장음표시 사용
11쪽
nerveas minentes tegunt, defendunt. Sed & illae agitauiae xllacatae. Emortuae, cum muco . per aestum si bris in spissato
hic collecto , partem magnam illarum sermdium constituunt quae in lingua observantur in talibus febribus: licet minora exhalantium vasorum extrema , similiter assecta, crustam hanc linguae inlidentem augeant . Ideo lingua in tali morbo in dorso has sordes habet tantum, non vero in parte sua inferiori, sed liquae oris in mupartes siccae quidem sunt, sed tali crusta non teguntur . Aphthae vero nunquam linguam solam , sed omnes oris interni par- res plus minusve occupant & quandoque in faucibus jam adlunt densae Ovidet. 984. dum in lingua nullum adhuc illarum vestigium apparet Vorem omne or inter ni partes oculis patent is videmus , de-
H T. 3. 98i. 982. pressa lingua , profunde in faucibus aph
thas haerere sed tamen inde non certi sumus , phthas per ven. triculum intestina distribui simili modo . Dum autem aphthae incipiunt solvis decidere , tunc videmus integras laminas exspui ab aegris; simul observamu perfecte similes crustas per alvum prodire qui deni tantae copia, ut illii l inon possit attribui crustis talibus deglutitis, quae ex faucibus vel c sophago deciderant. NeZi D Aphthis g. s. tanta copia per aliquot dies ore an rejici phthas viderat , ut aliquor pelves illas congestas vix caperent. Minuet mirum hoc videbitur, si consideremus, illas decidere, iterumque repullulare similes, quidem repetitis vicibus: Unde videtur merito concludi posse , aphthas etiam in sentriculo, intestinis haerere.
f. 98 a. antibus Borealibus, paludosa loca inhabitantibus , tempestate calida O pluvios , insantibus, senibusque , frequentes Certum est in calidioribus regionibus vel
omnino non , vel rariis me occurrere. Peritim exeicitati medidi, qui in talibus locis praxim Medicam exercuerant , ad septentrionales oras dum pervenerant, mirati fuerunt morbum hunc , quem nunquam Viderant . Mihi ipsi , olim ita patria I xim
facienti, nihil frequentius occurrcbat , I. Naphthas videre in morbis tauti Viennae autem , per quinque iam inno, degenti ne semel quidem illiis adhuc videre contigit. Hinc nit Ar Ibra. . . o. i. in illa opinione , quod in calidis regionibus corporum humanorum ab iis cum rarior si , ad diaphores , ludore rixagis comparatus, ibi in morbis per ludoresiaepe dis flentur, quae sub humidioriis frigidiori caelo in corporibus non adeo in sudorem pronis , per hanc viam non tam facile exeunt de corpore . Dicitque se observasse , sudorem copiosiorem c utinas uberiores reddidisse Aphtha tuf0resis leviores contra Omnia quae has vacuationes minuebant, inocuisse . Fortem tam
Iari meretur , quod quandoque in illis mcis, ubi aphthae non Occuirunt, observentur frequentissime exant,emata miliaria dicta , alba, rubra , in externa corporis supersi e . An tunc ad externam cutim deponitur simile quid , ac in aliis locis per primarum vi. rum corporis superficiem dispergitur et te exanthei nata illa mi liari acutos morbos quoscumque , uti sebius continuas comitantur frequenter odor peculiaris, irgr. itus , vappidum acetum utcumque referens , per loca dispergitur , in quibus .iles aegii decumbunt
qualem odorem quandoque, apud Aphthosos observavi miliaria alba pustulas minimas, pellucido liquore plenas , exhibent , ultra epidermidis superficiem eminentes pro λ te . dein quasi turbidior sit liquor Ointentus his pustulis, exsiccantur, decidunt renascuntur similes mi irequenter. Sed c in phthis plura observantur hi satis similia . Anxietas circa praecordia, debilitas , omnolentia levi , inaequalis , perpetua , praecedunt phthas milia symptomata ante eruptiolum milia rium observantur post eruptionem faciam minuuntur . subito quandoque dis. miliaria exanthemata summo curriliericulo aegrot .intis . sed 'observatur . iuandoque dispareret
12쪽
aphthas , ilico recrudescente sebre , cum bum illius Ioci molestae oppressionis sensu circa praecordia, quae non levantur, nisi denuo aphthaeir dierint. Omnia tamen hae dubii tantum instar propono, ut illi, quibus & Aphthas miliaria exanthemata frequenter videre contigit, iudicent, in quantum convenianthinae illae separationes materiae morbo ad diversa corporis loca depositae . Dissimulandum enim non est, alia quaedam symptomata praecedere, comitari miliarium eruptionem , quae in Aphtosis non
Omnium frequentissimae occurrunt aphthae, ubi in depressis, humidis locis homines habitare coguntur. Hinc in Zelandi , quis undique inesta is congestis aggeribus ab inundatione defensa , adeo stequentes phthae sunt, ut endemium mo dixerit,erelae uidem dig. a. imprimis autumno, si humida& calida fuerit tempestas.
Quamvis autem in omni aetate .sexuaphthae observentur , tamen recens natissimiliares magis sunt ut plurimum satis benignae, bsque morbo validiori praegreta Imo raro occurrit, infantes primis a nativitate septimanis ab his immunes esse Adeo aulcm tunc mites esse solent, ut sollicitae etiam de salute prolium, tres vix medicum vocent sed sympo vi larum cum melle, velis symo rhei aliqua quantitate addita, quem subinde lingendum exhibent , crustas illas aphthosas emolliunt, Wiaris cito decidere saeiunt Senibus in febribus continuis satis requenter aphthae oriuntur, sed ob vires est,tas, semper admodum periculosae.
l. o 83. Olent autem Aphthas in ore apparituras praecedere febris continua putri. I da, aut intermitiens, continua iacta, incipiens cum diarrhoea, vel dysenteria ; magnain perpetua , nausea vomitus prostratus appetitus I anxietas ingens saepe repetens , circa praecordi debilitas magna magna evacuatio quaecunque hum rum stupor hebetudo somnolentia levis, inaequalis, perpetua perpetua querela de pondere & dolore circa stomachum Consideranda iam sunt illa, quae Aphthas solent praecedere, & simul signa dant, quae has metuendas esse docent. Certum est, si recens natos infantes exacipiamus, rarissime observari aphtas, nisi in febribus continuis , praecipue in febri bus autumnalibus , quae frequenter sunt intermittentes in continuas degenerantes vel licet in initio statim continuae appareant, postea mitescente morbo intermi tentium typum induunt . Semel tantum
vidi in muliere quinquagenaria phthas post tertianae exquisitae aliquot paroxysmos l& quidem medio mense Iulio, dum illae febres adhuc vernalium indolem habent
Celebemmias Boeia ius bis tantum videarat, absque morbo praegrestis prodiisse aphthas densas, sed in solis labiis, & in hominibus adultis, cum felici eventu . Semel mihi contigit videre in puella annua, absque ullo morbo praecedente, phthas denississimas suscas, totum os internum occuis P ntes quibus pariter sanata sui seli, nec fibricitabat toto tempore, quo
Aphthae aderant, vixque aliam molestiam ullam videbatur pati, quam difnciliorem deglutitionem se deciduis aphthis cruda interni oris superficies ab attactu ibi potus dolebat , quod tamen bibui spatio cessabat . Nelare Ouidem pag. 26. qui tot aphthosis medicinam fecerat, testatur, se plurimis adfuisse, qui in summa aptirexi aphthis tenerentur, quique praesensisse se nullam febrim , ab omnique gravi malo immunes fuisse asseverarent. Additque etiam, in nuper editis infantibus praeeuntes sebres non semper observari. Frequenter imprimis aphthae sequuntur illas febres , quae Cu DIARRHOEA VEL DYsENTER l incipiunt, uti hamue monuit aere M. cap. 3 pag. 222 imprimis si calido regimine aegri usi suissent,
vel materiae peccantis evacuatio adstrii
gentium usu intempestivo impedita foret, non prius edacto per carbarthica morbi semite . Notat, postea Ouidem cap. pag. 36. 37. eodem tempore, quo Dysenteriae sede micae grassabantur , febrim quan-
13쪽
quandam exortam fuisse absque Dysenteria per metastasin loca quaedam corporis occu-eomite, quam tamen febrim dysentericam abit imprimi autem anxietatem, invocabat, quia omnia eadem symptomata quietam corporis agitationem comitari per- habebat, quae dysentericorum febrim comi turbationes illas critica, ad g. 6γῖ monitabantur,m quandoque etiant mitiora alvi tum fuit pluribus. ex Hippocras locis torminaci observavit autem hanc febrim , confirmatum . Criticam auten esse meta- ubi discessiim meditaretur, ad aphthas pro stas illam dispositionem materiae morbosae ducenda suisse propensiorem , ac ulla alia ad superficiem oris interni primarum sebris species, quam ha tenus viderat . viarum , unde aphthae oriuntur, plurima Simul, hoc notandum , quod in eadem docent observata . Saepe vidi, criticis die- illa febre sudores fuerint rario parci, bus prodire aphthas , cum morbi insignicum in Epidemica constitutione , quae levamine is longe minus tutas inveni hanc praecesserat, copiosissimi sudores pro dum alio morbi tempore erumperent. Καμnuerent. Haec observatio Syrinflami vide LDr Pag. s. qui una cum praxi me-tur confirmare illam opinionem, de qua dica, alia tractare debebat, munere Dpraecedenti paragrapho telum fuit nem innasiarchae fungens, adeo obscura & coimpe , aphthas tunc imprimis sequi, quando sus credebat crisium signa osterii in mor vel ex morbi peculiari indole, vel ex cor bis, ut sere frustraneam illorum observaporum constitutione singulari, sudores mi tionem putaret, persectas rises, quaenus copiosi, faciles prodirent statis diebin morbos plenissime solverent,
MAGNA ET PERPETUA NAUsΕA c. quam rarissime in Zelandia occurrere astita
Antea ad s. 6 a. dietum fuit, a sordibus maret; aphtharum sedula observatione, biliosiς, putridis, glutinosis, nauseam is quotidiana sere, coaetus tamen sui fateri pius oriri in in febribus, ubi haec sympto imperfectas, quae lentein sensim exstirpant mala adsunt, absque signis inflammationis morbos , cris es requentissime observari ventriculi aut vicinorum huic viscerum , quibus phthas adnumerabat Verum aliis merito talis causae praesentiam suspicari Me in locis Ibidem par. s. oe q. hsatetur, dicos . satis antea demonstratum fuit . aphthas, quae ante septimum morbi diem Talia autem in primis viis haerentia, per oriuntur, multo lethali oresis molestiores febrim adhuc magis corrupta , pro parte esse illis, quae septimo vel non die prove- intestinorum venis bibulis resorpta sangui niunt omnium optimas esse, quae constan-nen inficiunt tali materia, quae nunquam tibus viribus, adulta aetate, post conflictum in sanorum humorum indolem mutari o naturae, morbi, cum signis oncoctionis, rest, sed inde expelli debet ut sanitas re a septimo vel nono morbi die , non ita deat. Observavit autem Ketela rim Aps magna copia, pacatis plerisque symptom rhi pag. o. periculosiores graviores tibus,, imprimis cessante aut multum aphthas prodiisse , ubi in initio morbum remittente ebres, emergunt . Damnavit negligentes aegri nullum medicum duo autem illas aphthas , quae ante subactam
cassent , antequam attritae penitus vires morbi materiam prodeunt. Manifeste au- serent; tuncque nullae poterant tuto fieri tetri ex his iterum patet, veterum doctri- evacuationes, quae in initio morbi admini taxi de crisiin criticis diebus pulchre constrari debuissent firmari, etiam per observationes illorum ANXIETAS INGENI, T P REPETRus, ur de hac re dubitabant , inodo attenti CIRCA PRAECORDIA . Ad g. 8 . ubi de ad omnia morbum quendam per totum sui eri agebatur, la g. 61 p. pariter nota decursum prosequerentur. Cum ergo ph- tum fuit , mira saepe turbas, .nova', hae in morbis revera criticae fiat, non mi- illaque cepe satis molesta . symptomata rum, perturbationes criticas praecedere, excitari, dum materies morbosa subacta', anxietatem nelnpe circa praecordia.
mobilis reddita , vel per vacuationes Uerum illa anxietas repetitis vicibus in- criticas expelletur brevi de corpore , vel vadit, quia phthis jam deciduis saepe suc
14쪽
cedunt rorae, a mili materia morbosa nondum penitus expulsa de corpore, versus eadem haec loca deposita . Quandoque enim tanta est materiae morbos copia, vel vires per morbi vehementiam adeo raeciae ut non possit illa separatio critica per aphthas seri unico impetu . Tales autem aphthas Metelare Ibidem pag. 39. ymerito periculosas affirmat, quae aliquoties eu escendo νυ titis ictutis, insultibus metturae negorium cstint. Verum notari hic meretur,
uod tempestate calidain pluviosa, quan- aphi hae requentes 4 982. occurrunt, Hippocrates jam monuerit puiden Or. p. Tom. IX. pag. 63 in morbis cri ius saepe deficere , vel dissiciles observari Antea, ubi de generali ebrium historix agebatur, triplex ebrium exitus f. spi
memoratus suit, empe in mortem, alium morbum, vel sanitatem . Atque ibi dictu insuit uesa.), phthas in primis viis
natas frequentem satis causam mortis ex
febre esse , quatenus dens mimae obsident quandoque ventriculum intestinc sicquavasa illa tegunt, per quae nova liquid in locum perditorum ingeri debent. Proprie tamen pertinent ad illam mutationem tabris, per quam in alium morbum desinit, deponendo materiam criticam in vasa quaedam obstructa vel dilatata 'ῖ. , uti
ex hactenus dictis evidenter apparet. DERILITA NAGNA . cum morbo iam
adulto oriantur aphthae quandoque diarrhinas, dysenterias,, quamcumque validam evacuationem, praecedere aphthaco, servatum uerit mirum non est, debiles
saepe jam aegros esse . antequam aphtha prodeant. Verum hic intelligitur illa resti
giente animo iritim Maecipitatio Keteia rp. g. q. , quae, subita est, major,
quam morbi vis iuturnitas, vel evacuarionum copia, efficere poterant. Talis
autem subita debilitas a phthas periculosas praecedere imprimis solet ; tuncque videtur materia ira orbi, soluta quidem es nobilis reddita , adco tamen malignam in dolum habere, ut, dum humori vitali ista per vasa fluit, omnes omnino vires prosternar, anitequam ad superficiem primarum viarum
deponatur: illa autem depositione acta vires denuo solent insurgere . Verum summa talis debilitas in petechiis, miliaribus exanthematibus, pessimisque variolis, quandoque observatur, antequam illorum morborum virus versus corporis superficiem erumpat. Praeterea ad 3 661 ubi de debilitate , tanquam symptomate febrili agebatur , notatum fuit , quandoque in morbis aliquid circa praecordia haerere quod venenata quasi vi omnes vires uno momento prosternit, licet nullae alia causae
praegressae fuerint, quibus tanta, o stibita , virium iactura attribui posset uupluribus ibi probatum fuit. Verum sequenti paragrapho dicetur, pessimas phthas, ut plurimum lethales , adscendere senstine cestophago , dum nullae adhuc in prisinterni partibus observantur. Tunc autem
admodum probabile est , circa ventriculi orificium prius jam haesisse, antequam inimis Ducibus appareantri adeoque Whac ratione ingens debilitas aphthas praecedere poterit, antequam nempe in ore vel a cibus conspicuae fant, licet in anteriotibus jam diutius haeserint.
Moritim Imprimis talium, per quae tenui
ra liquid de corpore subducuntur. Sic positsudores nocturnos diu toleratos in ultimo phthisis stadio aptitas saepe naici observavi.
STUPOR ET FI RETUDO&c. Haec symptomata phthas suturas praecedere, Κω-
Lim CP notavit; rarissime hoc signum sallit cita ut aegrorum custodes in illis loci , ubi phthae familiares occurrunt, ilico aphthas praesagiant, dum somnolentum & torpidum aegrum Hecumbere o servant. Cum autem phtharum materia, una cum lympha , per tenuia admodum vasa seratur , mulque talem lentorem lymphae, cui permista est, inducat, ut per ultima horum extrema libere exire non
possit , sed illa obstruat vide g. 8o
non mirum est, dum toti masta humorum talis materia inhaeret nondum per et stas delata versus superficiem primarum viarum hὶ immeabilitas tenuissimae lymphae concilietur per hunc lentorem mombosum Merum ande Laici Coma febriti
15쪽
dictum sui antea ad s. o . Et postea obsistit, dum per hune tubum in ventri- inter causas ipsius poplexi talis humorum culum descendit saepius observavi, Indispositio g. io Io. a. . recensebitur gultum aphthas in ore apparituras brevi,
PERPETUA QUERELA DEPONDERE E praecedere , qui tunc fieri videtur, dum DOLOR ClRCA TOMACHuM . mprirnis aphthosae erustae superius ventriculi orifi-
in hoc casu , ubi iam in ventriculo eium obsident, illudque sua mole irritant. oesophago aphthae haerent , antequam in Tune enim similis irritatio continua ibi faucibus Wore appareant. Conqueruntur oritur . e fit in hominibus sanis , dum tales aegri saepe, quod tunc sentiant, ac si maiores offas subito deglutiunt, dissiculter durumis rigidum obstaculum in eis transituras per finem oesophagi, unde Ophago haereret, quodin potui deglutiendo et saepe tunc singultus nasci.
f. 984. Colet in initio aliquando hine inde sparsa apparere solitaria pustula, iam primo in lingua , in labiorum angulis, in faucibus, Malibi, sine ulla certa constantia loe primi Willae sere semper boni gentici aliquando primo apparent in imis faucibus adscendente quasi ex eisphago crusta alba , densa , splendente, instar recentis lardi, tenacissime adhaerente , lente adscendente totoue haesere pessimae is ut plurimum certo lethales aliquando duris erassis, denus, leonacibus crinis totum cavum oris ubique usque ad extrema labiorum, obsident
omnia tegentes simul Mab his raro resurgunt aegri .
Sequitur iam , ut enumerentur illa signa, ex quibus majus minusve periculum prodeuntium cognoscitur, ut inde Prognosia duduci pota . Imprimis autem hic
magna cura requiritur, cum , Mae pro pinquae medicos identidem fallor praesentes non meliori fido agant , si ex illis
salutem vel mortem hariolari velint .
Igitur Prognosis desumitur a loco , in quo primo apparent phthae, diversa crustae talis aphthos spissitudine.
SOLET IN INiTio c. Quantae utilitatis sit Medico , linguam , os internum, fauces inspicere, dum morborum curam gerit, antea ad g. oo dictum est, sed praecipue hoc necessarium est , ubi signa memorata praecedenti paragrapbo, apidemica constitutio, Aphtharum suspicionem taciunt si autem tunc inveniantur sparsae hinc inde, paucae , bonum signum est quod raro sallit. Interim tamen quandoque contingit, quamvis rarius, ut pauco numero di sparsim piodeant in oris interni partibus, dum densae haerent in interioribus Verum morbi praegressi vehementia, nausea perpetua, singultus , uti, dolor& pondus circa stomachum, satis docent
attentum Medicum , non ridenduin esse
talibus phthis , licet sparsae appareant
Praeterea quandoque Quires vitales adeo prostratae iunt, ut non sufficiant expellendae per haec loca materiae morbosae, ob talem causam possunt prodire paucae sed malo tunc omine. Hoc autem imprimis senili aetate observatur verum pulsus celer debilis, nullumque syptomatum, aphthas praecedentium , levamen ab hac
eruptione , docent medicum , irrita haec, esse tantum naturae morbo succumbentis conamina , adςoque unestam tunc esse Prognosin.
Cum enim tunc ab interioribus sensim aseem dant versus os signum habemus, Omnia interiora iam aphthis plena adeoque omnia illa mesa metuenda esse , quae paragr pho 988 enumerabuntur. Nisi enim aptis remediis possit obtineri, ut cito cadat densa talis crusta aphtosa is vires sufficiant ut tantam copiam materiae morbosae elimunare valeant, nulla spes superest.
ALi Auno ου RI CRAssisinc Pariter dat pessimum signum : nam tunc nova:aphthae succrescunt, & priori crustae nondum deciduae agglutinantur. Cumque nubium e nudum a vasis suppositis ad extimam superficiem tam densae crustae venire possit, illa exsiccatur, tenacior adhuc redditurin durior, magisque resistit suae sepa-
16쪽
rationi. Unde nihil omnino deglutire pos ori iniectum continere possunt, tandemque sunt agri imo lingua, labiis , buccis faucibus pariter sic repletis miserrime
rigidis quasi faelis , ne quidem liquidum suffocantur.3 983. I Arius harum color: albus pellueidus instar margaritarum albus sinoerus V ex densitate magna fulvus flavus lividus niger: quorum malignitas pari ordine, ae hic recensetur, procedit, ut prior optimus , pessimus posterior, M.
Agitur hae paragrapho de diversitate stas sere observavi; quod &ineresare affir-eolorum, ut inde Prognosis hauriatur mat Ouidem pag. 4. . Reliquae colorum Quando sparsim occurrunt aphthae hinc diversitatos imprimis videntur contingere, inde, tunc semper colorem album pellu quando diu haerent crusta tales aphthosae, cidum habent, verum ubi denso agmine, antequam decidant; quod semper pro malo concretae sibi mutuo, os internum obsident, signo habetur , uti sequenti paragrapho tune opacam albam crustam sermant quae, dicetur . An autem aphthae unquamur nisi cito decidat, augetur spissior iit , dierint nigrae, dubitandum videtur ΚHelais tuncque superficies huius crustae exsiccata negavit se illas unquam vidisse uidem, colorem mutat per successivo gradus colo nec memini me illas unquam observasserum in textu descriptos. Quandoque con ab initio tales. Verum ubi diu haeserunt tingit, phthas erumpentes cinerice colo illae crustae, tunc circa mortem illas nigre.
iis apparere statim, tuncque semper sum stere vidi, foedo satis spectaculo.
f. 86 T Bi haeserunt aliquamdiu , solent inferne solvi, laxari , sustulatim de- eidere, sicque sensim, uecessive, omnes partes prius affectae liberantur . Tum nonnullae cadunt cito, alia tarde. Quaedam ilico renascuntur, quaedam tarde , aliae non renascuntur quandoque aeque densae ac priores is etiam nonnunquam adhuc densiores, patetque iterum tum diversitas periculi, Quia .
Si vires vitales adhuc satis validae sunt, denis , imo, densiores , si vires vina tune liquidum, urgens canalium obstructo adhue sufficiant expellendae huic materia rum extrema, separat illam crustam aph morbosae si vero debilior iam aeger fuerit, thosam, imprimis si liquidis emollientibus anxietas ingens sequi solat is nisi brevidi leviter detergentibus os internum per novae prodierint aphthae , aegri pereunt. petuo foveatur, uti postea in cura dicetur. Quandoque a phthis deciduis locus apparet Neque ullum certum tempus determinari quidem non onmino siccus, sed quasi tenuis- potest, quo vi separatio fit oliquando sim tela alba obductus, Wintra paucas enim intra duodecim horas vidi separari horas aeque copiosae aphtae adsunt ae ante. aphthac aliquando per plures dies manere Tunc novimus, copiam materiae morbosae firmissime adhaerentes. Neque omnes simul adesse per haec loca expellendae vires in- cadunt, sed nunc in hac , nunc illa parte terim adhuc sufficere, ut haec expulsio fiat. oris interni non potui observare, quod Haec autem aphtharum separatio, iova constanti lege in quodam loco oris interni denuo illarum productio , repetitis saepe citius decidant, quam in alio. Probabile vicibus fit, antequam omne illud noxium tamen videtur, quod in ventriculo Win expulsum uerit. Sexties septiesve, aut &testinis, potu deglutit aliisque humoribus saepius aphthas sic renatas vidit et arehue derivatis continuo emollitae, citius sepa- Ibidam pag. I. 3 quod mihi aliquo-rentur. Si tum deciduis aphthis loca pura ties observare contigit Qquandoque ali.
appareant, rubra, 'umida, vel non quot dierum intervallum inter deciduas renascuntur, vel admodum rara prodeunt aphthasis renescentes intercurrite verum Si autem siccus appχreat talis locus post tunc locus, unde aphthae deciderunt, non
aphthas separatas , tunc malum signum penitus humescit,in anxietas quaedam circa merito habetur, di brevi renascentur aquae praecordia, saan lentia lapersunt; quae satis
17쪽
satis monent attentum medicum , quod videmus, cum quo aeger diu lutari debe- nondum superatum sit integre hoc ma bit, antequam evaserit . Interim tamentum hoc emolumenti tunc habetur, quod , aph, Verum ex his iterum varia Prognos this deciduis, liberius deglutiant aegri, sequitur quae enim cito cadunt, semper alimentis levibus & liquidis refici interea melioris ominis sunt, licet etiam repultu vires possimi, ut sustinendo morbo lon-lent novae, brevi denuo separandae. Notant glori, superandis pluribus recidi vis, sul-
enim haec copiam quidem materiae ad else, licere valeant. Ubi vero aeque densae rena- sed satis mobilis, vires sufficere vias adhuc scuntur, vel etiam densiotes, iustus metus satis apertas esse. Ubi vero tarde cadunt, est , vires non sere satis validas , ut co- colligimus, materiam tenaciorem esse, vi piosae adeo materiae morbosa secernendarinres minus firmas, vasa supposita non satis separanda susticianici tunc crustae illa exsic- pervia adeoque maius indicatur periculum. cabuntur , nec secedent nova similis suc-Ubi autem longum intervallum inter apta crescet, sicque sequentur omnia illa lanestathas deciduas, renascentes interponitur, mala, de quibus . pS . dictum fuit. tunc novimus , partem tantum materiae Si autem , phthis deciduis, os internum morbosae subadiam fuisse, reliquam adhuc purum humidum appareat, nulla anxietas indiguisse maturatione , antequam versus circa praecordia, nulla hebetudo aut sonan haec loca deponi posset adeoque morbum lentia, supersint; si febris cesset, vel minua- longum, pluribus recidivis obnoxium, prae tu continuo , de aegri salute certi sumus.
f. 937. LII locus 98i natura 979. 98o. causa P98o. 983. y symptomata L 1 hujus mali 484. ad 98 . , unde de genio statuere licet atque inde essectus ejus facile deduci possunt
Locus , ubi aphthae haerent , definitus rem lentum viscidum escausae, uti &llla, fuit nempe in omni ambitu oris interni, quae aphthas praecedere solent , similiter saucibus, orsophago, ventriculo, intestinis enumerata suerunt,in quomodo periculosae constitit simul ex dictis , quod sint ulti & senem aphthae a minus periculos di- morum eminariorum , quae in has partes stingui possint . Ex quibus cognitis aph. liquid emittunt, obturationes per humo tharum effectus cognosci poterunt.
3. 988. TB enim talis crusta a phthos totam superficiem tegit a tium descri L ptarum 481. , tum sensum nervis imprimendum tollit, unde sapor omnis sublatus exitum liquidorum per sua emissaria impedit , unde iccitas , vasorum suppositorum dilatatio, liquorum sub his stagnantium putrefactio , inflammatio partium ipsarum cavitates vasorum absorbentium laudi , unde ingressum novi chyli, potus, uraedicamentorum impedit, vitia a denegata resectione corporis nata producit, unde tandem inde mors crustis deciduis , maior per dilatata vasa jam aperta humorum Husus, unde salivatio, diarrhoea , quae bonae si non rena Nscuntur a phthosae crustae malae, si iterum procreantur deciduis crustis, clo inflammatarum , di jam denudatarum partium, saepe vivum cruorem stillantium unde saliva sanguinolenta, talisque dysenteriaci haec autem omnia os stomacho emissario hepatis, an creatis , intestinorum applicantur, nos docent infinita mala, quae ex hoc uno morbo oriri possunt ut non opus sit aliam prognos dicere Duplicis teneris mala ab aphthis oriun liberis, nimia copia dimittuntur humores.
tur vel quatenus superficiem primarum UNDE SAPOR ΜNIs su BLATus c.
viarum tegunt, vel quatenus deciduis aph Demonstratur in Physiologicis in Boerathis in cruda tune, dolente hac super Maie Institui Med. L .8y. Y, gustum ficie dolores fiunt molestissimi, vi ex vasis fieri , si materies gustanda , attenuata , dilatatis, δε jam ab hac crusta incumbente in saliva pleni que soluta, ore calefacta,
18쪽
motu oris linguae applicata , intra poros vaginarum, papillas nervos in lingua tegentium, pervenire possit. Verum ubi crusta talis aphtos totam superficiem lingua oris interni tegit, non possunt partic lae sapidae ad papillas nerveas linguae pervenire . Simul omnibus emissariis liquid
rum obturatis , necessario semper siccitas
harum partium adest is ab his crustis incumbentibus, 4 siccitate , buccae, labia, lingua, rigescunt ita, ut vix liquidum ore continere possint miseri aegri, sed illud st
tim depluat. Unde patet, praecipuas conditiones, ad saporis perceptionem requisitas, hic omnino tolli
&e. Alibi ad g. reto. 48a. I. demonstratum est vasa obstructa necessario dilatari deberes, quia in carnalibus obstructis resissentia summa est,is simul maxima plenitudo, dum nihil per illorum fines transire potest. Ubi ergo densae aphtha omnia haec loca obsident, fiunt a vasis suppostis
dilatatis tumores molestissimi harum partium 'o circa faucesin laryngem periculum suffocationis inducunt. In oesophago sepe sic arctatur cavum , ut vel omnino nihil , vel parum tantum summa cum molestia transire possit ramo saepe vidi miseros aegros, hanc difficultatem deglutitionis aliquoties expertos, postea ab omni potu omnino sistinuisse, ne denuo tales an- Hetates paterentur . Si iam simul consideretur, vasa haec obstructa turgere tali materia , quae morbosa est,is extra corpus eliminanda, intelligitur facile, liquorum, sub hac erusta stagnantium, subitam putre-saestionem metuendam esses praecipue si mri valida bris uroeat: tunc enim, in partibus obstructis inflammatio nascitur, unde tumor adhuc augetur, is calore aucto, inflammationis comite, citior putredo fit.
CLADDIT &c Medici merito in morbis curandis semper solliciti sunt, ut vitie iuribus consulatur cibis, potibus facile dugerendis, i licet quandoque in morborum acutorum vigore summo solum tenuissimum victum aegris concedant , tamen semper
potus tenuis suadent, ut nimiam exsicc tionem corporis caveant . Verum frustrariae ingeruntur, si ventriculusin intestina crusta densa aphthos tegantur, cum Omnibus orificiis vasorum absorbentium sic occlusis nil ex ingestis in sanguinem venire possit unde vel angustiae nascuntur intinlerabiles ab assumtis etiam fluidis , si per
intestina tumentia transire nequeantra vel si viam invenerint, immutata per alvum dilabuntur. Necessario augetur hinc humorum spissitudo, lacrimonia , vires prosternuntur is ab hac sola causa aphthae tales in mortem terminantur uti iam antea
ad g. ρ a. in ebrium historia dictum fuit.
adhuc periculum aegris talibus imminet dum lavi vident has crustas decideres; nam mox salivatio copiosa sequitur,in humor saepe viscidissimus exit, vasis jam dilatatis transmittentibus & crassius liquidum , maiori copia. Si an consideretur , simulem humorum Huxum fieri, phthis deciduis, Win toto primarum viarum tractu, patet ratio, quare tune diarrhaea sequatur, Qquare in debilibus jam a morbo molesto' diuturno aegris a subita liquidorum tali evacuatione mors sequatur,
dumis aegri, medici meliora sperabant. Si moderata sit talis evacuatio is aegri vires adhuc constent, optimum signum dar, quia quidquid de materia morbos adhuc
supererat, per patula iam vasa facile expellitur, Qtunc non renascuntur aphthae. Si autem de novo propullulent phthae, tunc novimus, superesse adhuc in corpore eandem materiam , atque adeo viscidam, ut ne quidem per laxa dilatata vasorum extrema exire possit, unde novis molestiis his serendis raro parem aegrurn invenimus, eum jam praegressis fere exhaustus fuerit .
mari partes vivas suppositas sub crustis illis aphthosis paulo ante dictum fuit: tunc, deciduis aphthis, loca apparent ruberrima dolentissima, ita ut ne minimum ait ctum quidem erant Qtunc miseri aegri,
lieet jam viae liberae sint, vix quid deglutire possunt prae dolore excoriatarum paristium, quae saepe vivum stillant sanguinem
19쪽
Interim tamen mollissi mi potibus vel remediis utendum est saepe is parca copia
simul , ne cruda illa' excoriata lateracesophagi concrescant, & immedicabile postea malum faciant. Molestissimum sic singultum,is dolorem cardiae a quovis cibo
vel potu deglutit , per sex septimanas mansisse vidi in viro sexagenario post aphthas deciduas, ob excoriatum superius ventriculi orificium. Difficillime autem poterattentri illud malum, quia in singultu, dum convulsus oesophagus ventriculumis dia-phragma sursum trahit vel saltem illam diaphragmatis partem, per quam insophagus transit x, diaphragmate fimul subito deorsium tracto, irritabatur de novo locus Hie dolens is impediebatur consolidatio.
In oris interni partibus videre possumus, quid mutatum sit post aphthas deciduas Sed certi sumus is in interioribus aph-rhas haerere,, postea separari . Si jam cogitemus, ductus communis bilis suc-
tholam , ut nihil transmittere possit cile intelligimus , quantae anxietates circa praecordia fieri debeant . Dum autem separata hac crusta liber denuo exitus eo ceditur bili copiosae hic collectae , stagnatione & mora acriori redditae , non bramur , tormina saevissima in intestinis pariter sic quasi excoriatis, nasci. diarhoeas dysenterias periculosas produci. Hinet adeo damnaverum multi Medis purgan
ca horas lethalem inde natam viderant ,.quam non a purgante remedio isto ortum
duxisse admodum verosimile est sed a collectis bile copiosa succo pancreatim , subito fic erumpentibus o crudam intestinorum superficiem irritantibus . Praeterea uti salivatio, deciduis is ore aphthis, sepe per aliquot dies durat, antequam dilatata. vasa ad pristinam magnitudiner redierint;: sic ob eandem rationem Willa liquida ,. quae in ventriculiis intestinorum cavum
naturaliter exeunt, pergunt saepe exire a radi copia, ut totum corpus exhauriatur
no posse obturari per crustam densam aph, 989 vero inerosa crustae hae admodum entaea rassae , lata , compactae, o tum saepe sustocata caro subiecta inflammata , supparata , gangraenos , in dira ulcera mutatur, eroso quandoque in os palati usque ejus involucroci quanae autem in stomacho intestinis hinc mala, per se patet,
Antea , quando de gangram agebatur 4. 44 et notatum fuit , quod , si partis f. et r. dictum fuit materiam ebriis
Iem quandoque ad quasdam corporis partes deponi, 3 quidem tantae malignitatis,
ut vitam in parte destruat , quam occupat Qquidem citissime, uti pluribus ibi
probatu fuit . Iam aphthae oriuntur a materia ebrili versus superliciem primarum viarum deposita cillamque quandoque satis malignam et se in pessimis phthis, ex Ododietis patuit. Im aphthae etiam miti res pro luperficiaria gangraena haberi possunt extrema enim vasorum, infarcta hinmore viscido , crustam faciunt mortuam,
quae a vivis partibus suppostis separari debet, decidere Materia ergo febrilis versus has partes deposita is extremis vaserum orificiis insaina, facit, ut illa em riantur, adeoque dispositio ad gangraenam revera in aphthis adest. Verum antea ad
gangramosae exsiccata escharam duram bomen , tunc sub hac eschara viva adhuc vasa comprimantur , a vitali motu , per febrim ineno,is ad duram hanc crustam atterantur, unde nova fit inflammatio sub tali eschara mortua, quae brevi pariter in gangraenam mutatur; sicque estharae am aenosae incumbentis crassities augetur donec ad ossa usque omnia emoriantur. Idem metuendum est, si crustae aphthoiae non decidant cito; tunc enim nova su
crescens priori agglutinatur, ut ad . o84. dictum fuit; tanto pejus subjectasia
te vivas comprimit, maluinque propagat. Si tales ructae densa aphthosae, non deciduae, occupent palatum sernicatum, saepe illa membrana, quae hanc partem tegit destruitur; , gangrienosis his crustis p .stea separauis in palMi uidum apparet ,
20쪽
cariosum fit,is molestissima mala ruit . quo quanta mala ab aphthis nasci Si iam cogitemus similia his, quae oculis possint imprimis si conserantur illa, quae
apparent in ore interno , posse ieri in anfra de ventriculi & intestinorum inflam- ventriculo' intestinis satis intelligimus, matione dicta suerunt.
69yo. IT curetur optime hoc malum, debet r. humorum vitalium impulsus
inicinus in partes obsessas excitari, temperari , ut suppeditato liquido inferne resolatio, laxatio, lapsu concilietur crustae ulcerosae id efficitur potu multo, caldo, diluente, res luente, abstergentes. Et quia in mala specie hujus morbi vas lactea obsessa introitum facilem negant , hinc fomenta , vapores , balneam lici hic usu ex eisde rari cibus autem optimus ex aq pane , cccstis , dein vinois Alle miliis 2 debet crusta in facilem citumque lapsum disponi: id fit semento, gargarismo clysmate mure liquore calido laxant , emolliente , deteris gente in satis diu adhaerendo humectant , putrefactioni resistente , constare debent. . simulac lapsus conciliatu est, tum nodyno , demulcente ' simul parum corroborante medicamento simili utendum . . simul ac rursu febris sedata urina hypostatica, pulsus paulo herior, uam potus corroborans prodest . . in fine
mali purgans corroburans per alvum exhibendum. eundem scopum iacit . si subministretur Tota aphtharum historia, hactenus tradita, docuit, iorbolam materiam, a reli. quis humoribus extricatam , deponi ad naeclocari adeoque in cura cavendum est, ut nihil fiat, quo huic natura molimini obicem ponat contra ninia adhibeantur talia, quae hanc ex pussonem imateriae morbosae
juvare possunt . Quod imprimis ideo notan dum est quia quandoque minus periti veterum aphthas, ad quarum curam adstringentia laudabantur, cum iphthis, morbos acutos sequentibus, consederunt,is restigerantibus atque adstringentibus curam mo. liti sunt, magno cum damno . Ut enim
Kei De Aphthis p Q. q. , perniciosum
hunc in pr.ixi medica errorem carpens
optime dixit : Constar, quantum ori ac fauetbs per frigida ilia spatii ac laxitatis tantum tardo vitalibus avnsiae, anxi, in que parari. Simulac enim impeditura phtharum eruptio, sebris augetur, anxietasium ma fit,is pesssima multa sympromata sequuntur, non sedanda, nisi de tuo phthae prodierint. Debet ergo materia aph thas producens meabilis reddi vasa disponi ad facilem transitum . Prius obtinet ui tali sebi ilis impetus moderamine ut nec exorbitet, nec torpeat nimis. De signis
nutem, quibus h. ec distingui possint, laemodo corrigendi nimium iiii peium , vel excitandi torpentem sebErn dictur fuitii ebrium historia g. ορ. io. I i. Ad
scopum copia magna diluentis, attenuantis, de . tergentis liquidi nam sicin lento materiae
naOrbolae attenuabitur,m vasa laxabuntur,
ut facilius transmittant . Formula talis decocti in Materia Medica ad hunc numerum habetur, ex radicibus pastinaci , sari, chinae c. parati, calide semper potandi. Si autem omnis luperficies primarum viarum aphthi adeo obsessa suerit ut vel deglutiri nequeat potus, vel.degluti tu non possit resorberi per venas bibulas , tunc nihil aliud superest , quam ut per externam corporis superficiem conemur introducere multum liquidi ad quam rem conducunt balneain omenta ex similibus composita . ac dupla quae copia dilutum prosuit insigniter in tali casu, si huic miscetae
calida nunc pedes, nunc manus, imme gerentur . Similiais per clysmata in iciuntur, lac spe, ut bibulis crassorum intestinorum enis , sorte ni adeo crassa
crusta phthos tectis , haec resorpta sanguini permisceantur. Cibus autem debet est e liquidus, tenuis, ut facile se adhuc insinuare possit vasis venosis absorbentibus, hinc inde sorte nondum
penitus obturatis. Ideo decoctum panis commeridatur optime nutriensin ab onis putredine alienum additur aliquid mellis quod detergente sua saponacea vi crustas illas abstergitin cadere citius facit , sicque