장음표시 사용
431쪽
In a s Vrbis Archiramnam habitum
ROMANO 'Philosopho, dc Medico.
ORTIS , magnanimusque Graecorum ilis k-le, primus nauita , micti uagus, aequoris.
que triumphator, qui, ut cecinit Lyri lcus I. car.Odc tertia. Fragilem truci comm t pelago ratem TE 2 ροι-
432쪽
Hunos , nec ἔλυις praecipitem Africum
Nec tri Ier Hyadas , nec rabiem Noti. . tauιμcis oculis mostra natantia. I
Qtii Gidit mare turgidum , O Infames scopulos Arcoceraunia. Ille inquam , qui spretis terrae terminis, gloriosum putauit, sit per undas, & ventos viam inueniret a sequam auderet in medio mari ancipiti nauem vento committere, & in totum Pelago se credere , tellurem radendo , sulcabat uno, eodemque tempore arenas, & aquas. Ex quo redditus audax, mortis contemptor , gloriae cupidus, littore relicto carbasa , plena praebuit ventis Quintus nunc agitur annus, quo simplicium medicamentorum historiam aggressus fui. Veram in ipsorum explicatione , usque ad hoc tempus, in tam vasto oceano, velis iter tendere non audebam, sed remigio tantu freta secabam; modo vero tellure neglecta, audens factus, flante Zephyro benignitatis vestrae ire per altum conabor. Per altum quidem; Dioscoridis enim primum ,& seeundum i i braexplicaturi cathedram ascendimus. Quam pluri ini tum inter antiquos tum neotericos 4implicium peritissimi extiterunt: sed ne longus sim singulos connumerando, soIum hoc dico ,
quod ab omnibus viva voce Dioscorides, ct praesertim a Gai cno, tanquam insignior celebratur, qui longa erperientia, acerrimo ingenio, studio maximo, laboribus improbis,itineribus continuis, & longinquis , in hac Medicinae parte rutilum iu-har emicuit. Iraque merito Oceanum dixi, ab ipsis enim
433쪽
enim reliqui tanquam sontes oriuntur, & in ipsum
reuertuntur. Faxit Deus, ut secundo vento possim ad littora proram vertere.
Memini me alias de Bolanicae Antiquitate,NObilitate ,&Iucunditate in Arte Medica aliqua tetigisseidum apud ethnicos Originem ab Apolline , Aesculapio, Podalirio, Machaone, Chirone traxi Dia, apud haebreos ab Adam O, & Salomone , apud Medicos a Theophrasto, sed summopere a Dioscoride, apud historicos, a quamplurimis Regibus,ortum habuisse inueni . Inter hos suerunt praecipuλAlcibiades Athenie si v Imperator, Arthemisia Mausoli Regis uxor Cariae Regina , Clymenus Minitarum Rex, & Gentius Illi riae , Lysia1achus Mace- doniae,Telephus Misiae,Teucer tandem Troiae Reges , qui omnes hac facultate praediti monumentuposteris reliquerunt, dum proprijs nominibus his, qui Medicinam colunt,in lignitas indicarunt plan
Memini inquam hoc pluries dixisse, dc in hoc taceo , ne vidcar semper usque ad Astra simpliciunia peritiam me velle exaltare ; attamen illud huic nostro negotio necessarium puto, antequam ulterius Progrediar, si breuiter aliqua de ipsius necessitate in Medicina , tetigero. Id autem me , si non optimae,saltem non pessime facturum credo, si ipsius necessitas ex triplici sonte, rationis nempe experientiae, di auctoritatis cognosci poterit. Et primo quoad rationem,Medicina in se est aliquid in pol tia, dum non reducitur ad actum , aegri eniin, non in verbis Medicorum, sed in remediis spem habent. Parum interest, si Medicus optime loquatur, si postea dum ipse loquitur, aeger,
434쪽
aut in deterius ruat, aut pereat,& sic, ut ista pote-tia reducatur ad actum, alioquin frustra daretur, tripliciter elucescit,per Diaetam, Cnirurgiam , &Pharmaceuticam. Dieta versat ut circa aerem, cibum , & potum, motum , Sc quietem , excreta , &retenta , somnum , & vigiliam , pathemata, & secundum aliquos circa Aphrodisios amplexus Chirurgiaa manu e thymon sumens, medicamenta non ulla eX terna ferru,& igne tractat Pharmacia vero, tam interna , quam externa te media, tam simplicia quam composita medicamenta contemplatur, &examinat. Haee, quae dixi, lippis , & tonsoribus nota sunt, &luce Meridiana clariora Quis itaque Medicus erit ignorans in sua facultate praesidior ii, quibus corpora, tum fana conseruantur, tum aegra ad sanitatem perducuntur 3 sed aliquem sentio susurrantem, atque inaures meas luit nescio quod responsum, videlicet in lectione librorum, simplicium naturam, vires, aliaque id genus optime videri . Ad hoc tamen Galenus Itb 6 de compos medicament. secundum locos respondit. Verus profecto sermo est, quem plerique artis es in ore habent , quod non idem J, neque simile 9 viva voce discere, O ex libro legere, cum prius lib. 6.de simplic. med. facult. dixisset. Verum ab tinendum ab Andrea e i, aliisque μmiliter mendacibus, multoque etiam magis fugiendui Pamphilus, qui nὸ per somnium quidem herbas vidit, quarum aggreditur figuras perscribere. Nam id genus homin m quomodo Usimilauit eos Heraclides Tarem tinus millimum eii praeconibus , qui formam , ac notas fugitivi mancipii, licet iasi non viderint unquam , prae
conio tamen publicaul; notas enim ab alijs, qui norunt,aecipiunt, O ceu cantilenam eas pr ferunt , ut Afriὸ
435쪽
rs, quem praeconio indis ant, prope ad ueret, agnoscere tamen non possent. Equidem non possum non accusare
O illos quoque , qui primi herbarum formas scriptis δε-cere conati suut , cum melius exisimem ab ipse praecem tore oculis discere. Haec Galenus, qui supra eumdem Pamphilum castigauit his verbis. At Pampo luris scilicet, , qui libros de berEis composuit, pIane ex iis, qua , vel ipse scribit, praesesert grammaticum, indicatque se, nec conspexime herbas, de quibus conscribit, nec vires earum expertum,sed ijs, qui ante ipsum scripsere , sdem habuisse,citra ullam explorationem. Sic sanὸ
libros expleuit annexo , ad quamque herbam nominum aceruo , deinde exponens , A qua ex homine ferebaturrra firmatio , tum epodos , O libatione s, ct thymiamata , quae in colligendis illis adbibebantur adscribens, nec nec , ct altar eiusmodi praefiigiaturas nugaces. Monumenta haec asserre ex Galeno licuit: atque utinam unus fui siet Pamphilus priscis temporibus , non autem plures, qui dum libros magnos conficiant, neglectis rebus utilibus,& nec effarijs,in multiloquio versantes, ingenti fastu per urbes ambulat. Melius esset parum . dum bene, quam multumia, dum male scribere: similes eos reputo hortoruri custodibus, qui falce omnia resecantes, inter herbas, stramenta ,& virgulta,vix unicum florem in
fasce reperiunt; dum Viridarii Dominus magna solertia , dc diligentia , Veris pompas carpen S, parua, attamen odoratissimam florum corollam capiti suo imponit. Adagium est vulgare . Multum loquentem raro vidi sapientem. Haec dicta sint in gratiam eorum, qui,vos Auditores carissimi ab huiusmodi
peritia avertere conantes, ubique conclamant, simplicium Medicamentorum cognitionem Medicis
436쪽
non esse necessariam. At ex Terentio in Adelphis. μι mine imperito nihil quiequam iniustus ut nisi quod ipse facit nihil rectum putat.
Si simplicium cognitio Medicis non esset necessa-tia,frustra laborarent uniuersitates Europeae in Antidota rijs ordinandis, in Pharmacopoeis visitandis, sed tantum sub bona fide Pharmacopolarum vi uerent, neque ullo modo componenda,absque praγsentia Physici, medicamenta vetarent: at contrari lividemus , nam quolibet anno haec fiunt, & qualibet die. Quod si Medici, qui Pharmacopoeos visitant, & corrigunt,simplicium cognitionem non haberent , hoc esset uno tempore deceptio Reipublicae , & Principis: Reipublicae, quia ciues non acciperent Medicamenta a Medicis perscripta, si ea a Medicis igno ata censerent, coecus enim cum sit in hoc casu Medicus non iudicat de colore ', Principis, quia adhoc superiores Medicos imponit, utipii Omnem operam, omne tempus, studiumque impendant, in medicamentis omnibus, tam internis , quam externis diligenter examinandis, dc propter hoc facultates Archiatris tribuuntur,visitandi Pharmacopolas , examinandi medicamenta, tal simplicia , quam composita , dc si errata , aut fraudes inueniantur, seuerissime puniendi. Sed semi- medicus, fortasse pseudo Medicus nullius rei indiget nisi pecuniae. Dummodo haec adsit, caetera absint, immemores hippocratici monumenti in epistola ad Demetrium dum inquit. Persarum ReX non , accersivit ignarus, quod apud me maior est sapientiae ratio, quam auri
Quis nam do sim, substituta, antidotaria perscribet, nisi Medicus ι nonnE hippocrates huius rei
437쪽
BO A NI CE s. l. leonicius Crataruae his verbis impera G. Tu vero, Gquad scri Asye i, nobis montanat maxime , siκastis collibus nascentes herbas radicitus reseca, qui infra cum monuisset eum de floribus colligendis , succisque, α liquoribus conservandis, haec pio fert. texum tim nobis haec miruto . Accedas huc simplici tun ignarus, & dicas, quid facere debebat Hippocrates , si simplicia non cognoscebat certe nihil non enim ibi Hippocrates Crate ute scripsit nomina simplicium, quorum indige-hat , sed tantum indicat , quod indiscriminati afferret radices, nores succus, & liquores. Nec ego velim Medicos radicisecas, quamuis optimum foret exemplo Galeni, qui de antid adin. lib. I. de se sic loquitur. Ego vero, O chamantin, o Chamadria, O Thiaseim, O Centauream, pericum, O Polium, O id genus herbar alias Roma vidi, quas obseruato tempore, quo vigent, neque a liuo Sole arefanar, neqxe iritius, quam par fuit evulsas collegi,nondum cumcoctis feminibus , aut maturis.Compositarum uamq; Medicinarum virtus ex flmplicium υigore consurgit.
Sed saltem, ut allatas herbas, quae frequenti sunt in usu in Medicina, cognostant. Nam quomodo facient Medici simplicium ignari, dum apud Magnates , Pharmacum aliquod eligitur ipsis praesentibus, certE unum eX his; aut se ignaros, aut mendaces declarabutat .
Hinc postea Pharmacopolarum insurgit superbia , dum audent ultra crepidam trascendere, nam si corrigi debent a Medicis , Medici eorum errores debent cognoscere; at si simplicium debent e ignari Medici, non enim est necessarium, ut quidam aiunt , errores ipsorum dum non cognoscunt
438쪽
eos corrigere, visitare , censurare, nec possunt, nec debentu niusta etenim est correctio, visitatio, dccensura . Itaque dicendum est resolute tam Medi eis esse necessariam simplicium cognitionem , quantum homo indiget aere ,& victu ad viuendus. Allatis quibusdain rationibus,quae Bolanicae ne cessitatem indicant ad experientiam me confero Quae tanta est, ut ab ipsa solum incepisse Medi ei- nam inueniam , ex Dodonaei praefatione in suas Pempta des, & fere eX omnibuS, qui de hac scripserunt , sed prius ex Plinio , qui lib. Medicinam, ex simplicibus ortam asserindum inquit. Hine n ta MGmina, hacyotaplacuerar esse remedia, cum his quae sequuntur. Id etiam annui sse videtur Ouidius lib. I. Metamorph. dum Apollinem sic loquentem inducit. Inuentum Medicina meum e H opifexque per orbem Dieον , O herbarum subiecta poιentia nobιε. Ab experientia necessitas illius consurgit, quandoquidem omnes,qui fuerunt re uera Medici,nom, . autem nomine, simplicium cognitionem habu runt . De Hippocrate siupra diximus. De Galeno plura dicenda essent, ut breuitas cogeret, attamen hoc sentiant, qui hanc facultatem a spemantur ex ipso lib 6. de simplic medicam. facult. Poνro plerunque messicamenrorum usum veteres in curandi tractat bus prodiderunt, ut O iuniorum medicorum prisse omnes
Cum tres praecipui fuerint in Medicina Coryphaei
439쪽
phaei, non neglectis interim alijs, videlicet Hippocrates , Galenus , & Avicenna,de Hippocr. & Galeno aliqua tetigisse placuit. Audiamus itaque Auicennam , qui cum non vulgariter hac peritia ornatus esset tamen lib. . tract. I. c. inquit. Isti ergo sunt canones uniuersales. , quos apud Medicum praepara- ιοι esse oportet in esse medicinarum fletuliarium , nune vero in jecando tractatu incipere volo . Loquamur erg de naturas medicinaram Isngularium is nobis cognita tartim , ct earum quarum cognitio a nobis posibiliser t,consequemur ea um tam res νnes, attendendo signa in eis mera, Et dimittemus narrare messiciuas, de quibus nihiι nouimus, ns nomina tan um . Ecce quod Avicenna non canit cantilenam, ut reprobauit Galenus , sed ponit tantum simplicia, quae ab ipso cognoscuntur , aut cognosci possunt diligenti indu-ctria.
Memini aliquando me legisse in antiquorum monumentis praeclarum illud responsum Annibalis in Asia exulantis, qui cum Phormionem Peripateticum de bello, omnique re militari copiosissime disserente intellexisset, quamuis nunqua Phalages vidisset , interrogatus postea, quid de Phosemione sentiret, egregie respondit, multos deliros vidisse , sed Phormione maiorem neminem. HOC responsum date auditores diligentissimi ijs, qui vos ab hoc Regali studio auertere conantur . Quoties Medicus Bolanicae nescius in nominibus confunditur , & saepius eamdem rem dupliciter scribit. Memini me in eadem recepta legisso Verbascum,&Tapsum barbatum, Sonchum, & Cicerbitam , cum tamen sinteedem plantae, sed hic error etiam Galeni temporibus aderat, qui =c Me- . Aa a 2 dicum
440쪽
di cum quemdam irridet lib. I. de antid. administ. Medicus quidam Roma , qui iberiacam conficere nuri quam viderat, ipsamque δε exsta librorum timone ιο turrim Maebat, ab ungaentariu .b sic oum pario, existimans.illum herbam e se quampiam, et et simplex aliquώd MI d medicamentum. Irrisiones sunt premia ignorautium , & postea, o nostrorum temporum calamitast de opobalsamo disceptare ausi sunt, qui
Vrticam , aut Brassicam non cognoscebant . .
Longissima experientia Medici herbariae peritiae studios1 apud Reges, & magnates maximis hono-bus ornati fuerunt, Matthiolus, Dodonaeus, Prosper Alpinus, Cortusius, Caesalpinus , & hic Romae Castor Durates,& Michael Mcrcatus Clementis VIII. . P M. in tignis Medicus horti simplicium in Vadi - ,
cano restaurator , &metallothece exornator.
Si responderent i iii, simplicium cognitionem dissi cillimam esse hic Romae, quoniam non adest hortus, cum autem Academia Bononiensis , Monipeliensis, Parisina , Perusina , Patauina , Ρι sana
Hortum simplicium habeant, fbrtasse optimur darent responsum PETRUS enim CASTELLVS de opt. Medico sect decima sic ait. Quaee μ ut
Medicus simplicium ignarus non es bonus Medicus, ita Academia, qua borιo F sicivm publico caret, ubi Medici, O Pbarmacopoei vicem debeant ,nones peiecta Acarimia. Itaque non debemus dicere botanicum ornamentum Physico non esse necessarium . Accedo ad auctoritatem, sed breuiter me expedia relictis omnibus, uno excepto Galeno; etenim si Omnes afferrem nauseabude lectionis breuitatem praeterirem. Interim susticiant mihi aliqui Galem loci, in cuius verba sere omnes Medici iurarunt. Et