Iosephi Phauorini a Clauariis Fabrianensis, ... Philosophicarum exercitationum liber; in quo mixtorum penè omnium naturalium corporum, in genere, & specie indagantur principia; communes inanimatis proponuntur affectiones; principes discutiuntur; ...

11쪽

Medici siculi , in Exercitationes eiusdem, de Insignia Phauoriai . T E T A S T I c O R. et S. cum sis, claui bae donatus honora, Abdita, qua Sophorum sensa aperire potes ;Ehaq; tibi serues scrutinia sacra Sophorum .ris dicampaucis , haec tibi clauicula est.

Philosophis studiosi, In Exercitationes Philosophicas Phauorini. o C T A S T , I C . O N. VERTIcE 'Ota Iouis sapietatis , di a Sophorum .

Ingenio, pandit quicquia in Orbe latet. Haec rerum causas indagat , erspicit, edit. Hinc , hominem, placidus leniter ut amor. Ille mavorinus, Sophia ludiosior ultro Id tibi ,submisso Pulite, tradit opus . Accipe; nam cernes quicquid Natura creat rix. corrumpit, gignit, conficit, atq; refert.

Index Authorum, quorum sententia, vel affertur,vel allata interpretiatur . Epimenides . Laurentius Iolibertus. Lactantius Firmianus. AEgydius. Albertus Magnus. Alexader Aphrodiseus. Franciscus Toletus Aristoteles. Card. Illustrissi Marsilius Ficinus . Arcangelus Mercennata Franciscus Vallesius.

Atheneus. Augures lus Pocta . D. Augustinus .

Avicennas. Aratus Poeta. Averroes.

Antonius Donatus ab Altimari

Benedictus Pererius. Buccaferreus . Brassauola Dioscorides. Esichius . D. Paulus. Galenus. Plato.

Gaetanus Cardinalis. Plinius. Gaidinus. Plutarcus. Hyppocrates . Raphael Volaterranus.

Homerus.

D. Hieronymus. Simplicius. Hieronymus Mercurialis. Themistius. Ισ: Pierius Valerianus. Thomas Linacer. Id: Baptista Montanus . Iacobus Zabarella. Varinus phavorinus Ioannes Fernelius. Camers, Episcopus.

Iulius Coesar Scaliger. Virgilius.

12쪽

l. posse apparea quota, quanta in re- a nobis connitum lantentiis vis insit,ac robur fiat unicuique notum: paucis operaepretium duxi iuxta Aristotelis mentem, philolosophi- eamq; aliorram vertitatem, in, de generatione dc corruptione, libris eas ipsas expendere, atquὰ tueri. Altius quamobrem nunc

captas exordium, quid Naturalis sit philosophia ad quam discep- tatio reduςitur uniuersa ostςatam in primis Naturalis ergo nido.

philosophia,

13쪽

EXERCITATIONUM

losophia,cum sitscientiassis ecim naturariunt,sive tarpossim,

inIrimis videndum,quorum corporum sit scientia: id quod cum inition definitionis explansio ',teri non liceat; hinc est, cur ' Pu si particularum mnium, qindefinitione asseruant, presens nostra P surdiq- ' o Pi miraq; fuit,paturale p-ς scientiam specierum naturalium,sive coriorum itiam genus,ut anpar et minisestum,6 est scientiariam disserentia ut constaret,n5 occultaM et contipetur sub seqqentibus,genus,pareiculis;quarum in appellatione, rerum omnium naturalium principia, atq; affectio- is SMibs, nes,&generic ,& specifice cosiderata,accedunt.Corporum vide riamaturalis. licet simplicium,copositoriim,imperfectorum, persectorum, in . Fhimatorum,& animatorum,ex quorum c nisione Naturalisinis

ni χphia; ea porro lego, scientia nuncupata, qua ad sciariti entie nomen,Aquam ad genus, ysica, Methaphysic ac Mathe-:rio xiiii t matica t&ecies reducunturiCur autem non sit sapientia,prude- in Ri 'tia, ars,vel intellectus,patebit imposterum . discrimen nunc ait

dentes allati generis;*ximus,naturalem philosophiam esse scimilat i tiam specierum naturaliu,siue corporum; disseretia, ut appareretiq*rhi tis phisicis,a Methaphisica,necnon a Mathematica;vbi.n.naturalium 2 illi. . accidetium lase est scientia, & accidelium,3t eorporum illa ; sim- est,copositorunt,imperfectorum,persectiorum, G in 'imax rum, Nanimatorum, de u 'cius omni . : ii merin omnies absoluta ab Aristoteli in natur*i ua vira philoso- Mamilia D, i ua signatur,octrino Mus sepiectum non turaleios psic οὐ corpus,in uniuersum consideratum thiace' Nδturali in lo-' sophia , nuncupata a Graecis, per naturalis corporis con-ssiderationem quicquid alij dicax a Mathematica differat, Methaphysica. Verum his,tanqua notta dimissis,quo Naturalis Phi-aosophia sit silentia,S: quot esu partes,& ad quam,aduersantim reducantur assertiones perpendamus. Ad liqc,N quo ad primum, Naturalem Philosopluam essescientiam,&hanc speculativam,I --dd patescit; iquod cum si habitus intellectus, te hic cum cilciniis Nacquisitus.ipsarum conclusionum nulli dubium est essestetiam, unamq; habitus speculatiui intellectus, speciem; quet cum per de- moestiationem Macquisit ,scienxia nuncupatur: obitus M. in tellectus, cum acquiri possit cum discursu,vel sine discursu, & hicould si sesen. Iesse possit de coclusionibus tantum,vel de conclusionibus,& prim i . cipilis; sequitur ut si sit de conclusionibus tantum cientia oriatur,qiis firmus aerius euidens conchasionum, per demonstratio'nem acquisitus est licabitus: si vero de coclusionibus,, principiis, sapientu quid sapientiasroficiscatur, q similliar habitus existens intellectus. eminentissma principiorum , q*ε circa rea)diuinas versanturis

extat Mosi phia

naturalis si scientia.

14쪽

in extat cognitio. Quod si habitus intellectus acquiratur sine dia scursu, altera bincemuit ipsius species , que intellectus proprici vitellectus dicitur,& indemonstrabilium , atq; primorum principiorum est habitus; atq; hae , intellectualis habitus speculatiui sunt species, scientia inquam, Sapientia, α Intellectus: inter quas, Naturalis philosophia cum non sit intellectus non enim insurgit ex inde- monstrabilium principiorum cognitione non sapientia , quia circa res non versatur diuinas; quare erit c ut dictum est θ scienta , .' tia, specierum scilicet naturalium, siue corporum, eorumq; aia sectionum, per suas conclusiones , & causas acquisita. quando ipsemet Aristotelis testimonio, primo posteriorum secundo; scitati defin.

ιων το πιο μα- Scire stilist arbitramur unumquodquὸ simplici 'ris, sed non sophistico modo, qui ess secundum accidens, cum cautam exsimamus cognoscere, propier quam res en . Naturalis igitur philosophia est scientia,& habitus est intellectus speculativi, cum. & per causas , & circa necessaria , non contingentia acquiratur, atq; 'ersetur. Nam ea ratione, prudentia, di ars sunt aliar duae Prudentia, se species habitus intellectus,sed practici; qua, prudentiacirca agi- C Oilia versatur,ec contingentia', quae homini mala suturasunt. , Vel tabix in- -hona unde retiam uinagivilium a nobis iu citur ratio Arseirea factibilia cuncta, non solom futura uti prudentia) sed αpr sentia reperitur, unde rerum factibilium ratio nuncupatur. Atq;his, hunc in modum , pro illustranda dicendorum nostro rum veritate , constitutis, cum satis super l; constet, Naturalem philosophiam quam tantopeia aflactamus P essestientiam; quot eius sint partes,ex subiecti emod erat naturalecorpus P contem- Naturalia diliseplatione, venemur. Naturale igitur corpus, in gen re conside- losephic parratum, tum iuxta ipsius principia, materiam formam Moi pri- D uationem, quadruplex itidem genus causaturii, materiam': f mam, efficientem, ac finem in duobus primis physicorum libris , suos iure merito πεοι αρχων, idest depriἡcipijsdictitat Grici tum iuxta eiusdem assectiones,motum, teinpui, vacuum , locum, , .

infinitum, dec. in Ex posterioribus ut discurrenti patebit utilin ' esse possit simpllax, vel compositum , Simplici, habemus costnitionem in libris de Coelo; in primo, in quo a itur de eiantia Coe- li; in secundo ubi de proprietatibus; in tertio:&'m quarto , in 'diu tib de quibus, elementorum mundanam hanc molem , constituentiuin signatur tractatio: Compositi veto I in libris de teneratione '' ac corruptione , & reliquis.sementibus; in his quidem specifice, in illis autem genetic Pet Compositum nam ; cor sy, siue quentibus.

15쪽

ia t

elini, cum sit persectum . vel imperse iis, vitiusq; contemplatio I sub naturalem cadit philosophiam pimperfecti sub discussum librorum , qui Metheorologici nuncupantur, perietaei sub quattvin .eorundem; quod quidem mixtum , cum esset ossit omogenauit,l ne quibus dis & in antinatum in genere q, c side etur,ec sp*cie .: Tractatur dei iciat Arist, in mixto composit omogeneo inaniniato in eodem, in specie Vero, etherogeneo, &animato.&in decem de Histor ia animalium,ide' ' qualube de partibus ςorundem, Scum dei incessu si& tribus de anima : quinq; paruorum naturalium , uno de motu animesivm I, i quinq; de generatione animalium ; uno de Iiis longitudine, F. 3 breuitate,altero de iuuentute, M senectute,alio de morte, sespi- F

il 5 ratione,&uuinq; devium de plantis, qu0s ophrastus ab hi. ri In quibus sane omnibus libris, a decem scilicet de Historia an ' malium, usq; ad libros de plantis principia iacta lux materialia, ct formalia mixti animati corporis , affectioneri; perpenduntur eiusdem in uniuersis: principia quidem, di primum materialia,in libris de partibus animalium, di in libro geincessu ; formali in tribus de animasaffectiones vero in sequentibus: deo uticum totaphi. ' naturalis philosophia, his Ompibus asseruetur in libris; et ara iQophiae par . tes,quae sequuntur ex xiterint, pruna, qui remm omnium natura- - ilium in genere,quatenus cadunt sub naturalaic pus uniuersalit r Grata musider/tu principi Gyi R . . unda,'μη e singuli ta dem nobis in gr/tiam simplici wrpori proponit in speciς, qu ---. Ie coelum,& elementa. Tertia, quae compositorum eadem assiguae in generritam.sin mixtorum imperis rum gratiam,quam per

16쪽

- cum de mixtione,disserentes in 3 i. q. q.& infra,de augumenta- . tione vero a.& al bi:de his omnib agendum proponat philoso- Aytiiones aut plius.' inquitman finitio dictorum librorum; Degeneratione aut , xε0 m Ap est corruptione eodium, qua natura generantur,' πμmpuntμη , sim eum ii quis litὸr Domnibus mos diuidendum , O rationes eorum determinam Philoso. asso,, dum, amplius aut)m de alteratione augumentatione , quid utrumq; runtur in lil

,, sit , Adeo ut j de his, cum disserendum proponat Peripa- g Π teticorum princeps , in de generatione, & corruptione libris, 'ac de eisdem. sermonem instituant Apologis Doctores is nostri P sincipartes, Aristis explanare consilium . & eorum, iis philo-d . sophica trutiria librare assertiones et qua propiar, ut eo dem.na -- , . . tresdrueniat, quo propositum est, quid Philosophus sentiat pri- , fatis in libris, ad tertium naturalis philosophis partem redactis quid in Apologia, aduersarius, aperire tentandum.

iectatur; uxe t hi quὀUt docere principia, O assectiones mixti naturaeis coisoris seorum libroram sub-inen tu ;l quid mixtum sit natu alecorpus definitur I quae esus sint principia inor: decernitur: elamentorum; signata poci hecessitatisrausa, ipsor- ex Gal imm

i V M M I priceptoris,ac peripateticassectae principis . Aristotelis, ijs in libris, quos de generatione, & co ruptione ipscripsit, quosvὸ in tertia naturalis phil sophiae, locauimus sede, illud sempEr fuisse institutum sprincipia.satq; affectiones mixti naturalis cor-- pyris eorum librorum subiecti proponem , de indagare; vel phil'sopb.i Dinc satis potest patere ir quod cum eadem, in libris de Coeloot g Nundo fgharis,ingratiam simplici ; rationi Monstulaneum re, iit erat, ut mixti ostenderet in: sequentibus . prόponens fiamq; sibi C : philosophns, ordinem insectari,qui a genere procedit ad specten ordo, qui o FI 'c tractatus'; de speciebus. mixti huius naturalis dorporisb; de seruatur ab Aipsismet mixto corpore, ut generabisi, &cotruptibili. alterabilis adhuc vittae dicamus γ 8 uuumetabili in genere debebat prius

orationemconstare; indὰ vero eiusAEniuersas qua plures sunt , rimarr, atq; perpendere. Id quina cum in libri tione, csirruptioni bsoluat philosophus mixtu naturalaeὀL

. philos. natur. Ius

Ims,erimni librorum esse subiectum, manifeste, & citra omnium α'i.'ux, Tntrouersiam, consequeturi lammenimueroquiomitius belle dictortiri l-: id fieri poterat,absq; tractatione,principiorum ipsus, necnon ase brorem. secto tam eiusdemihinc .s quod tale ebrum librotum fecit 4 B exordium.

17쪽

verba inter praeram ι

Iatellectus verborum Aristotelis . Subiectum librorum de

Naturalis inbaeti corporis ,

desinitio .

simplex eor pus , simplicembri morum

terum omniu

ordium. γενεσεως, καὶ φθορας γινομπων, Aηαὰ σειρομώνων , ομοιως κατα πάνrων , meis τε ἀιτιας διαιρετέον, καὶ τὼς et zων. &e. hoc est. De generatione autem, corruptionς, eorum,quae natura generantur,& corrumpuntur, similiter de omnibus,&causas diuidendum, & rationes eorum determinandum: Vbi boni quicumq; interprεtes,causarum no-: mine,intelligentes principia,ix nominegenerationis, corruptio . ni ,augumentationis,alterationis,&c. assectiones ut nomine eo-irum , quae generantur, & corrumpuntur, corpus ipsum naturesemixrum,P generationem,corruptionem, alterationem, & augu- , mentationem aptum est pati: nulli dubium,quod, mixtum naturale corpus,eorum librorum,ae tertit, naturalis philosophil par- Blis, erit subiectum : Hoc igitur quic hunc sit, philosophandum. No itaq; recedetes , a vers philosophiae praeceptis,asserimus mixtum naturale corpus illud ede,quod plura tus in se habet principia,& per consequens, plures mouentes naturas: primum, hiit dictum,ut costaret mixtum corpus,non soIum habere motumlocalem,sed alterationis,augumetationis,ac reliquas omnes quas inferius proponemus species; dictum fuit secundum, ad differentiam simplicis; cuius siriplex tantismest motus; &plures non

extant mouentes naturae: de licEe animal pquodmixtum naturale est, unicum tantum sui motus habeat principium, id, non vi Cmixtum est,obtinet,sed ut animatum: ratione enim,qua animal. . imixtum est,pl ures habet mouentes naturas, suiq; motus ad gen rationem , corruptionem, alterationem, & augumentationem, principia . conflatum namq; ex elementis , & ratione qualitatum alterativarum,calidi,humidi,frigidi, sicci,&motiuarum, grauis, de leuis; varias,atq; diuersas ab igne, re, aqua,ac terra, mouentes habet naturas,ex diuersisq; conflatum est motus specinus .auum; sit etvr aquae pugnax , vapor himidus omnes CL ncreat, Odiscors concordia Drtibus apta emebat ouidius. Cceterum quales, ae quot in mixto naturali Dcorpore mouentes existant naturae, patebit inserius: subiectumn Inunc librorum degeneratione,atq; corruptione, quid sit, & quale sit, cum innotescat; qus eius sint principia comni posthabita γορ-χα quaeramus . Obiter igitur uniuersa tractantes, decernimie, nedum quaecumq; inmundo sunt, exelementis c quae N a Gucis dicuntur esseeonsita;proindeqpelementa, mixti cuiusq; esse principia, sed mundum ipsum: diuersa licet ratione: ubi enim Mundus factus est integer, ex elementis prout grauibus, & leuibus idi mixtum omne factum est, ex elementis, ve

calidis, humidis, frigidis, siccis: at hanc ipsam veritatem nulli rectὸ

18쪽

crem Eila sophantiumrinotantes. euncta elementarem sapere

naturas' fuere textati: & Aristoteles, videns ex elementis composita omnia proficisci: triplicem in principio, secundi de partiabus animal sum,rerum oninium assignans corneositionem,prima primeaes chnsistula: ae ex clementis , ab antiquioribus vocatis igne,

positio est elenien

ubitemperium sumpsere, humorq;, calorq; . Ii ichncipumi, est his ortantvir cunBa duobus. DelicitEr cscinit, humido .s adnexo cum frigido; iae calido eum p sicco. Et porro elementorum usum volentes perquirere, duplicena ob c 'm, a Deo optimo maximo de quo scriptum est ' er , m usq; aliqμis, ' eleinenta , creata esse comperimus ir prima causa est, ut idundus integraretur , per propriam eorum naturam; nim ' Geationis ea . Harie Deus, Erlitem melior natura diremit.' aea dupleae, α cantauit idem: secunda, ut mixta omnia, ex eiciendi reportarent 'originem . Mundus enim quem κοσμιον, &-, ii . lustris , ac Reuerraidissi Varinus Phauorinus,Nucerinus Epist. r. pus, Affinis, MIer Avuncillus enim extiterat Phaubrini parea-

ritimap4pedit,solidums coercuit orbem. N sidus e costitutus.Sed quo nξ iam tedit hic stylust Ad philoso- N phia itaq; reuocates . Cocludendu, vex eo quia, duo qualitatsi Duplex qua- .senera indita silete elementis, motivum unum,alterativum alte- liratum genuarum,& mundus iactus est integer, di mixta uniuersa in ςo cisnteἡ-ta,suam eportaruntessentiam mainobrem agens Arist.de ele ' ' ' mentis, iuxti primum qualitatum genus, in libris de Coelo , α Mundo ; agit de eisdem, in, de generatione, & corruptione libri iis iuxta secundum; quo in loco explanantes doctissimi viri, quid . , & qii, Arist.Voluerit in desinitione, naturalis mixti corporis, per mo- Momine ag uentes naturas; cum decreuerint,intelligenda esse elementa: bse firmissitne remane lecernenda esse, mixti cuiusqi naturalis c. B a Poris

19쪽

sola olemeta pi is principia: cun re vera,elemeta sint,quae plures, atq; diuer- Ah huentes habent naturas,& varia inter se motionum g re, inbuendi, nera per ip - ero, mi torum genus Inruersum, quod calidum. frisidum, humidum &sccum,gr u stem,ac leue,&seFeseme tis uexistit, elementa. ergo, mixti carusci natu cum, fide principia 'de his, clia eredum,quisa itaq; d nomen; compe-i

Elementi in 'rimus,ex Gal.corn. lib.de natura hi mana, elementi nomen auu

siue dici,de at ijs, uam ipsis, nobis yqcatis elementis, simplici-

mentis vom- etiam Arist. definiens elementum insiliis. 3. Methaph, ε. per quid diuisihile sp e,in alia speciem,visus eci elementi humen,communi, ipsimet materiei primae, .. J tum quatu simplicibus corporibus, demessiis etiam nuncupa. tis. illud .n. cum 'σόpr' dicatur elementum,quod maxime pri-H-εxu e mum,& simplicissilinum est, citiusmodi materia prima,&sorma, u ,i. materia clicet m ivi proprie elemetum dicatur mixiti na- . turalis corp'tia immςyi atum non extati incipium ; nec Plures

r 'IMquuta c-stumue Iberit elementum: Sunt enim c. q.. elementa, respectu rerum combosi Aru', corpora sim icia, ex . quibus id quod compositus esUprinio constituitur: Minima rei portio dicitur elementum: quoniam cum adipsum per Meritum est,nullam sectionem a simittit . Simpliciacorpora, Heφ nta dicuntur,quia simplici qualitate sunt praeciita,nec quicqv m praeter propriam,de simplicem formam, habent admixtum: in elementi, per Gal.est definitio,i qua doctissimus a. Coeli 31 non re- Elamenii des cedens Philosophus. sit c dixitP elementum, illud corporum, in quod alia corpora diuiduntur , quod inest potentia, aut actu , hoc enim ut modo ambiguum est i Ecce, ubi Galenus elementum definiuit, per minimam rei portionem, Aristot. destrituit per illud corp D- riam, in quod alia diuiduntur ; iam vero,quid ha csqnt, nisi minim id hi H marei, quam constituit portio e Sed alias a philosopli' alia x sa.Aζοῦ issa e planantes particulas . Magnus Com. I 2.Methaph .cOm.2O.do potentia . cens,quid sibi voluerit Arist. per inesse actu,& per i qesse potentia, aperte ostendit, quod elementa rerum existentium in actu, quae-

da sunt in actu,& quaedam in potentia, ista inquit ) esset dicu* ,, tur iis actu,quae dissoluto composito, remahunt in actu, yt-

Arist

20쪽

to mixto,dicuntur remani re quatuor limplicia corporari ill aro elementa dicuntur in potentia, quq corrupto etiam,& dissol uto composito, non remanent actu, ab inuicem separata; sed sic se habent, sicut sunt elemeta,ex quibus componuntur corpora plicia,matem videlicet,& forma. Atq; his, hunc in modum con stitutis; cum eadem sit definitio nostri Galςni, cum illi Axist. dicamus id tantum discriminis intercedere,quod Gal.elementum, via compositionis definiuit, Arist.autem via resolutionis quo e dem modo, definiens ipsamprimam materiam. Elementum ci civit 7. Methap. com. vlt. est id, in quod diuiditur inexistens, vein matellam. Verum properemus ad alia.

Gal. & Arist. des eadem.

uon 6' Elimentapris pia sint, mixti naturalis culusq; corporis, per quatuor primarias , ae sibi oppositas qualitates; quarum a signata essentia: cur prima dicantur: mi quatuor numeroAlia activa ut calid itas, frigiditas ) ali/passiua ut humiditas,

VOD igitur, elementa vi quator prima simplicia corpora, sub his asseruantur 9 mixti cuiusq; naturalis corporis,extent principia quidue elementa, ud c i xi eligos philosopluae, ac uindicin, si ni j superior iam e satis in .sfrauit oratio: qua dinstitutum eroseque . stes, quomodo id principij munus, et menta ab sol uant,phil OQ- i a . . phandum. Ab Aristotele igitur non dilcedetes: edocens hic summus philosophus a. de partib' animal. cap. I. triplicem rerum na- Τriplex reruturalium,atq; mixtorum, esse copositionem, aperte visus est edo- ο'cere, quomodo eorundem elementa Per alterativas existant principia qualitates .is ποιοῦ ω α, ἄν-Θ μη sic Γῆν κα αενων. - νων ς ινει- .

ῶρήAu , καὶ προτερον hoc est, Tribus stitur exissentibus compo tis-H nibus, pinia natui poten ea, quae ex dictis, a quibuslam elementis confici tur , ueluti terra, aere, aqua, igne; sed melius fortassὸ φ dicere, ex horum uirtutibus his non omnibus, sed ut in alijs libris pritis en dictum: clarissime ostendit, per eorum virtutes,seu quaIitates, sed non omisnes , id principii munus elementa absoluere : proponens vero paulo infra, qugnam sint eiusmodi qualitates, ita inquit. Humi-a ditas, siccitas, caliditas, O frigiditas, materia sunt corporum eomposito σε ri , ceterae aut)m disserentia eas siequuntur, uigrauitas, leuitas, densiitas, raritas, asperitas: lenitas, O reliqua id genus praedictori corporum assectiones . atq; huc usque Philosophus , qui dicens propria lingua,