장음표시 사용
21쪽
quod stimulat, ac vexat propulsare ac propellere conaturi quemadmodum ex ijs,quae Ventriculum mordent, vexant, refrigerant, Onere premunt, siue alia quavis ratione exagitant, intelligere facile possumus; nam quae in stomacho innatant, uomitu potissimum pelluntur. quae vero in inferiorem partem descenderunt, vcnter reddit: Atque nac maxima est immaturi iudicia nota : quae enim in tempore accidunt iudicia , cum morbus consistit, & cum materia maturitatem a consecuta est clametsi nullus admoueatur stimulus in ardentibus S magnis morbis maxime exerceri videmus. quae uero intempestiue cduntur iudicia hoc enim modo vocat Hippocrates cuncta , quae antequam morbus consistat, iudicia exercentur acrioribus stimulis natura incitata sit, & in ea virium roboris plurimum reperiatur necesse est . Quamobrem plena certaminis iudicia & tanto minus
commoda ea accidere obseruamus , quanto acrior naturae stimulus extiterit; nec non materia longius abest a maturitate . Natura vero agitatur ac stimulatur, cum corporis nostri partes humores in eo inclusi refrigerant, calefaciunt, siccant humectant, grauant, erodunt, foedo odore mouent: virtus autem illa, quae alicna atque ea quae ipsam agitant, reprobare atque extrudere potest c quemadmodum in libris de naturae virtutibus demostratum est in eo potissimum tempore vires sitas ostendere solita est, cum ea, quae alterat,suo ossicio su
cta est. Ita enim natura comparatum est, ut ea Virtus,quae expellere dicitur, unde a nostris expultrix est appellata , tunc quod uis exequi ac praestare como de possit, cum ea, quae alteratrix vulgo uocatur, munere suo secundum naturam perfuncta sit. Verumtamen antequam materia maturitatem assequuta fuerit, protinus quae aduersa sint nonnunquam reprobare conatur, & nonnunquam perfecta concoctione moram interponit, & lente agit propter imbecillitatem . . Utrumque in eodem ventriculo considerari nullo negocio potest, qui maxime vexatus concoctionis tempus minime expectat, scd protinus ea ctiam, quae nulla re lacessant, cum ijs, quae eum male habent, expellit ,& corum , quae iampridem maturitatem habuerunt, lente, quod stiperuacaneum est, nonnunquam propter virium imbecillitatem depellit:at cum validior est, & secundum naturam se habet, ilis lud semper spectare uidetur,ut postquam concoctionem molitus sit. id, quod seperfluit, depellat; ita ut nunquam opus suum anteuertat,
nunquam in aliud tempus reserat. Ceterum ut in ventriculo, ita 3 in unaquaque corporis nostri particula virtutem saperuacaneorum
expultricem inesse omnibus exploratum esse arbitror. Ea iudicia in . morbu
22쪽
morbis affert, ae cum omnia in animantis empore matutitatem per ceperunt , optima iudicia subsequuntur. Non nunquam uero plena contentionis ac certaminis humoribus nondum maturitatem assecutis eduntur iudicia,quae recidiuas parcre solent. At in quibus natura egregie valida est, nunquam quod sciam 9 alicuius fgroti salus
desia erata est: namque nullus aeger ad sanitatem perduci potest , nisi si natura morbum vicerit, nec perire, nisi si illam morbus super rit. Quapropter morbi omnes sitaui magnitudinem quandam obtinent,quq uel naturae uires opprimit,uel ao illa plane vincitur;natura si viribus antecellit,optabilem exitum morbus habebit,sin morbus naturam infirmiorem redigit, aeger protinus vitam cum morte commutabit . Morbi, qui breui iudicium subituri sunt, inter ipsa initia nullo negocio cognoscuntur; etenim febris ipsa, si ad sanitatem hominem perductura est, placidissima erit, sin interemptura, molestissima di quaecumque horum indicia antecedent, in altero cuncta saluberruma, in altero vero deterrima consequuntur: nullum autem iudicium exercetur nisi aut victa, aut victrici natura. Itaque in placidissimist morbis nullo ne socio natura ipsa sup erat, in difficillimis autem illiaco superatur . Hinc fit, ut contrarii maxime sint morbi, qui cito iudiacia iubeunt similes vero ac pares,quorum indicia longius ducuntur. Minime aut cin latebit nos uter eorum propius periculo sit, si perpendemus, quantum Vnicuique vitium aut roboris sit:eiciam ut in mombis breuioribus non nunquam natura, nonnunquam morbus superat, ita cum neutrum magnopere antecellit,ueluti si pares hostcs pugnarent, uictoria longius ducatur necesse est. In palestrae ludo, qui P lestrites peritiores habentur, facile ubi alterum altero praestare animaduertunt, illi, qui praestat victoriam praenunciant , sin neuter anteis cellit , diutius pugnaturos praedicunt, nondum plane cognoscentes uter eorum victoriam consequuturus sit , temporis aliquo tamen spatio id priusquam ceteri cognoscunt, quippe, qui Vel minimam praestantiam nullo negocio animaduertant et Artis enim periti eo maxime distant ab imperitis,ut uel exigua rerum discrimina praesemrire, atque praenunciare facile possint. Verumtamen quoniam nonnulla prae exiguitate vix ac ne vix suidem praesentiri queunt, huiuscemodi ne artifex quidem cognoscit. Itaque cum primum praesentiri possunt, tunc cognoscuntur. Quamobrem singulos morborum quaterniones diligenter animaduertere nos debere tradit Hippocrates . Perpendi saepe naturam vincere, non quδd a viribus firmior
ruerit, quippe calQr praeterauturam praecurrebat, quod illius esse tia
23쪽
tia & symptomata egresse ostendebant,sed quod iudicii tempus pro-
gando moramque aliqua in interponendo iacile aliquando natura ruperarci; Etenim dum iudicij dies protrahitur , consumitur materia , quam calor praeter naturam occupauit, qua absumpta calorem quoque praeter naturam paulatim extingui ncccsse est. Duobus modis natura morborum victrix humores solet extrudere tacta ατά tile, uel κατ'άπίδοον. Etenim liti mores crudiores atque adco maligni inuenis adseruati utraque Tatione dimoueri atque expurgari soletit. κατι-ες-ν crumpere dicimus humorcs,cum natura aut aluo, aut Vc sica, aut
naribus aut denique aliquo aperto meatu quasi portis quibusdam, hostes omittit, crumpcre quo cogit. Absccitus excitari solent , fum tota uis morbi in unam partem prorumpit, camque occupat. Euc-nirc aut cm s epissime solet ut ignobiliores partes teneant, praesertim si natura minime infirma humores propulcrit , ut articulos coxendiacem S. glandulas illas, quae post aures positae sunt; quod si ea est naturae imbecillitas, ut humores, quo Velit, propellere minime possit, aliquando Iecur, non nunquam lien, ispe caput humores oblident. Hinc licnis iu morcm humorcs ad ipsum a natura propelli, uel a morisbo significare iampridcm traditum cst. Emissio uero humorum albquando consequi solet uel naturae, vel morbi opera . Hoc sympto amatice accidere dicimus, quod cum euenitc saepe vero in morbis periticiosis contingere solet o minime moderate ac tranquille humoruillorum expulsionem aegros serre solere animaduertimus: non cni immaturitatem humores consequuti sunt, nihilque eorum deiectio plane prodest. Nullo autem emolumento esse solent, quamuis multarum sordium ciciniones , nisi si Eumores concoctionem multo ante perceperint, quod eorum detractionibus naturae vires mirifice infringantur , concidantque; atque haec inter morborum initia maxime eueniunt.hinc illa morbis quibuscumq; incipietibus si atra bilis uel supra vel infra cxcernatur, mortiferum est. Cum uero naturae vi humores expelluntur, absque ulla corporis vexatione eorum cruptio cons equi solci, racileque illam ferunt aegrotantes; namque tunc ea maxime cliunduntur, quae protinus exhauriri oportebat . Quo in casu semper concoctio antecedit, subsequitur secretio, & denique liu morti propulsio, quae si recte atq; ordine faeta fuerit, veluti cumulus accedet aegroti tolerantia, morbi species, tepus anni,regio,aetas, natura aegrotantis. Quarc Hippo. profusiones in subribus non intermit tentibus lividae cruentae, foedae,& biliosae omnes malae,& si probe exscernamur per alvum,aut cum Vrinis desci 'nderint, optimiemu nuta quam
24쪽
DIm humores optime excuti obseruaui, eum nondum maiesta m turitatem a secuta erat, Qtia in re diligenter perpendendum, num litae morbum excitent, erumpant: etenim si Ex corpore cxpcllanturca, qtiae aegritudinem maxime afferunt,moderateque id ferant adisr itantes, tametsi materia crudior sit,a natura tamen illud effectum tui Dse protinus censendum est, corporis purgamenta principio sinceri in edi solcnr, dein benignioriam leniorumq; humorum fit effusio, po- tremo febris leuatur, ac dis utitur: accidere aliquando sol ci Vt propter alicuius partis principis imbecillitatem humores, qui morbos concitant, extrudantur, quorum profusio perniciem protinus affert. Hoc loco minime omittendum , quod perpauci sane animaduertunt , quod humores qui morbos excitant, a natura depulsi modδposterioris corporis partes, modo anteriores occupant; posteriores meruis , anteriores venis & arteriis magis praeditas esse nemo nescit. qui corporis nostri aegregiam fabricam aliquando perpendit: neque vero dubitandum est, in iudicijs hoc sepissime cuenire solere, cum in ijs partibus,qitas urgent ulcera. in quibus tumor aliquando fuerit exortus , paulloque post desierit, humorque ille alio decurrerit videamus materiam modis posteriora, modo anteriora corporis nostri obsidere si posteriora occupat conuulsiones protinus oriuntur, si anteriora vel caput vel peditas, vel intestina maxime vexabunt,s caput inuaserint, insaniam, si pectus, lateris dolorcm, sin intestina, di se teriam concitabunt. Saepissime vero obseruamus materiam illam a calore vel digeri, & dissolui, vel plane exput restere.s putrestit pus desecndere cum urinis permixtum animaduertimus , quod signum
bonum est, & materiam maturationem capere ostendit. Anteuc tcrever3 Iudicia ανο ρήγnq. Hippocrates dicere se litus est. nonnunquam perniciosum est : namque ea , quae alere possunt, cum iis, quae aduersentur, aliquando expelluntur, quod maxime euenire ob seruamus, cum natura vchementius vexatur, & exagitatur, & ab ijs
quae in corpore sunt, & ab iis, quae extra . Foris sit ni medicus, qui aliquando neque recte, neque ordine qitardam prsseribit. Aeger, pueri atque cetera , quae proprie extrinsecus assumi dicuntur. Ine'rpore morbi ipsi, eius cause, & accessiones stimulos admouent: cosita iam tale quid naturae accidere, quod hominibus imbecilioribtis aliquando contingere solet, ut a robustioribus vexati, necessitateque eoacti hostes invadant, sed cum imparati imparatos plerumque in- ei dant; nullo negocio victi cadunt. Quid Z onus sus eptum abiicere dum baiulus illidet,non ne sepe inuitum cum eo concidere Vide-B mus e
25쪽
mus 3 iam vero contentὰ currens non ne omni studio sese substinexeconatur, cum tamen inuito atque ingratis e procliui se ipsum aliquacio praecipit et in convalles Cuncta haec exempla ad mala iudicia
recte transferri di accomodari possunt: namque ubi natura se corob rauit, exultat, effrenate effertur, ac denique se ruit . At pestiferorum morborum iudicia, ut morbi consistant,expectare minime solent, aut
raro , sed plerumque aut in ipsius morbi impetu , aut statim inter
principia nominem iugulant. Maximae fiunt humorum proflusiones cum vires robustiores sunt,& morbus crudior: natura cnim quamuis sua vi valida humorum emissionem plane moderari ncquit, quod materia ad maturitatem nondum producta sit. Quamobrem unum ex iis, quae naturam lacessunt, ipsa morbi accessio est, quae nec quiescere, nec diutius eam morari sinit, sed continenter irritat, commouet, & quasi bellum indicit. Huc accedunt morbi forma, celcrita . magnitudo, causise, copia eorum, & magnitudo, quae morbos consequuntur,quae trito iam vocabulo syniplomata vocantur, & denique aegrotantis corporis constitutio . Magnitudo vero symptomat una quemadmodum morbi, alia est, secundum ipsius symptomatis naturam & essentiam , alia est quatenus ad aegroti vires uel aegritudinis rationem comparatur , illa ex corum facultate & dignitate maxime intelligitur, quae diligent cr cognostenda est, namque haec non re,
sed cogitatione tantummodo distinguuntur,percipiuntur,probantur. haec ex eorum collatione cum viribus aegrotantis, uel morbi vinullo
negocis intelligitur. Dignitatem appellamus c ut ita dicam auctoritatem &vim quandam, quam nos ipsi cum in iudiciis. tum Ver' in quibusdam aliis casibus illis adiungimus cum propter magnitudinmotus, & mutationis, quam in morbis moliuntur, tum Vero quod eorum quali opera summe necessaria est , eaque carere omnino non post imus . Facultas vero ex proprijscorum,quae indicant essent iis, qualitatibus, ac gradibus colligitur, eorum autem ementia ex propria uniuscuiusque forma intelligitur . Formam vero, qualitatem& Gradus signorum paulo post persequemur .'Quare in signorum
eneribus quae alterum altero dignitate & viribus anteire aliquandψtestamur, sic accipi volumus,ut dignitas vim,pondus momentum valeat. Magnum enim febrium indicium venarum pulsum esse dicimus proptera qubdad eas cognoscendas multum habet ponderis eius mo4i enim est, ut quantus quantus in corde calor,cuius plane flans,dcoligo illud est,inclusus sit, perspicuam admodum det nobis significationem. Libere spiritum ducere in morbis magnum atque adeo ma-. ximum
26쪽
ximum indicium est, quod plane viribus excellit,magnas enim vires
ad salutem demonstrandam obtinere Videtur. Symplomata praeterea maioribus praedita esse uiribus , cum in diebus iudicialibus superueniunt, nouum non est. Magnitudo vero symptoinacibus duplex δε- let accedere,& quae ex symptomatum genere colligitur, quae comunis omnibus eii,& quae propria, suaq; illius symptomatis est,et enim& quia tale simploma prae ceteris sellicitos nos habet, & quia maius multo ortum est, cunicha alia obscurat, Sobruit. Sin id paruum sit, satis est illud sum relj quis coniunctim conserxc . Parva vero Sexi, gua signa si consequanti rate , quae iudicia afferre soliunt, ut VII XIV. XVII. fidissima illico evadunt , tametsi antea paru
fuerint. Iudicia vero differinatur & prorogantur contrarias ob causas, ob morbi scilicci formam, tarditatem,causas minus acriores,sImptomatum aut inopiam,aut paucitatem, & denique aegrotantis habitudinem . Morbus igitur ad iudicium rapitur vel celeriter , vel tam dri yci aperte, vel obsciae. In natura & morbo vires sent aut firmici res aut infirmiores. Protrahunt iudicia morbi illi, qui longiores appcllamur, nullam prope moram interponunt acuti, ni enim cel rius mouentur,illi vero tardius. Cclcris yero vel tardi motus in morbis signa sumuntur ex morbi ipsius magnitudine, causis, tempore a
cessionum,anni tempestate,rcgione,aetate,corporis totius temperie, di habitu, nec non ex ijs, quae prosunt & noccnt. Ex eorum praeterea, quae excernuntur magnitudine, quantitate, qualitate, modo,
loco, & tempore . Magnitudo morbi intelligitur principio ex hominis natura,etenim si sene sebris inuasit, morbus continuo magnus dicitur, qudd senes frigidiores sunt, dc inde ex sensu acuto uel obtuta vel hominis vel partis, postremo ex totius ac singula ruin partium robore, atq; imbecillitate:etenim & si maioria copiosa non fuerit, febre tamen accendit, quoniam in loco imbecilliori consedit, qui si uirtutum naturalium praesidio tutus fuisset, eam aut concoxisset, aut rc luisset, aut plane depulisset, omitto illud Galeni magnitudinem mox bi maxime colligi aut ex laesae lamnionis dignitate, aut ex propria aLfectus essentia, aut ex virtute & potestate corum, quae corpus affectu regunt, ac moderantur. Ex causis vero hoc pacto cognoicitur morbi motus, nam spiritus, sanguis bilis acutos ac celeriores morbos gignunt ἐρ pituita vero & atra bilis longiores & tardiores. Accessionum partes si praecurrunt, si diutius durent, si incitatius moucantur,. considerandum,nam quae ante occupant, de incitatiores sunt, & diu
27쪽
sum faciunt, & sedatiores sunt, & minus fgrotos angunt,& moram
faciunt accessiones. Tempus tempestas, re io,aetas, corporis constitutio calidior acutos morbos maxime inuentant.'c5traria uero qualitate praedita longos adducunt. Corporis habitudo idem declarat. namque ut Hippocrates icitatur 9li quis sit ardcntiori febre correDtus,corpusq; eius minime emacrescat, longioris morbi certissima signum cst . Ea uero,quae prosunt & nocent,signa sunt breuioris , Alongioris morbi,nam si quae aegros leuare debent commodi plurima afferant,morbus longius minime ducetur,sin sontra acciderit,iudicii dies proferetur. Iam uero tempus, in quo concoctiones apparebui,
spectandum , si enim statim & inter ipsa initia & in die, quae iudicia
praenunciet,notae maturationis sebsequentur, cito morbum finiri deinbere ostcndunt, sin contra euenerit, cum longum esse coni jciemus . Ex corum,quae essianduntur,qualitate,modoque idem cognoscimus,
si cnim pauca & paulatim emittantur, & si semper eadem profundantur,morbi diuturnitatem significant,sin multa confertina, facileq; extrudantur, & diutius durarit humorum emisio, breuiorem ostendent aegritudinem. Breuioris quoque morbi argumenta praebent calida, quam frigida , quae uno quam quae pluribus praedita sunt coloribus,
crassiora , quam tenuiora, quae deterius olent, quam quibus minors editas odoris accessit,& quae sine crepitu,qua in quae cu sono erumpunt. Vrinae, quae encorema habent quod genituram repraesentat, celeritate morbi indicant lienis tumor, aut alicuius partis vehcmcs dolor inter morbi principia protinus ortus celeritate morbi demo strat. Quod si sanguis e nare, quae e directo posita est,codem die profluxerit,celeritatem maximam ostendet. Vrinae turbatae una cum dolore idem confirmare solent. Locus item per quem emisio fit , idem patefacere selet, etenim locus idoneus , insiguis, communis . & - τ iῖν postus, patens, ut nares, os, aluus, vessica , aures, breuioris morbi signa sunt. Praeterca uero multa loca, per quae humor erumpit,impQ tum morbi minime tardabunt, pauca longius illius tempus demonstrant. Tempus tandem profissionis,tamquam cumulus quidam accedit : nisi enim die iudiciali, aut quae illa pronunciant superuacua profundantur, impetus morbi trahctur, sin contra obtigerit, morbi tempus longius non habebunt aegritudines.Iudicioriam exitus ignoti sunt,cum signa non conueniunt, & obscura sent. & natura imbecilla est , aut cum morbus in vexanda natura stimulos admouet, incerta quoque iudicia ea sent,quae ligna contraria obscurant, quae aut numero vincunt aut dignitate antecellunt: namque ut in alijs signorum gα
28쪽
neribus sic,& in iis, quae futura pnemostrant,non silum numerum, erunt cliam eorum facultatem & dignitatem maxime attendere debemus . Ea illustriora iudicia sunt,& faciles habcnt explicatus, quibus
contraria signa tenebras non afferunt,& natura ualida minime amorbo irritata unquam est . De signis autem iudiciorum obscuris repellucidis paulo post disseramus . Nunc uero de naturae & morbi robore, & imbecillitate pauca dicamus. Omnia penes naturam esse intelligimus,cum facultatem habeat mouendi morbum ut vult, idque cognoli imus cx propriis naturae functionibus, cuius surgularis S pricipua in materiae maturatione opera est,nec non ex optima caru par tium temperatione,a quibus ceterae particulae uim suam obtinent, ut iecur,cor,cerebrum . Pulsus autem venarum inter cetera diligenti
sine perpendendi sunt,de quorum ratione ita cumulate scriptum est, ut egregie parata & eloquentissime cxplicata cuncta habeamus .
Languentes uero naturae vires este solent, uel cum a materiae multitudine plane oppress e videntur,uel cum protinus consumptae ac exhaustae opprimuntur ab instrumentorum aegritudinibus innamationibus scilicet, scirrhis tumoribus & humoribus, qui aliquo modo computruerint .infringuntur cibor uinopia, morbi malignitate, animi perturbationibus, dolorum intolerabilium magnitudine ac diuturnitate, dc denique immodicis humorum emissionibus. Neque vcro intcr mo borum initia ambigi potest, utrum naturae vires attenuatae sint , an 'brutae,&oppretis,etenim opprimi quidem pollunt,at imminui,debilitarique minime possimi . Morbi uero firmitas, & robur cognoscimus ex morbi specie,magnitudine, symptomatib. motu& denique materiae cruditate, quae qualia sint explicare nunc minime operepreeium esse arbitror , nam ea nota & apud omnes permulgata cile video . Ceterum hac in re minime ignorandum quod quamuis morbus natura robustior sit,non continuo naturam imbecillam esse intelligi volumus. Nam ut in pari Gladiatorum certamine quamnis ab , ter altero superior sit, non continuo hic ad resiste dum imbecillis est. tametsi cum altero minime comparandus: sic in naturae, morbiq; uoluti pugna euenit aliquando,ut morbus quidem valentissimus sit, cu tamen natura tam fit ma sit,& ualida,ut facile morbo resistere, ac repugnare Valeat:quae res cum in multis aegrorum historijs clare elucescet, tum vero illustrior multo apparebit in Mulieris qgritudine, quae in mendacium foro lecto tenebatur . Illud quoque obseruandum, quod vires ualentiores in morbis salutaribus , imbecilliores uero intestiferis morborum celeritatem incitant, contra firmiores in perniciolis
29쪽
elosis, infirmiores vero uires in morbis salutaribus fgritudines re tardant. Multa vero praeter opinionem cum in ali js artibus, tum in re medica exerccnda quotidie euenire obseruamus, quae & mcdicum perturbare, & fallere saepe selent, non modo enim aliquando uide
mus aegrotos inter morborum initia cum peste ac pernicie aegrotare, in eorumque aegritudine signa pessima notari, quae tertium malorum gradum tenent: dein in eorum incremeto, ubi humores praeter spem maturationem consecuti snt, malum ad salutem illico conuerti, ve-. Dim ctiam multos nonnunquam animaduertimus, quibus,cum salu-t cm plane exploratam esse putaremus, paulo post cxigua in spe antis mam trahere. Sed non hoc tantum , sed etiam quem multos dies grauit cr habere perpendimus, eum repente praeter spem, rationemq; latis belle se habere,cui quamuis ex morbo mors paullo post consequatur, tamen medicos saepe imperitos fallaci signo a veritate abducunt .Hac autem παράδοξα μεταγλα a Graecis appellantur,il nobis mutationes admirabiles, praeterqire opinionem horum causa diligenter perquirenda cognoscendaque est,sine qua nihil non modo in his,quae ratione tractantur, uerum etiam in illis quae contra atque ratio ipia postulat, administrantur, absolui perficique potest. Illae vcro non nunquam, cum natura frangitur, & concidit, ut supra d.ximiis, saepe cum cadem recreatur, ac se erigit, consequi solere animaduertimus.
cui si vires suppetunt, morbum pulcherrime depellit, sin vires amistr. omnis aegroti salus prorsus desperata est. In Herophontis casu septimo quid potis imum efficere posset natura,quae morbum deincep&cssct abstertiira, plane ostendit. At in muliere , quae in Mendacium sero afflicta languebat ad icctum , Ι X cuncta leuiora consecuta
sunt praeter opinionem, cum in eo morbo proximae mortis,indicia certa numercntur, & tandem VI. ab eo casu dies finis uitae mulieris fuit ; Claromenius comodius se habuit propter multam alui cita . proluuiem. Qui uero postquam febri correptus fuit,caenauit. VII. febre laborare visus non est, quoniam impetu & conatu naturae seda' to scipsam amplius erigere non potuit . In Herinocratis aegritudine. XI. XIIII. & χχ. praeter opinionem cuncta se remiserunt, cum tamen. XVII. morbo plane mortuus fuerit. Caluus praeter Opinionem tertium diem uidit,nam cuncta mortifera ligna secundo die potissimum consequuta sunt. inare minime conuenit medicum ab aegro discedere propter aegritudinis diuturnitatem , nec aegrum indiscrimine relinquere propter ea, quae praeter opinionem
aliquando superueniunt. Illiud interea mirum alicui uideri potest
30쪽
. quid sit,quod cum totum arsi corpus plane intendatur notannis sa i pe non nullas partes maxime frigere, frequenter in morbis acutis vri- nas suppriini obseruamus, quod uessica frigore plane frigescat. Hoci sane diluit partis ipsius ut ita dicam) idoneitas quaeda in ta aptitudo,non enim cuncta in corpore nostro ad cadem naturam, & unum dei te effectum percipie dum facta sunt.Iudicia aute cognoscimus tum signis tum symptomatibus. Signum eli,quod sensibus nothris occurrit quod aliud quippam obscurum significat. Signum autem cum eo quod ab ipse ostenditur,aliqua ex parte coniungi, connectique necesse est: etenim si ab alia causa excitetur,non ex morbi essentia oriatur, - aegritudinis morem nullo modo poterit indicare. Ergo signum numquam abest,&semper cum resignificata coniunctum est. Symptomχ uero est illustre& expressum interioris morbi, a quo manat re fluit indicium, quod nunc accedit,nunc recedit. Sumptomatum nonnulla causas , nonnulla locos asse nos , quaedam facultates ostendunt. Multa aut qtiotidie in ipsis aegrotis occurrui tum signatu symptomata, quae diligenter a medicis dii in cnda sunt, & singula perpendenda,iit non Alum quae signa, uel quae symptomata sint uel ad salutem,
uel interitum, facile dignoscere possimus e uerum etiam, ut ex quo emanant, qtiae communiter euenta apellamus, nu llo negocio animaduertere possimus . Signa potissimum sumuntur ex ea virtute ac facultate, quae in periculum adducitur, ea uero colligi solent ex morbi materiae concoctione & cruditate, ex urinis scilicet, sputis, & alui sordibus . Huc accedunt sana faciei, & ca quae sit munitir ex colore,
figura, iacentis habitu. Respiratio quoque & somnus inter signa aliquando aggregantur,ob id it sum, quod cum optima sint,concoctioni
perpetuo inhaercnt. At uero, quae aliunde pendeant atque ab alia, quam quae in periculum uenit,uirtute assiimuntur, euenta appellare olemus, ut cordis dolor, labri inferioris tremor, abscessiis, aifficultas respirandi, vigiliae, praecordiorum contentio insania, tenebrae iactatio: quae tametsi ei virtuti, quae uel uitam pristat, aut ei, quae animae domicilium est, aut illae, quae naturae sedes propria est, perpetuo inhaerere soleant, tamen quoniam in morbis non omnes protinus p riculum subeunt, idcirco euenta appellantur, quoniam uel omnia uel plura promiscue, communiterque unam quamque cum in periculo,
uersatur, uirtutem subsequantur: & morbis ingrauescentibus c scilicet cum inter morborum principia materia nondum maturitatem as
secuta est j apparent , quae merito cruditatis quoque esse solent haud obscura indicia ac uestigia. Perpendenda praetera signa, quae malis