De mandatis principvm, sev De officio eorum, qui in provincias cum imperio mittuntur. By Carolus Emmanuel Vizzanius

11쪽

CAROLI EMMANUELIS IZZANII

Bononiensiis, Sacrae Consistor Auli Advocati,

DE MANDATIS

De officio eorum, qui in Provincias

cum imperi mittuntur.A D

ALEXANDRUM VII,

'SSVS

AMSTE LAEDA MI,

EX Typograph o JOANNIS BLAEI

12쪽

CICERO Epist. I, ad in Fratrem.

Ac mihi quidem identis huc omnia es referenda ab iis qui prasunt aliis, ut ii, qui corum in imperio erunt, sint quam beati fimi.

13쪽

EMANDATIS PRINCIPUM,

ALEXANDRUM VII,

Am Iurisprudentia par

quae de univer Civitatis statu praecepta continet , Vocaturque his Publicum, tantum praestare

arbitror alteri illi, quae in prospiciendis singulorum civium commodis occupata Privati juris vocabulo censetur;Mantum Iurisprudentia ipsa super caeteras humanas artesi facultates excellit Ut enim non ita frequens ejus usus, nec pass

14쪽

bernantis effgiem , in ipsa stirpe generi mortalium ingenitam , facit quippe niihil humile in Republica, nihilque

vulgare contrectat, sed in ea altissima quaeque suis consiliis, atque institutis formanda suscepit ac moderanda; quandoquidem in conservanda Religione,

ceremoniis , magistratuum ossicio constituendo , Imperi armis reliquisque Opibus muniendo , suum studium in dustriamque consumit. Quod quidem legislatori sapientissimo Iustiniano mi nime obscurum fuisse vel inde perspicuum est , quod ex duodecim libris Principalium Constitutionum, quibus universum jus Civile pertractat, relici is pro re Privata octo mediis , primum ac tres extremos iis legibus attribuit, quae

15쪽

ctant: quasi bonus Imperator miores quasque copias in fronte, subsidiis locavit, eandemque materiam ut plurimum earum Constitutionum

esse voluit, quas post absolutum juris Civilis opus cum edidisset, Novellas appellavit. Cum itaque ego , ---

TISSIME PATER , non inutilem Rei

publicae civem esse me ab ineunte aetate vehemente Optassem, quippe meo

unius commodo nequaquam me a

tum intelligebam , postquam a Phi

losophiae curriculis, cui in Bononien- si Patavina Academiis profitendae primo ingenii mei impetus addixeram, domesticae me rationes 3 vitae inter negotiorum fluctus agitandae necessitas avertit, hanc ipsam uris Civilis, cui me deinde applicui partem , intentior Cura cognoscendam mihi proposui; neque otium , quod ab amicorum temporibus datur, duc insumendum exi-Aci stimavi,

16쪽

stimavi non sine aliqua spe , quandoque futurum, ut industria vigiliarum que mearum fructus aliquis haud ineptus ad posteros prodiret, quo justa

Commentaria,ad quatuor quos dixi Codicis Iustiniane libros, hoc est Ius Publicum universum , comprehenderentur. Initium autem a titulo de emandatis Trincipum, qui est decimus quintus libri primi, inter Novellas decimus septimus, capere decrevi quod eam materiam scitu dignissimam tracta

tvi P jucundissimam intelligerem,

iis quippe quae rationem explicat, qua proίλ- V ista in serentur, ut inde quid a io opus esset accipiant, qui in eas cum imperio mittuntur;hoc est Reipublicae bene foris gerendae praecepta calleant, lamplectantur:

in qua quidem Civilis scientiae parte, qui

reet suo muneri respondent, e ma

jore laude digni sunt, quam qui id ipsum domi faciunt quo est praestantius excelsiusque in alios, quam in senae imperium

17쪽

O. perium exercere. Quemadmodum autem Romanae provinciae post homines natos amplissimae florentissimaeque fuere, ita necesse est ea praecepta institutaque,quibus habitae administratae sunt, Ul- ιὸl. cherrima sapientissimaque fuisses; UO- . . I. rum beneficium est,propagatum per universum terrarum orbem Imperium, tanta cum devictarum gentium felicitate,ut

pleraeque Populo Roman servire,quam aliis imperare maluissent. In hoc igitur stadio,BEAT 1ssi ME PATER Jub auspiciis tuis currenti mihi,&, si Deus coepti annuerit, diu cursur , ut ea AEU e ergarem litterariam universam benignitate,

faVeas rogo . Meque libenter audias

de priscis Imperatoribus, per hujusmodi

Mandata felicitati publicae consulentibus , cum posteritate loquentem Faxit Deus Optimus Maximus ut diu regnes; ita enim in uberrima rerum Te gestarum segetes, Ecclesiarum .Provincia

rum praesidibus licebit egregia illa he

roicae

18쪽

roica virtutis exempla legere, quorum tenues reliquias , haec, quae nunc supersunt priscorum Principum Mandata,nO-

bis xhibent Omo imposterum sola ALEXANDR VII vita moresque pro

misa Mandati erunt, ut Vere liceat ad Dtharam elegantissimi Poetarum canere, 7 sit zmutes, secundaque oreat ata , Ingeniis patuit campus, certu que merenti Stat favor ornatur propriis indu ria donis. Surgite pila, quas obruit ambitus, artes e

i lii licet inίidia mulsius dum pro sticis

19쪽

PRO LEGO ME NAAD RUBRICAM

MANDATIS PRINCIPUM .

I. Oma ab initio nulla leges. III. Prator Vrbanus Roma in iitutus. IV Deinflepra torpere rιnus. v. Praetores usque ad decem is octo creati. VI. Pratorum edicta is num. I.

VII. Rerula cancellariam instar edim era toria, per mortem Ponti cis expirant. VIII. Euii tum perpetuum, ejus exemplo Co/ὸ Iu linianaus ordinatus. IX. Cisitates libera issociae Populi Romam propriojure regebantur. X. Ediola alia translatitia, alia nova.

XI. Peculiare quoddam jus r. sidibus ipsis

statutum.

XII Sub Augusto mutata ratio Reip. gerenda. XIII. Magistratus aseo is a Senati, regendis protinciis pr/positi. XIV. Hi omnes inde a solo Princidi electi. XV. Diυ i Imperii in Orientale iccidentale o utriusque inde in arias dioece-ses Protincias. XVI. Manaatorum Principis Augustus priamus auctor. XVII. Hac in e is a cateris Principibus tradita uiseratibus. XVIII. A r. idibus in Auditorto consis...iabantur is editiis in erebantur. XIX. uammaxime obsiermabantur. X. Inter insignia Magistratus collocabantur. XXI. Tempus omnia immutat. XXII. Mandatorum usus a Iusiniano,

vocatur.

XXIII. Novella octaυa,is decimaseptima editis, is auctoritas.

XXIV. Approbatio jusd; facta per

Pium T. XXV. μυelia decimasieptima θn sis. XXVI. Mandata Principum in cisitatibus Proυincia eduntur, is Mintratibus dantur una cum codicillis. XXVII. Autoris intentio. XXVIII. Graci textus in Novellis aucto

ritas.

XXIX. Titulus Codicis de Mandalis Principum. XXX. Ejus argumentum.

Nitio rerum suarum,& quoad regum in ditio-Lne fuit , nullis, aut admodum paucis populus Romanus legibus est usus rudi quippe malarum artium per ea tempora multitudini temperandae ipsa udicantium arbitria satis erant: Halicarnas hisor lib. o. Tacit annal. lib. 3. Post Reges exactosi libertatem institutam consules aliique annui magistratus una cum caeteris Reipublicae partibus, juris quo que dicundi potestatem accepere , ducemque naturalem ra- tionem

20쪽

, PRO LEGOMEN A.

tionem potius & mores patrios, quam quicquam litteris tr ditum in controversiis definiendis exercendisque judiciis sequebantur , praeter pauca quaedam libris Pontificum a Nu ma comprehensa S si quae a Tullo. Anco, maximeque Servio Tullio ad cives in ossicio continendos, celicita tem publicam augendam reperta sunt, vel deinde populusi L firmandae adversus Patrum opes concordiae paravit : donec accito per Decemviros quicquid usquam gentium conservandae civili societati idoneum ea tempestate ferebatur, duo decim tabula conscriptae, imperiumque civitatis univer sum ab hominibus ad leges translatum est Tacit annali&3, cap. 26. eaque ratione non libertatis modo, cui inter vincia la legum receptus unicus est, sed etiam potentiae, quae immensa incrementa captura mox crat, praeclara fundamenta

jacta sunt; nec idcirco ferendarum legum usus intermissus cst umquam, qua multae postea variaequi prout varia fuere Reipublica tempora, a senatu, plebeque, populo universo conditae, auctorum suorum, id est corum magistratuum ad quorum interrogationem perfercbantur , vocabula praetu a V lere. Neque tamen post condita jura nihil Consulibus, in quo sua potestate uterentur , relictum est; namque scripta

num hujusmodi legum custodes quod ustissimum imperii

genus habetur esse coepere; quia post pr0latos interim agri fines, longinquioribus bellis admin1strandis distineri so liti gerendae domi Reipublicae satis plerumque otii non habebant, Praetorem institui placuit, qui loco Consulum judiciis praeci Et, quique ob necessariam in Urbe moram Vrba nus adpellaretur intermisiimque ea occasione credibile est Praefectos Vrbi constituendi morem , antea quippe ad tem

pus propter regum aut consulum ab sentiam creabantur. Tacit annal. lib. 6, c. i. nec nisi sub Augusto reductum IV. cumque ne Praetor quidem Urbanus stillacerct, propter af

suentem auctu imperii peregrinorum copiam, cui sive inter