장음표시 사용
191쪽
In XI. Lib. Codicis 1 'I , Punisitur iudices,&officiales omnes , qui impedisit
AMMI naues portantes publicas species, afferentes effete-pus hyemale,cum sit aestiuum,&apetum ad nauigandum. Item pinniuntur naucleri, qui patiuntui se decipi, participantes fraudem. Cum iudicibus.
GRub. depraedoe omnibus rebus nauiculariorum
SUMMARIUM.1 onus comitatur rem,nec perit priuilegio noui posse ris. a Ualor rei eonjeitur ex praesenti assumatione,non praurita,vel futuro. 3 Vasallus tuus non fumeo quod rem emerim a tuo vasalla: res enim obnoxia tibi est,ruitio,non persania .r merii Ad euidentiam nota, nauicularii patrimonia
est obnoxium functioἀi nauiculariae: na dicitur hic ad quemcunque fuerit alienata res nauicularij, etiam si ad micum,ille,in quem tacta est alienatio,debet deseruire oneri seu sua a ctioni nauicularie secundum existimationem rei alienatae. Et nota P onus comitatui r nec perit priuilegio noui possessioris. Aduer-test est lex,quς incipit,in his,quam auctor legit,cum.l.domum,taeam diuide: in his tria dicuntur in h. l. si nauicularius alienavit mihi aliquam rem patrimonij sui,tes illa est obnoxia nauiculariae functioni, non persona mea,non residuum patrimonium meum. S cundo dicitur in versiculo domus , * si domus nauicularii ad me peruenit pro ea aestimatione erit obnoxia functioni nauiculariς, qpoterat haberi,dc percipi ex ea tempore factae alienationis, cum pecunia mea mutuaretur, idest vicissim daretur pro re illa.Tertio dicitur, si in loco,vel area mihi donata, vel vendita a nauiculario, ex qua modica pesio colligi poterat,ego cdificavi opus sumptuosum xx quo non habetur augmentum pensionis, puta quia feci ibi turrim, non debet mihi augmentari pensio, sed tenebor pro illa modica pensione,quae tempore alienationis ex ea colligi poterat, subaudi ide si fuimet pensio augmentata,vi su pia prondixi, quia debet imdustria cuilibet prodesse,quod nota vi su pra de alluvion fi.cti sim. a Item nota coli igitur valor rei praesenti aestimatione non p teri- a,Vel futura,vt fide ivr.fis I. 3. F.diui fratres;& facit conita insatiabiles praelatos ecciesiarum, qui si alienaverunt rem ecclesiae modici aloris, puta, domum ruinosam, postea videntes rem Dreciosioreinectam,dicunt ecclesiam deceptam,quia tunc per t.istam haben-Κ 1 da est
192쪽
da est consideratio restimationis, quae erat tempore alienationis .
quia tempus contractus inlpicitur, ut supra de rescind. vend. si v luntate,& extra de contrah.empl.c. a. item nota PonuS nauiculariae functionis comitatur rem tanqua lepra, Vt onus tributi, vel pugno risAt ff. de publican. Imperatorcs,& supra sine cens. vel reliqd. pe.& fi.& ita non immutatur ex persona cuiuslibet successis ris etiapriuilegiata, ut supra l. prox. ad idem facit supra de ann. & trib. l. I. cum simit.&supra de impon. lucr.descriptil. vn. Item not. 9 aedificia sunt decus urbium,concor. ff. de nou.Oper. nunc.l. praetor.f. hoc interdictum. Item nota Q magna aedificia fiunt cum magna dissi. cultate, & sumptu,&iudicatur magnanimus,qui fecit ea. Ita nota arg si emerem a vasallo tuo, non propterea sum vasallus,sed res in . tibi obnoxia seruitio, non persona: nam iste, qui emit anauicula' rio, non est naviculariu S.
D Factumpriuatorum non vitet m pro iudicium iuris privati.
I.Ii mi ii Qty emit fundos a nauiculario secudum praesentem
L 11 Llial, aestimationem huius rei,quam emit, reS erit illa obnoxia nauiculam te functioni. Secundo dicitur si conuenit inter nauicularium,3c emptorem, ipse nauicularius teneatur obnoxius ductae functioni,non valet illud pactum in praeiudicium eius functi nis,sed couenietur emptor no obstante illo pacto. Tertio dicitur νsi emptor non est idoneus, tenebitur in subsidiu nauicularius ido-2i neuS etiam postquam rem alienavit,& h.d. Nota no valet pactu priuatorum in praeiudicium iuris publici,ut is de paci. ius publicu i
R ubr. de nautim non excusandis
I Titulum vel nomen alterius aggere sua rei quisque prohibetur . a. t riuilegia dignitatum non debent publica utili isti obesie 3. - .
λ I ' Aliqui sunt, qui habent naues, Sc cu respublica egeae
1 V i Ulti. eis subtrahunt naues,ne deserviant publicae Villitati,dICendo nauem e sse alicuius potentis. prohibet ergo l. ista hanc fram
dum fieri reipublicae sub poena nauis:&vinullus locus fraudibus
193쪽
relinquatur, madat, ut nauis cuiuslibet in dignitate positi a vectio ne publica non excusetur, cum omnes conueniant reipublicae ober dire sine alicuius priuilegio dignitatis, &h. d. Nota prohibetur quis rei suae affigere.titulum,uel nomen alterius Ut supra nem. prua uat. Secundo nota ili priuilegia dignitatum publicae utilitati obesse non debent,ut supra de an.& tri b.l. obsistere, cum simit. sVM MARIVM. x Privilegium non valet contra publicam utilitatem obtentum . a Selictum putuati nocet interdum ecclesiae. I ii in He Prohibet Imperator, ut nemo excuset naue sua, I MUCIII Uo. quominus vadat ad exercitum siue dignitatis, siue religionis contemplatione, puta quod nauis est alicuius Ecci sae. Secundo dicitur ia nec priuilegium ualet,quod excusationem indulgeat, quia in nullo casu valet priuilegium contra publica uiti I litatem,circa quam uisus est suam nauem excusare,& n.d. Nota valet priuilegium contra publicam utilitatem obtentum, ut supra de precim penoffer. l. nec damnosa,& si cotra ius,vel viii publ. l. f. a &supra depet. bon. subl. LI. & r. cum simit. Item nota quod det, ctum priuati nocet ecclesitae. arsu. contra supra. Vnde vi, l. memin rint, in ii. sol. ut in l.iubemus iupra de sacrosan.eccles ubi est l. ista de uerbo ad uerbum.
' uir. ne quid oneri publico imponatur.
sUMMARIUM. I Occasionem damni qui dat,damnum dedisse videtur. Qin sei-i Prohibet Imperator, ne aliquis priuatus aliquid impin ιι ι ι. nat de mercibus suis naui oneratae publicis speciebus,& imponit poenam contrafacienti, quia erit obnoxius periculo naufragi j, si nauis naufragium fuerit passa, quia illa occasionei iuncti oneris, naufragium incurreri hoc nihilominus vult eum pu- I niri poena extraordinaria. Nota hic, qui occasionem damni dat, damnum dedisse videtur,ut Tadi. Aquil.qui occidiLj. in hac quinque actione, in fin. cum simit.
194쪽
sUMMARIUM.x Tifici iurietiam detrabitur,ut iuri, commodis subueniatur singulorum iaci Si aliqua nauis patiatur naufragium , i Uali OU. occupat res naufragii. Sed dominiS rel
quia non debet fiscus ex aliena calamitate, luctuosa copendia comequi,& hoc dicit. Et nota quod fiscus no intendit facere lucrum cum dispendio subiectorum, immo detrahitur iuri suo, ut iuri subueniat, & commodis singulorum,ut C. de castoli l.vn.in fin.& d ed diu. Ad citoli .l. fin. in princ. & facit contra'dominos christianos, qui subditos affligunt indebith. Item nota, q) non est addenda afflicto amictio ut supra de epilc aud l. ram dementis qualiteraute,& per quos dominus debeat probare suas res,dicetur infra eo. quoties,& infra quod tempus,dicetur in LS V M M A R I VA Inctantia cano nauis passa naufragium durat per annum, regulariter per tris
Cl Ille qui dicit res naufragii esse suas , debet hoc prob, ΟΙ Η ΙΘ- re infra annum,S si probaueriti res ei restituentur; si
infra annum non probat, perit instantia illius causti, dc hoc dicit .. Nota speciale, quod instantia causae nauis durat per annum, regulariter per triennium,ut in l. properandum
s VM MARIVM a collegium probat per eos, quisunt de coire o Sic per domesticosprobantur ea qκα domi sunt ia risi me Di lii est supra lege prox.*si aliquis dicat res nau- UULι - fragij esse suas debet hoc probare. in hac l. dicitu C er quo testes,& quales probetur, de dicitur φ sufficit per tres te- es. Secundo dicitur quales testes admittantur ad hoc probandu, didicitur,quod primo magistri nauis sit supersunt,si non supersunzacit nautae , iud omnes Perierunt, Per libros ipsorum nautarum rutata le
195쪽
siue magistrorum probatur. Ultimo dicitur quod non debent nauigare naues,quae ducut publicas merces, nisi in Kalendis Aprilis, usque ad Kalen, Octobris. Nota primo quod in ore duorum , vel
trium stat omne verbum,ut extra de testib. cap. licet in quibusdam Caviis plures requiruntur,quod dic,ut not. is de testib. l.testium.viii autem non creditur,nisi in casu supra de lal .l. si quis dEcurio. Secur do nota quod de his,que fiunt in naui melius potest sciri veritas.peris, qui sunt innavi, sicut ea,quae fiunt domi probantur perdom
sticos,ut supra de diuortl.consensu,tn fi. unde est, ouod collegium probat per eos,qui sunt de collegio,ut extra de probatio. Tertio, de testib.veniens. Item nota, quod iudicis ossiciu m est inquirere veritatem,ut supra de edendo. l. 2.cum simil. dc quibus veritas assistit, ut hic,&4. q. 3 .lestis.& extra de testib. testimonium, ut hic in gl. fallit in casu. it. quem ad .testam. aper. l. si quis,dic, ut ibi. Item nota Psecundum Romanos duo sunt'tempora anni aestas,&hyems. Secundum leges sunt quatuor,quod dic,utis de aq. quot &aest. l. I.Laestate,& secundum H ippocratem,SI Galenum, & Avicennam. i , . Prouinciales siue erant priuati, siue senatores solum. V IJS. runt tributa exactori tributorum,& dum veherentur, perierunt in mari; dicitur quod nullum est periculum delatoris,Mdicetur infra eod l.Prox
t In βmmariis an sit opus libello,discutitur. . Duo sunt dicta huius i. Primo dicitur L E IUUII EI HI . q, qui aliquid de naufragio abstulerunt
criminaliter accu sati,S conuicti infra biennium dam nantur pςna extra ordinaria pro qualitate personarum. Secudo dicitur, φ si a cui aut criminaliter nauicularium, quia diripuit aliquid de natast sto, dc accusaui cu libello; S stetit per iudicem,quo minus illa cau- La tasset finita infra bienniti na,& ita nauicularius fuit absolutus ab obseruantia iudicij, iudex,& eius officiales sbluent mihi, quae fue- I runt ablata,&h. d. Nota dicitur summaria cognitio sine libello, unde quaeritur hic an in summarijs sir opus libello, hic videtur innui,* nDn,alibi autem dicitur,* de plano.libellus offerri potest. F. de adulter.miles.f. sexaginta,& alibi * in summaria cognitione seruatur iudiciarius ordo,ut is ad exhib. in actione enim ad exhibenda
summarie cognoscitur,vteo.tit.l. 3. &sic sunt iura pro , S contra.
Circa quod ita uidetur distinguendum, aut summaria cognitio, MI incidens
196쪽
incidens est,aut principalis. Si incidens,ut est exemplumisupra ubi
m rem actio. la non est opus libello, tum quia nec in non sumna rijs'incidentibus est opus libello,ut arg. supra de ord .iud.l. I. tu quia ea,quae post litem contestatam emergunt &c.Vt isde redit. edi.l.ςdiles. g. ite insciendum. Si autem summaria sit princi palis,ut bonorupossessio quae non tribuit ius,in qua summarie cognoscitur, ut is quis ordo in bon .poss.seruet. l. a. f. I. aut apparet contradictor, aut non . Si nonapparet, puta quia non peto bonorum possessionem gratia agnoscendae litis,hic non offertur libellus,quia noest in iudicio litigare,quia non est actus trium personarum,aut apparet contradictor, ut in carboniana, & tunc est offeredus libellus arg supra de caibon ed.L i.&de edicto diu. Adr. tol M.fi. Et tangitur hec distinctio in praealle. lege,quis ordo in bo. poss .serv.sed fallit in l. ista, ubi apparebat contraditior, & non offertur libellus, quod est speciale in fauorem, naufragium passi,uel ouia quaestio erat breuis,ut supra de sent.ex breu .recitand.auth. nisi Oreuiores,& ff. de accus an L Leuia. Et prodest hoc scire, quando Princeps mandat, Vt procedatur
summari E,vel sine strepitu iudiciorum. Item nota I summariac gnitio dicitur hic a libelli oblatione,vel assentione idest quia fit aliquid iudice non sede ute pro tribunali, Vtina. praeall. quis ordo, &sic summarie,aut sedente,S sic non summarie, ut supra de dilatio. l.a procedente. Item nota,quod punitur in delictis ecundum qua litatem personarum.quod disivi is eoipedius.s V M M A R LV M.
2 Nauisularius unum tenetur pro delicto alterius ..
ς imis. Si aliqua summa publici frumenti perit in naui culpa
nautae, periculum est totius corporis nauicularioru , SI non risci. Prouinciales vero, qui solueruliliberati sunt, Vt supra eo. . 1 l .pro his. Et nota Runus nauicularius tenetur pro delicto alterius, .
idem in fabricensibus,ut infra de fabricensi.iure,& dic ut ibi.
R ubr. de metallamys, s metallis, s procur toribus metas rum.
I Metallarius dicitur,qui metalli venam inuenit, tractat: o quid sco reddaica Scrupuli quot requirantAr ad unciam.
197쪽
Pini in ri si Quicunque vult esse metallarius, idest inuenire
A i Cilicia uenam metallorum, libere potest, dumodo pro qualibet uncia metalli,quar inuenerit,det fisco tertiam partem, Mquod superestuendat fisco iusto precio,'S hoc dicit. Et sic nota in hac. l. casum, in quo aliquis uenait inuitus contra regulam supra de contrahaempl. l.dudum,& supra de iur. deliber. I nec emere. fallit etiam in ali js casibus ibi notatis. viginti quatuor scrupuli faciuta unciam,&octo scrupuli faciunt decem. Item nota quod baluca, idest publica utilitas,& chrysamos utilitatem significat.
Δ 'l l l i in in insendo est consueto,ut metallarius
XLO III ELul II VIII. λluat metallicum canonem, no perscrupulos,sed per libras,nomine librae soluet nouem venetos,quia tantam pecunia debebat multiplicata per multos scrupulos, quod faciebat vera libra,vel multas libras, quanti ponderis debebat esse libra hic dicitur,& nota quod attenditur hic consuetudo.concor supra com.delegat. uenditor.*. si constat. s V M M A R I V M.
a in talli inuentor debet co portionem non autem tbesauri .. Metallarijs,'qui inueni etalla in locoalieno prae- Ii L1. ter illos urupulos,de quibus dicitur in I .iabluet decimam fisco,& decima Domino loci. & nota quod potest aliquis lacum alienum ingredi, ausa inueniendi metalla, sed non inueniedi thesaurum, ut supra de thesaur.l. una.& est ratio,ut dicit gi 'quia metallum labore,thesaurum casu inuenitur. Uel ut credo, est ratio, melior,quia ex metallo semper fisco debetur tertia, SI decima ut hic,& in prin.l.in quocunque loco inueniatur, ut hic apparet, sed de thesauro non habet fiscus aliquam portionem, nisi inueniatur in solo publico,& ita est hic. fauor publicae utilitatis ..
x FnDi debe quod incoeptum en .: Procu. rationem semel acceptam ab aliquo,compellitur is consumare 3 iurunquefessinat,neutrum bene peTaget . .
in Vri riserio L ista tractatde ultima partem
procinator . blicae,& dicitur hic quod pro
curatore5 ae curialibus creabantur, qui mittebantur ad. insulas, Mad loca,
198쪽
ad loca,ubi Metalla fodiuntur, ut eis procuratoribus instantibus ἰmetallari j soluerent debitum Canonem scrupulotu, M decimam, de quibus dixi supra. l. prox. Isti procuratores simulabant hostilem metum,& a causa procurationis dlicentiato hospite nulla petita licentia recedebant, uolentes forte promoueri ad aliquam dignit x tem,dicitur eos non posse, nisi procuratione finita. Nota quod debet aliquis perficere quod incepit, quia nihil actum credas &Q ut supra ad syllanian. l. pen. Et qui ponit principiu, supplere debet dcc. ut in decreto de cons dist. c.nullus,& alibi non sequitur integra priuilegia qui stipendia non compleuit, ut supra de his, qui no impleta stipen .l. a. δί ibi de hoc ego notavi. Secundo nota quod compellitur quis consumare procurationem semel acceptam,ut Tmand. si mandauero f. sicut,& maxime hanc procurationem,quae inutis 3 confertur,&ideo proprie dicitur procuratio. Ulterius,qui ad utruque festinat,neutrum bene peraget.ut supra de assessor. nemo S. I.
Por Irim me Aurileguli,qui aurum fodiunt, debent soluere
I otiit o. fisco de prouentibus septe scrupulos,&sic minusquam alij, quonia metallari j soluunt quatuor,&quid est scripulus dixi supra eo.l. 2.sVM MARIUM.x metallum inuemri polen in alieno solo inuito domino.
raram uim Prohibetur,quis ingredi fundum aliensi causa
inueniendi marmora,vel metalla, si periculosum sit aedifici js domini loci. Ergo a contrario sensu colligitur , Ppotest quis inuenire metallum in alieno, inuitis Dominis,quod est propter publicam utilitatem,ut inglo. SUMMARIUM.x Nasali us ubicunque migrauerit, potest a domino reuocari.
Λ ll ri Metalla rij,S metallariae qui effodiendis thesau.AVLULoll I ij. ris deseruiunt non debent deserere. Prouincia, quam habitabat, & si deserant, & ad alium locum migrauerint cu1ua sobole reuertant, nec fisco praeiudiciu generetur; iubaudi, quin possint reuocari ad opus metallicum,quamuis, qui recessierint, ad
aliud opus se dederint,de hoc dicit. Et nota anali pena possit quis damaari, ut sit de aliquo corpor vel ut dehclatur de corpore Quod plenu ,
199쪽
a plenE,utingi. Item nota quod quilibet pote streuocare suum uasallum ubicunq; migrauerit ars. huius. L de infra. de agr. & cens .Lcum satis, d facit in tit. I .l. I .dc supra de decurion. I si quis decurio cum simit.
Monetari j faciunt monetam Principis, qui IVLVIICLOI IUb. debent sempere me in hoc artificio, nec liberantur praetextu alicuius dignitatis. Nota contra rusticos,qui diu tes esticiuntur,quod non debent esse immemores pristinae conditionis nota quae not.supra tit I. l.cum procuratores,dcfacit infra de cohortui si cohortatis,cum similibus. D II Alias bamphi j seriunturvltore gladio, qui per inqui-Da nil. natae ambitionis 1 uffragia eligunt baphios,aut gyn clarios,idest tinctores,seu textores pannorum, quia per tales consueuerunt species publicae corrumpi. Nota quod non est aliquis eligendus ambitiose,ut corrumpat, seu fraudet publicam rationem -sUMMARIUM.1 ε uulieν sequitur uiri conditionem T rein . D Ocs isti,de quibus loquitur haec rubrica, sunt serui,. Ingeri UU- & artifices palati j ipsi,dcliberi, dc uxores, modo dicitur quod si ingenua mulier nubat gynectario, si praecedente monitione,a modo ab eius noluit recedere contubernio, efficietur co1 ditionis mariti Et sic nota quod mulier cum nubit clarissimo efficitur eiusdem dignitatis,ut ffide senator. l. 6.ita,& sequitur eius ullitatem ut hic. Item nota de vi denutiationis,ut infra eo.l. adiximus, de supra de epis aud auth.captiui ias V M M A R I U M-i l a Tentarit quod erat liciamia
sco pro reparatione Gregis donunici: ad limanimatia exigenda,
200쪽
Ul Gllul UUII l. rii punitur iii quinque libris auri, si uero textrini mancipia sumpserit,quae erant in loco, ubi texunt gyneciarij,punitur in tribus,ti hoc dicit.l.ista,& seq.
Qui textrines Dictum est supra lege proxima de hac lege.
S V M M A R I V M. a iuris sui per equutisncm perdit quis etiam propter n gligentiam modici temporis,
arbitris iudicis flatuendi. a Uendicatiores longo tempore gulariter tollitur.
Noli irin He QV tuor dicuntur in hac lege. Primo consua at 111 Q. lit imperator quod nulla mulier ingenua se iu
gat contubernio monetario, ut sit c non perdat propriam ingenuitatem a Secundo dicit, quod si speto isto consilio, adhaerebit ei, dc post praemissam legitimam denuntiationem, noluit ab eo recedere,quod tam ipsa,quam filii ex illo suscepti,contubernio,erut minnetariae conditionis. Tertio loquitur de mulieribus ascriptitiae conditionis,qui si scienter,vel ignorate domino,cuius fundo sunt ascriptae, se coniunxerint monetarijs, nisi domini admoniti retraxerint cas,infra certum tempus, arbitrio iudicis statuendum,de cetero re-iaiti cuperare non poterunt, Vt pote effectas monetariae conditionis . Quarto & ultimo dicitur, quod sicut nolumus aliquam extranea copulari monetario, ita nolumus filias monetarii copulari extra
n eis,sed hominibus eiusdem conditionis; S: hoc dicit. Nota quod I'dixi supra eo l. ingenue. Item nota in tertio dicto quod propter negligentiam modici temporis arbitrio iudicis statuendi, perdit quis persequutionem iuris sui,ut hic,& infra de agr. 3c cens .l. fi. cum mmit. Item nota,quod breuissimo tempore tollitur facultas uendis candi rem ipsam,alias regulariter longo tempore reivedicatio tola litur; sed hic non fit ex tempore, sed propter patientiam ex isto silec tio introductam item hoc operatur denuntiatio praecedens. liberi autem homo alienam ancillam,vel e contra libera mulier si nubati seruo alterius, non immutat propriam conditionem,ut supra delis ber.causi liber homo, sed hic in priuilegium fisci.