Isagoge in botanicam expeditiorem

91쪽

3. 219. Si stamina iistilla in distincto a se inuicem floritis o II ei offenduntur, Vel in una eademque plinta ambo hinc classis xxi, monoecis; vel in distinctis plantis separati hinc assis XXII, A ria Vel tam in flore separato, quam in eodem flore simul v, hinc classis x XIII, minamia. f. m. Haec de classibus 1 AEi Ordines classium a riis desumuntur In an is a pistillo. In tetra dynamiis a legumine. In B ensis a flaminibus S pistillis simul. 3. 22Ι. In andrvs g. am. 'et pistillum unicum, hinc monogma Vel pistilla duo, hinc dranta, cet. Vel plura ηὶ hunc postvnia. 9 222.

In tetradynamiis s. am. lagumen est, Vel br me illi linio heulosa vel longum ), hinc liquosa. g. 223. In f ensis 3 et . , vel flos si flaminibus pistillis sunt instructi, seu hermaphroditi hinc μιν micae vatis vel ostuli disci sint emaphroditi, Bostae radu autem sunt femineir, hinc poes' at i in

aequalis. J i

92쪽

g. 24. olyginita inaequalis 3 223. , triplex est. Vel omnes flosculi sentina proserunt, quia tam soles hem phroditi in disco, quam flores seminei in radio, stigmateaonantur. Hinc pol antia superflua. Vel flosculi

hermaphroditi in dyhorantvm semina proferunt, quia hi tantum sigmate gaudent semine autem in radictabortiuntur, quia stigmate carent. Hinc pol amia frustranea. Vel denique flosculi feminei in radio 'amtum semina proferunt hermaphroditi vero in disco abortiuntur, quia sigmate carent. Hinc pol amia necessaria. CAPUT '

g. 22s. Postquam praecedentibus capitibus ea, Vt spero, sussicienter docui, quae tironem ius lunt, Vt non modo generatim singulosin es ratione partium constitu arum, assium & generum, dignescere -ellare; sed α*eciatim Boiani meam expeditiorem multo cum fruetia adhibere possit nunc vitium capite de ea ipsi agendum, deque eius ratione, maesto &isu, scit necessaria tradenda sunti

93쪽

f. 226. Constat Boisne expeditior ex tabulis viribus.

Prioribus, tabularum sexuam posterioribus, is versalium nomen imposui. , Rario in promptu est. Illae systema LI AEANU, a staminibus 41ssillis, quae sexum in floribus consituunt, desumtum pro

damento habent. Hae vero, omnes partes floris studius, ad methodum ΙΗΝ - Oo2 FORTI NAM, complectuntur, uti a praestantissimis Bolanicis, praecipue a LΙΝΝΑΕo, 661GI, HALLERO, tradutae sun. Quibus, ubi ratione geheris facile ac t tum fuit, saepius etiam folia, locum natiuum, . alias eiusmodi discretiuas notas, adiunxi. De singulis Dbulis sigillatim agere mihi liceat. Ad tabulas sextudes f. 226. , quod attinet, nillis LINNAE vestigiis accurate institi; ideoque tam classes ac ordines, quam genera inomina, eo magi, retinui, quo magis, non obstante contradictione, in dies ud Bolanicos hodiernos in sum consuetudinem veniunt. Hoc tamen discrimine, Ut in his tabulis non nulla etiam a ToVRNEFORTIO, & aliis peculiariter expressis' separata reperiuntur, quae LiNNAEV sub Vno genere exhibuit. Ita exempli

gratia, FRANGULA, LATERNUS, ALIVRVS, ZIZΙΡΗ ,

ceu diuersa genera, in classe pentandria inuenium tur quamuis INNARV haec omnia RHAMNA F-neri adscribat. Cuius mutationis paulo inferitu rati nem reddendi suppedita tur Occasio.

94쪽

9. 28. Prima diuisionis ratio, secundum quam has tabulas confeci, RIVINIANA esto. Ι 87., Vtpote quam, Xperientia doctus, commodissimam duxi. Ideoque semper supra plantarum nomina Vocabulum ΜΟΝΟΡΕΥ- Dium. TRIPET. Cet positum reperitur, prout nimbrum singulae plantae unius, duorum, irrum, cet. et

lorum florem continent. Et cum in mono talis, Vsque pentapetalas, regulares, irregulares, umbella tae; in petatis Vero flamineae, graminea 6 nudae reperiantur; etiam harum rationem habui,' min ribus litteris expressi. g. 29. In singulis his tabulis sexvalibus, reperiuntur sex Ioculi, umbellatis & papilionaceis exceptis. rimus, nomen generis continet. Secundus, calicem. Temtius, corollam. Quartus, sigma WVbi necessarium, postsigma ad obarium, modo 'lum, modo amiseras. Quintus, pericarpium SeXtus, Ut postremus, semen. Cum Ver classis, siue ordinis, nomen simul etiam staminum pistillorum numerum indNcet hac ratione etiam in his tabulis peculiariter omnes partes floris fructus indicatae reperiuntur.

In unoquoque loculo plantae eo ordine di*ositae reperiuntur, seque inuicem sequuntur, quo ratione numeri petalorum, incisurarum, partium, discretae simi quo modo, ut iudico, facillime promptissime

95쪽

quaeri 9 inueniri possunt. Sic in loculo calthaen illae plantae semper primae extant, quae calice carent, signo indicantur. Deinde sequuntur, quae Calicem monophyllum habent eaeque secundum inclimras, eo brdine, quo calix Vel inteperi vel bifidus, trissis, cet. multifidus est. Has excipiunt, quae calicem

diphrsium, riphrsium, polyphrllum habent. Et tamdem seriem claudunt, quae calice duplici, triplici, cet. instructae sunt. Quibus passim spasia, spadix,

mvolucrum adnotata sunt.

f. 23Ι. In corollarum, ut tertio loculo, idem ordo inueniti'tur, qui calicum o 23O. . ita tamen, Vt simul etiam, tam corolla ipsa descripta sit, quam nectarium, si adsit, ii, dicetur. Quarto loculo stigma, itidem secundum incisuras iumerum, positum est. Vbi hic nullus numerus adparet, id significat, stigma esse simplex integrum deinde sequuntur quae stigma bifidum, tr

sdum, ceti hinent; quas denique eae excipiunt, quae ductus, tribus, et stigmatibus gaudent. In quinto loculo, Ut pericarpsi, numerum resperi lacidametuorum & valvularum; ideoque nilaeulares, bilo lares. trilocvlares, cet. Univalues, hi lues, tri lues, et sequuntur. Sexto tandem loculo semina, itidem nimmero, subsequuntur. f. 232. Hic tamen probe notandum est Cum Vbique corollae primaria sit ratio habenda, num monopeola, L

96쪽

apelati, tripetati, polypetria. sit calix postea omnium diuisionum primam efficit. Sic, ut rem exemplo illustrem, primo per omnes loculos illa inueniuntur unius classis sic ordinis genera, quae, Ut plantae Vel monopetatae, Vel dipetatae, cet. calicem habent nullum. Haec genera tertio loculo in monopetalis secundum incisuras sua is in polypetalis secundum petalorum regularitatem, vel irregularitatem, ordinatassint; hincque omnes corollae quadrifidae, quin Asiae, cet regulares, Vel irregulares, ordine subsequum

turi a corollae quadrifidae, quinq/vifidae, regesares,& irregulares, in stigmatum loculo, rursus omnes eo ordine ponuntur; quo stigma Vel Amplex, vel diu sum. vel mustipis o sit. Ac eodem tandem modo, in undecimo loculo subsequuntur, quae nilaeviares msi lares; niualves, riualues sunt. Optime s1bi haec

repraesentare poterit, qui classem VI. min. 3 9. ad Num. 379. Vsque inspicere, ' cum modo data s reptione conferre Voluerita

Cum hae tabulae sex is, certa tantum consideratione 'ertisque in casibus, proprio Mexcellenticum in adhibendae sint; imma in illis breuitate 'timihi licuit. Ideoque numeri tantum discrimen, ct saepissime nihil aliud expressum pst. Vt vero st tim quaesitum genus in uniuersalibus tabulis citissime inueniri & inspici queat, neu quis, cum multb temporis dispendio, dipem generaseni euoluere necesse habeat, post ultimum seminum loculuis, numerum

97쪽

quoque indicaui, sub quo hoc ipsum genus in tabulis

uniuersalibus occurrit.

Quo breuiores abaeae sunt sexuales, eo copi sores se exhibent uniuersales. Numerus loculorum hic duplo maior est, quam praecedentium 'imo loculo est nomen generisum secundo, ciuis tertio, corollar, quarto, flamenta quinto, an serae; stacto, ouarium septimo, stylas; ei mo, sigma nono p ricarpium decimo, semen undecimo sexus; duodecimo, varia.

ordo in loculis ipsis hic idem, ut in se alium t eulis 3 23I. 232.), pro numero petalorum, stu Oliorum, incisuranim&partium, obstruatus est. Undecimus loculus, ex systemate mΝΑΕΑΝo sexum i dicans, parum sorsan necessarius, & prope superuac neus, videri possit sed cum sexus, hoc loculo e pressus, saepe no intuitu distrimen indicet, quo genus ab altero est diuersum, quod in aliis loculis non ita facile cognoscitur, & in sensus incurrit etiam hic loculus sua omnino praestat commoda. Eadem ratiomndecimi est loculi. Nam ibi determinat indic tio foliorum, radicis, Vel loci natiui, tale discrimen, quod in inquirendo explosando magnam facilit tem praestat id quod ipso Quin experientia melius cognoscitur, quam describitur. Quia denique sub quodam genere multa generatain Ormm uti oram coniunguntur vltimus lacul laque m erus, im

98쪽

dicem Don' etini indicat, ubi horum omnium, quae apud alios auctores occurrunt, in quibus discrimen

constat, sussiciens ratio inuenitur.

.H is duplices tabulas simul elaborare, atque imsculpere, necessarium ideo duri, quia, neque nam, neque alteram, solamippo me suscientem deprehendi. Et hoc praecipue exsequentibus rationibus. Multi Bolanici LINNAEANo, alii RIVΙΝIANO, alii ΤovRNEEooIAN se adsuefecerunt *stemati, idque tironibus commendant; non nulli quoque, ni fauem tes, alterum systema detestantur. His inseruii duplicibus tabulis, ne taedio atque 1 dio relinquatur locus. Ρorro, in nonnullis plantis stamina&pistilla non modossingulari perspicuitate& peculiariter determinata sunt; sed Min quibusdam classibus exiguus generum est numerus Vt, Xempli causa, in monandriis, hepta drus, ennea. iis, cet. Num alia ratione genus plantae, quaeri mihi offert, tam prompte & celeriter determinare possum, quam si tabulas istas sex. ales praecipue in consilium adhibeam Quod in Lversalibus hoc casu non ita expedite ac determinate fieri potest. Sunt praeterea genera, quae rationestaminum iistisiorum non semper eodem numero,

sed modo maiori, modo minori gaudent Cum ero in hoc genere certus numerus, tanquam sitatissimus,

ro fundamento ponatur, per consequens id senus in hac nica classe occurrat oritur exinde id, quod minus placeb incommodum, V hoe enus secum dum

99쪽

duri staminum ac pistillorum varietates, alias ei competentes, in reliquis classibus fiustra quaeram ctimees o in errorem quendam incidam. Ita exempli gratia, LAVRV habet stamina sex, septem octu, n veni,' pisara Nonarius numerus, Visequenti*mus, adsumitur, ideoque hoc ΑVM genus sub em andriis extat istum; in ceteris, ubi pro numero senario, septena malari, etiam locum inuenire possit, non extat Nonne hoc in casu tirones, quo se vertant, nesciunt Hic tabulae uniuersales planam

ostendunt viam, Vtpote quae secundum MVINIANAM

diuisionem his erroribus es ambiguitatibus non sunt obnoxiae. Et idem plane, quod iam de sex libus dictum est, etiam, inuerso ordines alio re*eetia demiuersalitas valeti mi incisurae, petata & partes,

florum in uno eodemque genere saepe mutabilia stat variantia. Inde hoc genissi, cuius calix, seu corolla, modo tres, modo quatuor, modo quinque & sex, incisuras, siue petata, habet sub ceteris assibus a rumque loculis, stuma quaererem, cum semper ubvsitatissimis tantum comprehendaturi His aberra tionibus plerumque facitates occurrunt Ubi, si modo stamna' pistilla perpetu , nec mutabilia, simi, imcisurarum mutabilium numerus simul adponitur.

Non ignoro, ultimo loco indicatam incultatem hic S illic maiorem esse, mam ut penitus tolli queat. Interea, quantum in me fuit, alio etiam modo hanc e medio tollere studui. Nilnimam inter duo gen

100쪽

rum nomina numeros subiunxi. Hi indicant, inter praecedens &squens genus etiam aliud esse intermedium, quod ratione indolis' numeri huc pertuneat, in subiuncto autem numero reperiendum' trigiiciendum '

g. 238.

Cum necesse fuerit, tam in tabulis exualibus, quam uniuersalibus, omne studium in id conferre, ut multa genera simul perspicerentur; utique ob XL guum iacium passim scripturae compendiis, quae ab-hreuiatvrae Vulgo dicuntur, utendum mihi fuit. Sed crediderim, illa in genere intellectu facilia; praecipue ver illis nullo modo obscura esse posse, qui Capita 1 I iv. hinui Uagoges, cum explicatione leonum, sine subiuncta, probe cognita sibi reddiderunt. Quod si tamen cui in principio Vnius Vel alterius verbi nota obstura esset, moneo, ne ab inquirendis his tabulis absterreatur. Lumen enim statim accipiet, si passim illud omnibus litteris consignatum inueniet, quod alibi singulis, Vel paucis, elementi notandum legitur.

Haud quidem ibo inficim initio mum mihi fuisse,

euam indicem notisum subiungere sed re adcuratius pensitata, superuacaneum plane inueni. g. 39. Cum praesentis meae commorationis l0cus ita sit comparatus, ut perpaucas, Tere malim exoticas plantas Xaminare, atque inspicere, mihi licuerit ea tantum de illis exhibere coactus sum, quae alii, pram cspue LINNAη , HALLERus 44vDVHGI , tradide

iunt.