De pulsibus libri duo: qui omnia, quae a Galeno decem et octo libris de pulsibus dicta sunt, brevi ... et accurata methodo complectuntur / Nunc primum in Germania ... editi

151쪽

ilui nam pulsus a variis rebus praeter 'aturam, siue sint morbi, siue causae orbificae, liue symptomata, produs aratur. Vnde superfluum est loqui de uisibus a particularibus praetcr natu iam affeci ibus generatis, de quibus

quitur Ges. in toto lso lib. deca pus .

uamuis enim plurimae sint morbo Differetirium differetiae, multae pariter mor V γνα,orii in caulae, plurima etiam sym tb uotb atomatum genera . Hae tamen o rum v xta

mnia pulsit mutationem assertuit,

Apropria uinatura de nectere Iaciunt, quia velisiam immutant, vel pulsuum sinstrumenta, vel facultatem pulsatiem laedunt. Vsum autem immutant vel augendo, vel minuendo Instru- menta vero, vel ea humectando a c-l molliendo vel siccando,&induran- do, clicia dendo, vel comprimendo, vel obdurando vel alio modo alte rando S assiciendo Facultatem se racultatem dunt vel eum resoluendo; vel oneran do; aut irritando Resoluunt racultate alimenti defectus, morboru maligni-

152쪽

dolores ingentes, aut diuturni, sapere fluae euacuationes,vigiliae immodera tae, ingentes intemperies, praesertim principalium membrorum Oneran

facultatem plenitudo,pt sertim quo

ad vires morbi instrumentalium, siue organicorum menabrorum, uti sunt phlegmones, scyrrhi,abscessus, corruqptiones variae, Malii morbi in mala compositione. Irritant haec eadem ilquae vi resoluendi, vel grauandi pol-llent,saepe vero coeunt causa simul re-lsoluentes,onerantes,&irritantes. Prolhacum itaque laesionum varietate, va-lrii quoque nascuntur pulsus. Quae enim resoluunt facultatem, factu pri mo paruos, Celeres, frequentes, an-ν guidos postea paruos,tardos,frequor tes,languidos deinde vero minimos, tardissilii os creberrimos languidissi- x mos Insigniter enim paruis fere o- iiim inibus adiungitur frequentia.Qu'd sprogrediatur, magis adhuc facultast resolutio, pereunt aliqui integri motus,& fiunt pulsus intermittentes, deficientes, decurtati, ciproci, mon, reciproci, t

153쪽

,s.Quae vero onerat faculiatem, pro- eant inaequales mordinaros,postea

ercurrentes,intermittenteS, capri-ntes, undosos, vibratos, conuulsis, serrinos. Quae irritant, faciunt uisus magnos, altos, celeres,Crebros ehementes, si robusta est facultas; arvos vero, tardos, crebros , Cum Inultiplici inaequalitate, si sit imbecil- la Hinc dolor irritando ex Galeno et In cap. II primum facit maiorem,

eleriorem , crebriorem Vehemen litorem in processii facultatem resoluendo, minorem, celerem, crebrum, languidiorem Postremo paruum, tardum, creberrimum , languidum, vitimo formicantem. Inflammatio

seu phlegmon facit pullum tensum,

serrinum, vibratum, nisi repugnet inflammationis qualitas, vel quanti-ltas, vel natura loci, vel symptoma In - flammatio eri in Cedematos ac mol-llis errinum non facit, sicuti nec par-lia: ita neruosa pars inflammata D a- .lnifesto et rinum enici tendendor

i mollis

154쪽

Pulsus feta tollis vero, ut est cerebrum, puxero plui ibus,& maioribuSarteritS,acv praedita cit, magnum, celeremi& crebrum uoco serrantis profert se propter eorundem vasorii Comprcinooe, inaequale in Syinplomata quo sympto - inflanimationem comitantia sae

impediunt Peli Q bibent terr num heri, uti,dum inflanimato diaphragmate sequitia nconuulsio quae peruertit serrinitates inflamma o ventriculi ore succediis

syncope, quae proprium habet, ut, sum , inflammationem pulmonis ei quilui sustocatio , quae proprium olline pulsum, inflammationem mem L brorum, quisensu Vegeti prςdita sunt subsequitur dolor ingens, cuius put .sus iam pater. Habenda quoque ratio . temporis inflammationis est, quia inlprincipio maiores sunt, celeriores crebriores, vehemcntiores' in auqgmento: aec omnia augentur,sisti inbmagis serrantes in vibrati in statu propter vires resolutas, minor est, ce-lter, E creber, languidus, Sini critust

155쪽

errans in deci natione omnia sunt mitiora: Si diuturna fiat,& indurescatii scyrrhum, pulsus durusi vadit. Et aaec de pulsuum causis fatis. Α , T XI.

p fagi ex usu, o primum quianam

ex quolibe usuumgenere absolute con siderat op agire valeamus. ΡRaesagionem expulsibus, quam intractatu nostro depulsibus vitano loco contemplandam esse polliciti fuimus Galenus in quatuor egmenta, 'seu lino diseribuit in quorum duobus primis nos docet, quidnam. quoK- het pulsuum genere absolute consit dciato przesagire possimus in reli-

quis autem duobus, tertio nimirum, re quarto , pulsus conssidcra penes coxporis acies affeci as, nos crudienS, qualem nam pulsum qualibet corporis pars affecta expromere consueu rit. De praesagio autem ex utilis genere desumpto verba faciens cum plura sint pulsuum genera, ut superius docuimus; quia vel ad quantitate disten

156쪽

ci: stentionis, Vel tempus motus, vetempus quietis, ves facultatis contentionem, vel arteriae qualitate, vel rhytinum, ves aequalitatem, vel in aequalic, qu a x-xcii , ita eii , ataxian perti in 1. lib. de nent; duo Galenus inprimo lib. depripra fag. ex his expulsi, , docet quo pacto ex diuer. ' sa arteriae distentione, facultatis contentione, tempore motius, Marteriael qualitat tum praescias dispositio, tum praecedentes eius cauta alioquin externae absque aegrotantis aut alioruni relatione, praeciici possint prognost i- cum enim apud Hippocratem inprimo lib. progno . non solum pi caecogiritio est iturorum; verum cita praesen- ou a ii . t una, fra teritorun antequam senta sibus subiiciantur: In secundo autem libro declarat, quaenam praesagitiones eliciantur c tempore contractionis arteriae, ac cliquis pulsu uni generibus , tempore scilicet nastus, tempore quietis,4 aliis ad layinaum, a qualitatem, inaequalitat cm ordi-In qui ι nem, a taxian attinentibus: In cotio autem libro, quos pialsus cordis, re

157쪽

men.

ira S E C mi V s arteriarum affectus proferat In tiar o,& vltimo pulsus reliquis affectis orporis partibus, a quibus cor in co-ensum trahitur, pro acutes, nobis patefacit. Ad primum igitur tibi uaccc- damus,&inprimis ad qualitatem di

entionis: in qua Galenus in I cap ma a ii ex gnitudincm examinat Haec itaquecu robusta facultatis usus aucti, Minstrumentorum mollitie sit peculia-

iris, ideo si fiat a robore facultatis, puli sus magnu ,& vehemens erit, si a mollitie organi, magnus crit, , molliis sit ab aucto usu, erit solii in magnus sine vehementiai mollitie. Quod si ancto solo usu, minus tamcn auctus sit,

sola apparebit magnitudo; sin magis

auctus sit, etiam celeritas; sin auctus in summo , praeter has duas apparebit etiam crebritas An vero auctus usus consistat in calore intenso reddito,an in spirituum defectu, ex aliis artis medica signis facile deprchendituri Aucto enim calore, tam aeger, tum Medicus ad tactum corpus calidum percipit, respiratio calida est,

158쪽

nonnunquam sitis.Si sit spirituum de si

sectus, praecesserunt aut nimii motus, aut immodicae euacuationes, vel aliae

cauta si iritus dissipantes.Quae autem scausa calorem auxerit, facile scietis, si14 primum' considerabitis, an illa sit na Iturale temperamentu calidum, quoad ex suis cognoscitur, an potius aliqua causa externa, seu non naturalis, de quarum Vi, atq; naturain sermone de Causis ephemerarum abunde loquuti fuimus; vel potius aliquis morbus calidus, in quo, ad differentiam rerunx

non naturalium, permanens est magnitudinetiamsi iterum, iterum tagatur pulsus, sicuti in illis momentanea. Quod si corpus gracile sitianim laduertendum,ne ratione huius appa Parcitatis reris magnitudo nos decipiat. In paruitatis autem praesagus elicie iis, cunae ab oppositis omnino causis profici statur, eadem prorsus methodo. lugde magnitudine diximus, progredi e

T i - duin Si vero secundum genus tem' pus cilicet motus, exammi lubuci

mus, de h0c cap. s.primi A verba facit

159쪽

luctum sum, vel robur facult. s, vel anstrumenti mollitiem comite ur, si a mollitie fiat instrumenti, erit celer,

c mollis; si a robore facultatis celer, bin vehemens si vero nec vehemens

iliit, nec mollic ab aucto usu pri)ficiscitur, ris in sanis calidum significat

temperamentum in aegris, aut ob causim non naturalem alteratis, Ge-cti Inem calidam, .causam culcia- facientem Verum ex aucto usu nun- qua celeritas reperitur so: a, sed ci iun- g tur vel magnitudo, vcl crebritas sed illa frequentius; haec vero, scilicet crQbritas, rarius, ec solum dum vel facultas est debilior e flecta, in sanis quidem aut ob modicam exercitatione, aut balneum immodicum, aut aliam causam calefacientem vires dissoluentem in aegris vero propter calidam morbi iam affectionem,uires de iicientem vel instrumetum vitiosuim& durum,' ex pulsu celeri,crebro ac duro cognoscitur. Tardus vero pulsus tres causas suprascript scotrarias inii- nuat,

160쪽

nuat, quae oppositis ni d stinguunt tur Qv d si usus sit valde diminutus

rarus tantum fit;si adhuc magis,rarus tardus. paruus De tertii porro ge neris, crebritatis inquam, & raritatis, Draesagiis, loquitur Galentissecundobro cap. a. Fit enim creber ob au ctum sum: In quo sanis quidem obcalidam intempcriem, aut sum re rum non naturali uni alafacientium, in aegrotis vero, vel ob c lidos morbos, vel ob debilem facultatem, vel propter instrumenti duritiem, quia tunc facultas arteriam distendere novalens, paruit ii, ut usui suppleat, addit crebritatem : Vnde omnes fero parui pulsus sunt frequeiates quo paci vel causae dictae inuicem distin guantur, ex dictis patet. Illud autem Galenus nota quod si de quiete ex terna sermo at,si ex magnitudine dissetionis, quae scilicet fine habeat longiore,pulsus crebrior fiat, calorcpuruindicabit multu incorpore increuisse: si vero talis fiat,eo, amaturi incipiat contractio,impuri, excrementis rescra