ad Verbum, ac traditae Regi , quas ille haud magno assensu percepit. Curiola, procax, subdola visa legatio itaque brevi spatio sumto , Germanis item de scripto, per apparitorem in hanc serme sententiam responderi jussit. Sibi Dei munere ita concreditum esse totius Galliae sceptrum, uti ad Regis nomen Christiantias mi quoque rimogeniti Sacrosanctae Ecclesiae filii cognomen ae-
cesserit hac tam perhonorifica rescriptione se prorsus indignum fore, nisi quaecunque Romanis ritibus,, Apostolicae doctrinae adversentur e suis finibus, vel omnino tollenda, vel certe quam longissime exterminanda curaverit. Quod ad violandum pacis edictum attineat, quae in tam ago, tamque multiplici rerum humanarum actu publice de-Cernantur, non Clavo statim adamantino , fixa immota censeri Principum placita seniorum consulta, ordinum scita , loci , temporibus, Ventis aptari. Ad hae demirari sese, cur Joannes Cassi mirus ,
ex eadem alii secta Regi fini imo sane, verumtamen ita libero, ut neminem in terris, uno excepto Christi Vicario , superiorem agnoscat neque rogati ipsi , neque consulti praecepta vivendi , vel gubernandi , verbo scriptove transmittant. Se quidem nulli unquam dominantium intercessisse, quo minus in sua quisque ditione, quod potissamum expedire judicaret, id suo arbitratu consilioque perageret. Ad summam , nationes divina providentia suae fidei commissas , maximae sibi semper cura fuisse, c nihil imposterum fore salute commodis illarum antiquius. In hisce Ecclesiae Gallicano dissicultatibus quid optimum factu sit, semet nullo cujusquam hortatu monituue secum esse deliberaturum. Cum ejusmodi responso dimissi Legati nequaquam laetis animis, ad novas in Catholicum nomen accendendas irarum faces in patriam revertere. At Henricus ne conflandae tali tempore contra se,invidiae Guisianis novam praeberet ansam, ad formulae Christianae instituta de integro consormare sese officia religionis intendere , squallido , k inere coloris habitu votivas peregrinationes obire, cum asperiori Vitae professoribus frequens agere, diurnis, nocturnisque choris, sacrificiis interesse, quotidiana delicta per confessionem eluere, caelesti pane sese subinde recreare, summis atque infimis ad omnem pietatem, ac numini re Tentiam praelucere ' cum tamen e dicaci populo interea non deessent, qui
Regem haec omnia simulare, in hortorum latebris, atque etiam intra ipsos Coenobiorum cancellos multa nefariae libidinis , prodigi luxus , sacrilegae
27쪽
nrentis edere exempla, non occultis modo sermonibus , Verum etiam pro concione palam atque adeo vulgatis e typographia libellis, vero an falso, contenderent. At nihilo secius Henricus rumores ejusmodi firma fronate contemnens , dum eximiae cujusdam virtutis . continentia laudem captare pergit inter uisi uno eodem tempore variis artibus urgia, disia cordiasque clam serere ' copias eorum opesque imminuere ' evocatos ex iis primarios quosque docere, quam temere credidissent, Ian villanam con-jurationem, conscio Rege, sed propter Navarrae metum dissimulante, conflatam nihil sibi tam grave, tam novum in vita accidisse plena fallacia . ac vanitatis haec esse commenta : proinde, si fas legesque, si debitam rincipi fidem , si Deum denique testem , ac Iudicem εhorum uniuscujusque respicerent relicto peregrinorum insidioso consortio, quos nulla charitas
Gallicae terrae teneret, ad Ypertam toties clementiam, benignitatem amicitiamque sese reciperent. Hac ferme ratione Valesius 'agnam illustrium equitum partem, sese a uisio deceptos, delusosque frementium
se est ingenitus Gallicae nobilitati mirus quidam in Regem suum amor
observantia 4 aemula facitione carptim ad se traduxit ' multo plures utique tempore procedente trae urus, nisi foederatis , partim Catholici Regis iterata subsidia, partim a Guis Duce, quam in tempore memorabimus clarissima de aeterno hoste relata victoria noVum in aliquot annos firmamentum ac decus, Christianissimo Regi male consulta pleraque, super haec fraudi conjuncta saevitia, ingentem apud omnes nationes invidiae molem exaggerasserit. Exitu anni Stephanus Bathorius magno rei Christianae damno decessit Polonia Rex, belli aeque ac pacis artibia inter paucos utique memorandus quippe adolescens liberalibus disciplinis magna cum laude operam dederat partam accurata lectione prudentiam, Varia peregrinatione, duris eventibus, plurimo rerum usu firmarat In re militari incertum fortior, an felicior mal parem Bechesum cui praelatus popularium studiis in Imperio Transilvaniae fuerat , Caelaris ope noUas res molientem semel atque iterum fuderat. Proximo dein ab Henrici discessu interregno Polonitae, divisis procerum Volunt si tib US a minori parte ad sceptrum evocatus, competitorem Maximilianum Caesarem conflat repente exercitu, acceptaque in matrimonium Anna agellona Sigismundi filia, consilio & celeritate antevertit ejusdemque poste maximiliani minas fremitumque animo excelso , atque ad omnem dimicationem parato contem sit. In auguratus Ca3sari deditos in partibus obstinatos edanenses ad alti cum mare omni clade perdomuit Moschum ab Ecclesiae Romanae aia Eloritate se jundium, aliquot prsellis insigni
Urbium expugnatione vehementer attritum , ad pacem demisse petendam,
cedendum universa Livoni Ducatu Polotiens , groque ali siensi amplissimo , intra paucos annos adegit. Casta Religionis haud minus ,
quam Imperii propagandi studiosus, colendis ingeniis in Ecclesiasticae militia supplementa. Collegia Clericorum in Christianae potissimum elo-
28쪽
quentiae scholas, egregia liberalitate constituit. Sacras aedes , vel vetustate labentes refecit, vel novas aedificavit ' easque varia supellectili , re galis opulentia donis instruxit. Praestantibus in bona qualibet arte viris favit enixe nobilitatem opibus, atque clientelis ferociter exultantem a piqntia legibusque compescuit. Pontifici Romano ad exitum usque vitae morigerum in primis Mobsequentem Optimo exemplo se praebuit. Obiit, praematuro publicis privatisque necessitatibus fine , quinquagenarius, in Turci cum bellum s modo fidelia Christianorum Principum auxilia non deessent atque in ipsam Othomanicae Tyrannidis arcem spe cogitatione jamdudum imminens. Ejus morte, praesertim quod sine prole decesserat, Polonica res, Vetere anstituto gentis, ad armata comitia rediit. Eo 1xtus Annibalem Archiepiscopum Neapolitanum, nondum audita morte Regis, Nuncium Apostolicum ab Urbe profectum, quam maximis itineribus maturare jussit, ac providere omni consilio, ne quid ob Comitiales tumultus Christiana Religio caperet detrimenti.
29쪽
Nier haec Germani oratores, quos ab Henrico Valesio irritos ab
iisse memoravimus, irarum pleni suos quisque populare , ac Regulos ad eam ulciscendam contumeliam o socios Calvinianos ab Regis Galliae vexatione vindicandos , omni arte concitaVerant . Neque hujusmodi animorum inclinationi pro sua parte defuit Na-Varraeus. Praeter quotidianas Epistolas , nuntiosque insuper e primoribus hices in Germaniam et evocanda auxilia esstinavit ii no tam praesenti pecunia, quam ingentibus promissis peditum Variae armaturae ad viginti equitum ad decem millia magno cum numero tormentorum brevi contraxere quibus additus Gallicus equitatus Hugonoticus , Robe .lo Bullioni universi exercitus Praefecto , Catholici nominis Gallos terrore, perduelles eo maior impleVerat spe, quod per eos ipsos dies Annas pyeus ins gnis Catholicorum Dux , ad utracum ab avar-raeis ingenti praelio victus, una cum ipso nobilitatis flore ceciderat Et Franciscus Digueri celebris Hugonotarum austor, in Allobrogibus uicinoque tractu, aleone adjutore , non contemnendos habuerat progressus . Igitur appetente Autumno Bullionius infausto movens agmine
per Alfatiam , Lotharingiae fines ingressus , cuncta ferro , ignique per- Vastat eo saeVitiae Hugonotarum rabie, quod botharingit dynastae sese
30쪽
praecipuos Catholicae caussae patronos ac propugnatores serebant. Inister Gallos dein, Germanos de ratione itineris orta controversia
cum illi quam brevissim via Ligerim petendum, eoque trajecto, ungendas cum avarrae copias hi longiore ambitu , sed tutiore, ac minus impedito, in Ambianos contendendum esse affirmarent . Aliquandiu disceptatio tenuit denique brevitat consultum ejus dissensionis mora perniciem haereticis attulit; si quider interea Catholicis quicquid supererat in agris elementorum, in loca munita rapiendi , spatium est
datum Re valido exercitu atque omni genere tormentorum
qua Ligeris interdum aperit vada , ita ripam insedit , uti neque a fronte Germanis aditum sine certo pibrum exitio patefaceret haud aegre laturus, ut ferunt, si retro in Lotharingio tota belli moles incumberet. Aliis insuper locis pontes omnes non levi praesidio firmarat ac per idipsum anni tempus imbres continui inflatis amnibus ita
corruperant Vias , ut m Dedimenta , machinaeque profundo , ac tenaci
limo aegerrime traherentur. Praeterea Gui suas, mayneus longe inseriores militum numero, licet universi certaminis aleam consulto Vitarent ' tamen & bonitate caussae is equitum peditumque virtute confisi, praecedentium agmen subinde carpere , fatigare , pabulatione rapinisque, ac trajectu fluviorum arcere . Ad hasce dissicultates brevi accessit pecuniae inopia . Quo circa Helvetii stipendia seditiosis vocibus cum aliquandiu postulassent , blando Gallorum Ducum sermone , cohortatione frustra compremi denique misso ad Regem Oratore, Veniam illati belli suppliciter petierunt excusantes imprudentiam quod Borbonio norum artibus atque allaciis, per speciem novae in Regem conjurationis opprimendar, contra ipsum Regem tulissent arma . orare sese uti per Galliae fines reditus fidem daret se innoxio agmine qUamprimum abituros. Ad ea Rex, qui se tam pavi hoste qualibet ratione leVatum cuperet ' molli brachio reprehensa levitate eorum atque perfidia, quod inexploratis rebus, rupto vetustissimo foedere, ad se oppugnandum venire in animum induxissent datis qui prosequerentur, benigne dimisit. Neque tamen iccirco audaciae poenas effugere potuerunt quippe solutis ordinibus, passim ab agrestibus caesi, aut spoliati,
exiguo numero inermes, ac seminudi , in patriam revertere . At nec Germanorum quidem amor fuit exitus. multis acceptis in itinere detrimentis, cum praecipua corum pars in oppido cui Arenae nomen
ipso Beati artini pervigilio, vel paullo post , ut tradunt alii , coimsedissent pactis cum arcis praesedio induciis, undique se tuto rati Martinalia, ut appellant ipsi, per lasciviam celebrare, ciboque a me-x semet ingurgitare coeperunt. Sed incolarum indicio , quos illi tectis exegerant, a uisianis peditibus mille quingentis , Francisco Aurelianensi praefecto per ipsam arcem introductis, oppressi sub lucem interque o aum, epulas , ac perpotationes foede trucidati . supra