장음표시 사용
41쪽
notam aliquam insignem,cadente interim perpendiculo super lineam zodiaci,Deinde eo progressius simili modo signum notabile obseruabis in alio monte,& sic deinceps,tantisperdum ex aliqua eiusmodi nota urbem conspicias aut arcem. Et tunc quidem si radii visuales per pinnulas transmissi urbem excedant 'quae illius deductus agnoscitur esse possibilis, Si vero radii visuales ad arcem aut urbem non pertri' gentes , sub illa ad montem tantum leuiter porrigutur, noris eo usi nec altius ara
quam fontis propositi adin' duci posse, di id tamen non fatis fortiter. Quoil prora a fundius illis aquam emittas hoc celeri rapidiusca effluo
Id adeo hac tibi voluimus significare figura. Quando utroq; hoc Problemate declaraui aquam ultra originem suam urgeri . cogi noposise hoc modo intellige,q, suapte sponte altius origine non exurgit, 'bi aut aquae ductus per cannalem Vero artificio instruatur illii iusta profunditate poni debere cannales huius modi Na si vel minus vel nimiu profunde ponantur,nulla plane sentietur eleuati aqua Sed qua ratjone per hanc arte possit debeatq; aqua altius deduci, forsitan proprio aliquo libello quem de aquae ductibus aedere decreuit si modo plane mecum constituerim hululo modi quaedam tantae artis insignia artificia esse invulganda fatis declarabo. Nunc satis sit,eius rei tibi iustum praebuisse: exemplum unicum, quod cxtrino aspectu expertus ipse sum amoe ego oo .punctis ex una fere parte aquas altius adduxi,atq; hoc in latu intelmlige si quando aquas poo passibus ducere voles, tunc vltra Horizontem ipsius scaturigimia pastis uno adducere poteris. Nec est quod dubites posse aquas ratione vacui, sine omnIviolentia directe in altum deduci, id sc posse perpetuo singulis paribus constare. Vsopadeo omnia incerto numero,iusto pondere,&vera mensura Sap. ticostituit Ueus quoduc in hac una arte cernitur apertissime, quamobrem in magno honore navena citi
Edificiorum estitudines quomodo aut perspeculiumptinum dat aquam tantem dimetiari sREs omnis corporea quum vel super speculum vel aliam materiam politam eleuatur sciuamuis illi nonitu omnino proxima a cadit superplanum siue superficiem pecula orthogonaliter, subplarano speculi tata apparet prosfunditate, quanta est illa supspeculueleuata.disi est ergoqi aliter cogites quil vides aedificiu vel realia quaculi speculo,u speculuata esse perspicuu ut vitru sic virideas sumitatem Turris per uia, quasi turris deorsum stetppediculariteri vitru. Haec melius ex hacfigura
42쪽
mensurus ita Faltitudinem Turris, non stabis a latere sprecun . quamuis ibidem
turrim videas ted aliqua linea recla consistes ante si culum,ita ut illud inter te iaceat de turarim aequaliter tamen ipsi fundamento Turris, Siquidem eam non potes metiri altius nisi quantum ex illa supereiciem seu planum speculi excedit, id hoc modo intelliges: si speculi planum extenda vi' ad Turrim, ea superficies ubicu* turrim attigerit, fundamentulis illius est ab hoc quicquid extat comensurari potestsed quod inferius est illo, nullo etiam modo videri poterit. Ex oplo sequenti te tranquilli rem reddam.Superficies ita spe
culi interscce terrae superfi ciem ante turrim in puncto N Linea enim A B horizontem significat terrae, altera vero ne horizontem terrae apparemtem in speculo, inter utrum
huc horizontem AB &Bquicquid in angulo At Cinterest in speculo non appa/
Quod si speculu ita iaceat, ut plansi siue superficies eius turrim in sua ahitudine interis secet licui ex hac figura cernis in puncto A, Linea enim AD planu designat speculi, id ita intelligesin speculii eius esset
latitudinis, ut supenicies turorim etia penetiaret,eam uti. secaret cum linea A D. Nihil ita sicutia supra declaraui αmus, in speculo apparet, nisi qJex illo plano,hoc est intera lectio ista extat, Ut pars turmris ab Aiscy ad L. Turris vero a Cis i in Aillane pars sub ipso est plano speculi iusseculo omnino non videtur,
id utiq3 nisi sis plumbo stupis dior, ex hac figura intelljges. Sic itaq; constituto speculo, si tu ad illud ia accedas ta ab eo rursus discedas tantisp diluci sumum turris apice vel angulu uepia in speculo videas, diligenter tibi nota aliqua in in terrappone aequaliter inoipendiculariter ab oculo tuo deorsum,ut nec oculus digitatos pedu,nec isti vicissim illu praeuertendo impediat Deinde mensura aliqua eo laeta me/tire distantiam eius puncti & speculi. Fuerit ergo illa exempli causa 4 Vinais, di a pede tuo usu ad oculivinae 3 a speculo aut ad Turrim o vinae, hinc iam inuenturus altitudine turris regulam tibi propone in hunc modu faciunt 3 quid gitur Q. cibi sane ex praescripto regulae prodibunt vinae 3 o iusta Turris propositae altitudo. Hoc melius ex prima figura huius Problematis imaginari di velut ad oculum cernere poteris,
43쪽
mgomodo Turris ad cuius Busim progredi
nequeas,aetitudinem dimetiariss
quando ad ipsam Turris Basim vel per alia aedificii, vel fossas aut quas aut queuis
Otandem obstacula peruenire non potes, speculum bis deponito,obseruatoq; ut a primamtioedirecte retrocedes,neir vel ad altes latus inclines vel antrorsum .pceda, ex fac ueru rrim in speculo colemolare imula exacta animaduerte tu utruma speculi locu re tui ab illo virin,distantia fit ut in utrassi ista obseruatione turris, altitudo a terra longior litu intercapedo est Aculi be dis, sicut in hoc exemplo. Fac longitudinem tuam esse pedum'. primat obseruaritioe distare te a suculo pro dib in altera. Subtra. he igitur ψ ad di remane, hunt a. inter Utram uecro speculi politione intersunt pedes se siti haec tibi reis gula,2. dant sedes, Calli tudinem nimirum tuam usqpad oculum quantum igitur dabunt trς pede; Minuenies iuxta regulamicos 4 3τ:veram Turris altitudinenti Vt ex hac adiuncta figura intelliges.
Qua ratione veram altitudinem Turris,exictente pedis asseculo
ollantia tingiore et dimensor est,ut semperfere it,inuenias
Pherum leontingit,ubi turrim sic dimetiri voles,ut remotius is culo stare te oporteatu sit ipsa corporis tui .pceritas tunc operaberis ad formare modum huius exempli. Age sit in prima obseruatione tui is a speculo distantia pediris tua vero longi udo reis dii, In altera aut fit distantia interposita a s sedu, altitudo
tua ,Ut antes . inter Vtrabs raculi politionem se'. deSin. tersint, tam igitur quesiturus turris altitudine, diuide is cir longitudine tua, pedus ecpα uenient ex diuisione a ' Rui sus partire a s sedes cum γ.5:rduces inde . Deinceps sub , traheri, a 4.&manebit diuisor nimiis, in quem diuides posthacie C. illos sedes, quo
laeto habebis ira pedes a titudinis Turris qua lita sicut in hac vides figura.
Quamuis super hac pulcherrima sane,iucundissima speculatio multa adhuc essent dicendi huic nostro proposito applicanda Consultu tame videtur a nostro Horosco. o longiui non recedere, sed quecus de sseculis adhuc dici possunt di debent, in iustum a rasero
44쪽
reseruare libellunxqueni desperulo, fauentibus modo superis, breuiter aedituri sumus,mea plura se illis quoi tu meliora tu utiliora tibi Lector Candide comunicabimus,nihil pro solito nostro in studiosos oes amore caelaturi quod alicuius praecii di momcnti esse videbitatur,tu modo in iis omni operam nostra in optimam partem accipe,eaq; fruere Deliciter.
QUARTA ET VLTIMA DE HOROLOGIO Ota
cturno,instrumento nocturnali bonon incerto, quo ex ipsis manuum digitis horas noctis certe colligas. ETSI parum hoc deceat institutum nostrum,extra Horoscopii huius usum adiunxisse etiam rationem dignoscendi horas per naturale illud instrumentum di organum,ut ille ait,organoF,manuum,quando cuic instrumento peculiaris suus dicatus csse dcbet usus, Attamen quoniam quod equidem ex multis ipse audierim non omnibus praesto semper nostrum illud est Horoscopiola,nc obseruationes nostrae in procinctu sunt semper,ato subinde conqueruntur multi non etiam noctu ut interdiu inueniri aliquid posse, quo vel ex manu saltem horae dignoscendi queant in m* istorum etiam siue inertiae siue arti fabra ueniam,artem hanc recens nunc inuensi illam i quampotero comodissime ob oculos sub licia
Quo ingenio Stella quasdam siris cochadhorolougium istud duc Bbcum deseruicntcs internosius' A principio quidem ad hanc horarum cognitionem necessarium est te Polumque di nomine stellae marinae exprimimus probe praenosse eamq; vel ex ursa maiore cognosces facilime, uod si autem vel polum vel reliquas vrsuta stellas dignoscere cupjs citra omnem tamen artis tum magistri beneficium, Fac oculis tuis sequentem proponas figuram,at irimum animo tuo bene de firmiter concipe quomodo ursula minor stelluritas
45쪽
las habeat, quam postrema in cauda sit illa qua poIare dicimus,Deinde fac solerter imagineris, quo pacto priores stellae duae Gulae istius in dorso altera, altera inlcctore ver sus trium,quos ordinem ut vulgus loquitur vrsae maioris inclinenturiatiis omnibus ira probe conceptis ex subiuncta figura, tunc demum campasium viatorium tibi propone vel etiam super manum tuam colloca, ipsum tantisper huc illuc promoue dum ma es directe super signo suo immobili constiterit, bc tunc filum recte aspectu in coelo stilla tibi monstrat potarem,quam ubi sic cognoueris facilitare per hanc figuram peruenies ad coorinitionem reliquarum stellarum utrius ursae, ex quibus tamen precipue fac bone ima: nem stritam quae altera est ex prioribrotis ut vulgus loquitur ad sinistram at sol ua hac obseruatione usurpatur cum stella potari. Non dubitina est mihi stellas illas ursae te iam probe nosse, quando vulgo ctiam non incognita est illa minutissima etiam stella super equo medio consistens,quam rustici ouo equitatorculum vocant,licet eam astrologi partim φ calignosa est partim quia coniuncti lana equo medio non obseruarunt, Arabes tamen non neglexeruici appellarim Allior sicut mentionem eius facit Azophi Arabs in principio statim obscruationis suae refert pucros de visus acumine gloriatos subinde dicere solitos inter se Udi Allior, re odisses alterum Oed non lunam plenam,quasi diceret esto ut vidcris Allior, tamen non simul LInam picnam, quam uti y si plenam cerneres, Allior non videres, aloe ex hoc puctilidicto prouerbium natum est, cuius meminimus in fine nostri Quadrantis.
Quopam tim mundisieptentrionalem polum ursinu circudunt , ωα .horassimiliter in a.Mensis,in quibin tot obseruatio ductilica laci, imaginarie diuisum cognoscere queas
Dostu cognoueris stellam, hic diuisionem qua in digitis utaris intellietes hoc modo. Principio tibi propone figura sequente,ea diuisii estis a A partes aequales, diei Mno
ctis horas a significantes,quae circulariter undit circumdant Polum siue ccntrumum ginaberis etiam duas horas representare unum Mensem, unde facilime a Menses colliis gere poteris. Adiectarinsupersunt in hac figura sillaba Mensium, poenes quas Menses inritelligas, ex semper quociret in loco prima sitri Iaba mensis reperitur, ibidem principium tibi erit mensis illius secuda vero sillaba designat illius mensis medium,hoc est, quindecimum diem,&sic qualibet horam inicia partcs siue dies diuisam tibipponas. December quidem ad ortiuua Solis plagam consistit, Iunius vetaro ad occiduam dumodo te ad septentrionarilem coeli parte conuerteris.Sic supremu coeli
Irincipiis tibi erit Martii inum vero Septem risurata iuxta verum kalendarii Rhomani ordinem procedendo facilinae reliquo': mensium proportionem colligere poteris, supra putando in singulas menses dies 3 o. Nam quod superest, nullum tibi parit errorem,&semper quocuc in laco vel mensis principium,vel ipsius propositi diem imaginatus sueris scias ibidem esse horam diei duodecimam siue meridienam.Nel vero hoc te latere velim ubicus enim inueneris diem mensis in exteriori mensium ordine ibidem hoc est,in eadem
46쪽
mundi plaga,esse stellam C. rotam nimirum ex sinistris priorem currus propositi.In int riori vero mensium serie,dies seu mensis propositus ostendit eam mundi plagam in qua est praedicta stella precise circa mediu noctis illius diei ii hoc tamen proposito nostro indiffeorenter utimur tum inferiori tu superiori mensium ordine pro hora noctis duodecima.
mi eram illa in lineae per quas horae nocturnae digitorrum adminiculo inquiruntur/
OVicquid in praecedenti Problemate dc horar' dimensium diuisione scripsimus, de
horas tantum diuisione nunc in sequentibus intelligi volumus . Quo facilius ergo ad veram horarum noctis cognitionem peruenia , circulum mensium hici de quo supra diximus in duas partes diuisum tibi ob oculos posui pars itaq3 illius dextra versus ortum Solis conti aet duodecim horas, Numeri horas illius semicirculi ab imo coeli ad supremu 's' per ortu Solis ascendendo sunt designati, in altera vero medietate descendimi rursus facio bliti sicquentibἹγpter horas discrimina horae manuales siue dictjlica appellatur. Praeterea utile merit ei qui horam nocturno tempore manu obseruare vult, scire quo nam pacto digitos manuu recte extendere possit, ita ut omnes quatuor digiti aequalem inqter se habeant distantiam, di sua extensione angulum sciniquadrantis coprehendant, Hoc ferme eo agendum erit modo, Janum itas sinistram quia cxemplo,ut arbitror faciliora videbuntur omnia)tene ante faciem tuam,ut hic inferne tibi ob oculos propositum vides, di id unum obserua,ut extremitatem minimi digiti dextrae manus, in hoc exemplo, ad raradice indicis sinistra similiter extremitate indicis dextrae super extremitate indicis sinistrae manus teneas,caeterosi digitos pro bona proportione xaequali ab inuicem distantia dista iungas ita ut si a radice pollicis quae sanciolum mundi in hac obseruatione,siue centrumnus representat quatuor lineas rectas per omnes quatuor digitos dextrae manus secum dum ougitudine extenderis, iusta etiaci aequalis digito obseruata distantia,inuenies via adequat inter digitos horas tres me pacia quae semiquadratis siue hora': 3 ansulti inclu' dant,&cumanu sinistra similiter operare sicut cum dextra fecisti. Quae iam multis verbis praecipimus hic oculis sunt subiecta. Supremu coeli Supremu coeli
Exsola minu quo iugenio horum nocturium colligus sOVaecachin precedentibus de manuum extensione scripsimus, ea veniunt in obseriuatione hora ia absoluenda no est itaq; opus nouo document in extensione mas rust semicirculos obseruatione p ter quam, quod ipsis manuu desitis in obseruati manuu suos adaptes numeros utpote psi annulari digito sinistrae in prima manu, prima horam non noctis Modactilicam in medio digito secunda,succedenti,hoc est indici, ter traman secuda vero manu minimus digitus in cum indjcis primae succedit,similiter ter in iam horam representans, Annularis quanam, medius quintam,incta statam,tam itaui u
47쪽
lemoc minimus succedentis occupet locum indicis praecedentis,Et index quartae in hora
vero dextra quater sumpta occupat locum semicirculi occidentalis,descendendo secundianuareros ordine ita Vcindex dextrae prima manus occupet locu indicis sinistrae hora siri militer' a representans,medius dextrae, qui ad occasuram coeli partem succedit i hora demonstrat, annularis a consequenter ita,vscp ad quarta manu, tuae rursus minimo disgito cadet in meridianu,velut in depictis inambetespondenter fabricatis cernere habes. Secunda inistre manus Tertis sinistrae manus Quam stra Consequens est vide horas obseruatione disseramus,quas horasti lincientiale dacti:
Iicas nucupare Olemus. Cogniturus hinc horas dactilicas, subleua manu sinistrlii si stella C Π Parce metis apparuerit,S diligeriter cosdera,an in manu prima ,secuda tertia aut qua rota ruerit, ante oculos tuos a iusta digitON extensorie retine, ita, ut iuxta radice pollicis erutae r manus stella potare intueri queas Deinde stella Caspice,& numeruillius d iti veIeius parte si inter duos digitos inuenta fuerit Obserua diligenter, qcuq . n. deciderit horadactilica monstrabit Quod si vero ipsa stella in occasura celi parte apparuerit, manu dextra uti licebit, numelis deorsum copulando. Hora sic victiqet inuenta hora inqua illa, quanta stella distat a supremo vel imo coeli, propter horarum discrimina dactilica appellatur. M A prima Manus ecunda Manus Tertia Praestat tande Veram noctis hora elicere eae dactilica,exactam si prIus manuum te posita. rum habueris cognitionem manus igitur Prima continet se menses oriores, secunda seκ reliquos,quilibet .ero mensis duos articulos, d quelibet hora Unitam articulu, incipiendoli orarum nume radice indicis sinistrae manus. Suoponamus insuper locum ensis et diei semper occupare horair hoc est mediam noctem. Cum aut Volueris hora manualem siue dactilicam ad mediai nocte referre, supputa ipsum ad locu Vsq; suu quemadmodii manus tertia in ordine docet fini notam iungito,quae Ostendit horam noctis quaesitam,ante et
post medium noctis si saltem rationem a loco mensis Vel dic secundu veg contra horau, merum ieceris: Et habebis horam quosi Lam.