장음표시 사용
11쪽
tenus Ars inveniendi regulis comprehensa non est , quae enim sub hoc titulo prostant, augustum istud nomen non merentur. Demus autem mox amore tempus, quo Ars inveniendi omnibus suis numeris absoluta exactisque regulis comprehensa in publicum prostet ; minime tamen hinc sequitur, ea, quae in Commentatione nostra in usum hujus Artis acquirendae pro cipiuntur, nullius re utilitatis: valent enim de hac Arte ea
dem quo modo de Logica annotavimus. Quid , quod etiam consilium nostrum de studio Matheseos in usum Artis inveniendi acquirendae instituendo ei prodesse possit, qui eam regulis
comprehendere voluerit 3 Ultimo demum loco sequuntur Indices , de quibus ut multa dicam opus non est. Unicum tantummodo moneri consultum duxi. Initio constitueram indices omnes rerum & verborum in Elementis nostris contentorum in unum compingere. EnimVe
ro cum consultissimum videretur in iis citari paragraphos, lite ris autem alphabeti singulae partes non commode distingui possent; potius visum est singulos singulorum Tomorum induces sigillatim conficere. Quoniam enim in separato Tomo loguntur, absque ulla opera, quae in uno non inveniuntur, in alio quaeruntur. Ac ita tandem Elementa nostra Matheseos univemia ad umbilicum perduximus ; nil magis in votis habentes, quam ut iisdem in addiscenda Mathesi utentes eum consequantur usum, quem Commentatio nostra promittit. Dabam Mar- burgi Cattorum d. II. Septembr. A. O. R. IT Q.
12쪽
On nobis propositum est condere Historiam
Matheseos universae, ut ortus ejus pateat ata
que progressiis ad nostra usque tempora. Opus enim hoc arduum est ac dissicile, quod infinitam propemodum requirit lectionem& Bibliothecam libris omnibus tam anti quis , quam recentioribus instructissimam. Nostrum jam non est in hunc campum descendere. Quod ordinaria negotia nobis relinquunt otium , in Philosophia reformanda totum consumendum, etiamsi alia non obstarent, de quibus in praesenti dicere nil attinet. Neque etiam nobis animus est recensendi Autores omnes, qui vel de Mathesi integra, vel de una aut altera ejus parte , vel etiam de particularibus quibusdam argumentis commentati sint: Sufficit recensuisse scripta praecipua , quorum lectione in studio Matheseos feliciter progredi licet. Etsi enim hodie reperiantur. Usipi Q r. Mathem. Tom. V. A pluri
13쪽
phmmi, qui in historia literaria industriam suam exercent:
nulli bi tamen magis quam in Mathematicorum scriptis recen sendis eandem deficere animadvertes, cum plerumque Mathe matum rudes sint, qui ad hoc studiorum genus animum apopellunt. Utile tamen est , immo necessarium nosse libros, a quorum lectione recedas doctior, ne in legendis iis, qui ad scopum minime faciunt, tempus fallas & magno conatu parum aut nihil discas. Me igitur non inutilem operam prinstitisse confido iis, qui ad Mathesin addiicendam sese convertunt. patebit hoc ex sequente commentatione de studio mathematico , in qua indicaturus sium, quinam pro di verso diccentium scopo legendi sint autores. Ceterum non dubito, hanc recensionem Autorum etiam prodesse posse iis, qui ad Historiam Matheseos condendam sese accingent observaturi eas leges, quas praestripsimus in opere nostro Logico. Vix tamen eandem ab uno homine expectes. Rationes perspicies
ex iis, quae de Historia scientiarum in Logica tradidimus. Optandum foret, ne pars eruditionis longe utilissima diutius negligeretur, & betne de humano genere merebitur, qui vel unius Matheseos partis historiam exasciatam dederit, exemplo
suo excitaturus alios ad socias operas conserendas. DE
14쪽
BREVIS CΟΜΜENTATIO. CAPUT PRIMUM.
Custas, operibus atque Lexicis Mathematicis.
mis seκ. Primo continentur I. Et menta EUCLIDIs XV. a. Data EMCLIDIs, 3. APOLLONII PERGAI de determinata sectione Geometria, a Us LEBRORDO SNELLIo restituta, s. Ejucdem APOLLONII inclinationum Gemmetria, a MAR No GHETALDo restituta, 6. Ejusdem APOLLONli Tacti num Geometria, a FRANCIsCO VIETA restituta, . Doctrina Sectionum amgulorum. Tomus secundus complectitur I. Arithmeticam praeticam, &2. Algebram tum vulgarcm, tum speciosem, una cum ratione componem di ac demonstrandi per regressum sive repetitionem vestigiorum Analyseos. Tomus tertius exhibet I. Constru tionem Canonum,Sinuum,atque Tam gentium & Logarithmorum, a. ipsos hos Canones, 3. Trigonometriam planam , . Geometriam praeticam, s. Architecturam militarem, 6. Tra latum de militia Graecorum, Romanorum, & hodierna, 7. Mechanicam. Tomus quartus continet r. Doet Gnam de Sphaera mundi, a. Geographiam tam Veterem , quam novam, 3. Histiodromiam, seu Artem navia gandi. In Tomo quinto extant, I. Optica EUCLiDIs audia & novis d monstrationibus illustrata, a. Cato' trica EUCLIDIs , 3. Dioptrica, 4. Per. spectiva, s. THEODOSII Sphaericorum
15쪽
4 DE PRAECIPUIS SCRIPTIS MATHEMATICIS &e.
libri tres, quibus additur quartus de triangulis sphaericis & trigonometria
sphaerica, 6. Theoricae planetarum, Gnomonica, 8. Musica E LIDls. Denique Tomus sextus supplementis destinatur I. in Algebram , a. in Perspectivam , 3. in Theoriam Planetarum: quibus additur introductio in Chronologiam. Apparet adeo,
praeter inventa recentiora , quae Autor suo tempore tradere nondum potuit, desiderari adhuc I. Theorcmata Archimedea , a. Doctrinam Conicorum, 3. Staticam, 3. Hydraulicam, 6. Architeeturam civilem , 7. Pyro-
techniam. Quae vero de singulis disciplinis monenda sunt, ea inscrius
suo loco annotabimus. Nunc in genere observamus, Autorcm ubique accurata uti demonstrandi methodo, eaque nova, per notas reales & universales, ita ut demonstrationes ipsius ab co , qui notarum vim animo comprehendit, citra usum cujuscunque idiomatis intelligi possnt. Sed cum signa sint Autori poculiaria &diversa ab iis, quibus hodie in casibus similibus utimur; nonnihil difficultatis facessunt sub initium lectionis, aliis praesertim signis jam adsucto. Ubi tamen signa familiaria evaserint, multum facilitatis habet haec demonstrandi methodus : quia integra demonstratio uno obtutu haud dii ficulter comprehenditur & una sinsulae ejus partes distincte exhibentur.
magis, quam praxin cordi habet, &ab ejus tempore pleraeque disciplinae
mathematicae multum mutationis subierunt, ad altius fastigium evectae, ita ut nostro aevo non satisfaciat iis, qui ad Mathesin universam addiscendam animum appellunt. g. a. Anno I 66a , CAsPAR UsSCΗΟTTus , e Societate lesu, Cursum Matheminuam edidit Herbipoli in fol. recusem Franco furti ad Moenum An. i 67 , & denuo Bambergae An. l677,
in sol 7 Alph. Is plag. una cum ΣAlph. q. plag. figurarum aeri incisarum). Constat opus Libris 28 quorum primus Isagoeten continet ad Mathe fin , in qua problemata facillima
Geometriae praeticae explicantur: s cundus Arithmeticam : tertius Libros VI priores Elementorum EUCLIDIS, quartus & quintus Trigonometriam ;sextus Gcometriam practicam secundum pantometron ΚIRCREM ; septimus clementa Astronomiae ; octavus Thooricas planetarum I nonu S pro
hiemata Astronomiae praeticae; decimus Astrologiam judiciariam; unis cimus Chronographiam ; duodecimus Gcographiam ; decimus totius Hydrographiam ; decimus quartus Horographiam ; decimus quintus Mechanicam ; decimus sextus Staticam ; decimus septimus Hydrostaticam decimus octavus Hydrotechniain ; decimus nonus Opticam; vigesimus Catoptricam ; vigesimus primus Dioptricam; vigesimus secundus& tertius Architecturam militarem
vigesimus quartus Taeticam hodiernam
16쪽
ε . I. DE CURSIBUS, OPERIBUS & LEXICIS MATH. y
nam; vigemus quintus Musicam; tinens, quae alibi frustra quaesive- vigesimus sextus Algebram ; vigesi- ris. mus septimus Logarithmorum doctri- s. q. CLAUDlUS FRAENCIsCUs MIL-nam; vigesimus octavus Synopsin LI ET DECHALEs, Camberiensis, e So- Matheseos tradit. Desiderantur adeo cietate Iesu, An. I 67q, edere coepit Pyrotechnia, Architectura civilis & Cursum seu A dum mathematicum, Ars navigandi; pleraeque disciplinae triΚus Tomis r sed cum novam edi- nimis breviter pertractantur, nec de- tionem multo auctiorem mcditatus monstrativa methodus ubique adhi- ante diem obiisset, AMATUs VAGI-betur : desunt etiam reccntiora in- NUs ex eadem Societate An. 169o,vcnta, nec sublimiora attingit A utor, editionem ex MSC. Autoris auctam ipsius privsertim arvo parum trita. & emendatam dedit Lagduni Gali Non ergo satisfacit, nostro tempore, rum in fol. 3a Alpho Editio posthu- iis qui ad solidam Mathematum notitiam adspirant. S. 3. Anno I 68I , Londim in A.
idiomate Anglico prodiit ION AEMO ORE Novum systema Mathcm cum A ne in Set me of the Mathem
ilia . Constat Tomis duobus, quorum primo continentur I. Arithmeti- metria, 7. Algebra, 8. Hypothinum cst tum decadica, tum decimalis, tum Cartesianarum refutatio : secundo speciosa, a. sex libri priores Elemen- I. Geometria practica, a. Mechanitorum EUCLIDIs , una cum undeci- ca, 3. Statica , q. Geographia, I. mo & duodecimo, atque Geome- Tractatus de Magnete, 6. Architectu- tria practica, 3. Trigonometria plana ra civilis, 7. Ars tignaria, S. Tracta-& Sphaerica , φ. Cosmographia ,-1. tus de lapidum sectione : tertio I. A chitectura militaris, a. Hydrostatica 3. Tractatus de fontibus & fluviis, A. Hydraulica, y. Ars navigandi, 6. Optica, 7. Perspectiva, 8. Catoptrica , s. Dioptrica : quarto denique I. Musica, a. Pyrotechnia , 3. Astr labium, . Gnomonica, S. Astron mia, 6. Astrologia, 7. Tractatus de Motcoris, 3. Calendarium. Autor, in Mathesi pura, antiqua & vulgaria bene explicat ; recentiora vero invenm &
Ars naVlgandi , 5. Doctrina Sphaerica secundum hypothesin terrae motae: in altero autem cxtant Tabulae astronomicae, Sinuum versorum & LO 2
rithinorum, atque Gcographia scudcscriptio praecipuarum Rcgionum. Eorum potissimum conatibus inservit hoc opus, qui Artem navigandi solidioribus fundamentis superstructam addiscere gestiunt. Commendatur quoque doctrina Sphaerica talia con-ma in Tomos digesta, quorum primo continentur I. Tractatus de progressu Matheseos & de illustribus Mathematicis , a. EUCLIDIs Elcmenta XIV. 3. ΤΗΕΟDos II Sphaerita, . Tractatus de sectionibus Conicis , 3. Arithmetica practica , 6. Trigono
17쪽
sublimiora non attingit. De disciplinis ad Mathesin mixtam spectantibus dicemus suo loco , id unice nunc annotasse contenti sumus, quod ad discursus physicos saepius digrediatur.
In demonstrando rigori veterum perspicuitatem jungit. Cursuum Mathematicorum , qui hactenus lucem publicam adspexerunt, absolu tissimus est. g. F. Anno I 69o, UILHELMUs L E Y 3 o R N , Angliis, patrio idio ma- te publicavit Cursum Mathematicum si ib titulo : Mathematical Sciences innine Boias . Londini in fol. ii Alph. Tab. aen. q34. Liber primus cxplicat Arithmeticam, vulgarem pariter, ac decimalem , cum logarithmica; secundusGeometriam esemcntarem cui
appendicis instar subjungitur brcvis ad Algebram speciosam introducti ;
tertius doctrinam de primo mobili; quartus Cosmographiam , GCographiam & Chronologicam doctrinam de epochis ; quintus Trigonometriam planam & sphaericam ; sextus usum
instrumentorum Geometricoriim in Geodaesia, Planimetria & Architectuta tam civili, quam militari; septumus Artem navigandi; octavus Gnomonicam ; nonus librum secundum Institutionum Astronomicarum NICO LAI MERCATOR Is de theoria
planetarum. Plurimas disciplinas Mathematicas in hoc cursu desiderari statim apparebit, si quidem eam cum
cursu praecedente conferre libuerit. S. 6. ABRAHAM Us DE GRA AF,
le Mathesis of inisse s publici juris
fecit Cursum Mathematicum, in quor periuntur I. tractariis brevis de Proportione, a. Arithmetica practica, 3. Geometria elementaris, ε. Trigo nometria plana & sphaerica, y. Astro,nomia , o. Ars agrimensoria cum Ste rcometria doliorum, T. Ars navigandi , 8. Architectura militaris, 9. Gnomonica, Io. Perspectiva, II. Dioptrica cum Catoptrica, Ia. Mecha nica, i 3. Algebra. In plerisque nimis brcvis, Algebra excepta. f. 7. Anno I 697, OLANAM , Gallus , vir variis scriptis mathematicis suo loco commendandis cetobris, in publicum cinisit Cursum Mathematicum , quatuor Tomis coinprehensum, sub tit. Coura de Agathematique, Parisiis in R. , recusem A felodami quamvis Parisiorum nomen prae se
plectitur Elementa EUCLIDIs sex priora , una cum undecimo I duodecimo , atque Arithmetica litterati; secundus Trigonometriam planam &Sphaericam, cum Tabulis Sinuum, Tangontium, atque Logarithinorum ptertius Geometriam practicam ; quartus Mechanicam atque Perspectivam; quintus Geographiam & Gnomonicam. Dcsunt adeo disciplinae quam plurimae. Ceterum in demonstrando rigorem veterum pulchrc observat Ci. Autor.
18쪽
C .L DE CURSIBUS, OPERIBUS & LEXICIS MATH.
di fecit i Alph. ia plag. Tabb. aen. I 8. sc onc Anglico sub Titillo
Treasus of the Mathematius , explicat praecipua problemata Arithmeticae, Geometriae practicae, Trigonometriae utriusque, Astronomiae Sphaericae , Geographiae , Navigationis , Geodosiae, Stereometriae, Gnomonicae , Architecturae militaris & Pyro- techniae , suppositis terminorum de finitionibus , & demonstrationibus sepositis. Adduntur Tabulae Logarith- morum, & Tabulae Sinuum atque Τa
gentium. S. o. Cum sub finem An. I7os,
mimus docendi publice Mathesin in
Academia Halensi in me translatum estet; statim animadverti, me eidem ex voto satisfacere non posse, quamdiu desit liber , multiplici studios
rum ad celeberrimam hanc Musarum scitem undiquaque confluentium scopo conveniens. Praelectiones mathematicae in Academiis Germaniae tum' instituebantur in Mathesin Compendi riam JGANΝls CHRlSTOPHORI STUR-Mii , Philosophiae Naturalis & Matheseos in Academia Altorfina Pr fessoris , paucis Tabulis comprehensam. Sed cum in iis nonnisi prima
Mathcscos rudimenta continerentur,
ac inprimis desideraretur methodus, qua intellectus juvenum ad reliqua studia rectius absolvenda sermatur ἐ
π eo, quem in docenda & discenda
Mathesi mihi praefixeram, scopo emdem parum conveniebant. Equidem idem An. 169s, duobus Tomis No-rimberga in 8. ediderat Mathesin Juvenilem , quorum prior Arithmeticam practicam , Geometriam practicam, cum palmariis Geometriae Elcmenta4ris theorematis, Trigonometriam planam, Architecturam militarem atque civilcm, & Staticam seu Artem me chanicam I posterior opticam, Ca-ioptricam & Dioptricam, Astronomiam , Chronologiam , & Gnomonicam continet : in ea tamen nonnisi uberiori discursu illustrantur, quae in Tabulis concisus proponuntur. Utiatur Autor methodo erotematica, nec demonstrationibus locum concedit, ut ipse in praefatione moneat, non quaerendam in hoc libro esse Mathesin suis numeris absolutam , ac de monstrationibus exactissimis ubique firmatam , sed facilem , planam ac demonstrationibus discentium captui accommodatis illustratam verius , quam corroboratam. Tom. I. a Alph. Ia plag. Tabb. aen. 32. Tom. II. a Alph. s plag. Tabb. aen. T. S. Io. Filius ejus LEON RARDUS CHRIITOPRORus STURMIUs, Franco- furti ad oderam Matheseos Professor, Compendium Matheseos conscripsit in uuim Praelectionum suarum , idiomate patrio , methodo crotematica,
ad imitationem Matheseos juvenilis parentis sui, in quinque partes divisam, quarum prima Mathesin univer. silcm , Arithmeticam, Geometriam
19쪽
Hementarem , Pli Oronomiam, Alge-hram ; secunda Arithmeticam praeticam, Geometriam practicam , Architecturam militarcin & civilem, Pyro. techniam, Mechanicam; tertia Astro. nomiam , Geographiam & Chronologiam; quarta Gnomonicam, opticam , Perspcdtivam & Acusticam, quinta Tabulas quasdam mathematicas continet. Prodiit secunda vico Franco furis ad Oderam, ITIO, in 8. sub Titulo : Lurteter Betrus der gesammten Mathesis. Autor totum se dederat studio Architecturae civilis ac militaris & Geometriae praeticae, ut adeo in theoria olementari cespitet. In ceteris vestigia parentis in Mathesi juvenili legit, quantum ipsi dabatur. g. II. Ut igitur.ad verum Matheis seos studium juventutem Academi.cam manuducerem , Universa: Ma theseos Elementa idiomate patrio
conscripsi, & quatuor Tomis Hala,17io, in 8. sub Titulo : An et munde der Mathematisichen inissen
tinet Commentationem de Methodo mathematica , Arithmeticam, Geometriam, Trigonometriam & Architecturam civilem ; secundus Pyro- etccliniam, Architecturam militarem, Mechanicam, Hydrostaticam, AerO- metriam ct Hydraulicam ; tertius Opticam is Catoptricam , Dioptrucam, Pcrspectivam, Trigonometriam. Sphaericam, Astronomiam, Chrono.
cam : quartus denique Algebram communem , Analysin infinitelimalem Illustris L EI B M i T II, & appendiacem dc praecipuis scriptis mathematicis. Theoretica parcius exposui, ut . tempori ac loco servirem , quantum ad praxes, quas uberius tradidi, demonstrandas suiscere dcprehcndi, reliquis in parte quarta per Analysin
crutis. Ubivis tamen methodi r tionem habui , ut verioris Logicae praxis animis discontium insinuaretur,& ad solidam doctrinam capiendam discentes apti essicerentur. Non inutilem fuisse huncce laborem , tum propria cxperientia me quotidie ad. huc edocci, tum alii publice confessi sunt. Videantur Aeta Eruditorum An. IIII, pag. 279ῆ An. III 3, pag. 222, 428 ;&An. III q, p. 23 o. Quinta vice recusa sunt haec Elcmenta An.
Iar. Prodeunt nunc Amselodami in linguam Batavorum translata &Lausenna in Latinum versa eduntur S. I a. Quoniam haec Elcmenta ianonnullis prolixiora videbantur, quam ut tyronibus promiscue proponerentur , & inprimis Algebra in parte
quarta prolixius expli in eorum cap- tui non convenire , nec ad omnium
palatum esse judicaretur ; desiderio aliorum satisfaciturus eadem in Compendum redegi & An. III 3 , Halain 8. edidi a Alph. Tabb. aen. I)Continetur in hoc compendio Commentatio de Methodo mathematica, Arithmetica, Geometria, Trigonometria
20쪽
cap. I. DE CURSIBUS; OPERIBUS & LEXICIS MATH. o
metria plana, Mechanica, Hydrostatica, Aerometria , Hydraulica , Ortica , Cato rica , Dioptrica, Pe spectiva, Astronomia , Gcographia , Chronologia , Pyrotechnia, Architectura militaris & eivilis , Algebra speciosa ad exempla arithmetica applicata. Editio lexin prodiit Haia
S. I 3. Quid me impulerit , ut Eumenia Matheseos Latina a Germanicis diversa oderem, in praefatione Tomi primi exposui. An finem mihi
propositum fuerim consecutus, aliorum esto judicium. Editio altera, quae ab Anno i 3o prodiit & cui nunc Tomo quinto colophonem imponimus , recusa est Geneva in . ab Anno I73 a forma majorc. Enimvero editionem nitidissimam & ab omnibus mendis expurgatam Veronae
parat IosEpΗUs SERE RIUs , Medicinae ac Philosophiae Doctor, in omni Mathesi ac Philosophia versatissimus. Ad commodiorem usum figurae ipsi
textui inseruntur. Eandem operam
iisdem impendit, quam orbi crudito in recudendis operibus nostris philosephicis Latinis abunde comprobavit. Ut Gallorum commodis inserviat IOANNEs THEOBALDUs BION , Et menta haec nostra quoad substantiam in linguam Gallicam transfundit; s lis ingenue ac feliciter, quemadm dum ex speciminibus ad me rransmissis intellexi. S. I 4. Ab eo tempore, ex quo Elementa Matheseos , tam patrio, WAD Oper. Mathem. TOm. V. quam Latino sermonc conscripta edudi , plura in Germania passim prodi re Compendia Matheseos, Nostris satis nota & in bibliopolis nostris ubivis obvia. Sed de singulis dicere nimis foret prolixum & a praesenti instituto
alienum. S. Is . CONRADUs DAsIpoDIUs οῦ Mathematum Professor Argentoratensis, Argentorari, an. Is 73, edidit Diationariam Mathematicum Graece
atque Latine conscriptum in 8. plag. ra. Continentur in eo definitiones ac divisiones Arithmeticae, Logisticae, Gcometriae, Geodosiae, Astronomiae,& Harmonicae. Non ordinem alph beti sequitur Autor, sed disciplinarum. In iis etiam disciplinis , quas attingit , opera ejus est admodum imperis
ecta g. I 6. HIERONYMI VITALIs, C
puani, Clerici Regularis Theatini,
Lexicon Mathematicum, Parisis I 668,
eo tamen nonnisi voces Geometriarelamentaris, Astronomiae & Astrol giae cxplicantur. Idem An. I 6so, Roma in ψ., recusem & cx omnibussere disciplinis Mathematicis insigniter auctum , multis inutilibus passim
g. I7. OZANAM supra laudatus Lexion Mathematicum , secundum
ordinem disciplinarum disposuit, editum Parisius An. I 6or,sti . Alph. Explicat Cl. Autor terminos Arithmeticae , Algebrae, Geometriae speculativae&practicae, Cosmographiae, Astro-B nomiae,