De morbo nigro Hippocratis

11쪽

que. de nimia Venere, quae nervosum *stema debilitando si lidorum robur insigniter instingit, sanguinemque exaestuat, dicendum. V. Haud parum quoque ad generandum Morbum nigrum, contribuunt grariora animi pathemata, ira scilicet, &tristialia. Animi excandefientia quippe languinis circulum nimiunt accelerat, & asinos in hepate primisque viis excitando liberum sanguinis circulum in his partibus impedit. Terrore fani gula ex partibus externis interiora versus repellitur, unde viscera nimia sanguinis copia quasi in dantur. Tristitia pruinas vias debilitando sanguinis stagnationi & eruptioni in e

rundem cavum ansam praebet.

Qui dicta hactenus de morab nostro probe perpendit,

symptomatum eundem concomitantium rationem reddere stacile poterit. 'Insignis virium prostratio & lipothymiae sanguinis per haemorrhagiam jacturae partim, partim insigni ejusdem

in ventriculi intestinorumque caVo corruptioni, qua notas rum nervi; sed & ipsum cerebrum male assiciuntur, adscribi debent. Ρost vomitum paulo melius habere Videntur aegrotantes, quoniam eXcussa materia peccante, factis quasi per breve temporis spatium induciis, ventrieulus non continue graVatur, neque nervi cerebrumque male assiciuntur N eo inediam, nec copiosiorem perferre possitnt cibum aegrotantes: priori enim in casu acidum in ventriculo haerens nerveam tunicam continuo stimulat famemque excitat, & ad os usque astendens eodem sapore salivam imbuit, flatus vero vacua Rdebilitata intestina pervagantes strepitus & murmura edunt. Sin vero debilem ventriculum cibis nimium replent, non sp-lum ponderis sensum in eo percipiunt, sed & punctorio in pectore & dorso excruciantur dolore, quoniam a majori clahorum copia euansus nimium ventriculus non solum substratiu

12쪽

strata ipsi maiora vasa comprimendo sanguinis cursum pectius& caput versum determinat, sed S liberum diaphragmatis descensum impediendo pectoris capacitatem angustat, unda sanguis remorata sussicienti pulmonum expansi0ne in illis via cinisque partibus accumulatur, stagnat & dolorem punctorium post se ducit. Laterum dolor, inprimis in sinistro sese exserens hypochondrio, incarceratos in intestini colla tumem te Liene compressi flexura flatus pro sui causa cognoscit. C pitis dolor & transitoria caecitat iti in impedito per ah minis viscera sanguinis circulo imputari debent ue humores enim

majori in quantitate ad superiora ruentes membranarum c rebrum & calvariam cingentium vasa nimium distendunt, unde cephalalgia, & a compr*ssis opticorum nervorum in

lamis caecitas pendent. Sub inordinato tali humum I motu minime mirandum, si leves febriles motui quandoque

concurranti

s XIII.

Morbi 1 stri quod spect i, notantam: quamvis Hippoc TEs passim in scriptis suis D A Dejectiones,, nigrad, quolis sangui niges, sponte prodeuntea, & cum se febre & sine febre pessimas pronunciet, Si eos quibus ci

,, ex morbis acutis, aut ex diuturnis, aut ex Vulneribus, aut ,, aliter qu0cunque modo extenuatis, bilis atra, vel qualis

si sanguis niger prodierit, postridie mori affirmet; magis si men fausta de nostro praedicit assectu; V nam, quae cum feceris, inquit 3. 2, in fin. , cum aetate etiam morbus fugit, etiamsi corpus ad senect0tem comitetur. Si vero corpus denigretur, id est, si niger color, & per consequen3 etiam vitiosius humor ad corporis superficiem transfunditur, ad mortem usque comitatur. Ad chronicos orgo potius quam

aςutos referendus est morbo. nos x, saepiusque inprimis si a viscerum vi venis obstructionst qui stirinu lavetur, gut i B a is frequen-

13쪽

requentius recurrit, in Astitem G transit. Quandoque

vero aegrotantes , si congrua negligunt medicamenta, aut ii congrua adhibent, exhaustis omnibus viribus ex ventriculi

aut intestinorum gangraena discedunt M, si mensium emamsio aut suppressio malo aniam praebet, menstruis erumpentiabus O solvitur. Si ex vanis haemorrhoidum moliminibus aut suppressione ortum ducit, saepiusque repetit, provocato H, aut in ordinem redacto hoc fluxu recidiva praecavetur

Nostri affectus ad citram nunc devolvimur, quam in duas dividimus partex nimo enim, quid in ipso sit agendum p rox mo, dicemus & secundo, quanam Μedicus methodo

extra eundem morbum expuis re atque recidivam praecavere

debeat, indicabimus. I. In paro simo sequentes adimplendae veniunt Indicatio nes. I Superstites vitae vires sustinendae ab Ulterior sam minis extra satio & putrefactio impedienda. 3 Actu e travasatus quantocius per convenientia loca eliminandus est. Himam atque secundam indicationem commode invicem combinare, iisque simul satisfacere posssumus. Virium enim prostrationem & lipothymias haemorrhagiae partim, partim stagnanti in ventriculi intestinorumque cavo corrupto , nervos ipsumque cerebrum male assicienti sanguini adscribendas eue f. Ia.) hinuimus. , Quando itaque ulteriorem convenienti medicina impedimus haemorrhagiam, sanguinisque praecave

14쪽

mus comptionem putredinemque, superstites vliae vires stimul sustinemus, & de eadem sic fidelia duos dealbamus p rietes. Cunctis vero remediis quibus a Therapiae scriptorubus haemorrhagias sistendi, humorum putredinem arcendi, viresque refocillandi virtus tribuitur, palmam, nostro in morbo, facile praeripiunt Acida tam ex vegetabili quam munerali regno petita, qualia sunt: Acet. simpl. & destili. Succ.

Limon. ΡOmor. Ciu. Aurant. Becter. &c. recenter expressiis,

min. Hostimania. Essent. Rabel. &c. Haec enim volatiles sulphureas sanguinis partes ligando intestinum earundem -- tum figunt, sicque sanguini ob incipientem putredinem resoluto debitam reddunt consistentiam, &, ne facile e vasis prorumpat, impediunt; cumque sanguinis putredo a plenaria constitutivarum partium resolutioneri principitque alaesino- sulphurei evolutione pendeat, acida, alcati infringendo putredini potenter resistunt, & ideo non solum optima sinit an leptica, quae nostro in morbo conveniunt, sed & velociorem singuinis circulum cicurando diaphoresin egregie promOVent,

cujus in sistendis haemorrhagiis efficaciam mox demonstr

Ulteriorem haemorrhagiam quoque prae vent ea media camenta, quae acredinem primarum viarum imbibendo abdominalium viscerum spasmos tollunt, sicque progressivum sanguinis per totum corpus motum aequabilem reddendo,

eundem a centro ad peripheriam dirigunt, & transpirationem adjuvant. Ita hepta, lien, ventriculus & intestina a nimia sanguinis quantitate g 9. & Io. pedetentim liberantur diastenta ultra modum vasa sese contrahunt, ad naturalem suam diametrum redeunt, aperta oscula clauduntur & haemorrhagia sistitur. Pertinent ad hanc classem Lapid. Cana. ret. C. α -

15쪽

pph. ppt. Unicors 1. Ver. Dens. Hippopol. Ungui. Alo. Lap. Manat. Succin. Castor. lium diaphor. Beaoard. min. Sum Camphor. &c., quae Vel sub pulveris forma, vel cum dia. pnoicis aquis, V. g. Aq. Card. bened. Μar. Sambuc. yc., inmixturam redacta cumque Symp. Acetos. Citr. vel Granat. edulcorata omni ultorio convenienti dosi exhiberi possunt. do f. praeced.) laudata Acida Vero vegetabilia cum aqua pura sontana misceri potusque ordinarii loco usurpari debent, de quo parvis ast repetitis vicibus bibendum. Godsi vero jam per aliquot tempus durarit morbus, vires insigniter se Etae sunt, & lipothymiae saepius recurrunt, aquae fontanae R helii Essent. ad gratam aciditatem usque instillari & potus omdinarii loco exhiberi potest. Colicos dolores, si concurrunt, oh Amygd. dulo. cuni Symp. alth. Papav. alb. mlatum

egregie sopit, o

Interponi hisce remediis quotidie debent Clysteres emollientes, qui intestinorum spasinos relaxando progressivum humorum per Vasa motum non solum egregie adjuvant, sed &peccantem materiam, id quod 3 Indicationis scopus est,hlande foras educunt. Quando horum remediorum ope nimicantis materiae excretio imminui incipit, id quod sedatae haemorrhagiae .. occlusorumque iterum vasculorum signum est, aegerque aliquale virium incrementum percipit, nec amplius a lipyhymiis infestatur, alternis ipsi diebus evacuans quoddam Remedium exhibendum est. Huic scopo vero minime sortioribus atque drasticis, resinosis scilicet, aloeticis &c. quae sua acredine atque spasticis, quas produeere solent, constriactionibus consolidata modo vasculorum osculd denuo aperire novamque excitare haemorrhagiam possent satisfaciendum;

sed rejectis etiam Rhabarbarinis, Sennatis, O mediis lenistima tantum & eeeoprotica, V. g. Tamarinili, castra eorumque

Pulpa

16쪽

Ρulpa in usum vodari debent ; haec enim clementissime alvum subducunt, & ob acidum quod secum vehunt, humorum putredini simul resistunt, restigerantenique virtutem post dent. Tamdiu vero his insistendum, donec evacuata omni materia peccante, natu ali tinctae colore feces iterum prodeunt. Venaesectioni, quam debita sub cautela Hippocrates suadet, in ipso paro sino raro locus est, pulsus enim, qui utplurimum par S & concentratus micat, insigne virium d cremetatum. & lipothymiae eandem contraindieant, & ideo praeservandi potius quam curandi scopo utilis videtur.

g. XVII

f. Quoad diaetam, aeger durante morbo transpirationemonuit studio promoveat; extremitates frigidae calefactis linteis sepius foveantur: Egidi enim pedes salutarem adeo cutis excretionem retardant, & sanguinem ex eXternis partibus imteriora Versus repellendo, ulteriori sanguinis eruptioni ansam praebent. Jusculis tantum vitulinis aut gallinaceis & hordei aut Orygae cremore nutriatur, & ordinarii potus loco aquam puram fontanam Limonum syrupo aut alio ex supra f. 14. laudatis edulcoratam & acidulatam bibat.

Extra paro sinum & morbo finito mali nostri fontes, quorum praecipuos Ρlethora, Viscerum imi ventris obstructi nes, Mensium & useniorrhoidum fluxus suppressus g. I p. constituunt, obturandi sunt, ut morbus radicitus tollatur S

recidiva praecmeatur.

Superfluam sanguinis quantitatem intra breve temporis spatium imminuit U. S. quae deperditum solida inter & fluida aequilibrium restituendo progressivum & intestinum sanguinis m0tum promovet, ejusque spissitudinem atque stagnationem

17쪽

sic optime praeomet. Nunquam ergo plethorici, qui semel morbo nostro laborarunt, hocce remedii genus longius distferre , sed circa solstitia & aequinoctia viribus proportionatam sanguinis quantitatem e vena secta mittere debent; cumque ea, quae serosas excretiones adjuvant, semper etiam sanguianis massae aliquid detrahant, V. Soni commode alvi purgatio per lene remedium laxans inabarbarino- tamarindinatum aut insitatum subjungitur. Quoniam porro plethorici sanguinis jacturam facile resarciunt, jurulentum e succulentis carnibus paratum victum cum vegetabili commutent, & parciori timsuper manu capiant: cumque plectoricorum sanguis justo densior esse soleat, spirituosi potus loco bonae notae aquam, simplicem aut mineralem quandam, aut ex leniter resolvet tibus paratam ptisanam, cui interdum optimi cujusdam vini haustum interponant, pro ordinario potu usurpent; quam

maxime quoque plethoricis Lactis serum f. a. vel acidum,

vel dulce, vel Lac ebutyiatum convenit. Insignem praeterea ad imminuendam plethoram, nisi jam nimium aucta sit, vel potius ad eam praecavendam praestat utilitatem moderatum comporis exercitium, quo non solum naturale solidorum robur firmatur, sed & omnes se-& excretiones promoventur, compusque a superfluis humoribus liberatur. Eadem haec praesidia Beminis, quibus ob aetatem menstrua cessarunt, conveniunt.

Abdominalium viscerum infarctus, hypochondriacis perquam familiti res, obstructiones ut reserentur, sanguinisque liber S expeditus per Venae portae ramificationes motus restia tuatur, exposcunt. Ρraemissa ergo, si plethora urget, V. S. expurgatisque blando i ante Rhabarbarino-Mannato primis viis, ad explendas has indicationes mineralium aquarum cum debito regimine usum sati v laudare non possumus. His enimad

18쪽

a pissum sanguinem diluendum, obstructa viscera reseranda, sanguinis circulum per totum corpus aequalem reddendum, excret1OneS per cutim, alvum & urinam promovendas magna inest vis, omnibusque aliis hujus generis remediis longe amteponendae. Non omnibus vero Ibbjectis omnes indiscriminatim conveniunt aquae minerales, sed juXta temperamentorum differentiam seligendae. Cholericis, agilioris strictiorisque habitus corporibus Deinacenses, Griesbacenses, Selteranae, Spadanae conVeniunt. Sanguilaeo-phlegmaticis & spongiosioris texturae subjectis Egranae , Ρetrinae , Ormontanae &Schwalbacenses prosunt ; ast ventriculi intestinorumque lab factato tono simul succurrendum. Hunc in finem bis quotudie, ante prandium & coenam, Vel Ρulvis roborans ex stis Limat. Rhabarb. Ρeruv. Cort. Ρulv. Stomach. Birinmania. &carminativis concimatus, Vel Tinctura quaedam istis. V. g. Ludov. ZWceliferi vel Elixir quoddam viscerale & Balsamucum ex Extractis amaris v. g. Cori. Chin. Cascarii l. Rhabar Card. bened. Cent. min. Gentiam rubri in liquore quodam Sino, V. g. Liquor. aperit. min. Arg. ex Ur. & Oo Schrced.s0lutis paratum propinari debet.

g. XX.

Quodsi malum vel a menstruorum vel haemorrhoidum suppresso fluxu foveatur, optime morbi minera praescinditur, quando naturales sanguinis evacuationes in ordinem redigum tur, reVOcanturque. 'semissis ergo praemittendis, eVacu toriis, scilicet U. S. primarum viarum expurgatione, spissisai guinis dilutione, in quem finem mineralium aquarum ulum denuo commendamus, funguis versus consuetum ante suppressionem tempus ad excretionis organa blande derivandus& ad exitum stimulandus est. Huncce scopum adimplenti Tepide adhibita pediluvia. O U. S. derivandi fine in pede

instituta , & 3 temperatiorum emmenagogorum , V. g. pillat. bina c. Beccher. aut Stal. usus. Hystericas mombum nostium perpessas eadem adjuvant remedia, inplurimum

C enim

19쪽

enim hysterica passio vel ab .inordinato & impedito aut plane si presto calamentorum fluxu fovetur.

g. XXI

Cum tandem remedia, quamvis selectissima optatum rarissime aut nunquam edere soleant essehum, nisi recto sex rerum non naturalium usu eoriandem virtus adjuvatur, ii, qui ex noctaeo convaluere morbo, sti ictissime sequentes observare regulas diaereticas debent. I. Contra stigidioris aeris injurias convenienti corpus suum muniant vestitu, solisque radios sollicite fugiant. B. Flatulentis, leguminosis, acribus, salitis, fumo indur,tis, dulcibus, nsis pinguibusque Cibis, ut & spirituoso, timebriante, non rite fermentato aut desecato abstineant potu, horumque loco facilis digestionis alimentis & diluente potu 3. 18o utantur. m. Diutius protractus somnus & nimia quies hic seque nocent, ac pervigilium, & Vehementior corporis motus, amdente inprimis sole, aut post pastum statim susceptus, perquam e contrario iis moderatus corporis motus utilis est. N. Mensium vel haemorrhoidum negotium, ut bene prOcedat, omni studio curare debent. Consuetas vero artifici les sanguinis evacuationes, vernales & autumnales saltem, non negligant. Nisi Ustidie respondeat alvus, emolliente solvenda clystere. Nimia venus fugienda. V. Graviora animi pathemata, iram, terrorem, tristitiam& maerorem sollicite vitent, & animi tranquillitati & hilaritati studeant. VI. salneis calidis , sanguinem exaestuantibus minime

utantur.

Sed . vela hic contrahimus, ct si quaedam non nitide satis dicta, secundum artem disposita , insufficienter e licata aut erronea plane in hoc Occuxxant: specimine, ut B. L. ingenii viriumque tonuitati. aliquid condonet, tacentibus formulis