Johannis Wilhelmi Hilligeri ... Summarium linguae Aramaeae, i.e. Chaldaeosyrosamaritanae, olim in Academia Wittebergensi Orientalium linguarum consecraneis, parietes intra privatos, praelectum, & nunc, ad rogatus philaramaiōn crebriores, publico bono

1쪽

SERENISSIMI AC POTEMTISSIMI ELECTORIS SAXONIAE

IN SECRETIORI CONsILIO

SENATORI AC COMITI,

E MINENTISSIMO, ILLUSTRISSIMO ET GENEROSISSIMO

LIB. BARONI a

DYNAST E

GRATIOSISSIMO;

2쪽

CONSILIARIIS GRAVISSIMIS,

VIRIS REVERENDISSIMIS, MAGNIFICIS, NORILISSIMIS, EXCELLENTISSIMIS, CONSULTISSIMIS,

MERITISSIMIS,

DN. MARTINO GE IERO, DOCTORI

ECCLEsIASTAE PRIMARIO,

D N. IOHANNI ANDREAE LUCIO,

INDIES MERENTISSIMI

DN.ADAMO CHRISTOPHORO IACOBI,

DOCTORI AC sUPREMAE APPELLATIONUM CuRLE

DN. IOHANNI GEORGIO NICOLAI,

. DOCTORI ITIDEM ET SACERDOTI IusTITIA

UMME VENERANDIS

OBSEQUIA ET PROSPERA

3쪽

ILLUSTRISSIME DOMINE,

MAGNIFICI VIRI,

Istit se conspectui VESTRO

qualecunque ARAM EIS MI Summarium , ac sub tantis Nominibus sibi Columen, Columen autem Z autori suo favorem ambit. Patiamini seli-eem illud apud VOS Interpretem esse devotissimi affectus. Patiamini ab eo, in cujus paupere luco thura non

habentur, hac salsa mola Honori VESTRO litari. Patiamini hoc velut Syngraphd me VOBIS ad perpetuum obstringi cultum. Meret Liberalitas Electoralis, &summa erga me Solicitudo VESTRA ; Per quam ut steti hactenus in Leucorea aeque ac Patria ; sic terminum meorum votorum si non attigisse , prospicere tamen mihi eminus

video . Ero, ILLUSTRISSIME DOMINE, PATRONI MAXIMI, in coelo penitus, si obscurae hae pagellae lucem a Clementiae & Gratiae VESTRAE

a radiis

4쪽

ἰ acliis tanerabuntur, qui sancta estis Saxoniae Lumina &splendidissima Sidera. Sidera, pro quibus, ut maneatis quam diutissimὶ, indefessis rerum humanarum Arbitrum votis defatigo.

chemnitii, ad d. q. April. A. O. R. 1579.

5쪽

LECTORI BENEVOLO S. Riv qu in hoc, q vicquid est Summarii Aramaei,

excutias, rogandus es, ut haud graveris sequentia perlustrasse. Summarium ne nyc ribi, non Susem, si stimus, in cujus Praetep is scitu necessampa, inq; Annotationibus utilia observantur. Fecimus id ob iAethodum iri Summario Linguae Sancta semel susceptam is inorsum propterea non raro Te ducemus. Imo fecimus ob Summaria Liriparum ex Oriente pliartiam, qVae communicaturi tecum ordine consimilisumus, si patieris h. e. favebis. Nolumus enim data opera eorum oblivisci, quibus volvendis revolvendisq; olim consecrati eramus intimius .Experiemur ergo fata,& tuum Candorem, Amorem. Amorem,Candorem, inquam, quo invitati fatemur: Potiorem in Chaldaismo ac Syriasmo haberi respectum ad Biblicum illum , sequiorem ad Targu mico-Talna udico- Rabbi nicum , itemq; MSS. V nde sponte fuit sua , cur Capite non nisi primo characteris Strangelici vestigia inveniantur. Sed unum, L. B. cumprimis est, de quo vices nostras dolebis. Scilicet collegeramus Witteberga aliquam multa ex Anglorum Bibliis & Polyglotto Lexico , quorum subsidiis sperabamus fore, ut limatius Samaritanismi Summarium prodiret. Alii autem collegeramus t Nam eum vel ingratiis nostris testamur Da ubi l9 redderemur Patriae, vix tertiam de Collectaneis deprehendebamus partem. Ita nimia in nimium nobis detrimentum vergit festinatio , qua septimanarum unius alteriusve spatio mittebergensibus cogebamur VALE,ac Chenani censibus Aus dicere. Confidimus

igitur nos excusatum iri, q uod non tantum breviores circa Samaritana lineas duximus ; sed q uod supplendis etiam schematibus Analogiam hinc inde fuimus secuti. Si quo in loco cespitasse convincemur,promittimus nos cuique monitorum tam corrigendi cupidos, q vim quos cupidis si mos ubivis omnium. Tandem ea, qua par est,Te, L. B. observantia rogamus, velis decentissimas referre grates Viro. Iuveni Praeclarissimo inq; Literatura orientali, nec non qualibet alia versatissimo, Dia. M. IOHANNI HELvico mi LLE MERO, Moeno Franco rtanti. Hic etenim magni opusculum nostrum aestimans, ejusq; interpretationem cum resolutione Biblica mittebergae feliciter conjungens, errata studiosius admodum conquisivit, correxit atq; quorundam praeter opinionem relictorum te participem reddere dignatus est : quae sub finem opusculi deprchendes. I

6쪽

INDEX CAPITUM,

Analysi textuum Biblicorum inserviens.

In quacunque Voce expendenda I. MATERIA, ubi occurrunt Consonantes descriptae p. . divi sae p. 7. sseqq. vocales Syrorum p. Ia. Scheva implicitum p. I . palatili furtivum p. is Orthopineticae notae Syriacae Κuscho j p, i7- Ruchocli p. I, Mehaghjono p. isti Martior no p. 2LRibui p. M. Diacritica puncta p. syllaba ejusq; affectio p. zJ. Accentus syro-Samaritici p. 26.

II. FORMA L ANALOGIA GENERALIA

ubi Mutatio Vocalium a Duarum s.hev im Syr. in ν, vel ', p. 29. b) scheva mos. Syrorum sub ' in x p. 3o. αγ i nee sub nec ante se patitur scheva p.3s. d) Dagesch F. quomodo Chaldaei compensent p. gr. μ) Vocalis longa ante Dagesch F. interdum allevatur p. II. f) .. - ' in re in ultima II aba in schera p.33. Ο sin Ebr. ' in Chald. in o ' vel OA Syr. mutatur, de Chales . In ν

7쪽

versatur circa

NOMEN.pRiMARiuM Srcusnaκtuu s pRONOMEN.Habet se ut ebraicum,nisi quod loco Peculiariter notentur hic tantumn emphatici hic status detur pe- Sussixa Nominum & Particularum p. h. Verborum Chaldaicorum p.7

Syriacorum p. r.

Latὸ re simpliciter, ut apud Ebraeos Defectiva duo iniescentia quatuor Pe Nun p. ios. Pe Iod &Pe Aleph p.uo. Geminantia V Ajin Vau p. ur. p. Io7. Lamed Aleph p. uis. Dupliciter imperfecta p.ra5. Stricte imperfecta Syriaca p. ia7. cultatis Emphaticus p 43.

Easdem cum Ebraeo affectiones habet p.sy-Notetur tantum Prima forma p. yo. Flexio temporum p 98 Mutatio punctorum p.Ioa,

PARTI

Est vel separata inpr. qualitatis Syri p. 13I.

N OMINI sSubstantivi eum Substantivo p. i36. - - - - - Adjectivo p. 137. superlativi periphrasis p.SJ IlI. VERBI Enallage temporum p iJ9Participiorum cum p. I p.

Adverbia pag. I r.

num. I.

facit Imperfectum & riusquampris Constructio particulae

n facit Imperativ.vel Futur. p. . I. n.6. Periphrasis verbi habeo apud Syros n. s. Cirtae post verbum particulae n.9.

num. 2.

8쪽

. . . . . . . . . . .

SUMMARIUM. LINGVT ARAM R

i. e.

CHALDAEO- SYRO- SAMARITA SPROOEMIUM.

NATURA ET CONSTITUTIONE

RAMMATICA ARAMAEA

est habitus mentis instrumentalis, voces Aramaeas si) earumq; affe- ctiones considerans, ut pure loqui, legere &scribere Meamus.

9쪽

i Lingvae 4 amaeae nomena gentis conditore, A monimi rum N Gen. X. 22. de sumtum est, & comple- Citur, perinde ut Lingua Sesavonica Bo hemicam, Po- Ionicam. Vandalicam &c. Dialectos plures, ceu sunt: a Chaldaica , Syria a de Samarimna. Quod ad CHALD AIC A M. dictam a Chesedo p Gen. XXII. rr. Jadeoque quasi Chasdaicam, aeque ac Ulysies pro Udysses, dispescitur in Babylonicans, & Hierosol mirat ama :inarum ILLA, Babyloniis antehac frequens, continetur purissime in Daniele, Esra, ac unico Ieremiae versiculo; impurius in Onheso dc Jonathane; omnium im- rurissim E in Targum Josephi & Pseudo- Ionathanis, nec non Talmu de Babylonico : Hac vero , Christi& Apostolorum tempore Hierosolymitanis vernacula, prostat & in Targum & Talmia de Hierosolymitano.Quantum porro SYRIACAM. ab Assiit ilN Gen. X. 22.) propriE Assyriacam, veluti Spinicii & dbifra. nien/ nominatam, viget ipsa in potiori Syriae parteo, COMA GENA, a provincia, metropolin Samosatam celebrante; jam ANTrocia Α , ab usu ejusdem in Patriarcha tu Antiocheno; jam MARONiTicA, a M ironitis hodienum Palaestinae ad Libanum incolis, saluta- tur . inod denique SAMARITA NAM attinet, natales illi ded Ere samaritani, acerrimi olim Iudaeorum hostes, & solius Mosaicae Pentateuchl ieceptores: Unde sicut Dialecto Syriaca Utrumque Testamentum; sic duntaxat Pentateuchum famaritica licet legere.

10쪽

19 Seqvimu methodum summarii Ebraici, & cespitare pronunciamus eos , quibus quatuor Grammaticae Partes

arridenta .

s. iii

ETYMOLOGI A versetur citia voces separatas tam ratione Materia , unde O R-THOPOEIA ' ; quam ratione Formae, unde ANALOGIA resulta se is

;) si Orthopoeian malis appellare Orthoepian, non reis pugnabimus, modo non appelles Orthographim.

s. IV.

pendit .

Conjunctarum voeum ordinariὸ non nisi duae da I pοι- sunt ; quod idem de conjunsendis statuendum.

PARS