장음표시 사용
441쪽
I v L I I F Emento illo Aphricano:& se contingit illi qui pacem rumpunt, & fidem: quando postea illa effectant,habere nequeui.s t Tenentur milites,& omnes alii indi Te irenter esse fideles Regibus ,& Ducibus suis,& potius mortem pati,quam fidem fallere illis,Pomponii exemplo Romani equitis,qui dum foret istaliter in bello vulneratus, & ductus in captiuum ad regem Ponti Mithridatem, & ab eo interrogatus suit: si curatus postea erit sibi amicus, respondit illi constanter: Si tueris amicus Romanis me amicum habebis: & admiratus Mithridates clarissimi viri constantia, & erga ipsum prudentissime iniuriam, & iram: regia virtute
temperavit. lio i Si quis militum in exercitu nulla urgente necessitate, vel rationabili causa sese dederit hos libui : & ne ulla militibus praestetur occasib sese dandi hostibus ipsis,aut praefectis eorum,non belli prius tentata fortuna militari iure sunt puniendi absque venia: ut rina eorum in aliorum transeat exemplum ob fidem non seruatam l. item uulneratus, E. adleg. Aquit. i t Maatro de casu an sit semper standum literis salui conductus,cum optimum sit consilium quem e non debere se submittere periculis,& se conferre in locis non tutis c. Accedens,extra ut lit non cotes .ct per D t. in l. de aetate, st. ad trebell.& per Ang. de Aret. initi t. de act. in s. propterea , col. iv.ubi habet et omnimodo rides data in forma seruanda est: quia graue est fidem sallere L i. st . de constitu. pecu.& datus intelligitur saluus conductus pro & in eundo, stando, & reddeundo l. relegatum s de pen. l. utimur,& per Bart. & Ang. ibi st.de sepulc. vlou & per
ben.&P Ale. de imo. in coli. xlvi. ii voLax ficii concessus fuerit alicui salutis conductus intelligitur cocessus nedum ipsi, sed etiam seruis, sociis , S rebus sitis secudum D t. in aucten. habita C. ne fit. pro patre:& nihil est ta naturale , quam Edem seruare Li. E deput.& per Docti
in l. i. s. arietes g. s quadr. Nup. suis. licat & Laut facta, aede paci.& L pr senti, C. de his qui ad eccl. contag.i s t Et dicit Alex. post B, r. in l.quintus, C.
man d. v verecundia est negare quod pacto nudo promist: propterea in hoc
non est deneganda iustitia petenti vigore pacti nudi iudicis officio: qa procedit
de iure canonico: Et prudentes Principes prout de iure tenentur rate seruat fiam tias suas,ne dum legis auctoritate, sed etiam ex suo naturali iure et & causa cognita: est etia illis seruanda qui in ecclesia tuti non tarent propter delictum l. is, ureus, L. deputat ud.& l. relegati , C. de poen.&P Gl. i c. noli extimare. xxiitiq. ut t Agislaus Rex prudentissimus Lacedaemoniorum in cunctis suit iustus, pius,& si dus erga suos,& hostes: quibus pepercit in templo per fugam reductis quoviussit abire liberos,& tuto in Helicone ubi erant reliqui Thebanorum, & Argivorsi per quos associati: qui illos prius de medio tollere peroptabat, antequam Rex Agis laus praecepisset se velle illos abire tuto, quo uoluerunt illesa relicta Eeeles a Deo. is i Dicebat Ang. in l. vinum C. de sepulcis viol. et ille qui frangit saluum conductia tenetur paena legis Iuliae maiestatis . habetur per Bar. in l. iii. s. transfugas, inde sicar.& in L nullam uim , C .de success.
is i Eletia hostibus est sides seruanda cuinuiolabili saluo conductu , ii ipsi nobisside seruauerint l. cum proponas C. de transact.& per Glo. S D t. in d. l. is, reus,cu hac distinctione tripartita videlicet aut fides,& seu fidantia est data hosti, uel subdito,auti alteri:primo,& secundo casibus seruari debet si a lege , aut le)is auctoritate concedatur:vi qua do data Duce belli l. conuentionu st. de pacta in tertio vero casu si persequat iniuria, aut vindicta publica, aut si sibi seruatano fuerit fides,tunc no erit,& ipsi primo frangenti seruanda l. i. s. non fuerit, Bar. ibist de dol. & d. l. cu proponas de transiaci. Secus in priuata iniuria, aut vindicta,nisi sequuta Pax suiuetiv
442쪽
DE FIDEritas tamen est postpositis quorunda opinionibus m in omni casu est fides ferirans, si nobis est seruata : quando data est
iuris auctoritate, causa cognita, vel ex iusta,aut rationabili causa concessa.
33 iEt ne deeipietur ab hostibus Principes cauti sint,& valde prudeles,&benheon sitici,& lynceos, argeosq:, & Aquili ios
oculos habere tenentur semper apertos: memore serpetu astutia et ne Diabolicis,
ct hostilibus supplanteni insidiis : quia nullus ni igis decipit et ille qui nimium
credit de hoste: Sc habent cogitare ne dolo fraudent, & decipientur ab hostibus pleni, libidine ditandi:cu deuiti, honore, salute,imperio,& victoria tractes, ne sibi faedera a fide dicta rumpentur. is r Sancta quidem fuit fides antiquis temporibus,& fallere aliquos posse non credebatur ut firmat Beatuq Ambrosius iniit de otae. dc mentiri nemini licet, nec sellere quem : firmant catholici: qui biis est amica uetitas, & licet in re mili rarist permist im hostes superare inlidiis, non tamen permittitur illis praestitam sdem uiolare,nee ipsus decipere med acto e. Dominus. xxiii q. ii.& l. nihil, st. de capti.&postl. reuersi Syfica ciuitas obsessa a Mithridate, videns Mithrigate educ siile oes captiuos, ut illos in facie ipsus occideret ni Ciuitas se redderet ipsi persuasit suis captiuis, ut constantes essent mori pro Senatu, Populoq: Romano qperdere fidem: Sc se in fide conservarunt Romano imperio: Et Numentini magis
in P priis domibus mori uoluerunt v descete in fide: & conde nati de fide rupta in secietate sunt insanies l. fin. C. de his quibus irrosatur infamia.is t Nec dolo habere uoluit Camillus Pyrrhum mortuti,neque dolo obsessbrum salis eos : sed dolossim m igistru tanti facinoris puniri pcepit p eius dis i pulo; salis
scos: quos in captiuitate in duxerat Camillo: S: ipse illos acceptare pro captiuis noluit sc illico iussit liberos abire ad eorum patria,uirgis per ipsos fusti : to magistro usque ad ciuitatem: quem ob sessiluspenderunt:& pro tali liberali, & sideli gestu Camilli se dictioni Romanae lups ERvANDA. ire
posuerunt.1o i Iusti, & fideles esse debent imperatores: quid enim superest ipsis fluxa fide: nisi quod omnibus essent odio, & terrorum:& illis nunqcrederetur, neque sincera fides adhiberes: Sancta quide fidessem p est seruanda: & inuiolabilitet sunt eustodienda in fide promissa , nec peius diei potest de homine nisi s sit infidelis
id est sine fide e. innocens,xxii. . iiii. xi t Induciarum tempore, quae ut inferius dicam: seriae militares nuncupantur G. Scipio Aphticanus prii dentissimus imperator Romanorum natura placidus
fuit,& liberalis in pr*miando, pius , Scelemens in puniendo : fidem semper seruauit hostibus et licet Paeni ipsum dicto
induciarum tempore pluribus, & variis conuietis, de contumeliis affecerint i a quiebat enim prudentissimus imperatoricipio seruorum,& perfidorum fraudes imprudentum potius esse . quam liberorum non seruare fidem.
xx t Quae adhuc in M. Regulo Attilio, &impetio suo Romano immaculata durat ob quam fuit ex parua origine ortu effectum maximum, & hanc sanctam fidem ualde coluit Romanus populus, tam publice, et priuate: & consules suos vitos clarissimos hostibus dedit sidei confit mandae gratia: & clientem acceptum in fide chariorem haberi, q propinquos iussit:& contra coitinctos censuit esse ruendui& nil firmius esse debet L fides. Nec ullum peius facinus existimabatur et maculare fide: & quam si probaretur clientem habuisse diuisum propter fidem qua
sanxerunt maiores seruari inuiolatam in militaribus officiismec putarunt esse in re militari fortiores neruos, quam fidem dare,& ipse in seruare inuiolabilem& rumpentes fidem lacerant vestem illam inconsutilem Domini nostri IEsvCHRISTI. 3 t Et praeceperunt quirites insidoru meml ra, tv artus lacerari,& diuidi crudelis imo laniatu,& quadrigis:& testis fuit T. Sustectus Albanus qui regi Tullo hostilio fregerat fidem, & merito a quadri
443쪽
quuto Cannense bello iuerat ad urbenti iussu Annibalis pro pace petenda a Romnis & nollentes dicti captiui reddi re ad Annibale in , cui fidem dederant redeundi: illos vinctos in una ferri cathena misit Senatus Annibali: ne Romana fides macularetur,& militare iuramentu seruaretur oc nulla est maior mortaliu gloria quam seruare fidem, neque nulla maior infamia quam eandem rumpere fider& ut alias dixi, Fideles Eginses obsessia Viatotis,& eorum liberi, & cogntiges cederentur ab hostibus spectare magis peroptarum supplicium pignorum suo.
y t In Maria ibi seditione excitatis seruis
per C. Marium contra dominos suos rquos iniquh intersecerunt, & dominas, di dominorum filias stuprauerant iniussimi guardiani serui , exceptis Martii Cornuti seruis qui dominum in secreto seruarunt incolumen. & illum in Gallia transportarunt ostenta Lictoribus Marii radatiere unius interiecti suspensi , asserendo fuisse cadauer domini sui M. Cornuti,cui fideles fuerunt serui sui, & diuina iustitia guardiani iniquissimi serui,& valde insolentes: qui dominos intersecerant, truecidati fuerunt a militibus Caecing, dc Sertorii: ipso Sertorio Duce: cuius virtus pati non potuit tantas praediciorum seruorum iniquitate .
xι t Asentiti an sit licitum modo quaeritur, dic quod non est licitum quenquam sallere mendacior quoniam est sacrilegium
mentiri et ob Dei tremendum iudicium c. Serpens,de 'nit .distin. i.&e. Paulianillae, i.q i.&l. i. ii de constitu. pecula. Scpet Bart. in i .i. C. de pace.
x et Est quoque sacrilegium mentiri domi.lio Papae,& Imperatori, & ipsis salsa referre:& bonus dolus dicitur ille qui habetur in hostes: nec ullus dolus dici potest contra Latrones,Piratas, & Praed nes, si nulla fides seruabitur illis i quia
ipsi sunt fidi fragi, & diffidati a lege, &
de ipss non est confidendu ut dieit B d.
xl ti erunt tuti qui cuncta prospexerint, & omnia Mnh rimanerint ut boni iudices , ct magistratus in causis, & regimine l. quod si Ephas, si de eo quod
cert. loc. Se amicos notentiores illis non permiserint ingredi munitis, imas arces , dc urbes suas cum gente superante illas,& vires earum : Pyrrhi rcgis F pirotarum consilio probe dato Atheniensibus,quibus ipse fidus suit, ut optimum decet imperatorem
au i Et similiter consuluit Murisienses fi-uus , de prudens Sertorius pii gnavit in hoste Muri sensum . quos talio superauit, Sc impersum suum amicis Muri sensibus qii suit, Sc restituit ut fidi faciunt,di facere tenentur imperatores vocati in praesidium amicorum suoium consu
so i Vituperatur ab omnibus fidis ,& prudentibus militiae Ducibus iniquum, ecinfidum gestum l hilippi Regis Maccdonum : qui dum suillet ut amicus consederatus vocatus in auxilium cuiusdam munitis imae Graeciae vibis: quae de ipse consilla, illum introduxit in ca cuin exercitu suo ut fidum amicum: & Philippus
eam postea occupauit, & sub sua ditione posuit captivato populi, de illo libertate, B: substantia priuato: dc inde uniuersam Graeciam subegit. sii Nam vulso dicitur commoditatem stye parere iurem, & adulteria: dc tale Philippi Regis gestum non commendamus, cum nil lat turpius, & sceleratius uam sere his nocuniciato: qiri non conmdunt de illis, ta ad eorum vocati sunt praesidii mi, di de custodibus raptores, de de canibus lupos fieri. 3 et i Vt Leochares, ct Seleucius archipiratae secerunt in praesidium vocati binopis urbis obses lae a Lucullo, & auarum adeo su it tale praesidium archipirataru, quod infra triduum urbem incendio donarunt, primitus per ipsos auro, dc argento priuatam et & Lucullus obsidens probe occurrit obsessis , & illos ab incendio liberauit truncatis archipiratis.
31 est notandum quod insidi Regea erga populos fidem nou seruantes,ipissis populos
444쪽
DE FIDE SERUAM DAe is p populos instruunt, & docent qualiter &ipsi erga reget suos esse debent in fide:&eorum in hoe sequutitur naturam et ut de
Macedonicis legitur Regibus,& populis. 3s t A micis humanitas, & hostibus fides
est seruanda secundum iuris prudentiam, Scipionis exemplo Aphrici domitoris, Fabii maximi, Fabritii, M. Scauri,& Camilli optimorum Imperatorum et qui valentes pluries hostes vincere dolo id facere noluerunt, recti virtute, ne patrie , glorie , relisonis, & disciplinae
misitaris dedecus foret aeternum.
3s i Congruit human naturae seruare fide, i. i R. de constiti pecu n. & nil eli melius
bona fide.l. inter claras, C.desum. Trini.
curatore, C. ma dati,& per And. de Iser. in tit. qui b. mod seu d. amitt. col. i.
t Et fideles esse debent vacilli domino
suo alias cadunt a seudis, habetur in us b. stud. e. i. de sortii. fidelit.& de iuram. fide, lit & in tit. qualiter vas l. iurare debent
si i Et vasallus dicitur vas et cinis, ut fuit Paulus Apostolus:qui vas fuit, & est eleuctionis Domini nostri IES v CHRISTI: dc ita ut Paulus suit Deo fidelis in apostolatu i ita vasallus domino suo fidelis esse debet. 38 t Et seudum 1 fide,&a foedere dictum est, ut in tit. per quos fiat in vel .in fin. & es
beneficium ueneuolii in quod dominus dat beneuole: di benevolis et q. benevola actio tribuete capienti, de recipienti: de eius substantiale est fidelitas, & non seruitium: quia capiens seudum tribuit domino gaudium:quoniam venit suus h mo vasallus, id est vas electus per sacramentum fidelitatis: quod praestat cum illis sex qualitatibus incolume,lutun ,honestum, utile, sicile, possibile, supplebit iuramentum hoc generale, scilicet m do. mino in antea fidelis erit, sicut vasallus domino tenetur,nec commitia reuelabit,& domino utilitatem affert, & incomoda ab eo repellet,& illi parebite ut in tit. desaeram. fidelit.& seu qualiter vasal. iuram re debet, & in tit. ex quib. causistud. ammitt. 8c in tit. de notarm. fidei. & p And. de Iser.&Bal. Car. Alex.& Iacob. Atua. ibi in s. in primis,& in sequenti, & in s. huius est,& in s. nult. 3y t Et tenetur vasellus offerre domino sidelitatem quod est iuramentum: qui si iurare neglexerit vel noluerit perdit seu dum ut in s. per diem,& in s. eit alia ibidem r& est contractus bon; fidei seudum quando dat ut a Principe, secus a priuato: quia tunc est stricti iuris: ut dicit Bal. in tit. depa .constan. de l. fin. C. de constit. Princi p.& per Dia in c. i. de seu l. cognit. Fidelimias est naturalis, & de substantia in seudo,cum reseruatione dominii,& cum iuramento,licet iuramentum in dicto contractu remitti posset,& quod vasallus se tui .it:& quod masculi succedant regulariter exclusis fodiminis :& alia sunt postea accidentalia conditionum, & pacto runa
contrahentium moribus patriae, & cosuetudinibu laudorum attentis.
o t Quaero de casu legis licet inter priuam
tos, C. de pact. ubi dicitur si valet pactum defutura successione: & an firmetur iuramento: Dic non valere tale pacti ini : quia tollit libertatem tellandi, &votum prebet captande mortis. l. si lex Aeli escentia,& p Bal. iba,C de haered .instit. An habeat locum tale pactum .l. praedictae inter milites militantes in castris,& extra caltra: Dic ipses tantum gaudere priuilegio d. l. quando tendunt ad bello tum discrimen e scilicet quando sunt armati,& acies instri,ctae, vel sunt in ca- illis: ut dicit Glo. in l. milites, C. de te
imi Et ait valeat fides data uni ex armigeris ab at io armistero de se ad inuicem instituendo hi redem, dic et sic, si milites suerint in seruitiis Romani Pontificis, aut
Imperatoris catholicorum: Ita tenent comuniter Doct. in l.licet, Cine pact.
1,t Quaeros valet pactum de sutura suciscessione in seudo, dic secundum quod tenet optimus seu dista And.de Iser. in c. ii. de sevd. dato inuicem legis commissuriae in s. si quis instituerit,& in s. i. ubi dicitur pactum legis comissbriae tantu reprobari in pignore inter debitore, & creditorem,& non in aliis contractibus.
445쪽
IvLII FERRET TI 3 t Pacta sunt ad unguem seruanda inter
I'rincipes, & populos. l. ait praetor, C depact. exemplo Sogi Regis Lacedaemoniorum antiqui: qui fuit ex ascendentibus Ligureti:&dum Rex praedictus fuisset in arido loco reductus cum exercitu pacto conuenit cum Clitoribus hostibus,quod si totus eius exercitus discedens biberit ex fonte vicino, restituet Clitoribus omnia regna per ipsum ab illis bello sublata: sed si totus exercitus non biberit: Tregna praedicta tibi remaneante hc scientes holles hoc esse impossibile,* exercitus omnis siti tunc maxima oppressus non bibat ex illo sontei I ta pacti suerunt cum iuramento,& Soaut ne sui biberent illis regna promisit: nihilominus non potuit ipsius exercitus se abstinere a potu dicti fontis propter nimiam siccitatem, di sitim: qua patiebatur exercitus vltimus fuit ipse Sogus: tui descendit ad sontem,& videns exercitum suum bibisse,&ne regna perderet per ipsum duro Marte questa,& ne rumperet fidem, dc seruaretpasum ipse non bibit aliter de aqua fontis: sed cum ipsa lauit corpus suum ex te rius i & arte tali fidem, & pactum seruauit Clitoribus,& regna que coeperat rhtinuit ex dicto pacto Conuento.
De ui istoria habita, Deo tribuenda. Tractatus.
Exercituum Dum erga Deram hinnies mente,
e me edi eorde esse debent, ut ficile contra
Eetarum Principes MEAriam non sibi, nec propriaefortunae id Deo fili tribum debent, illi
istius Rex Lacedaemomνi uim sciam habuit contra Persas O Asiatira Deo tribuit, O uota obtulit illi, qua pruno sicerat pro illi, habendis. a In quorum oblationes non recipit Deus. Deus munera cata non aspexit, cum Iehurit in mente fratricidium suifratris habere. 3 Romani offuseatisuperbia a suo caeciderami ina feris eum Deum, edi eius strues odirent. er
De Victoria ostenta contra Hierus emeO IMdaicae plebis captiuitate , a Tito Ie asiano Roma vum Imperatore facta , es de ipso rum Remanorum ruina Propter superbialis indesiluuia.
Lucii a paradiso proptersuam superium cecidit. Dem potentes ipsum non timentes deponii de p
Humi ita, sandii sidera,edi optimum eri se . damentum p nitentia: es' ubi est fiam, est falsita, abdi humilitas.s Humilitas in praeiaris O principitas adesi
debet ssui uult alsissili parere, pareat in ipsi Amriori suo, en Deo magis quam homini. s Phlus Aemilius si uictorias habito gratias humiliter Deo tribuebat. Scipio Aemilianus Numantinus muscupato. unde hoc sibi nomen uendicauit.
et Timotheus Aut m ias habuit victor is , et propria Ilia uirtuti O nou Deo imbuit, uictus iudicio Dei permansit. 8 Mores iure militari feriato ludis et qua docilae attendendi pro populorum uictoriar. Persi uis triduarit religionis propter festa Anpeditos uestiades inualti,dril superavitas Hierosol a quomodo adepta ab antiquo Ret
446쪽
io Amemenses tempore sectio em ociosi erant Lare moui. Hos depraedarum, edi victores
x a Meti omni die, etiam fili gerenda sinu uesedi i 8. Hrades exempla.*s M Marcelius tempoete Amram Diame carpithracusas oas In re militari Aut attendetuli optima dum ra H optime militiae, quam ho si mores ex coronani gloria edi palma victoria Ioni mores praeseruntur Hentiae omni mares plus ualent quam diuitia.
Morum Spectectiles magis sum diligendi quam
diuitiarum Herebrae. ao Ligurgus docuit ordines civiles in si documenta continenses bonorum bonum me siequendas .es' esse fugiendas uoluptates non laAdabiles. xi Epaminundas Graecorum Imperator docuit se non putare proditiones parca est ema sporadema sua cum assiduo exercitio. Ugurgus pueros instrui exerceri docuit in moritus ne pigrescerent. Deteriores sunt qui uitam et mnes corrumpi ut, quam qui bona temporalia diripiunt. ra Morum nobilitas magis reddit quem famosum . quam generis dignitas. Moribus uirtute splendere longe praesta lius est quam rebus. Lec rerrem reliquam specie illustrabitur aliquis, quem sua turpitudinis macera dehonestat.13 De Taritae Regis Epirotarum gestis edi moribus in regno suo. Boiii mores principaliter tulit attendendi, in rum probitas . Mentia di artis peritia. in yri ubilus, nobilibus, magistratibus qui-hu ranque doctoribus regem bus , magi- his edi medicis. Vastatus leuo Sudo priuatur. Vasactus reti, es uxorem deprehensam, in adulterio cadit a studo.
a s Vastata, si immiscem cum filia , aut uxore uel 'rare, sis nuru domini sui. Pudum amittit, O sederum domini laesa perpesrantes seudo
MarcM Auetutum*quidam assi priscipes Q, malos mores se appetitus laesenatos ,F riam sua uirtutis offuscarunt.
gnatur contra insidor nostes, & seruatis documentis, & regulis disciplinae militaris tacilis semper erit victoria: quae no stat in manu alicuius mortalis potetis,sed in mente residet aeterni, & immortalis Deio m. nipotentis in cuius potestate sunt omnia regna: Propterea Principes mortales victoriam non sibi nec proprii suae virtuti; sed ipsi dumtaxat Deo attribuere tenentur: reserendo illi gratias omnes humili mente,prece,& corde quibus ipse placatut Altissimus Deus. c.ttibus, de confinerat. distin ii. Deus seni per fuit ab aeterno,& semper erit:qui est summa, & inmnita bonitas, & firma integritas, omnium i: Pater,& Creator: Estq: imme sa pietas,& misericordia,charitasque, dc
inlinita potentia supra qua nihil est: &sine ipsa factum est nihil: ut attestatur Euangelista Ioannes, & ipli Deo parent
omnia coelestia, terrestria, & inferorum spiritus: quem Deum omnipotentem pura mente oro, & exoro ut eius clementia
suis fidelibus in omni bello pr*stet auxilium suum diuinum: quoniam est certus nullus poterit resistere diuinae potentiae. ideo diuina, & no humana est dicenda victoria, & ipsi Deo tantum tribuenda:cuius nutu, & potentia habita est contra hostes suorum ortodoxorum qui bonam scit, & malam offerentium mente,
ut fecit Rex Lacede monius Agisla usqa Deo victorias quas habuit in Persas, de Asiaticos tribuit, & vota obtulit illi quae primo secerat pro illis habendis: & bona
voluntatem magis acceptat Deus quam Oblatum.c. scriptiis. xiunq.v. c. odi. xxiiii
a i iniquorum oblationes non recipit omnipotetis Deus, nec munera Caim aspPxit cum sciuerit in mente habere fratricidium fili fratris Abel. c. in grauibus,
447쪽
vires absque Dei sust agio clito nobis auxiliante non ferrum,non ignis, non lio- ilium vis. nec dolus vlliis, neque manus obesse poterint, & si aliter facerent utiq: errarent Duces, & populi, ut contingit Romanis qui victi permanserunt Opter si perbiam suam: cum autem Deus ob mortem Domini nostri Insu CHRISTI decreuisset per Romanos punire perfidiam ludiorum urbis Iesus excidium , miserant ii captiuitatem Iudaice plebis die Saturni in quo nephat est hebreis quicquam sacere adhortos supera,ris, & ii in captiuitatem ducti fuerunt 1 Tito Vespasiano imperatore octuaginta septem,& undecim millia glagio,& fame Perierant. cccccc. millibus primo ii uersectis, & alia viae decies centena millia ludiorum trucidata suerunt a martiali gente Romanorum: & legimus reliquias viginti millium mille dispersas per orbem: post Romani surbia inflati viribus suis,
re non Deo victoriam ascribere coeperiit:
Ideo in ipsssis suit imprecatus Propheta
dicen . Leua Domine manus tuas in Q. Perbiam eorum qui te oderunt,& operati sunt mala multa, he nomen tuum non cognouerunt,sed tibi possiere munimenta victori tui. c. remittuntur, xxiii. q. v.
i Et de paradisu coecidit i ucifer propter superbiam suam qua locum non suum
usurpare voluit imprudenter. c. quoniam x. dii lin. c. diaconi. xcit i. distin. Et Romani non se cognoscentes offuscati superbia ab I mperio suo coeciderunt, cum Deum,& seruos eius odiret,& inde ab illis inermibu ,& line pera,& calciamentis subiugati sine exercitu Dei mente fuerunt, iuxta illud. Serui inerat tibi Roma prius Domini dominorum i Seruorum serui nune libi sunt Domini. Nam Rex regii, ee dominus dominorum potentes ipsum non timentes deponit de sede, & exaltat humiles ipsum metuentes: humilitas scidit iidera, ct optimum est fundamentum penitentiae,& ubi est fraus, & falsitas a eil humilitas,c. i de poeniten. dii in ii. dc
s t Humilitas valde comendatur in PraelaE R R E T T Itis,& Principibuq. e. ecce, xcit i. distin. &sicta humilita est cum stiperbia, ct qui vult alios libi parere, pareat & ipse superiori suo ,& Deo magis et homini. c. inscripturis, viii. l. i. c. qui se, ii q. vi. o tvicto Perseo rege Macedonum per prudentissim lini Consulem Romanum Paulum Aemilium patrem Scipionis. Aemi liani nuncupati Numantini ex eo T codi' pit Numantiam maximi Cornelii Scipionis Aphricani adoptiui: hinose exultarunt in sua virtute ob eorum gloriosas rvictorias per iptas habitas, sed illas Deo humiliter tribuebant: quod si semper se- cistent Romani, eorum diutius durasset Imperium. let i Timotheus filius Cononis victorias multas habuit quas sibi, & proprie suae virtuti,& non Deo tribuit, & demum ui ctus permansit, & sine honore contraria fortuna iudicio Dei: cui omnis laus, & victoria tribuenda est. 8 l Mores in re militari, sestaque, & ludi . . sunt quando lue attendendi populoru Pvictoria. cum autem Anthiocus Rex obuderet Hiero lyma Iudaeis petentibus inducias septem dierum .ppter festa sua, ea libenter concessit,& plus ad portas eoru
cum maximo apparatu accessit cum tau iris habentibus cornua aurata, cum odoribus multis quos sacerdotibiis c u magna
pompa praesentauit, & post se in sua ca- istra reduxit, & Iudaei continuo admirati, post festorum solennia se sponte ditioni Anthiochi dederunt.
nis pronter festa impeditos Melciades inuasit celeriter,& illos superauit. Io t Athenienses autem occultis armis sestiuo tepore quo ocioli erant Lacedaemonii agros hos iu invaserunt,& deptarunt,&victores fueriit:qui duce suo Melciade cum illibus dece, & mille auxiliariis amico itu Platensiit, millia sexcenta ocios exeraeit Darii in capis maratoniis pruperui. xt tRupto per Annibalem Marco Centenio Consule in Lucania superatis cossilibus, castra nietato G. Cornelio apud Cumascum exercitu, Fuluio Praetore apud Er-doneam in Apulia cum xx. millibus militum
448쪽
D3 v ICTORIA HABITA DEO TRIBvENDA tuum interfecto per Annibalem,& lapso biennio alio proconsule Fuluio in eodeloco Erdoneae ea strametato obsessa Erdonea,& ibi neglige ter custodito exercitu illoc ab exploratoribus suis per Annibale
praescito castra metatum in Brutios cum expedito exercitu sine impedimentis co-
uol ivit Erdoneam, Sc sub eisde locii auspicii , R oin anas legiones una cum procosa te Fuluio per occisionem dissipauit.11 t omni die certanduin est urgente necessitate. c. si nulla,xxiii. q. vlti. Nec sunt curanda sella si urget necessitas ab omnisbluta lege: ut dicit Glo. in d .c. si nulla.is i Et M. Marcellus tempore se floru Dianae coepit Syracusas hoc inopinante populo Syracusano intento laeticiis .is t Crassa antiquitas certos dies seruabat uos in sellos,&in elices putabat: re inlis non pugnasset pie timore ob praeterita bella in ipsis male gesta ut in fastis
cantit Ouidius. Vedicat Ausonias Ili nonis cura caledas Idibus alba Iovi,strandior agna cadit: Nonaru tutela Deo caret omnibus istis Nec fallere caue proximus ater erit Omne ab euentu illis, na Roma diebus Dana sub aduerta tristia marte tulit:
Nee tibi dicta semel totis heretia factis
Ne seriem rerii scindere eogar erunt. tr i Et c. im Arioiustus rex Germanorum
essercu in Caesare pugnaturus suis dixi se set non ei se certandum neque Phas sit superare hostes ante lunam: Caesar ipsum
inuasit non expectato tali tempore,& in
fugam posuit Ariolustii octuaginta Germanoru millibus interfectis. Ita et, stadia.
cccc terrae occupata cadaueribus suerunt
apud Rhenum nuuium quem ponte aret facto infra decem dies transiuerat C aesar
is i Et cum forent Romani pridie nonas Octobris priuati exercitu 1 Cimbris &talis dies infelix,& infestus reputabatur eae Romanis: quo die Lucullus cum decem millibuq peditum, & equitibus tantum mille contra Tigranum rege Armeniae, Sirit,& Mediae esset certa tutus, hoste ex aduerso habente acie instructos cerum,& quinquaginta millia militum: de cum obiectum fuisset Lucullo de die illo
inlaetice Romanis quae fuit sexta Oct bris: in quo unus Romanorum exercitus cosumptus fuerat a Cimbris Duce Gneo Scidione Cornelio patre maximi Scipionis Aphricani: erea suos prudenter respondit Lucullus Imperator Romanora
illum diem olim nefastum,& formidabilem Romanis fuisse: sed fodie erit nobis amicus, si impigre pugnatum suerit: de
hunc diem ex atro,& tiisti hilarem, amicum,& iucundum reddamus Romanis r& comisso prilio hostes fugauit quinque dumtaxat ex Romanis in dicta pugna occisi,¢um vulnerati: ex hollibus autem Armenis, Mediis,& Syriis ultra centum millia inseriecti permanserunt remnis Tigrani accepta corona.ir i Et pro ut legitur de P. Valerio Publicosa Sabinos, Latinos, & Fidenates hostes suis caecos, & claudos reddit militibus:
ut illos melius occidere valerent: ita Lucullus Tigrani copias reddit suis inutiles, & inermes. Et dum Athenienses 1 Lacedemoniis molestarentur in diebus quibusdam sestiuis celebratis Deae Mineruae extra urbem armis secreto retetis
celebrarunt festa, & antee intrarent Athenas secta hominum multitudine, de- predatus fuit hostium ager cum Metello ab ue respectu ullo.
8 t In dura Macedonum expeditione qua
fecit Paulus Aemilius contra ReLe Perseum habentem maximum exercitum in salangibus ordine forti acie instructu Macedonuin, Asiaticorum, Hilli ricorum, dc Thracensium semigigantorum in non 8- quali planicie arte capto loco per Aemilium apud Leucum Fluuium non longuab Olimpio monte, ruptis fallagibus hostium ex Romanis coeciderunt centum
tantum bellatores fortissimi,& ex hostibus vltra quinquaginta millia militum,& rex fugit in Pella urbe ubi captus fuit ab Aemilio,& ductus ad urbem in triumpho ut alias dixi in tit. de triumphis: Et ut Possidonius Alexadrinus scriptit Graiae,& Romanae scriptor historiae, sic non est curandum de die certaminis praemente necessitate ut alias dixi.Vu
449쪽
is i In re militari sunt attendenda optima documenta disciplint militiae quam boni
mores exaltant, & coronat gloria, & palma victoriae. Nam boni mores preseruntur scientiae. l. & l. magistros, C. de proses & med.lib. x. nam plus valet boni mores V diuitiae. l. suspectum, C. de suspeetitui. & l. reprehendenda. C. de institui. 8c substit. Et magis sunt diligendi morum supellectiles quini diuitiarum illecebrae, ut scribit Beatus Hieronymus ad Celentiam inter honorem seculi: & illecebras diuitiarum,& qui aliter agit aut stultus, vel dolosius est. l. Iulianus, E si quis om-
ao i Prudentissimus Ligurgus docust ordines ciuiles in se documenta continentes bonorum morum elle sequendos, & fore suetendas voluptates spurcas, & nemine esse alio meliorem nisi in quantum fugeret praedictas non laudabiles voluptates:&s in conuiuiis intemperate non ed rent, neque potarent praecepit. 1 i t Et docuit optimus I mperator GraecoruEpamin undas continentissimus se non putare proditiones parca esculenta,& poculenta sua cum assiduo exercitio,& docuit Lia urgus puero initrui, & exerceri in mo bus ne pigrescerent: & multu distant damna morum a damnis rerutemporalium et & sunt deteriores illi qui vitam, & mores hominum cortum punt .c. deteriores,vi. q. i.
xx i Et morum nobilitas magis reddit que
semosium, quam generis dignitas. c. nos qui,cum sequenti. e. xl. distin . Et lonis est prestantius splendore moribus, &
virtute: quam rebus, nec rerum unquam
specie illustrabitur aliquis quem suae turpitudinis macula dehonestat, ut scribit Q nintilianus in milite Mariano. Si vero existimemus Imperium Populi Romani ad hanc diem militari disciplina, plura
pen moribus ovain viribus vicimus: cum bonos, vel malos mores dicimus vicia,&virtutes distinguemus. s t Rex Tarita Epirotatu primus suit qui regnum suum ornauit legibus, & moriabus, literisq: graecis, & latinis cum vita politicar quod per antea suerat sine lege,& moribus. Propter ea habitus sitit in maximo honore,& veneratione. In Principibus nobilibus, & magistratibus quibuscunque doctoribus regent ibus,magistris,& medicis: attendendi sunt principaliter boni mores, morum probitas, scientia,& artis peritia. l. i. aede decre. abor g. sec.&l. i. C.de magis . lib. x. Licetqitida insensati nostri temporis seruent contrariu,& ut cantat Iuvenalis Poeta Aquinas de moribus vltinia fit quaestio in vita,& moribui docuit nos IESvs CHRISTvs Dominus noster pro quo pugnandum est spiritualiter, carnaliter, & ciuiliter, & sua, & nostra erit victoria tribuenda sibi . t Quiro de vacillo seudatario si ratione lenocinii priuetur laudo . Dic ut sic: quo
etiam pritiatur si uxorem retinuerit dem prehensam in adulterio secundum And.
de Iser. in constit. Regni Siciliae sub ruta
r i Et quid de vasallo seudatario qui semistitit cum filia, aut uxore, vel serore, aut nuru domini sui an priuetur seudo, Dicq sic per te x. in c. i. in s. rursus, quae sit prima ea iis benest. amitten.& foederum domini tali perpetrantes priuantur vasalla 'io,& per dom. An l. de Iser. Sc alios ibi scribente; et & haec generant mali mores,& appetitus inesscenati: quibus Malcus Antonius, & quidam alii Principes offuscarunt gloriam suae virtutis.
450쪽
IVRIS UT RIVS QV E DOCTORI SEQ. v ITIS, ET COMITIs
Tractatus de Gubernatoribus & Ducibus classium, di qualiter esse debeant in re nauali.
De Gabellis&publicanis, & de eorum commissis
.i ac collectis,atque muneribus & oneribus.
x ossicia. me vim sibi edi artes degentiam iuciasti. 3 Veneri qualiter olim si egeri ii in Saria O La
Discordia cath aeorum ore infidelivim fla
r m igare qui ditaretur .s bene disinu adorare De mr Disces ammos cli debent in exercitu Am eum Rex ei et iter ri; animo ut s P trus Morantem olim dux Venetae ius,ihq aliter fuerit virlisolus in meri.
Io Explerauores in omni bello prosunt. Iar inuitus fuit uirtutis Alexandri magni. i Loca hostium Iuni diligentem coli sideranda aibellum geritur O nauigatur. O D. L. is Uectigalia quare reperta .i munis nullus est a solutione uinigalium, etiassi per immuni: ate proferat Princeps rescriptum,quia prasumitur obreptilium. i r Rescripta contrastatutaseconuentiones uin galium non uale . Is Pro uectigalalus tertia pari ecta e partis sol. Fitur isti Uictigalia uada diluinetur O ALMmur. 8 Immunitas uectigalium ' Principem alicui
concessa an extendatur ad ordinaria. innuis is es' hvranu. q. to Domini terrarum gaiactas imponentes rene tur euctodire territorium, alias ad emendareuentur Archaris. Ur nu. is s. xi Publicani pessunt cum bona conscientia. ducere in emere gabellas. ar Gabella est ordinarium munus inductum pro militate publica.is liquia qui promisit configurae merces inportis cesualico suo P minis , non tenetur forauere expensas galilia qina ueniebant sol
2 Statuta degalesiis non extenduntur ad laestimabilia bona . Es Staturum quid certum quid fluatur pro uitalo nascituro iuubitorio statuentis, an emtendatur ad uitidos nascentes in territorio alieno de talis patuentis nu. 26. xs Fraus opitulari nou d set si audami dolo . x et Hab. tantes in vilia cum maiori parte familla,
in ciuitate cum minori, an teneamur ad onera ciuitatis ini ruris.
x8 Rusticus qui tui: ad hah itandum in alia uilla, ne collictam in pruna hi a potueret, an ad
xy Statutum uel consuci do quid rustici no emat flabilia sine onere collectarum , an habeat locum in ciue emen: e pro rufico . to Pactum ab uniuersialefactum e m rustico si v a