장음표시 사용
11쪽
tur, sae aestis natio vendi, rionu, an ta reationis grasia adiectast
fortuitum periret, periculum ad conductorem pertineret, Perinde ac sii illum equum emisset. Quod si autem illa aestimatio non, induceret venditionem , contractus maneret in sua natura, siue in finibus locationis & commodati , in quibus contractibus, sit dolum di culpam praestat, non tenetur de aliis damnis casu fortuito emergentia huS. Diceres, unde cognoscere possum, quando aestimatio pariat venditionem y illud iam satis colligi potest ex iis, quae s. anteced. dicta, & eodem modo ad hunc applicari casum debent. Simile exemplum occurrit in Lydi sic. ubi fundo locato cuipiam colono instrumentum ruit, cum intimatum est datum, dc dicitur ibidem, stadiusrumentiam rumicum videri vetata emium. Quando itaque non
obstante aestimatione, res nihilominus restitui debet, illa non parit venditionem, sed uti modo dictum, hunc in finem tantum adiecta censetur, ut colonus sciat, in quantum conueniri possit, si instar boni patrisfamilias fundum conductum non administrauerit: E contrario a tem, si alternatiue aestimatio adiecta sit, ut colono liberum videatur, an pretium an rem velit restituere, tunc aestimatio est venditionis causia adiecta. g. XI. Verum cum non semper constet, an aestimatio facta fuerit, tanquam venditio, an vero tanquam taxatio nuda , recurrendum est ad probabiles coniectinras, & inprimis videndum, quid actum siti inter partes: de quo si non constet, praesumendum est in dubio, venditionis gratia esse adiectam Mimationem, si contractus per se sit dominii translativus, nisi ex mente paciscentimum aliud appareat. Hinc si contractus in scriptis fuerit celebratus , inspiciendum praecipue ad praefationem, ex qua statim colligitur mens & voluntas paciscentium, nam in . illa tenor contractus semper praemitti solet. conf
12쪽
Dn. Io. Sam. Stryk de iure pramat. In aliis vero contris, ctibus, ubi non agitur de dominio transferendo, magis iuxta naturam propriam contractus concludendum e se puto , partes potius voluisse aestimationem adficere
F. XII. Ceterum ut in viam redeamUS, . non
dendum est,tunc statim fieri contractum aestimatorium, Titis Armsi alicui negotio aestimatio venditionis cause est adiecta. non semper , aut ubi quis alternatiue obligatur vel ad rem restituen- stet 'Tdam vel ad pretium: sed negotia bene sunt distinguen' si creda: aut enim negotium propriam iam habet naturam, di ei tantum per pactum adiectum adiicitur aestimatio,& lic vel manet negotium in suis terminis & substantia propria, vel in aliud degenerat. Hoc tunc contingit, quando praecise ita aestimatio adiicitur, ut non res, sed praecise aestimatio xeItituatur: nam sic est vera emtiovenditio, dc partes potius aliud videntur simulasse negotium, v. g. quando quis locat aedes sub tali conditione, disic hoc casu etiam actio eniti venditi locum habet. I. I. C. de inredol. I. ISst. d. Illud vero contingit,si alternatiue ita aestimatio adiicitur, ut antea dictum, dc tunc quidem quodammodo natura negotii alteratur, sed manet ta men ipsum negotium in sua substantia, adeoque si ita essent locatae aedes, ut vel ipsae aedes vel mille restitue-- rentur,non actio emti venditi, sed potius actio locati conducti competeret, electione. debitori se tua. Non enim
in totum mutatur natura negotii, sed tantum quodammodo alteratur& irregulariS redditur, quo casu tamen non amittit statim omnem suam naturam ata. I. a . d of mulito minus est contractus aestimatori VS, qUamuis enim et- .
iam hic subsit alternatiuus modus obligandi, tamen illud obstat, quod hic agatur de uegotio suam Propriam natu-ue 3 ram,
13쪽
c velum, mainris esse ee D-- bratum macis datums
ram habente, cui tamen per accidens tale pactum adii- citur. Tunc vero demum contractus aestimatorius sub- . esse intelligitur, quoties quis hoc modo obligatur, ut tamen negotium ad nullam aliud perse ulli en propriam habens naturam, referri possit, ceu quoque ostendit Ictus in
MATO RIVS, quo res alicui, qui ordinarie tale negotium fuscipere solet, vendenda datur sub certa es determinata Ui. matione,ita videlicet,ut ei liberum relinquatur,velitne inam rem, an vero aditimationempraemare. Quamuis itaquepossit dici, illum in se continere euent etalem venditionem, tamen talis non hic cum ipsa actuali venditione confundenda.
s. XIlI. Ex his suppositis facile iam colligi posse
videtur, qua ratione hoc negotium a mandato, vel etiam Iocatione, si merces accesserit, dissimi. Iam ostensum, in hoc negotio per essentiam requiri, vi quis alternatiue obis laetur vel ad pretium, vel ad rem restituendam. Vbi vero talis occurrit aestimatio, ibi semper venditiauis eatis aestimatio adiecta dici debet. Et sic concludo, in contractu aestimatorio adesse aestimationem venditionisgratia.Ast si tantum mandatum interuenit, & de hoc constet, vel eloiam locatio conductio, tunc aestimatio tantum notitiae
gratia adiicitur, ut alter possit eo rectius fines mandati obseruare, ita, ut si res non possit vendi pro illo pretio, praecise domino restituenda sit, imo si possit maiorem . summam pro illa re accipere, & ad hanc quoque restituendam simul obigetur. Res itaque ex intentione agentium est diiudicunda, utrum contractum aestimatorium, an mandatum de vendendo gratis inire voluerint. s. XIV. Melioris declarationis gratia hie quasdam adducere lubet circumstantias, ex quibus concludi potest, magis esse celebratum mandatum vel locatio
14쪽
. . IN CONTRACTU AESTIMATORIO. mnem, quam aestimatorium contractum. Primo anteq-- omnia respiciendum adaeo tionem Persona, cum qua negotium celebratur. Quodsi enim quis amicum proficiscentem Lipsitam rogaret, ut horologium suum ipsi datum ibi vendere curarer pro so. thaleris; hic u nulla merces interuenerit, est mandatum, quod gratis & ex mera beneuolentia expeditur: si autem promissa fuerit, . . degenerat in contractum Iocationis conductionis, quia pro praestanda opera videtur data. Quodsi vero inius modi personis negotium fuerir commissum, quae publice res vendendas in foro circumferre solent, contractus aestimatorius censetur initus. Effectus consistit in eo, si mandatarius tanquam amicus meus nec talem publicam negotiationem exercere solitus rem vendendam pluris praeter mandantis oPinionem vendiderit, nihilois minus omne pretium restituelle tenetur, uti etiam locatator operarum pro accepta mercede: Ex aduerso autem, si propola plus accipiat, non ulterius obligatur, quam prout pretium mirdeterminatum, nisi in specie conuentum, ut si ultra pretium constitutum acciperet, illud restitueret.
Parem in modum quoque si exprein dans dixerit, er sobsediecta ac nutibiliens menn er aber einen Raui ami
nodi vertauqen mellei quis dubitaret, hic nudum ma datum vel locationis contractum celebratum esse. Idem dicendum esse arbitror, si ita placuerit interpartes, talimen ne regnivit ver auge fontei so molle er es praecise rei derhaben und folle tres niti es tentonia enitune
contra pactum agere nequit, sed sit emtorem inuenire non potest, absolute as rem restituendam compelli potis est ex mandato vel locato conducto. Posset enim cia
15쪽
tis interesse, ne accipiens rem sibi retineret pro pretio praestituto &'determinato, quod forsan timendum sit, ne ipse ita commode pretium soluat, uti alius, vel si quis malit rem potius Titio vendi, quam alii, quia itidem hoc casu merum subest mandatum; cum danti non liberum sit, illam rem sibi retinere. Sic quoque, & tunc subesse mandatum reor, si procuratori meo ordinario rem vendendam dedero, quia sub ilia qualitate censeor et hoc commisisse, uti alia mea administrat negotia. Item si . non praecise certam adieci aestimationem, sed tantum obiter dicens, er solle ob er e ima die Ubr ver
melus at ne hinens nam &tunc venditio esse nequit, nemo uidem euentu alis, quia adhuc non constat de certo dideterminato pretio, quod tamen requiritur. Eae qualitaee S. XU. Sicuti itaque ex qualitate personae, qua
persine etiam cum contrahitur, , dc modo, quomodo contrahitur, col--U' - μ' ,-i pote A qua ratione mandatum initum sit: ita quoquetrasti, Him Pariter ex qualitate perso uae colligitur, quod non man-
motorim bis datum, sed contractus aestimatorius initus sit. Et hoc 'rum tunc puto in dubio praesumendum esse, ubi quis cum eiusmodi semiria contrahit, quae huic vivendi generi publice se addixerit, vires vendendaS aestimato pro ceristo pretio accipiat, quia ex perlanarum qualitate optime diiudicatur de negotii natura. Neque enim in eiusmodi personis mandatum intuemur, sed ordinarie cum ipsis contrahitur, ut cum principalibus rerum dominis, experientia testeto,disi bis d. .XVI. His igitur praesuppositis, quaestio exqualis contractus in dubio intelligatur, si alicui res e labrotisti, aestimata Pro certo pretio vendenda fuerit data; an manu vero eou-gla dicatur mandatum, quod gratii suscisitur, an vero
16쪽
eonductio certae operae, an denique contractus aestim torins y Profecto si ab omnibus hactenus in Cantece- dentibus adductis circumstantiis plane abstraham, tale negotium ad contractum asstimatorium tuto referri possse existimo. Indubitatum enim si est, ipsos ICtos Roma ' R. i.=-- nos valde super hoc negotio dimutasse, di in dubium vo- quod Deasse, cuinam contractui talis actus similis esse possit; ali- ira qui putarunt, quod hoc casu, cum alicui res aestimata tam vendenda tradita, competat contra accipientem actio duae ex vendito propter aestimationem huic negotio adiectam, cum in dubio omnis aestimatio essiciat, ut res habeatur vendita; alii vero ex locato vel conducto quasi alterius opera rei vendendae gratia esset conducta; alii denique quod lit contractus mandati, quali mandatum vendendi alter habuisse videatur. Verum perspectis omnibus circumstantiis optime diiudicabant, hoc negotium ad neutrum exacte reserri posse, atque adeo dubitationis tollinia es declinandae ulterioris controuersae gratia actionem de aestimato seu praescriptis verbis dederunt, cum alioquin danda fuisset nominata actio, si nominato contractui hoc negotium conuenisset. Hinc optime con- cludit ICtus in L .f. de iotim. , melius visum fuisse actionem specialem ex hoc negotio dare, pergens ita: duo.
tias de nomine alicuius contractus ambigitur, conuenit tamen aliquam actionem dari propter aequitatem ingularem , qua eonctirrit,dandam estimatoriam prascripsis verbis actionem.
g. XVII. Unde iudicari potest facillime, quid rem, e eontracta ispondendum illis sit, qui hoc negotium ad peculiarem contractum referre volunt, inter quos quoque depre F pq 'trum 'hendo Dn. Titium in obseruat uis ais Lanterh. iii. de aesti mat. qui arbitratur, hunc contractum duplici inbdo intelligi deberh vel Pro tali negotio, quo certo Pretio ae mat
17쪽
vendenda datur, ut vel pretium solaeatur, vel venditisue nomsecuta res ipsa reddatur s vel etiam Protali, ubi non tantum praecedens tractatis intercedit, ed es ipsaecipienti etientuali. ter res venditur,sine illi vel ad rem reddendam, veI ad pretiti oluendum obtringitur. Prior contrabendi modus, inquit, pericvlmn rei accepta uora transsert, bene veroPomerior,
licet & hunc in dubium adhuc vocet, cum ut is, qui operas suas principaliter promittit, rei periculum sustineat, id extraordinarium, nec temere praesumendum sit Ria avdetur s. XVIII. Verum responderi potest ex ipsa vete. . rum ICtorum intentione, utpote qui ipsi animaduerterunt, huic negotio aliquid lingulare inesse dc longe differre a reliquis negotiis. Idcirco, cum ipsis satis liquidum non videretur, an emtio, locatio, vel mandatum sit besset, singularem actionem huic negotio dederunt, & ad actio. nem praescriptiS Verbis prouocarunt, ceu quae semper in dubio, si de contractus vel actionis certo nomine non constat & plane incertum sit, quale negotium inter partes fuerit conuentum, locum vindicat nare M in s. XIX. Et hinc apparet, quod, si negotium hoeti octi. non esset distinctum ab aliis, Peculiarem &plane separa--em o natum tam actionem non accepisset, nam secundum philoso. R ' phos diuersus effectus semper testari debet de diuersa causa, & certe absurdum foret concedere, esse emtionem, di tamen inde non dare actionem emti venditi ordinariam. Et denique eodem iure, quo emtio venditio discitur, dici etiam posset locatio vel mandatum, quia aeque quoque ab illis negotiis aliquid participat, & tamen pro-H.5.tti inde non debet statim dari actio mandati vel Iocati: oh. ius ex na- constat quoque ex iis, quae de origine huius nego- rara binrum tii dicta sunt, plane esse diuersum negotium hunc 'et' contractum ab emtione. venditione ordinaria, quam,
18쪽
IN CONTRA UT AESTIMATORIO. rivis in quibusdam analogiam cum ea habeat: minus accurate itaque cum ea confunditur. Et fatetur ipse laudatus Auctor inesse huic negotio eventualem emtionem, quo ipso fateri necessario debet, non esie ipsam
venditionem. Et repugnat plane naturae emtionis venditionis haec alternatiua obligatis, quae in contractu aestimatorio occurrit, cum tamen secundum ordinarias regulas emtionis venditionis emtor praecise ad
pretium mittendum obligetur: & sic si esset emtio venditio , posset cogi propola , ut pretium solueret &rem retineret, quod est contra naturam huius contra- ,
s. XX. Deinde quoque i III ordinarie in qUauis Notam is,his
ciuitate, ubi eiusmodi feminae reperiuntur dc approban- metitum,quod tur, illisque res aestimatae pro certo pretio vendendae tris 'P. 'duntur, simpliciter tales res earum fidei concredi solent, sius ex ea unice intentione, ut illas pro pretio determinato taceas vendant, & postmodum pretium danti soluant. Hinc, qui animum habet rem suam alienandi, tunc ex eo cognosti facillime potest, si rem alienandam talibus feminis pro certo pretio dederit; per consequens ergo non mandatum nudum hic concipi potest, sed hic contra ctus aestimatorius; nam eo ipso dum rem tradidit, magis respexit ad pretium, quam ad restitutionem rei venis dendae M insuper accipientem primario voluit esse obligatum ad solutionem pretii, secundario autem & ex aecio denti ad redditionem rei, si non vendi possit. Verum uti in dubio semper id praeualet, ouod ut plurimum accidit, & omnis interpretatio facienda est contra eum, qui clarius loqui debuisset Lb.j. de pact. ita etiam cum ordinaria hinius negotii natura cum talibus feminis inita sic comparata fit, ut si ipsis res aestimata vendenda data, potius im, C a tellis
19쪽
telligatur contractus aestimatorius, quam aliud negotium, ea propter sibi imputare debet eiusmodi dans, quare in concedenda re alteri vendenda clarius non fuerit
- . ., cautiores & omnia exprimere debeant, quo cuilibet constare possit, quale pactum inter ipsos fuerit celebratum. Nam si est mandatum, tenetur eiusmodi femina producere mandatum, cum nemini alterius negotia gerenti absque mandato credatur, quo exinde videri possit tenor mandati , alias enim quam facillime illi, qui cum talibus feminis contraherent, decipi possent, quod . tamen fieri non debet, imprimis cum tales feminae pv-hlicam soleant habere fidem, nec quisquam opus habeat explorare sollicite, unde eiusmodi res acceperint, sed mmciat modo ipsis vendendae fuerint datae. Quod si autem
mandatum esIet, auctorem denominare tenerentur, cum in mandato magis respectus ad mandantem quam mandatarium habeatur; insimul si merum mandatum interue . niret inter dantem & accipientem, & hic fines mandati excederet, tertius nunquam securus esset, sed dominus illam rem semper reuocare posset, de tertius sibi imputare deberet, quod non cautius mercatuS fuisset. stianum ob S. XXII. Porro (IV si tale negotium in dubio in-gumentam distincte prae se ferret naturam mandati, accipiens non teneretur de periculo, cum ad illum ordinarie spectare, debeat rei perieulum, qui alicuius rei dominuS est, man . datarius vero illius rei, quae ipsi demandata, nunquam fit dominus, sed tantum procurator rei alienae est, cunde, quoque differt a procuratore in rem suam consequens est, quod non teneatur de periculo. Illustr. Dn. Stryk de Caul. Contr. S. a. c. o. s. aa. At vero si praesens negotium,' uti
20쪽
uti hactenus a nobis descriptum est, considero, tunc ap- Paret Periculum esse accipientis , dum aestimatio idcirco interuenit, ut pretium soluat & rem quasi emtam haheat per L ast. de aestimat. In genere enim ita iuris est, ut in alternatiua obligatione res altera pereat ei, qui illam Praestare debet, etiamsi res alternatiue vendita fuerili
I . alternat. debitori debita est. g. F. . .quod ita multo magis in praesenti negotio iuris esses debet, ubi itidem electio est debitoris. Id. c. I. Act. I. g. v. Hinc etiam (VJ communites es iqtum g hoc negotium solet separari ab aliis negotiis, cons. Hu-her. ad tit. est. S. a. StrUU. Exerc. v. th. q. & quotidie videmus eiusmodi feminaS tales res publice vendere soli
tas pe ullari nomine insigniri & negotium hoc vulgo hausiren aust den Trodet iiden dici vulgo.
g. XXIII. Porro (VI) si negotium hoc ad mandam mutim arra tum in dubio esset referendum, aestimatio tantum adis mentum. iecta esset taxationis gratia. At vero hoc rursus est conistra naturam huius negotii, prout communiter iniri solet, ut & contra alternatiuam obligationem, ut modo dictum. Nam ita pariter tradens omni tempore rem commissam repetere posset, quamdiu nondum esset vendita, cum mandatum semper reuocari potest, re adhuc integra, dc sic poenitentiae loeus esset, quod vero negat Ill. Dn. Strykintract. de action. inuem. S. I. m. T. s. S. Liam danti non amplius liberum sit, alteri electionem semel ex obligatione quaesitam interuertere, & rem praecise repetere, cum a- .lioquin plus petitionis exceptione merito remoueretur se cundum S. D. I. de action. Hinc quoque hoc in negotio alternatiue esse libellum concipiendum optime monet Godolredus in not. ad i. Ist. de aestimat. cons CarpZ. lib. I.