Aphorismi / cum Guilielmi Plantii latina interpretatione, et Joannis Lygaei ... paraphrasi. Additae sunt ... insigniores aliquot Cornelii Celsi sententiae

391쪽

mnium optima sum quies' absti-ntia: sol que abstinentia sine ullo perito medetur.

Non dubium est quin vix quisquam, ii non distimulauit, sed per haec maturi

orbo occurrat, aegrotet.

Asclepiades officium esse medici di r, ut tut b, ut celeciter , ut iucunde curet, 'otum est, sed fere periculose es se ni lium festinatio, voluptas solet. Quaero moderatione utendum sit, quanta eri potest omnia ista contingant, quaeriis a qua ratione primis diebus aeger conti endus Antiqui medicamentis quibus lana datis concoctionem moliebantur,eό uod cruditatem maxime horrebant.Dein te eam materiam quae laedere videbatur, lucendo saepius aluum subtrahebant Asia: lepiades medicamenta sust ulit:aluum stolies.sed fere tamen in omni morbo sulpduxit. Febre vero ipsa infestante se remedio hoc uti professus est, comi ellendas nam vires gri pura uit,luch, vigilia, sit ii, genti,s ut ne eos quideri primis diebu esui sineret. Quo, agis nil utitur' oui, omnia iucundam eius disciplinam esse colendus Is enim ulterioribus uidem diebux rubin Y etiah Iuxuria sub sc ipsit, prία uaelo ortari vice exhibuit. Ego au-'

392쪽

tein medicamentorum dari potiones&aluum duci non nisi raro debere concedo. Et id non ideo tamen agendum , ut aegri Vir 'Duellantur existimo: quoniam ex rara Fecillitate summum periculum est. Miri ui ergo tantum exuperantem materiam oportet, quae naturaliter digeritur ubi ni 'hil noui accedit. Itaque ab itinendum a cibo primis diebus, in Iuce habendus aeger, nisi infirmus interdiu est, isque cubare quam maximo conclaui debet. Quod ad stilla vero somnum quei ertinet, modera dum id est, ut interdiu vigilet,libaui si fiep'test, conquiescat: ac neque potet Reque nimium siti crucietur in ei ut

elici potest, ubi 3c siccuni est de ipsi istet, quamuis id tempus apturii poti ni non

est Commodeque Erasistratus dixit s. epe inferiore parte humorem non requirente, o, nuces requirere. Optimum medicamentum est opporturie cibus datus, qui quando prinium dari debeat an bigitur , aliis quiis tum diem, alii sextum expectantibus Asclepiadus ubi aegrum triduo per omnia saligarat. quarto die cibum indulgebat Ata emi-. Ion non quando coepisset styris, quando desiluet aut certe leuata esset, ab illla tempore expectito dis terno cibum

393쪽

Zabat.Nihil adtem horum utique perpetuum est:na potest primo die dari potest secundo,potest tertio, potest non nisi quam to aut quinto potest post unam accessionem potest post duas potest post plures. Refert enim qualis morbus sit, quale corpus, quale cce lum,quae aetas, quod tempus anni: minimeque in rebus multum interis differentibus perpetuum esse pia ceptu temporis potest.

io Illud est num semper obique

seruandum, ut aegri vires subtiade asilidens medicus inspiciat, quandiu supererunt, abstinentia pugnet Si imbec litatem e reri ceperit, cibo subueniat. Id enim eius officium est, ut aegrum neque superuacua materia oneret, neque imbecillitatem s me perdat.1 Antiquos admodi celebres Pyllogorici numeri fefellerunt, cum hic medicua non Mamerare dies debeat, sed ipsas acces siones intueri, De his coniectare quandoeibus dandus sit.

et Ab uno medico plures sanari non posa Scire oportet optimum cibo tempullem febre finita. a m aegros semper securos agere coticu nore tantum non etiam ani

394쪽

mo laborent , inna praeeipue ubi ei dum sumpserunt. itaque si qua sunt quae exasperatura sunt eorum animos , optimum est ea dum aegrotant eorum notulae subtra

here.

is erit medici est non protinus, ut venit,apprehendere manu brachium, sed pri mum residere hilari vultu, percontarique aemadmodum se habeat S si qui eiust metus est, eum probabit sermone lenire: tum deinde eius corpori manum admo

uere.

16 Medicus neque in tenebris neque a capite aegri residere debet, sed illustri Moaduersus eum, Ut omnes notas ex vultu

qu que cubantis perspiciat. ar Ponendi sunt aegro vari cibi, sicut A clepiades praecepit, tum demum ubi fastidio urgetur,neque satis vires suffici urit, ut paulum ex singulis degustando sannem vitet. At sit neque vis neque cupiditas te est, nulla arietate sola icitandus aeger est, ne plus assumat quam concoquat. Neque ve rum est quod ab eo dicitur, eo coqui varios cibosci eduntur enim , sialcilius, ad concoctionein autem staretice genus δέ rodus pertinent.1 Neque inter magno dolores, neque

iactescente urbo uiuua est aegrum in ' pleri

395쪽

pleri cibo, sed ubi inclinata iam in melius

valitudo est.

a Id quoque videndum est udd quida

solum praecipiunt, α astrictum corpus sit, an proctuat. Nam astrictum est, ducenda aluus est, mouenda urina, elicie ius ador: contra si profluet, sudor coercendus, quies adhibenda erit, tenebris somn6que qua docunque volet utendum, nonnisi leui gestatione corpus agitandum, iro generena si subueniendum.1 Insebre pestilente minime utile est aut a me aut medicamentis uti,aut ducere aluum.Si vires sinunt, sanguinem mittere optimum est, praecipueque si cum dolore sebris est. , Non facile sanguinem mitteres, non facile ducere aluum, non cruciare vigilia fameve aut nimia siti,non vino curare satis conuenit.

x Cum ver in summo incrementona orbus est, utique non ante diem quartum agna sit antecedete, rigida aqua copiose praestanda est,ut bibat etiam ultra satietatem cum iam venter praecordia vltra modum repleta sunt satisque refrigerata vomere debet. Quidam ne vomitum

quidem exigunt sed ipsa aqua frigida tan-

um ad satietatem dua pro medicamento

396쪽

viuntur.Vbi truna libet lactum est,multa veste operaendus est collocandus ut dormiat, sereque post longam sitim it giliam, post multam satietatem, post instactum calorem, plenus somnus venit, per

quem ingens sudor effunditur: dque praesentissimum tax:liuis est sed in his tamein quibus praeter ardorem nulli dolores, nullus praecordiorum tumor, nil nil prohibens vel in thorace, vel in pulmone,vel in faucibus, non vicus, non defcctio, non deiectio,iaon profluuium alui fuit. 23 Est etiam obseruatio necessaria qua litis in pestilentia utatur adhuc integer, cu n tamen secutus esse non posui: Tum igitur oportet peregrinari, nauigare , gestari, ambulare sub dio ante aestum leuit et, vitare fatigationem, cruditatem frigus calorem, libidinem mult6que magisse continere si qua grauitas in corpore est, tum neque mane surgendum, neque pedibus nudis ambulandum est, non vomen dum, neque mouenda aluus, neque etiamsi

mota est per se coinprimenda abstinendupotius, itemque usta dum balneum , sudor, meri aianus somnu utique licibus ante-e e lit, qui tamen semel die commodius assumitur,insuper etiam modocus ne cruditatem moueat. Alternis diebus inuicem modo

397쪽

39 Iinodo aqua, modo vinum bibendum est. Quibus eruatis, ex reliqua victus consuetudine quam minimum mutari debet. 1 Sed cum eadem omnii, et conuenire non possunt, sere quos ratio non restituit,

temeritas adiuuat.

2 Saepe etiam pertinacia auamis, malutorporis vincit. 16 Quartana febris neminem iugulat, vetus quartana raro nisi Vere soluitur.

2 Si tuartana quieuit diu meminisse eius diei conuenit, e que vitare frigus, calorem, cruditatem,lastitudinem, facile e nim reuertitur nisi a sano quo tu aliquandiu timetur. et Est riui fugiens horrorem ebrilem ante accentonem utiliter edat allium , aut bibat aquam calida a cum pipere, siquidem ea quoque assumpta calorem mouet qui horrorem non admittit. 19 Ex phreneticis ali hilares, alij tri sessiunt,ali Jacilius continentur 'intra verisba desipiunt ali consurgunt de violenter qua ham manu faciunt, atque ex his ipsi ali nihil nisi impetu peccant, ali etiam artes adhibent, summimque speciem fanitatis in captandis maiorum operum occasionibu praebent,sed exitu deprehendun' tur. Ex his autem eos qui intra verba des

398쪽

3 Iriunt aut leuiter etiam manu peccant, onerare asperioribus coercitionibus superuacuum est: eos verb qui violentius se gerunt,vincire conuenit, ne vel alteri vel i-hi noceant. Neque credendum est si vin- tu aliquis dum leuari vinculis cupit, sanum iam se fingat, quamuis prudenter miserabili ici quatur, quoniam is dolus inluniciatis est. Aduersus omnium sic insanientiu animos gerere se pro cuiusque natura necessarium est.

3 Asclepiades perinde esse dixit his sannuinem mitti, ac si trucidentur, rationem hanc sequutus, quod neque insania Te nitit ebre intenta, neque sanguis nisi in renuissione eius rectd mitteretur.' Omnibus sic affectis somnus&disn-zilis praecipue necessarius,sub hoc enim pleraque sanescunt. somnus illis medicamentis accersiendus est quae soporifera sunt, habita scilicet eadem moderatione quae hic necessaria est, MςIuem obdormire volumus, excitare postea non possimus. que guorare oportet lenioremelle morbum cum risu quini seri in

nientium.

33 quae inter cutem tres species sunt: uas communis est humoris nimia abundantia

399쪽

dantia , ob quam ne ulcera quiden in his

regris facile sanescunt.

Facilius tu seruisquam liberis toti litur by tropi sis, quia cum desideret fanae,

sitim, mille alia taedia, longamque patientiam,promptius his succurritur qui facile coguntur, quam quibus inutilis labertas

est. Sed ne hi quidem qui sub alio sunt, si ex toto sibi temperare non possunt, ad salutem perducuntur. Ide 6que non ignobilis medicus Chrisippi discipulus apud Antigo zum regem amicum quendam eius notae intemperantiae, mediocriter eo moris implicitum, negauit posse sanari. Cumque alter medicus Epirotes Philippus se innaturum polliceretur, respondit illum ad morbum aegri respicereine ad animum. Neque eum res sesellit. Ille enim cum summa diligentia non medici tantummodo sed regis custodiretur, tamen malagminata sua deuorando bibendoque suam v-rinam se praecipitauit. 3 Inter initia non dissicillima curatio est, si imperata sunt, quies, sitis, inedia At si malum inueterauit, non sine magna molestia discutitur.3 Multum ambulandum , currendum aliquando est', superiores maxime partes

sic persticandae, spiritum ipse contineat,

400쪽

38 Non alienum erit metiri potionem hydropicii tanam , nam si plus humoris excernitur quam Timitur, ita demum Iecundae valetudinis spes est.

39 Qui de plia byii dubitant an sit , hac no

ta vitantur: Quod excreatum est si in i ne impositum mali odoris est. o Lac quod in capitis doloribust, in acutis febribus pro veneno est in lithusi tamen sicut in omnibus longis dis scilibusque febriculis recte dari potest.

Vno die fluere aluum petro valitudi

ne est, atque etiam pluribus , dum febris absit intra septimum die in con mi etiacat Purgatur enim ci rpus, ct quod intus Iar irum erat, utiliter effunditur. Verum spacium periculosum est: interdum enim

tormina