Richardi Dinothi Normanni Constantinatis De rebus et factis memorabilibus loci communes historici

141쪽

LIAE EAE II.

AEgyptum usque potitus est Cambyses E NICEPH. syptum adjecit. Darius, Mnemon Ba FUNC .ctrianos, Caspios,&quosdam Indiae popu HALYC.los subjecere. Longi manus pacis & quie lib. uti studiosus florentissimum imperium reddidit. Sed ut varia rerum vices sunt, haec mo Eusa anarchia, ut maxima gloria, pace bello flo iuila buruit,ita graveScalamitates experta est Cy HALY crus illius conditor pugnans contra Massa igetas occisus est,ejusque exercitus ad inter Hasto D necionem deletus Cambyses adversus M lis thiopes4 Arabes ducens exercitum, maxi. mam ejus partem amisit marius contra

Scythas expeditione sumpta octoginta millibus 8 suis desideratis trepid refugere actus est Graecos adortus in Marathoniis campis ducenta millia amisit. Infoelicio ad,

huc erxes fuit cum enim innumeras c

pias in Graeciam traduxisset, duobus,rsiis improsper gestis cum paucis in pacatum Rosrediit. Ultimus rex Darius ter cum Alexan libri dro praelio congressus, quinquies decies Q. Cu Rricentenis millibus amissis, a Besso Bactriano lib.8. rum pr fecto trucidatus,vitam cum monarachia perdidit: Mita omnis Persarum gaZa ex multis nationibus bello quaesita, Ma variis

regibus collecta victori Alexandro prodito profuso adolescenti cestit, Hinsi, gnis eorum gloria penitus

concidit.

142쪽

OMNII LEXANDER Macedo tertia in narchie author instaurator, ret

iam, quae acerrimos patris con Q VRν -- tu, M totius orientis vite egregul/RRI' sustinuehit sibi dicto obedientem esse illino H6Lὲς y bEho it Persarum imperium longo pQ My -filissimum tribus memorabilibus praehis

μ' Gicto sibi adjunxit. Imperii amplitudin*

omnes quotquot ante fuerant polias, Mrespubl.superavit. ArabaSenim indiamque, uua terrarum ultimus finis Rubrum mare amplectitur,victricibus armis peragravit.la

Europa versus septentriones ad ulteriorem Thraci m usque imperium promovit. In Africa ejus potentia cognita ea parte, uua AEgypto est contermina. Hanc laudem caeteris victoribus praeripuit, quod fulgura eoruscant similis, hinc inde discurrenti celeri victoriarum cursu populos annum

ros sibi subjecerit, qui prius ejus arma senoso serunt, quam iam in audierunt prius M ue devictos se esse cognoverunt, quam a d AP P in sensonem parandam consultare potuerint. prραmM t Tam magnum etenim imperium per duo- 4m Heim annos x septem menses tant acquisium, intra tam exigui temporis spacrum

tanta hominu multitudo, quam secum d cebat,armis instructa in summa omnium retarum tranquillitate satis habuisset, tot regio es4 regna peragrare tantam undiq; pΠ:

143쪽

dam congessit, ut ad solas Persicas manubi as exportadas decies mille mulorum iugis, ω quinquies mille camelis opus fuerit ita

Macedonum nomen paucis antea nationi ZONAMbus cognitum apud omnes orbis partes glianu tom. Lxiorum&illiistre reddidit. Sed illa singularis, eximia scelicitas non tu duravit. Cum enim nulli imitabilem gra

dum Alexandri principatus attigisset bre ' 'm multos dominatus divulsus, invarias '

p/rtes distractus est quod in duodecimano'e' 'nis gloriose foeliciter partum erat in qua M'tuordecim miser fuit dilaniatum. In quatuor autem partes magnu illud imperium divisum est Seleucus Syriae rex fac' us,Pto FUNC.lstnia usuΕgypti, Antigonus Asiae minoris, incison. Cassander Macedoniae Graeciae Crud ti bella inter hos reges gesta propter mi Liviae enarchiam, quam quisque ambiebat Ilorum, a potentia continuis bellis attrita,tandem RoNAL 1 manorum armis cessit. Ita qui orientalibus , i

populis tormidabiles fuerant, oeeidentali bus praeda. ludibrio fuεre .

ἡ stox p uperrimi status fundata II vii Deus per reges e consules diu

provectum postquam in Asia,Europa Africa rerum potitum est ad unum, qui imperatoris nomen desumpsit dela

144쪽

ta omnis potestas. Non ad tempus autem Romanorum gloria emicuit, sicut Macedorum num neque in terra tantum floruit,sicut La esstri Eq, edaemonum neque in mari, sicut Atheni ensium neque sero incoepit, ut Persarum, sed a primo urbis exordio visa est fortuna Romanis aspirare, quae sensim per gradus accrestens tandem ad sublime fastigium eos evexit adeo sua dignitate contentos, ut nihil majus optarent. Tanta si quidem Romani imperii amplitudo fuit,ut ejus limites ulterius proferre ipsos imperatores pigue rit. Ad imperatorem enim Adrianum missi eum potestate nonnullarum gentium lega ti, ut suos populo Romanorum potestati submitterent, admissi non HEre, quod Romani sua interesse non putarent, feris&In- opibus populis imperare Decem autem re se gna amplissima Romana monarchia coma

Ilesta est quae multa alia minora in se conti- nebant . ea fuere Africa, AEgyptus, Syria, ςh ' a. Gexeta Illyrium,Italia,Gallia, Hispani , Britannia. Robustac bellicosas nationes AVO quaquaversum dilatabatur imperium sem

init . - ei invenit quas foeliciter licet non sine Mbore)perdomuit Sub regibus, qui per annos ducentos quadraginta tres regnarunt, frequentesac insignes victoriae de ferocibus populis Sabinis,Vejentibus,Volscis, aquis reportatae sed imperii fines non longe pro moti Cum enim creati sunt consules, Ilae

Adhuc ubi plurimum ad quindecim millias

145쪽

ria ab Urbe possidebant Romani Sub conssulibus Italia trans Padu in usque occupata Sβη TV est, Africa subacta, Hispania, Gallia Bri

tannia tributariae factae Illyrici, Istri, Libur ni, Dalmatae, Macedones, Dardani, Moesi. Thraces, Asia, Pontus, minor Armenia, Imdaea, Syria, Cilicia. Sub imperatoribus pes Mesopotamia, Arabia,AEgyptus Tam APPIA.foeliciter bella gessἡre, ut in omnibus mun se tabc di partibus trophaea erexerint, tam longἡ O EPH. lateque imperarunt, ut ad orientem Eu is ML DL phrates Caucasus ad septetrionem Ister: an occidente Gades. ad meridiem ulterior APP. l. Libya limites imperii fuerint. Tria maxima ruit 1. bella imperium Africae, Asiae, Europae maxima ex parte tradiderunt, Punicum. Mi LIv.M. thridaticu Gallicum. Nullum majus nec liba periculosius bellum a Romanis unqua gestum,quam Punicum, quod bis utrisq; lassis antermissum, bisque ex animi ferocia instauratum,tande Romani victores celeberrima. amplissimam cantiquissimam urbem Cars thaginem funditus deleverunti, ex usu victoriae totam Libyam imperio adjecἡre.Mithridaticum ab occidente ad fluvium Eu, phratem imperium produxit Bythinios, Cappadoces de Euxini ponti accolas, Pas diam Cariam Ioniam, veterani Greciam mhrid

tae Gallis octies victoriam reportarunt lis

Furius Camillus,semel postea Quintus Imp.

146쪽

tto DE REB. NATURA L.

quarto C. Sulpitius dictator quin o Popistius:sexto Camillus prioris filius: septimo P. . Amylius:ultima majorque victoria DC oAPPi AN Iulio Caesare peracta. quidem supra uu in celi deingenta millia ferocissimorum viroru per

decem fer annos, quibus Gallicum administravit bellum contra eum arma sumpse runt. In eo bello centuin viroru millia capta sunt,totidem in acie cecidere. Haec victoria Britanniam Germaniam aperuit,& Alpi-ORO nas gentes maxima ex parte subegit Paulatim quidem crescendo imperium suum Romani dilatarunt,3c bella ex bellis serendo,ui. ctorias ac triuimphos cumularui. Cum Saninitibus enim,Volscisac Equis aliisq; Italiae populis, Poenisac Armeniis diutina 8 peri-D OLYB. culosa bella gesserunt,priusquam de illis plevb.a victoriam reportarint, ea nihilominus gloriae parte non fraudati sunt,quiceleritate victoriae paratur Exiguo etenim temporis spacio maxima bella foeliciter confecἡre. 3chaud magno negocio maximas nationes

sibi subjecere. Africa,Hispania Galliaallyri

cum,otaecia, Asia, in quinquaginta annoruspacio devictae. Vna pugna Philippus Ma- cedonia perdidit una clade accepta Antio 7 VI hus Asia cessit.unci praelio Carthaginenses

Libyam amiserui.Vir unus uni V eXercitu Simperio Armeniam adjecit,Pontu, Syriam, Arabia, Albanos, Ibero si omnino,quae cis Hircanos, Caucasumq; sui. Simul irruentia

cimbroru, heutonum i trecet millia

147쪽

hus Marius delevit Macedonicum bellunt P. Emylius quindecim diebus perfecit Potentia eorum quovis modo summa foris crevit militari labore 3 disciplina domi vero maturitate consilii justitia, modestia ac tole AP P mrantia. Non enim in prosperis se erexeisere L Abus quoad victoriam stabilesunt adepti nec in adversis fracti animo fulre. nec pestis, nec bellu, nec seditio a magnitudine animi,coni stantiaque eos dimovere potuit. In illast tit integra atque immobilis populi Roma ni virtus. Nullo tempore major fuit,quain HALVC. cum maximis praeliis victa, amissa magna Llaliae parte funditus ruitura videbatur. Ita ad maximum evecti principatum foeticit temper salubria consilia tutati sunt. Nullius oditionis homines aspemati, quorum

opera uti posset respublica laec ulla in re misgis adjuta fuit,quam praeclaris institutis his sibi subjectos populos insideAossicio ma gis, quam militum praesidio continuere, PH Mat. quod armis glorios pararunt, prudentia, b - Εjustitia egregid defenderunt. Quanta autem prudentia rerum peritia , equitate,

justitia e continentia praediti fuerint, o, stendit opus legum in sexaginta quatuor

libros digestum Nulla enim natio unquam ad jus naturale suas sanctiones mealius accommodavit, Se de casibus sintularibus peritius de certius definivit, quam in Jureconsultorum responsis aut principatibus constitutionibus rescriptum est. -

148쪽

M DE REB. NATURA L.

larum legum praecellentiam 3c dignitatem id maxime confirmat, quod post dilaceratum imperium ab ipsis Romanorum hostibus sint receptae Angustum illud imp

rium, qui plurimum promovere Romulus,

Tullus Hostilius, Fabricius, Currus,Camiis lus, Fabius Maximus, Marcellus, duo Scias Atitustus Traianus , Adrianus, Clau- diu, Aureli,nus,Probus.Ηec Romanorum amissignisi eximia talicitas non magis in P perpetui nec solida fuit,quam aliarum mo-

2 erect dira&gravia perpessi sunt.s quidemi pee septuaginta annos a Voltas, Phaliscis, Win citii,&Sutrinis assiduis bellis adtriti viae

tandem Camillo duce vicere Samnites per Quadraginta novem annos cum illis bellum

LIV ,3 IessEre qui consulem Posthumium, eius

sisi s destiones sub jugum misere adeo pudenda

PLVT conditione pacis ut equites sexcentos pro Acamilis obsidibus Romanis dare coactis, caeteri 'missis armis cum vestimentis singulis mitterentur. A Gallis inopinato bello petiti,Mmemorabili praelio victi urbem deserere coacti sunt,que etiam incensa fuit senibus consularibus cum promiscua multitudine crudelem in modum interfectis. Hetruscorum arma post cladem a Gallis acceptam terri bilia fuere, qui pervicacibus animis Romanorum conatibus obstitere Ligures,Ηlip

149쪽

hi sarthaginenses gravissimas, funestissimas illis clades intulerunt. non deerat un Liviae hquam Romanis cu Liguribus materia belli 'vel causa. quia pr6pter domestic, inopiam

vicino agros incursabant, adversus quos ' Vario eventu res gestae, ut apud Corsos,

Lusitanos Viriatus Lusitanus eos perquatuordecim annos varia fortuna fatigavit primo infestando vias, deinde vastando prox in R.

cias, postremo exercitus praetorum consulum vincendo, fugando,subjiciendo ma LIVIV3ximo terrori Romanis omnibus fuit quo Gylisi K. Iraude magis quam virtute interempto Nuod L PA. mantinum bellum Lusitanico gravius exa hsi λ- sit Vrbs enim Numantia erantios etiam quatuordecim cum quatuor tantum millibus quadraginta Romanorum millia non solum sustinuit,sed etiam vicit, Mad puden, clam pacem compulit. Tain crebra clades ab Hispanis accepore, ut qui in Hispaniam ire vellet non reperiretur, ter Carthaginen sisi εles Romanos exitiali bello implicuὁreiu ravit primum Punicum bellum continuos viginti quatuor annos, in quo gravia mala passi sunt Romanici licet victores tandem

ruerint septingentas enim triremes amisere praeter alias naves partim in eoiin ictibusqu/ii Rias' captas, partim tempestatibυ APPIA iubmersas Secundum Puhicum bellum propter magnitudinem praeliorum, VJ V sma Victoriarum vices inter acerrima bella δες M .a generis humani numerari potest. Nunquam

150쪽

u DE REB NATUR A L.

oericulosius a Romanis gestum. Quadrin gentae urbes igne absumpte, trecenta hominum millia&eo amplius bello interempta, quinquaginta millia capta, urbs in ultimuish dici limen redacta. Cum sex consularibu e LIV si e eitibus acie conflixit Annibal, vietor evasit Tertium minus quidem periculosum fuit,tamen non sine clade a Romarus confectum. Cum enim ad oppugnanda moenia urbis Carthaginensis audacter accederent. tertade repulsi suεre classe incendio ab ho stibus excitato privati,i ab Hasdrubale in castra irrumpente magna clade affecti . t autem bellum illud admodum exitiale Romanis fuit ita victoria parta perniciosa damnosa Deleta enim Carthagine de rebus

' Giosperis ortus luxus mal ingentia attra-

lii Di upta prius concordiis vi cruentis'

oue seditionibus est deinde bellis civilibus hy' ' tam immanes strages editae tanta cupiditate ciμπ oseriptionum ac rapinarum crudelitas ei. APP i Libui ut atrociora a civib. passi sint,qu/m isa 4 hquam ab hostibus nec interea abeXtem

bellis cessatu Punicum enim bellum Macedonicum excepit, in quo Romani quamvis superiores fuerint maximas tame clades vrincipio accepere. Cimbricu postea sequutum,quod non sine magnaRomanoru actura coicctum P pyrius Carbocu exercitu sus, Aurelius Scaurus fuso exercitu captus,

IAU. Dc. Catulus fugatus, Mab Alpibus repullus lib.3c 7 Manlius Qu. Servilius Cepio procosuleq