장음표시 사용
11쪽
quoniam generalia acepta dare non satis ei e perfficiebat, ad
ea docenda acpraecipienda,quae in operibus ac exercitatione quidam continerenturiani adrunxit. stare rotosin E id ijs
notatos nobis confibere aggresus est, qui veluti exempla essent eorum, qua alibi Piidem genera ter, sed tamen luculente ab eo tradita ac praecepta fuerant. Idpostrem ut plane credam Jaciunt ipsius Galeni commento, in libros Hippo. de morbis vulgaribus, in quibus cum ad Worum historias ventum est , eius narrationes quod ad iudicia et miteriae mammationem pertinet
simper mihi ivisa sunt ne menti paullo exiliores , nimiumen scietatem longae orationis estu se uideatur,necesse est,nisi
eum ita excusemus,ut iussiciorum notas omnes in quarto illo libro studiosius memorasse dicamus. siquis est, qui hac de re amplius dubitet uestiat Galenum testificari in libris de iudicius tum reliqui e uiresiudiciorum diligenter perpendendas este, eas; inter si studiosius conferenda sunt enim quaedam indicia, quaeresis rauasint, magis tamen σ minus Acipiunt, quorum
vires vocabulis distinguere ac notare necesse est.Neque vero tam tummodo signorum vires, quae inter se miliasunt ut bona cum
bonis, aut mala cum malis nos con ferre debere traidis, verum
eviam bonorum cum malis cossationem faciendam ese testa tur. Hoc loco quaero, num in hisce tribus uoluminibus, quae habemus, hac plasinis praererea alibi tradius tomatum magnitudinem , Ρα ex eorum potestatesimitur, ex bus dignoscendum esst: at vero qua ratione haec ab illa, qua cogitatione percipitur,1 istinguendissit , is libris de iudiciu persecutum esse memoria
mandauit. Diuinus videlicet vir, cum in primis csus humanos timefieret, metueretque, ne iniuria temporum eius scripta aut corrumperentur, μι amitterentur , ne, cum hac in suis
12쪽
voluminibus desidera rentur,alla uis in imprudenter se prate, risis ussicaretur, haec alijs in istris testata rianquere voluit. .
In alio vero sero de singulorum, quae in Promethicorum particulisso tantur , Symplomatum vi ac potestate paucis quidem
docuisse commemorat , in illorum prima ac secunda narratione, longiori autem oratione in sino icorum commentari, uberius
quoque, ac fusius in libris de iudiciis, oes 'plomatum causisse persecutum este i Istatur. αuo in loco haec in bbris de iudiciis
uberius praecipit Galenus Nam vero in commentariys de morbis
popularibus riptum reliquit, cuncta quae de iudici,s oe de
diebus, qui iudicia asterreflent, ab Hippocrate literis conisi gnata sunt, ac rate ac diligenter in duobus illis uoluminibus Ucollecita fuisse. e quo in loco haec abeo citata sint,maxime qum rimus .figna, quae iudicia antecedunt, oe ex quibus ista cogno-
fimus,similia, aut dissimilia esse quo in loco tradidis' A NdGnique in sero a b eo di tam inferi posse, ut in aliqua sede mecta concoctio affluatur, morbo toto haud quaquam ad maturiatatem perduciis r nullo prose M. Non omittam σ illud, quo mctro Galenus tradiderit praua nia, σminime porniciosa, si ob que signis maturationis desierint, ac redeant, continia hominem non tollant. veia perniciosa sint reabunt,agrat perimere nullo negotio possunt. Postiremὸ num meminit de urinis fermentatis S aeuis est igitur,qui non fateatur multa in libris hias,qui ad manus nostrasperuenerunt,de iudicjs deesses Cael ra omittam, quoniam in ipsius rei tractatione facile unu qui sintelligi quo quantaque ab eruitis in hisce libris desideraripossint. Interea haud ignoro nunquam I V .illud volumen con L se Galenum memini eum in propriorum librorum en erarione tres tanti tabisse de crisibus editos testatum reliquis; at ia
13쪽
. t id tamen in animo alquando habuit e contendo. Principio quod ita concluserit tertium istum librum ut i secundum de fa
cultatibus naruralibus, in cuius item extremo pollicetur, id quod restabat in tertium coni iuram. Deinde quod multa alia quoque
desiderentur in Galeni voluminibus, quae deinceps ab ipse literisco gnata minime fuerunt. in libro enim V. de curandi rasiones lune desideratur, quonam paElo neuri ata curari conuenirent. tota de luxatione tradiatio, in de vulneribus ventriculi.
in VI omnino deest. in X. de pestiferisfebribus se diligentius
perinsiturum profitetur,quod minime perfecit.in extremo XIII. non ne σ de varicibus cy' de tu omnibus, quae ad Chirurgiam maxime pertinent, sepostremo loco asturum promisit es Vigae immen non praestitit, credo, quod a nullo sit admonitus. id certe notamus in libris de san. tuenda cum enim eos amicis legendos tradidisset , ab illis admonitus in extremo addidit ex malorum succo medicamentum , quod paulia ante in IV. disci volumine se de
scriptor profisus, pollicitusque fuerat. Postremo quod idipsic ut comprobauimus luculente demon iret. Neque vero si isti illi medici eruditissmi et iri, si quid in antiquorum scriptis
Iraeterea desiderabatum,continuo ea refcienda a pernanda, qu-diandaque putarunt; quὸd hominis me, ristotelica illa disciplina omnes in medium aliquid agerre maxime vellent,tametsi illi mi nime i quod volebant,assequuti viderentur omnibus enim congestis intersque contis veritatem, quae hisce in rebus maxime deli sere flet mergeresintiebant.At nos homunculi,delicatu-l in fribendoque minime exercitatis psed diminutum inproba, tissimorum auctorum criptis reperimus,ea non veluti Tnius pe eati volumina damnamus sed ueluti multorum maleficiorum iudicise conuicta continuo explodimus. Huius libelli desiderio multos
14쪽
mubos ad aliam florentem magoscientiam eon unge animaduertimus, mironomiam scilice cuius auxilio nixi, 3'aepraenunciant, prorsis persuadendum est futura; praedictionis enim illius
ratione nunquam non exploratam esse arbitrantur.'od tametsi uerum est,is a Galeno in libri de diebus,quae iudicia exercent traditum non est tamen,cur ab arten ira continuo deficere δε- amus; nam, etiam si Venus illudnon ignorauerit, non illico futurorumpraedicandi ratio, in uia aliunde petenda nobis est;
etenim imperfctam esse hanc fientiam fatendum esset, quae omnino ab uta est, quae suis principiis nixa alieni indiga ad sim
tumorum praedictionem peruenire minime possit. Tunc autem alicuius adiumento induere dicimus unamquamque fientiam , cum altera alterae subiecta est ; at e prologia nullo modo cum remedica coniuncta est. haerere uer),ac maxime consei ire debere artis unis is que theoremata, nemo est qui nefat. Neque uero ulla huic arti instrumenta parat aut materiam politiorem, perfectioremque profrt; flent autem artes, quarum opus in faciendo est, quaeque adtera alteram continet, terutrum stare raro enim euenit, ut altera alterius ope non plane indigeat. πλυ-
sici principia probat taurea ficus. nihil tale strologia runtamen Galenus riptum reliquit ostronomiapraeceptis non ob re pronunciariposse de aegrorum euentis. Quid tum p lenus dum fiactat e renomum esse, dum uarise instructum si niyspuendisine studet famam itu lentiae, quantump test,eleuat.αua in re ab hac nostra fientia minime nos studet ad si abere,fid omnes in hac eadem doctrina situs, locatas Jesnostras nos habere vult, hanc stinemus, nullam praeter Ete
nim haec sentia haeret ussit phiae, a qua sua d&cit principias ubi enim definit Philosophus, inde exordias sumere medicum
15쪽
nouimus. Turpe uero atque adeo nefarium esset to scientiancti undamentis, tu ut morum Uvamu gamus,natura minus habere uirium,quam uisigna,quibus futura praenoscimus, e ferre pset, arbitrari. Ex ueis ex Galeni Hippocratis primum uoluminibus, deinde ex caeteris rei medicaescriptoribus ea,quaeadhunc librum resiluendum opis aliquid erre posse utidebantur,studiose ac diligenter collegi σ notaui, o ut doctor inremm iudicio liber hic dignus esset, ut in manus hominum perueniret, uehementer laborari: id praealterim, per uos facile cognoscetis .e d Drte a nonnullis minus probabitur,mea me
ficti confitentia conflabor qui primus in re maximi cni fallor
momenti non modo meam 'tentia Ampiciter uobis aperuerim,sedetiam, qua desiderari uidebantur posse, ulo in m
16쪽
LIBER' UVA RTUS, in Galeni volum us adhuc desiderari videtur ,
V ' M liberales artes, optimaoue studia, quae ad usum vitae maxime necessaria semper habita sunt, misere multa iampridem afflixerint,tum in primis optimorum librorum auctorumque, qui pri clarissiquasque disciplinas alius alio studiosius , orna-- 'tiusque certatim excoluere , iactura prope fundi tus perdidit. In philosophia, quae una ceteras alias amplexu suo do Hrinas continet, cuique ingeniosissimi quique nunquam non deditiauerunt,quam multa desiderantur e In Mathematicis, in quibus diligentissime elaborasse scimus omnes, qui philosophi haberi volu runt, dissicile est enumerare, quot a studiotis exoptentur . Qiiid de Musicis, Gramaticis&renim gestarum monumentis quae studiosius conseruari ac custodiri a nobis solent, dicemus 3 Quorum volumina propc infinita temporum iniquitate, & iniuria misere adempta nobis iunt e Ccteras disciplinas omitto;ad hanc nostram professionem aniarium mcum conuerto, in qua quamplurima doctissimorum virorum monimenta funditus perierunt,quos nihil omnino, quod ad usum hominum pertineret, praetermisisse verisimile est, quod vel scientiae per uestigatione,autvlus ratione a singularibus ingeniis euidenter coimprehendi,& literis consignari posset. Hic ego non Themisenis , non Thessali non Erasistrati non Asclepiadis scripta desiderarim,quaquaminime contemnenda,sed Herophili,Dioclis, Philotimi, Mnesthei, aliorumque multorum percupio, qui longi sume ab alios ut heretis
17쪽
disiuncti,cum Hippocratis vero, hoc est veritatis placitis eoestincti
artem ipsam mirum immodum colloclupletarunt. verumtamen his quoque aequo animo fortasse nobis carendum esset, si unius Galenivolumina, quae plurima eloquentissime,& omatissime scripsisse nouumus,integra ad manus nostras perueninent et Sed praeterquam quod multae fedaeque quemadmodum in ceterorum auctorum libris in illis
maculae irrepserunt, tum vero non nulla etiam misere ammissa videmus,quae incredibile est,quam magna studiis nostiis adiumenta attulissent.. amobrem cum multorum iactura librorum summa fraudentur utilitate studiosi um vero interitu quarti libri de iudicijs muriscum profectὁ damnum contraximus ; nam , cum tota de iudiciis tractatio pernecessaria sit,ium vero eiusmodi est, ut ea nobis ad maximos honores pulcherrimos aditus patefaciat: etenim ut plurimumst,cos,quorum salus prope desperata est,saluos posse facere , multo Profecto praeclarius, atque honoriscentius nullum malum ad salute conuerti, nihil in morbis aduersis unquam accidere medico non praesentiente ac praedicente. Galeno quid spei,quid metus subesset, in omni morborum genere semper praedicendo magnas tum sortunaru, tum dignitatis accessiones factas esse legimus et qua vero id ratione praestaret monimentis consegnauit litterarum. Verum pernicioso Donis litteris fato nestio quo factum est,ut ea mancha atque impe fecta ad nos peruenerint. Quare nihil mirum si ex illis haud magnustudium consequi potuerimus; fastigium enim inchoato operi deest. Testes simi si perioris aetatis medici, qui ita in re medica versati sunt, ut nullam prorsus huiusce doctrinae partem unquam attigisse vide
tur. Sed quid ego veteres commemoroe quibus omnino danda venia est; iam tum enim & Arabum erroribus , & temporum iniuria deceptis effiigere ac vitare offensioncm mihime licebat . Quotus quisque nunc medicorum inuenitur, qui futura in morbis praenu
ciet,ut ars,idest ratio ipsa medica postulet λ Cum igitur quanto detrimento ac damno rei medicar fuerit huiusce libelli calamitas , perspicerem, cum existimationis etiam iactura aliqua tentaui,& quid hoc potissimum in genere possem consequi,& quamuis res ipsa quitum ingenii,& industriae,quantiim eruditionis,ac facultatis postulet, intellillo , tamen quoniam egregium aliquod ac eximium me negocium suscepisse confido,si non beneficae voluntatis,at m i certe animi praemium bonis viris approbantibus me laturum esse sperabo.
Quod si qui sorte in unius Anaxionis historia omnia singularia comis plςctiscinxna sentemia Hippocratis ceteras contineri atque in esse
18쪽
eontendant, quod qui utramuis recte norit ambas nouerit, in eoque obstinate perstent tametsi morem, consuetudinemque Galeni illi, plane mihi iMorare videantur,qui non praesic, angusteque ut Arist teles sad cuius exemplum ac regulam nos reuocare , atque haec dirigere velle uidentur sed uberius ac iusius de una quaque re pertradare consueueriti, nimis pugnax contra eoru sententiam esse nolo: eosque oro, ut has nostras vigilias vel potius vindemiolas si non coprobare , at saltem minime vituperare in animum sibi inducant, atq; me si non doctum, at saltem laboriossim exi stiment, qui hanc curam sit sceperim, mihique hanc operam sumpserim, ut liber hic quartus de iudiciis Galeni si non protinus restituatur, at hoc saltem perfectu.st,ut haec, quae ex Galeni voluminibus meo ammo labore ac vigilantia collegi, atque hoc pacto in hoc libello quasi illigaui, inclusi, conieci,non librum quartum de iudiciis magni illius Galeni id enim, ut arbitror, fortasse plerosque offenditὶ verum de signorum viribus .
quibus medici in aegrorum curationibus certa quadam via ac ratione futura praedicunt, commentariolum vel per me pariant, atque giagnent . Quapropter si haec inscriptio ab omni eos molestia vindic bit, ea tantum abest , ut existimationem c si quae a me hac in re parta est θ aliqua ex parte violatam esse existimem, ut potius ad illam hoc facto maiorem quandam factam esse accessionem censeam.Non enim lectores quid inter initia pollicear sequuti videbuntur, sed rem ipsam eos quaeiijsse utilitatemq; libelli maxime spectasse apparebit,
quam nunquam non attendere debent, in quaque dum haec litteris consignabam,animum meum nunquam non fixum, ac locatum fuisse
res ipse ut spero) apertius demonstrabit. Principio Physicum esse oportet, qui ad huiu si e libelli lectionem
se conuertet,hocaue pro certo sibi illum persuadere necesse est,nat ram omnino sumcere,& semma quadam prouidentia corporibus
nostris prospicere,item proprijs etiam motionibus ordinatis, si quid aliud iptam uti. Vulgo enim apud Philosephos illud notissimum est, naturam cuncta agere impulsu Dei optimi maximi intelligentiorumque,quae omnia ordinatim, consultoque regunt, gubernant, m derantur , tuencur. Horum quaedam ex libris de particularum cor
poris humani usii intelligi nullo negocio possint: diuinitus enim ibi
ostensem est summum naturae in animali fingendo artificium: Quae. dam uero in animantium conceptibus, incrementis, absolutionibus,& partu contemplari licet : namque uniustui usque animantis conceptionis & generationis sitae tempus definitum accurate seruatur,natu-A 2 ra
19쪽
ra scilicet motus d finitos semper ciente. nec no & post partum Vnim quodque animal crescit, uiget & decrescit finitis quibusdam tempo- .ribus. Iam vero qtii libros perlegerit de facultatibus naturalibus ;Itemque alios, qui sigillat uti de singulis naturae lanctioniblis perscri': mi sinit, dilucide perspiciet, quantum prouidentiae suitul ac ordinis
naturae motus praediti simi. iod si haec crediderit i miretur arti .cium pariter,& ordinem naturae, recordatus iterum quantum ipsa su- .peretur prouidentia& ordine a coelestibus , nullo iere ordine haec
inferiora moueri putabit; atque pulchrum omne si quod modo in
hoc mundo inferiori elucescit atoue omnis ordo, atque omne artis.ficium ex saperioribus naturis emanare intelliget, inordinatum at m, erraticum ex materiae ratione, quae hic est, ortum ducere percipiet. Dcinde cum innumcri qgrotis casus protinus superueniant, qui tametsi aliquid continuo mali praemolirent, illis tamen nos naturam se ipsam quoad eius fieri potest lucri, incolumemque seruare praecinimus: etenim ut mundum ipsem aliquando contremiscere, interdum imbribus turbinibusquepinne opprimi, saepe inccndi, exurique no-ttamus, quae quamuis mala iiiit, tantum tamen abest,ut quicquam de , ehis incolumitate detrahant, ut cliam eadem conuenientiae , mi e luationisque eius causa commode euenire summi quique Philos bimi censuerint. Sic tam cis quam plurima hunc partium mundum sit Iptomata circumuallet, nihil tamen in codem accidere arbitrandum, , quod non hunc , quoad eius fieri possit, conseruet, custodiat, inco filumenque tueatur. Natura enim perpetuo, quod e re nestra cst, cligit, set quc sempei conseruatrix rectu dicitur. exijs enim, quae in Viram
quaque re fieri possunt, id semper cligit, quod melius & praestanti
est. Postre rho eundem optime exercitatum esse in materiae concoctione & cruditate perspicienda ac dignoscenda couenit, sine qua auo vix,aut ne vix quidem haec percipere quisquam poterit: omnis cnim haec tractatio ex illa aut pcndcre aut certe adiumento illius ad sui ipsius confirmationem indigere uidetur . Cuncta quidem certe an iam alia,qubd sentiant & moueantur,& ab anima & a natura regi, gu-bcrnarique manifestum est. Natura gignit, auget, nutrit, conc quit , id uero mouere est, ea enim corpora, quae nunquam non codein statu posita ac defixa simi, protinus quiescere , eadem. labefactata
turbataque cum videmus, pristinam conditionem minime retinere, di dimota cile continuo dicimus. Cum autem in corporibus nostris
rualitatum commutatio accidit, illa secundum qualitatem moti eriicimus, motusque ille alteratio vocatur. Virtus vero ea, quae hoc
20쪽
alterare & mouere plane videtur, quo tempore munere aliquo fungitur ,& opus manifesto tractat natura. Opus id appello , quod actio ipse conficit, actio vero quod est in agitatu, de activus motus,anostris appcllatur:causa imquae antecedit, ex Opus nauat, facultat cm, naturam ct uires denique vocamus, tuas non nisi ex alterius comparatione intelligere GIcinus . Nariiram sane primum suis naturalibuς virtutibus caliditate scilicet, frigiditate, humiditate, de siccitate agere animaduertimus,deinde ceteris qualitatibus, quae ad tactu reseruntur , nunquam vero non habet indulgentem, & sibi deseritientem opriam Vniuscuiusqtie partis humiditatem . Nulla certe pars non tuis qualitatibus agit, qualitates temperiem custodiunt, & constituunt; propter vero propriam temperiem , unaquaeque pars cCrtam, cxploratamque obtinet muneris functionem. Alterare vinccre est, alterari vinci, ac stiperari. Cum natura igitur materiam Versat, ac
commouet,te inpora morborum commutantur; morborum enim lcm
pora catis artim commutationes simi, in quibus conditas ctiam csterps futuras demon lirare debemus. Nunquam vero non ciet motus
in corporibus natura necessarios , & in iudiciis , qui quidam motus stini repentini exprimentes & repellcntcs humores, qui morbos excitant omnis cnim pars corporis nostri, cum aliquid cxtrudere conatur , principio in unum s c colligit, ac contrahit, mox illico impc tum facit; qua in re laboris multum sustinere solet aliquando o dinatim , aliquando vero incompositu camdem mouere videmus. Tunc autom ordinatim motiore sal et, cum ipsa plurimum potest, de arbitratu suo materiam moderatur, ac regit. Incompositi verb atq; adeo nobis minime noti eius motus sunt, aut cum a morbo vehementius vexatur 3c exagitatur, quod dc in morbis qui ad salii tem perdu-cut, intcrdum euenire notauimus, saepe in pestiferis; aut cum cius vires opprimuntur , quod in perniciosis semper contingit etenim si omnino fracta atque obiecta est,tantum abest ut in vigore aut in statu iudicium edere nitatur, ut ne inter principia quidem morbo se opponere audeat. Illud argumento est, quoa in toto morbi tempore non multa aegrum symptomata circumuallent, quae res afflictatri ac
prostratam naturam aemonstrat,nunquam enim non profligatae na-tyrae is adiunctus est casus. Quod si quando pratium inire velle videatur , paulo post tamen pugna sedatur, atque illico succumbit.
Naturam autem irruere ac in sellare maturrime conatur ob morbi
vexationem grauissimam, qui eam stimulat, affligit, nec unquam quiescere patitair:quam rem ciun serre amplius non possit, illico ,