장음표시 사용
11쪽
. piis liber iudicatur; quae sint verbi Chrysbmonii homo
T H. IX. Sunt a. isti qui' in V. T. a Prophetis lingua. Ebraea & ex parte Chaldaea sunt conscripti, & ecclesiae Jue icae commendati ;Judaei, quippe Rom. 3. V. a. concredita di-- clintur τὰ λόγια γου λου :& dispescuntur ab illis in tres classes, uarii serit,ia complectitur res legem 3alterat. Prophetas, qui rursus distinguuntur in primres & -' a 'in N posteriores : tet tia denique m. ra nib intellife n a i. e. libro; scriptos per Sp.s , quod sc. Scris' i literint a viris, qiii Prophetico quidem Spiritu i editterant, non a. ossicio Prbphetico fungebantu r , quae I eneralis . oris iκi dispositi', resectis Judaeorurn erroribo inyartiali re ensione, autorem Esdram agnoscere vide Tur,ex Luc M. V. A. ubi per psalmos Synecdochlce caeteri' libri h igiog aphi intelliguntur: Cons. praeter alios Lauri abiitium, et. --j u. od EbWalac. Hatione N I .a es illi Ib i. qui jam in cod ee Biblico coni nentur , cano-nta sint, & ab omnibus Christianis pro θεοππου τοῖς suscipi--urvur , postquaursippositῖtii iamdudum refecti sint. Alii m. li ri N. T. a Theologis quibusdam dicuntur canonici primi, secundi ordinis: illi thnide quorum autoribiis vel aucto-niiii ii sui in ecclesii dubitatum, sed consentiente omnium Critistianorum iusit o pro Canonicis de divinis erami E abiti : hi si de quorum autoribus a quibusda si scies 1 aliquando fuit dubitatum . atque sum epistola ad Εbraeos . Iacobi, Judae, pod e tor petri, secunda & tertia J Iahni Abocalypse. V. B- 'TH Pqtesta, itaque illa iudiciaria Ssae,eompetit
sibris Eis: meis omnibus, sui in canone jam consummato ex- sisentur, de qui dem colleium sumtis neci; hie ullum discrimε es T. V. atque N , quales finxere Anabaptistae in coli. Fran-Aeot si fros V. T non aliter in disputationem fidei admittendos censen is uam quatenus N. T. concordam, quorum,
vestigiis inustum Pholicitatii V. Th. Nicolai, Ommdiu,sma,
12쪽
Luc. I 6. v. 29. Eph. r. v. ao. Quamvis v. singulis temporibus ,, utque ae a: ibus pro lsatu ecclesiae illorum tempotu sussciente ,
ea non em exhibuerint illi libri qui tu exstiterunt , ita ut soli ,, quinq; libri Mosis, non dii extantibus aliis Ssae libris, fuerint Persetius canon, ut loquitur B. Ger hardus i. c. g.37y. eu divi Mna revelatio in illis libris respcctu illius temporis perfectErit exposita adeoq; inficiete, fuerint ad coire versias tu exorta definiendas, accedentibus maximξ revelationibus de alloquiis divinis Num tr. v. 6. De ut.; i. v. 8. quorum beneficio illa quae obscuritii in iiii, continebantur, explicari potuerunt, placuit in.
Deo ad uberiorem ejusdem doctrinae explieationem subinde etiam alios libros Canonicos reliquis addere. Singuli n. libri Canonici sing .lὰ SSae perfectiones sunt, adeo ,ut quo plures hu-j a snaodi libri procedente tempore fuerint adjecti, eo uberiore& clariorem Stam reddiderint. Non tamen omnes ad per Deiendam Seri tura naeque necessarii sente ae partes integrales ad compi Endum corpus aliquod naturale v. g. animalis et illae n. in naturari numero de ratione definitae sunt; quo, sit ut nulla earunt ne pars quidem minii principalis abesse possit, quin in istum sit animal aique imperi dium. At vero non aeque determinatum est, quot& quibus libris praeeio Scripturam constare oporteat, sed eorum tum numerus tum ratio unice ab arbitrio Sp. f. pendet. Nec effaria interim SSae perfectio , quae, ut aliorum omni κm, quae tota propter certum aliquem finem sun , ex fine Ssae aestimanda est, qui est ut perilsam ad salutem
aeternam perducamur Ioh. 2o. v.so. r. Tim.I. V. i . nunquam canoni etiam nondum consuminato defuit, adeo ue judex etiam semper esse potuit atque fuit. TH. xl. Quos in. libros Deus O. M. eo fine literis consignari voluit, ut essent canonici i. e. norma de judex controversi arum religionis, eorum periisse ullum asserendum haud videtur S. Augustinui l. ig. de Civ. Dei e . 38. hac de
re ita disierit. In ipsa, inquit,historia Regum Iudae dc Regum, Vinu, qua res sinas continet, de quibus Scripturae canoui - ,
13쪽
eredimus, ea nemorantur plurinia, quae ibi non expli cantur, di in libris aliis inveniri dicuntur, quos Prophetae ., scripserunt,ic alicubi eorum quoque Prophetarum nomina
,, non tacentur , nee in . inveniuntur in canone , quem popu-- lua Dei recepit, eujus rei fateor causa me latet , os . quo deso, existimo, etiam ipsbs,quibus ea quae in autoritate religionis ,, esse deberent, sanctus ubique Spiritus revelabat,sicut homines historica dilige utia, alia sicut Prophetas divina inspiratione,, scribere potuisse, atque hae ita fuisse distincta , ut illa tam ,, quam ipsis, ista v. Deo tanquam per ipsos loquenti judicaren- ,, tur esse tribuenda , ae si illa pertinetent ad ubertatem c ,, si hionis haec ad religionis autoritatem, in qua autoritate ea- ,, non custoditur. Cui sententiae subscribit B.Gerhardus s. e. s. ito. Do. D. Calorius a. Syst. T r.I. poly. distinguit inter li- ,, bros sacros s. divinos dccanonicos : Dubium sane non est , o inquit , libros sacros ae divinos nonnullos interiisse, quod ,, intelligendus Chrys.stomus hom- q. in Matth. canonica ,, quod atti ne i scripta, vel dicuntur ea quae canonis ix. ,, sum praestare potuere , ae ad tempus sertasse Otiinnis instar, ,, dum supererant,fuere,vel ειJ. k,quae ad ea nonem ecclesiae
,, totius perpetuum dc ea holicum pertinent. Libruma. canonicum nullum exquisiiἡ ita dictu si intercidisse patet ex consideratione divinae providentiae, quae petielitaretur, si ullus lis bidum canoni perpetuo ecclesiae destinatorum interciderit: λ,, qui de Deus hoc ipso intentione sua excidisset , dum ordin
,,rit tibi uihusum ecclesiae ea nonicum perpetuum , nee tamen ,, eundem conservarit, sed interire passus sit , sunt verba Dn D. Cato vii l. c. Cons. Matth. . v. it Luc id. v. 17. Accedit asser Vatio&collectio librorum canonicorum in latere arcae fuer
TH. XII. Denique controversiae religionis etiam disti s endae sunt: aliae n. coneernunt articulos fidei ad salutem se - tis neccsiatios , ηliae magis sunt circa fidem quam de fide, quasi uncupamus annacas iuxta enatas s. scholasticas, quarum notitia insallibilitari salutem iecessaria non est, sed ςitra dispen.
14쪽
utramque rinem disceptari possunt. Praeterest
eciatim quae dasne, ni ioversiae religionas ad moles s. legem moralen purrinent, qualis controversia intere esit Callioli eis cum
Simoiae r lago, qui detestandam turpitudinem introduxit indifferenter utendi Gminia , teste Augustino de haresibus c. r. quod etiam post docuerunt Niconitae, Epiph. haeres et . quae dama. ritus &ceremonia ad raphoras, circa quas eccinia tib iam habet potestatem,ns. quod, quales in genere elle debeant,
ssici mos Sae Iudiciu in suprenium di in fallibue te ad omnes et: ana minutassin: as quaestione, Theologorum se ex te; dere , quia de isti omnibus Ssa agere noluit', ne inimia multitudine eredentes obrueretur Joh. 2I. Wr .el: han. sum quae scriberentur quaeri sal fili credentium sussicere visa sunt,ut loquiturAugustinus triis
4'. in Johannem , maxime cum quaedam earum sint inutilesimo perniciosae,quas i. otiosi Ec ingc. io si inani curiositate,s in. quieti &ambitiosi prava praesumtione disputandas sibi sumserunt , quarum quaestionum magna apud Scholasticos Doct
res repetitur seget atque forrago. Sed consti tuimus Ssam, judicem supremum omnium illarum controversiarum, quae ab ab terutra parte vel immediate articulum aliquem fidei subve
tulit, i. et a negant aut ponunt e quibus per certam consequentiam evertatur, 1. denique mors & vitam Clitistianorum labe- sectan: . si quae in. aliae controversiae disceptantiir , qucrum notitia in fallibilis qii idem ex se non requiritur; in sSa. tomeriapei spicue decisae sunt, nec illae a iudicio Ssa sunt excludendae, cum Ssa qυanta quania est , vox si jodicis supremi. TH. XQ. Et quanquamssae finis primarius ex intenti ne Dei est, ut norma dc iυdex eorum sit, quae ad religionem Feretinent. in iis timen, quae ad illam praecise non spectant , ut Phocis Mathemati eis aliisque, quae lacer codex exponit , ju- dieium Ssae etiam audiendum est. Nec n. approbanda illorum sententia, qui docent. in talibus scriptores f. ceu disciplinaruistarum ignaro1- opinione vulgari locutos esse , quemadmo
dum illi qui terrae motum defendunt, cum argumenta E ssis
15쪽
se lenti v Barenaan in Uranos p. p. μγ simili sere est opiniosi socinianorii , qua Chrulum & Amitolo, eastos fuisse quo. damniodo hominum opinionibus, quae tunc plerumque ur. -gebant se accommodare, dicunt Vid. Meinus de autofit. Scrip t. p. itemque opinio Frane. Iunii l. i. parallel. ,,5 aer. parall. 6o scripturam non raro eo sermonum genereriti modesta eoncessione, publicum errorem jam diu trivetera, tu perferendo, ob majus malum vitandum, quia fidei certin tu do non convellatur unius aut alterius historiae, sermonisse aut vocis errore,nisi contra fidei Christianae fundamentum Veniat. Sed admissis semel hoc Pyrrhonismo in illis quae divinitus revelata sunt, omnia revelata, etiam quae ad sidcm perti. δε nent, reddentur dubitationi obnoxia. Admissis in tantum 'se a uinrita iis fastigium aliquo mendacio vel dubio nec infalli.,abiliter vero) nulla particula horum librorum manebit, quae , non possit in dubium vocari : ait Augustinus epist. 8. ad Hi-
Th. XIV. Atqueste legitime formato statu eontroversiaepi obamus thesin orthodoxam I. ex disertis SSae locis , ubi haec ,, potestas judiciaria ssae tribuitur Joh ra. v. Qui spernit ,, me dc no accipit verba mea,habet qui ju dicet eum , sermoque , , locutus sum, ille judicabit eum in novissimo die. Per τονγιν non verbumύσι 1 inpecτιχον ipsum situm Dei cum ruto l . 8: in Ioh. e. 2 - & Augustino l. s. de Trinit. c. ia. intes. hiendum , sed potius λογον O tot cum Athanasio Orat. s. contra Arrianos t. i. p. 3ra, addito ον ελο diret patet, unde Syrus emphaticε reddidit . qiuam locutus sum,. Per sermonem a. Christi intelli isenda sunt non tantum illa verba quae Christus immediate in ebiis carnis suae protulit., vaeque ab Evangelistis annotat exstant, d. etiam ea quae per Prophetxs dc Apostolos Sp. suos. φαρο αενους protulit, quae cum prioribus sunt psorias homogenea, pei acnpilationeia ob rerum similitudinem, cum talma sint
16쪽
subjecta , qualia permittuntur esse a praedicatim, de qua ampliatione conferatur prane. Suare a l. d. de legibus c. a. Vocabulum judicandi Cajeianus exponit de vi obligandi ad condemnationem; quod sermo Christi L. doctrina Evangelica eo modo dicatur judicatura infideles, quo lex dicitur aliquem is judicare de condemnare, quae vim habens obligandi, poenam isi transgressoribus conitituit. Rupertus a. & Albertus ia h. l. statuunt sermonem Christi judicare per modum testis de accusatoris. Quae omnia etsi vera sint de sermone Christi , proprie tamen & principaliter ideo judicandi partes sermoni suo, Christus tribuit, quia est vox judicis summi per hune sermonem nobiscum loquentis ; unde notanter additur quem secut-μw.... Hi ne ita inserimus: Quae c. scriptura continet vocem summi judicis controveisiarum relis ionis, illa modo supra explicato est supremus judex. Atqui de ssa verum prius , quia vox s. verba Christi, qui est summus judex, in Ssa continentur. Ergo etiam posterius. Unde facit E patet , quod ignora
tionem elenchr committat Barradiust s. i. s. e. I. p. 46 a. exei
piens, verbum judicandi hie non significare iudieis persena ,,
agere, sed materiam iudicandi & damnandi praebere, cum ., supra notaverimus Ssam non aliter dici nobis judicem , quam quatenus est vox judicia eontroversiarum religionis. m. XV. Grei serus autem in colloqv. Ratis bon. hoe testimonium ita eludere conatus est, dum ea utitur loqui bla ων
stum de extremo itidicis. Sed illud non ossieit; nam si sermoni Christis. Ssae competit judicium condemnationis diabsolutionis in magno illo censorio die, utique etiam judicium diser tionis de fidei controversiis in his terris serecidum rectἡ illi trubuitur. Iudicabuntur n. in novissimo die impii ob transgressionem verbi, dc in specie haeretici, ob ejus adulterationem et ut de a parte rei unum idemque est judicium Dei, quod in hoe s culo in choatur & in novissimo die consummabitur. Sed de in praesenti sermoni Christi judicium tribuitur, eum dieit seram quem locutus sum, non quem sum locuturus , ne quis tantam
17쪽
proserendis Matth. as... .&praemittit ; qui non accipit vo- ,,ba mea habet qui j ad cet eum; nam qui non credit jam judicatus eii Joh. 3 v.it. TH. XVI. Illustris etiam est locus Ebr. IV. v. i'. IV ι,, est sermo Dei de essicax - -κ inriκος & discretor cogitatio tonu dc intentionum cordi sa Elii a. per λογο/-OEου multi ex partibus λογιUποτατικον filium Dei intelligant, rectius tamen λύγον s. verbum Dei revelatum & scriptum, eum aliis ε patribus quos sequuntur Interpretum nostrorum plerique, denotari existimamus; usurpatio n. vocis τύ λογουpro filio Dei soli Johaoni Apostolo peculiaris est, observante Maldonato tom. r. in Iohann. e.I p. iq; Unde est quod syrus nomen hia non construat ut masculinum , ut a liὀs
Leere solet, quandocunq; in scriptis Iohannis pro λ μ Ua
ςατικω eapitur, sed ut foemininum , sub qua eonstructione ipsi semper notat λογον Praedicata etiam quae hie coacervanturi, commodi si me λργω Dei. προφορικῶ revelato conveniunt, & alibi a Sp. s. ipsi adsignantur, ut demonstrat B. Gethardus Comm. in b. l. Dicitur sermo Dei κυτικος judica--tivus i. e. ad judicem spectans , denotatque haec vox id per quod ae secundum quod judex suum in Hibere solet judicium. N inra vel hic vel unqua alibi sp.s. verbum Dei κνοῦ ν. vo-ςυ si omii nomen 'er 'prie ac stricte loquendo non
Hs persona: competat. Vetrari dicitur saeuiς illa κυτικηve bi divinii circa ενθυμοεις η'ὶ ωγριας της καρIιας indefini-ie,iquo universaliter merito accipimus, ut istae etiam cogita-
Dones res fidei dc controversas rei gionis concernunt. conlprehendantur. Argumentamur ergo in h. m. Cui tri
uitur judicium omnium intimarum c0gitationum ' penstralium eordis humani, illud etiam judicat de controversiis fidei quae ab hominibus sunt excogitatae dc intentae. sed verbo eriale judicium tribuitur E. Consequentia in majore est fise a: si 'ina j dicat internas cogitationes quas homines con-- cipi u ide controversiis fidei, multo magis judicabit contro.
18쪽
versia, sex eo glialli eordis iam exortas 3: per exterros a
ctus manis statas. Conferantur etiam alia loca Psalm. rq s. v.
TH. XVII. II. se eundum argumentum petimus ab e emplis Argumentamur. Quod pro voce supremi judicis directiva habuerunt pii v. T. dc in Novo Christus de Apostoli, idem
nos pro voce supremi judicis directiva agnoscere tenemur. Atqui Scram S. pro voce supremi judicis directiva habuerunt E. Major extra controversiam posita. Minor a. ex clarissimis te. stimo mis elucescit. De piis V. T. testis est locus. 2. Paralip. II. v. . s. ubi de Io saphato memoratur , quod cum impietatem haeresesque in regno suo ortas animadverteret, singulis civitati. bus tribus Iudae praefecerit sacrarum literarum perii os , qui tu xta Iibrum legis populum erudirent de de erroribus monerenta Cujus laudatis vestigiis instituerunt alii deinde Reges cons quentes EZechias a. Par. 3 i. v.2o, 2s. Iosia 32. Paral. sq. v. so. s. Idem post captivitatem Babylonicam studium ursisse legitur Es
TH. XVIII. Christum porto.ad scriptum Dei verbum in
controversiis fidei provocaste doc et S. J, han Des c. F. v 3'. ubi diserae Christus Iudaeos remittit ad Scripturam sintamini in quiensscripturo 3 qua verba ipse Martinus Becanus Man. l. i. e. si vultis certo cognoscere, me es ,s Messiam a Deo promissum , de quo Moles dc Prophetae seri ,, pserunt, non tantum debetis legere scripturas quoad exter nam literam , sed mi Ito magis scrutari interrum Icnsum ec is ' Spiritum. Ips Corn. Jan senius de Batradius Pontificii in h. l. is agnoscunt, quod Christus Mosen h e. Mosaicam scripturam hic faciat istius controversa judicem. Excipit tamen Grei serus in colloquic Raetis bonens disparem esse rationem m. fro- ,,r m temporum,qui a Judaei se condemnatos esse ex parte Chri ,, si scire potuerint. bed iecies. Hunnius reposuit Christum is in ea dispulatione eum Judaeis lusio nisu cffcivm partis ne judicis, di vero judii ni nc intrasse Nos en, su tum ampliῶs m n vi, ehai, nic t quchatur nisi rer ivasciaria.re an via. .
19쪽
,, p. objicit Christum remisisse Judaeos non ad solam scri-
,, pturam, sed primo ad testimoni uir. Johannis Baptistat, dei de ad testimonium miraculorum , post ad tistimonium Del,, patris , denique ut omnia experiretur ad testimo uic ni Scri- ,, pturarum. sed aberrat Iesu ira a statu controversiae. Nos n. soliciti sumus de ordinario judice controversiarum in ecclesia, postquam Deus non amprius immediate ne biscum loquitur, neque per Prophetas extraordinariis donis instructos aut per miracula nos docere vult; habemus n. β όττον λογον i, miraculosa se. Christi transfiguratione, qua firmior docetu esse sermo Propheticus, cum miracula non tam solidum fidei ,, fundamentum praebeant quam ipsum Dei verbum, ut loquitur B. Glasi l.3.tr. r.Can. 18.P.S.Quandoa.ad solam scripturam pro vocamus exeludimus traditiones & judicium iasallibile, quod Pontificii fingunt PontiscisRomani. Th. XIX. Idem a Christo alias factitatum Matth. Ist. v. q. in quaestione de divortio provoeat ad scriptum verbum
dcc Matth.2ὶ.v.2ς. articulum resurrecticnnis contra Sadducaeo demonstrat ex Scripturis. Erratu inquit nescientes Gripturas v. 3. de resurrectione mortuorum legistis quodHctum in xo a Deo Luc.io.V. 26. ad quaestionem devii consequendae
quomodoseriptum est i quoinois letu IExemplo & vestigiis Christi fideliter institere Apostoli,AO. 3. v.
io. provocat Petrus ad oraculum Mosaicum Aist. 13 v.n. s. P .lυ, resurrectionem Christi eontra Iudaeos ex Scripturis demonstrat Act.i8.W.28. Apollo. ἐυῖ νω; acri terrisivi Iucia os σ probat per Scripturas Jesum Gerarissum . idem post sedulo primitivae ecclesiae Patres observarunt; unde Theodoretus opere contra varias haereses , quod editum est eum operibus Athanasii t. r. cum dixisset eos qui vetant ex SSi, inquisitione, feri , hoc ipse testati se suo dogmati non satis fidere, subjicit, Cath. licorum mentem exprimens. Nos a. confisi mytierit veritate auxili-Hoque ejus qus tr entiri non potest, dicentise quicunque quaerit , inveniet, dc quaerimus ut oportet & invenimus, eaque prose-orimus cum demonstratione. Augustinuit, i. de nupt.& co
20쪽
,, eup e. ista controVersia requirit , atquisiudeae erit φ judices c hristus,judicet cum illo &Apostolus,quia in Apostolo ipse loqu tur cli istas. .
T H. X A. Elegans cumprimis est locus Optati Milo
vitant l. contra Parmen. qui praesens negotium non pa- ,,rum illustrabit: Interiis vestrum & non licet nostramas, mirant diremigant animae populorum. Nemo vobis tr ridat nemo nobis, omnes contentiosi homines sumus.
G .aerendi si int aliqui huius controversia judices. Si Chri. itiani, de utrique parte dari non possunt, quia studiis V , ritas impeditur. De soris 'naerendus est iudex. Si paga,
, , nus, non potest nolle Christiana secret A. Si Judaeus, inti si micus est hristiani baptismatis. Ergo interris de hac reis nullum poterit reperiri iudicium. De coelo quaerendus,, est iudex, sed ut quid pulsamus ad coeliam , cum habeamus,, hic in evangelio λ Testamentum,inquam, uia hoc loco. rccitZ positant terrena coelestibus comparari. Tale est, ,, Quod i vis hominum habens numerosos liberos, his qua- νγ Giu Dater praesens est, ipse imperat singulis, non est adhuc ,, necessarium Testamentum. Sic& Chri stus, quamdiu prae,i sens in terris fuit quamvis nec modo desit pro tempore Fi quicquid necessarium erat A postolis imperavit .Sed quom modo terrenus pater, cum sc in confinio senserit mortis , timens, ne post mortem suam rupta pace litigent fratres, ,, adhibitis testibiis voluntatem suam de Jiectore morituro M transfert in tabulas diu euraturas,&si fuerit inter fratres ,ν contentionata, non itur ad tumulum , sed quaeritur testa- ον mentum,& qui in tumulo quiescit loquitur vivus. Is cujusti est testimentum,in coelo est. Erao voluntas ejus velut in 1, testamento sic in evangelio inquiratur, ctenim praesentia, quae modo facitis, iam hi tura conspexerat Christus. PIi
ra in praesentia pro confirmandi sententia nostra adseuesnpersedemus.