Collectio dissertationum medicarum Marburgensium

191쪽

nimos sumtus molestiasque, et separatio pulti VeriP Carbonum ab aqua , quae dissicultate maximas creare posse videtur , facito nego tio et majori copia fieri pq teit. His probe pensitatis, fontem morbortim, quibus iravigantes a et ulcis abhinc seculis obnoxii erant ζ' uberrimurti cllhbbne egetas si Eeu prae talltissimo 'hemedios i limitb ita obelisari ' edi putre adtae' aquae' v biin, eiusque exhalatiionem, quae acrem corrumpendo navigantiin1s iam a festi pedana δῆret, optimente Iio tolli, protium est Intelligere. I.

Restat adhuc, ut munem, Cel. KELScontendere, carbonis vires, ita putrida aquicorrigenda conspicuas, a se prius detectas cuni

Praeceptoribus ore communi casse xo, hocce modo

192쪽

nis honorem deserunt, salutares carbonis vegetabilis vires per novellas litterarias manifestasse. Sed haec in medio relinquo. -

Praeclara quoque vegefabilis carbonis vis Virtusque cernitur in eo , ut adversum speci-fisum sui . generis, quem vocanto mucidum mul strig) quem aquae plures naturali in statu a mixtis cujuscunque generis partibu ' habent, sappreni Dptime auferat, eamque in usum bibendi convertat. Qtii .cum talis sit effectus, ex eo quoque redundat commodum maxini iam in eas urbes, quibus puteorum aqua mucida deprehenditur, qua re coguntur incolae, ut ex longinquo aquam salubriorem adferri curent. Quod si igitur vegetabilis carbonis pulvis ad aquam corrigendam convertitur, pessimo suo sapore spoliata appa

193쪽

apparet; et si aqua per hunc pulverem percoletur, simul essicitur, ut aqua puteana a peregrinis partibus liberetur.

f. XXIII.

Ea est porro vegetabilis carbonis vis, ut putrescenti carni, quam primum eam attingit, omnem odorem foeti lim auferat, ac recentem a put edine defendat. Accipe carnem summo putredinis gradu di lutam, depse eam cum pulvere bene ustiearbonis, et ilico odor adversus, succedente suavissimo ac purissimo alcatilio odore, peribit: Qiib effectu carbonum pulveris salubriorieommoti Ceil. ΚELS, LOW1 TZ aliique arecente quoque carne putredinem arcere tenis tartini, eumque in finem carnis frustii in m a. gna: pulveris carbonum copia condiebans, quod amen post aliquod tempus in massauipuItis resolutum experti sunt. Hoc experia

194쪽

inelito haud prospes e siue cedente nix ,'earbo- siem vegetabilem, anti septica pollere vi , 'ne, garunt, existimatites; eortiri vires' e syicuas tantum ac effectrices esse in exhalantibus pii tridis materiis compescendis eorum partibus phlogisticis imbibendis , alcatinis autem fugandis, ex quo odorem alcati volatilis, cum carbonum pulvis carne Putrida depsitur, intelligi posita autumant

i XXIV. .

Sudi. tamen momenta, quae , . quo mirinus carbonem antiseptica vi carereti exista et laena, mihi in ςrdicant. Nuper enimFel, Mo ENCH, artis chenaicae peritissiPq, Ω 'ς ceptor mihi aeternum colendus , sequem U

carbone vegetabili experimenthina instityit,

195쪽

d. IS. Iul. I793 recentis agninae arnis, acutaerginii S Ostibus, tirustra ex LQ ψ- tribus. .diversis Drbibus imposuit vjcii miscustuIu IH .suPe ς .ης. inbferne, i carbone Vegeta ilii receno apparη tu piacumatico tanadiu candenactu ἀ)3 squς citi minillum plane aerem ederet, ad trium qua tuorve linearum densitatem tegebatur. Alterum carbone nondum candefacto, sed in pul-Verem redacto eodem modo tegebatur, teralium mantic liberintnes quo ch post tres dies jam foetuit, octuvb ause in putrefactis ni est. Cari, nutem carbonis pulvere non caudefacti conspersa diutius putredini re sitit E sed post qua a

tuordecim dies penitiis ς de stetieta erat οῦ cunet zontraria ex parte, caro bene usti carbonis i

pusvere tecta, libero in e ID ad Octobreni exposita , quo temphre ealefacto cubiculo haud proelii aiat hace ad tertium usque Februa xii diem 179 collocata.est, ubi in cli emicis

196쪽

praelectionibus Cel. Mo ENCH ostenditi atque carbonum pulvere liberavit , licet ossibus intertexta, in quibus, ut notum est, caro facilliine in pii tredinem abit, et per quosdam menses aperto aeri in ealore sub finem Julii atque per totum Au Distum intensiori exposita, nec non per tres integros menses in caludo cubiculo collocata fuerit; tamen addito

carbonis pulvere sine putredinis vestigio sie. cata est. Recentem praeterea suum adspeetulit odoremque agninae carni proprium, kocta eundem conservavit. Ego ipse cum triginta qui Cel. MOENCH praelectiones che- nucas utilissima si frequentant, de felici hujus experimenti eventu, proprioque agninae earnis Odore me convincere potui. Quod cum ita prospere successerit experimentum, non possum non, quin carboni vegetabiliantis epticam quoque vim attribuam

I. XXV.

197쪽

77f. XXV.

Qtiae igitur cum carbonis vegetabilis vis quoque antiseptica, fatile est perspectu,

maxima inde redundare in oeconomiam et praecipue in navigantes commoda. Saepe enim fit, ut carnem navigantium sale conditam putredo corripiat, hinc foetore aerem corrumpat ac fame navigantes carnis penuria

conficiantur, quibus malis carbo vegetabilis facile medetur. Sed fes ipsa hortari videtur, quoniam de navigationibus marinis sermo incidit, ut, quae hucusque sit carnem conservandi a putredine in navigiis methodus frequentata, eXplanem. Carnem nempe .putrescentem ante purgatam, reti navigio adfixo atque aqua per aliquot dies submerso, ut ita abluatur, suspendebant, quo autemessicitur, ut nutrientes partes corrumpantui, hinc ad usum caro inepta fiat finique repugnet. E diametro oppostus huic methodo

minus

198쪽

niintis aptae, carbonum pulveris usus, quippe qui tutior inestor e minimo sumtu atque labore carnem ad putredinem propensam cor-xigit atque conservat. Qii Odsi. enim bene candefacti carb*us pulvere, cRI Q. eonspergatur, pulvis deinde a carne rursus abluatur,

Utime usui inservit.

f. XXVI.

Sed cum experimentis a Cel. MOENdu factis extra omnis dubii aleam' positum sit, earbonis vegetabilis pulverem et recentem carnem a putredine defendere, facile est intellectu, methodum carnem cat bonis pulvere usitatae sale condiendi, longe praeferendam eta, utpote qua sit, Vt pybsperrimo cuni successu caro in navigationibus marinis conservari possit.

3 Qtiae si xvha si int, facile Silparet, navigantium sanitati et commodis et epie ita consuli atque' provideri. i rii numera bilia 'enim sunt, quae ustis 'eanii si ala Ioh itae L

199쪽

in navigatione marina hominibus infert inis commoda, quae cuncta carbonum' pulvere, salis effectum maxime in conserVanda carn sustentante, facile evitari possulit. Jam Vero cum carbo Vegetabilis , ut sae, piperimentis verissimis atque indubitatis comis pertum est, tot tantisque Viribus praestaratis-; simis polleat, ejusque usus nullo netgotio ac sumtibus minimis nec . incommodis, qualia hucusque vi ata xemedia, e. g. Zquae ope aluminis, putridae oernis correctio sitspensione in aqua marina, conjunctus sit, ma

xima sane ex ejus usu, qui hbdienuni quident

locum non habet, in navigantes redundarendcommoda, morborum agmen, qui vitae nautarum insidiantur, profligaretur, ac qualicunque modo huic hominum generi consuleretur

200쪽

β. XXVII.

ut vero carbomina pulvis putridas eor-

xuptae carnis exhalationes illico destruit, se et Cel. CRELL et) ad cloacarum exhalationes pestilentissimas atque ii ocentissimas reprimen odas optimo atque prosperrimo cum successu adhiberi pota, recte existimat. Qtiis enim est, quem fugiat, horrendos ac pestilentissimos esse, quos in humanum corpus edunt exhalationum est ectus. Saepe enim acciait, et qui ad purgationem eloacarum dati sive damnati momento citius intereant, aut miniis mum dirissimis praecipue oculorum et pulmonum morbis a) tententur. Hinc apud