Particularum latinae orationis Horatii Tursellini e societate Iesu

발행: 1844년

분량: 285페이지

출처: archive.org

분류: 연설

11쪽

i Orat, gemmas, quamuiS veris exiguas, Pretio et aestimations ingentes haberi J mirum, et minutis rebus genere eximiis, dignitate Praestantibus, uyu necessariis sua lauS, Suum GCus, Suum Pretium est. Ut, quod elegantissimus Poeta vum solentiam e li-Care aggrediens de Carmine suo vere dixit,id Nerius fortasse de hoc studio sοInter COLligandae orationis dici queat

In tenui labor: at tenuis non gloria.

Quamobrem, si ρνοροSuam habes veterem eloquentiae laudem, incumbe in hanc Cur iam,ut ρartes omnes Orationis 'tae inter se, nexaeque cohaereant; molleSque Commissuras, tamquam artus habeant. His enim scite, solerterque descriρtis, tum demum eloquentiaESuCCuS, Sanguis, Color, et quasi robiar a

cedet.

12쪽

IN SEMIN. PATAV. STu D. PRAEFECTUS

Non d-bei sano huius libelli gloria, quaecumque sit.

Horatio Τursellino denegari, multis licet annis post Go-descat cum Siewechium in arenam prodierit. Ita enim ille pro sua latinae linguae peritia Stewechii lucubrationem castigavit, et auxit, ut unus famam Omnem, scholasque universas citissime occupaverit. Quia porro in haeacie non tam gloriosum est palmam ferre, quam eripere; rursus litteratissimi Germaniae viri Iacobus Τhomasius, et Conradus Schwaritus tantam hue diligentiam industriamque contulerunt, ut nihil supra fieri posse videretur.

Sed isti quidem, nisi fallor, sibi potius, suique similibus consuluerunt, quam primae illi aetati, cuius gratia scripsit Tursellinus. Obliti enim epigraphen illam, De vi atque

usu eleganti etc. omnia promiscue ex toto Lalio collegerunt, magnumque volumen, non ex Cicerone solum, et eius aequalibus, sed ex omni scriptorum turba veluti le-xicon aliquod concinnarunt. Si copiam quaerimus , nihil est aptius; si delectum, vereor ne non salis ad Stylum sermandum iuventuti provisum sit. Solet enim sere aetas illa peiora imitari, quod, opinor, Τursellinum movit, ut EX omni particularum copia optimas excerperet, paucisque pagellis clausas pueris ad discendum proponeret. Itaque non tam mulla Slewechio addidit, quam detraxit; nec solum minus elegantia, sed etiam vulgala reiecit, ne volu minis magnitudine puerorum memoriam sine utilitate saligaret. Quid quaeris' Alius alio spectavit. Itaque donec se

13쪽

x provinciae suae finibus Germanorum industria continuit, nihil ego laboravit ut vero Oxiit, et in hanc urhem, atque adeo in scholas nostras penetravit, statim curare coepi,

nequid a nobis instituta latini sermonis ratio detrimenti eaperet. Primum igitur Tursellini opus excussi, ut siquid humana infirmitate peccatum esset, abiicerem ; in quo Germanis ipsis plurimum debeo, qui multa notarunt, et

vero etiam ante nos abiecissent, nisi magna quaedam modestia, vel minuendi voluminis timor obstitisset. Deinde a Slewechio, et ab iis ipsis non pauca deprompsi, quae Optima cum sint, Tursellini tamen diligentiam effugerant itum quaedam de meo addidi, quae iamdiu ex optimorum scriptorum lectione collegeram, et in privatum usum reposueram. Hac porro in parte valde timui, ne modum

excederem, et amore quodam rerum mearum ea Producerem, quae in aliis mi ui me probo. Mulla o quidem in adversariis habeo, quae particu Iarum nomine censeri possunt, non modo ex serrea, et argentea, sed ex aurea quoquo latinorum scriptorum aetate deprompta; verum, ut anto dixi, non debet esso omnibus locus. Quod si tamen singularia quaedam invenies, causam item invenies, cur sinta nobis allata, hoc est modo ut ipsius Tursellini, modo ut Germanorum, modo ut communem grammaticorum opinionem evelleremus, qui raros quosdam particularum usus tamquam barbaros, minimeque latinos condemnarunti Ceterum ubique monuimus adolescentes, quae ad scientiam, quaeque ad imitationem traderemus, ut matur intelligerent, plurima dici posse, sed pauca debere. Haec

quidam cum legenent nondum edita, magnopere suadebant, ut nostra ab aliis distingueremus; sed lucubrationes huiusmodi, quas nisi longo tempore, multorumque observationibus perfici nequeunt, cumque persectae fuerint, vix Dpuerorum manibus unquam exeunt, tantam hanc diligentiam, quasi quo superstitionem non requirunt. Itaquo noΤursellinus quidem Ste echiana distinxit, ot Germani ipsi in hac parte ceteroquin diligentissimi, de Stemochio

14쪽

airnarunt. Quod autem iam religioso Tursellini verba ser .varunt omnia, ut ne notissimos quidem errores sustulerint; quod sua Thomasius, quod sua Schwartius peculiari

signo notarunt, nec probare possum, nec improbare ausim:

tantum dico, id perinde esse, ac si qui Cale pini lexi contoties castigarunt, et auxerunt, primas illas adumbrationes diligentissimo servassent, tum ceterorum additiones distinxissent, denique singulis vocibus, alque adeo singulis vocum significationibus eorum nomina adnotassent, a quibus primum repertae sunt, et in penum illud commune vario tempore illatae. Nimia sano diligentia, et in rotam minuta studiosis viris incommoda. Sed cur, inquies, tam multas Admonitiones, ad ea praesertim, quae tutius omitti poteraniῖ Scilicet ut pueri nostri, quae sunt in eoi-leellono Germanica, paucis haberent, nec tamen omnia promiscue tamquam Optima usurparentur. Qua in re te monilum volo, multa etiam a nobis omissa, quod bona essent illa quidem, sed nullius pens usus viderentur. Quid nim erat, exempli causa, quod particulam Cum simul adhiberi eum Cur doceremus ex Cic. Acad. IV. Cum sit eampus, in quo psSsti multare oratio; eur eam in tantas angustias eompellimus Θ vel cum Quoque ex II. donat. Deor. Cum solis ignis similis eorum ignium sit, qui sunt in corporibus animantium; solem quoque animantemesae oportet: vel cum Quanto ex II. Acad. Cum Saeerdotes Deorum vaeationem habeant, quanto est aequius habere iapsos Deos p vel cum Paulisper ex Liv. lib. VIII. Cum- laudibus debitis persecutus tam memorabilem mortem eε- aeto paulisper addubitapit ete. vel denique cum Enimvero,

ex eod. lib. I. Cum gladii abditi eae omnibus locis prorem

herentur; enim pero manifesta res pisa. Quaecumque in eo libro eiusmodi sunt, praesertim cap. 45, 62. 24. ISI.uo9. tempus, et operam magis necessariis auferre possunt.

Sod iam nimis multa. Quod superest, grates agimus Germanis, et habemus, qui multa nobis sane optima suppeditarunt; eoque maiores agimus, et habemus, quod abunda-

15쪽

De praepositione A, vel AB.

A, et Ab, verbis activis, et ue utris iuncta significat causam per quam. .

i. Λ, vel Ab verbis activis, aut neutris iuncta interdum significat causam, per quam res ossicitur, Cic. t. Acad. r. Nihil enim valentius esse, a quo intereat. Per cui p9tere perisca. Ovid. Met. 15. i. occidit a forti sio Dii voluistisὶ Achille. Per man det forte Achilla.

A, vel Ab, Causa propter quam. I. Nonnunquam causam designat, propter quam res est Cic. Acad. 4. 55. Mare, quia a sole collucet, albescit, idest propter solem. Plin. u . 5. Si caput a sole doleat.

A, vel Ab, Locus, aut Persona. unde.

5. Saepe locum, aut personam significat, unde aliquid sumitur. Cic. Ver. 5. 6. Ab aerario pecuniam numerari. Dei pubblieo. Id. Agr. u. ι . Sumptum suppeditat a lociis. Di quel deglἰ alleati. Id. Planc. 45. Sinite me id a uobis ei persolvere. Dei postro. Per vO3tra vera. A, vel Ab pro Pro. i. Alias declarat Pro. Cic. Or. r. IS. Vide ne, hoe, Scaevola, totum sit a me. Idest pro me. Faecia per me. Sis silla mia parte. Id. Brut. 9. Ut nemo contra civium perditorum popularem, turbulentamque dementiam a Senatu, et a Donorum causa steterit. Abbia tenuιο dallabanua dei Senato. Abbia pariegyiato pel Senato ecc. A. vel Ab pro Post. 5. Nonnunquam idem est, quod Post. Cic. Mil. 35 Centesima lux est haec ab interitu P. Clodii. Son eentosiorni ehe mori. Id. 5. or. I. Qui autem ei annus primus

ab honorum perfunctione aditum, omnium conceSSu, ad summam auctoritatem dabat. Id. Sen. 6. Cuius a morte hic tertius, et tricesimus est annus. Morto Or son tren-ιatre anni. A, et Ab Nominibus copulata. Causa unde res est. 6. A, et Ab Nominibus copulata interdum declarant raeli. x

16쪽

u CAP. I. A VEL AB

causam ellicientem, unde res est. Cie. Mur. 5o. Fosiri illia Platone, et Aristotele moderati homines, et temperati aiunt apud sapientem valere aliquando gratiam. Idest ex diseiplina Platonis. Liv. 6. 5. Criminabantur multo eum infestiorem agrum a nobilitate essi, quam a Volseis fuerit. Idest magis infestari a nobilitate, quam a Volseis.

A, vel Ab quod attinet ad.

. Saepius significat, Quod attinet ad. Cic. Att. . Ib. Imparati cum a militibus , tum a pecunia. Sproooetati ea soldati e a danari. Id. Brut. 45. Nisi qui a philosophia. a iure eivili, ab historia fuisset instructior. Id. ib. t 6 Sed illo graecus ab omni laude felicior. Cic. Brut. 65..' Erat ab oratoribus quaedam in foro solitudo.

A, vel Ab pro Ob, vel Propter. 8. Interdum est ob, vel propter. Cic. Rosc. Am. So. Vir, et contra audaciam sortissimus , et ab innocentia clementissimus. Idest propter innocentiam. Id. I. Leg. 1 r. Leni lato enim et suavitate delectans sic ab errore meniis, tanquam salutare aliquid adsciscitur. Idest ob errorem mentis. Liv. So. 56. Legati Carthaginienses aliquanto minoro cum misericordia ab recenti memoria persidiae auditi sunt. Addo. 2. 49. Cur . lib. 5. Vates quoquo adhiberi coepit a superstitione animi.

A. vel Ab, Praepositus alicui muneri.

s. Alias significat eum, qui praeest alicui muneri, ut a studiis, ab epistolis, a rationibus. Suet. Claud. v 8. Liberiorum praecipuo suspexit Posidem, et Harpocram, et super hos Polybium a studiis , sed ante hos Narcissum ab epistolis , et Pallantem a rationibus.

Admonitis.

o. optimi scriptores haec, et alia huiusmodi non eum dativo , sed cum genitivo coniungobant. Inscript. apud Grnt. p. 584. n. 6. Antiochus Tiberii Claudii Caesaris abibliotheea. Est enim constructio per ellipsim, cui deest erres, aut aliquid huiusmodi.

. , vel Ab, ad tempus Praeteritum relata.

xx. Saepo ad tempus praeteritum refertur, idquo multis modis, A puero, a pueris, a pueritia. Cic. . . Acad. 56. Diodoro quid faciam Stoico, quem a puero audivi8 Basanetalla, da piseolino. ld. Tusc. V. 2έ. Nec vero fieri ullo modo posse, ut a pueris tot rerum insitas, et quasi eousignatas in animis uotiones haberemus.

17쪽

CAP. I. A VEL AB Admonui .

ra. Cum de uno sermo est, a puero dicimus, cum de pluribus, a pueris.

Ab ineunte aetate, a Prima aetate.

5. Ab ineunte aetate, et a prima aetate, idem est, quod a pueritia. Cic. Manil. I. Sed me meae vitae rationes ab ineunte aetate susceptae prohibuerunt. Id. 4. Fam. 4. A prima aetate me omnis ars, et doctrina liberalis, et maxime philosophia delectavit. Ab adolescentulo, Ab adolescentia. 14. Ab adolaseentulo, et ab adolescentia, sive a prima adoleseentia, idem pene est. quod ab ineunte aetate. Cic. Quint. S. Nam qui ab adolescentulo quaestum sibi instituisset sine impendio. Fin da gis pinetis. Id. u. Fin. So. Et dignum est tua erga me et erga philosophiam voluntate, ab adolescentulo suscepta. Id. I. Fam. 9. R D-ro me ad mansuetiores musas, quae me maxime, sicutiam a prima adolescentia, delectarunt.

Admonitio.

S. Ab non solum insequentibus vocalibus adhibetur,ssd etiam aliis litteris, ubi nullus asperior concursus existit, maxime vero liquidis, ι, et r; ut, Ab legione, ab Rege, itemque o, et i consonanti, ut ab Sylla, ab Iope , interdum etiam d, et n; ut ab duce, ab nobilitate. Denique etiam aliis, sed aliquanto rarius.

Abs ante t, et q.

t 6. Aba eum adhibetur, praeponitur litteris si, et Laba quopia homine. Ter. Adel. a. 5. Ne abs te hanc se greges. Id. And. r. 5. et alibi saepe. Qui putant praeponi etiam litteris r, et L confirmantque ex Livio, et Terentio, non optimos codices consuluerunt. De adverbio Abhine. t . Abhine, et ablativo, et accusativo iunctum refertur ad tempus praeteritum. Cic. S. Ver. x 2. Quaestor Cn. Papirio Consuli suisti abhinc annos quatuordecim. Quaι- tordiei anni addistro. Id. Balb. 6. Etenim si Cn. Pompeius abhine annos quingentos fuisset. Cinqueeento annisa. Admonitio. x8. Cum tempus futurum signinicatur, non usurpatur Abhine, sed Ad, vel Post. Cic. I. Tusc. 5 . Et ego cur doleam, si ad decem millia annorum gentem aliquam urbe nostra potituram putem Z Di qua a diaei mila anni.

18쪽

. CAP. II. ABSQUE - CAP. III. Ac ATQUE

Tamen etiam de suturo cum loqueretur, Palladius usurpavit Abhine, sed sino casu , . a 5. Latent abhinc aetatis

notae.

Absque pro sine non libenter adhibent optimi seriptores. Cicero semel habet Att. I. I 6. Absque argumento, ac sententia. Plautus, ac Terentius aliquanto frequentius usurpant. Itaque satius est dicere, Sine iniuria, quam Ab

qua iniuria: Sine ulla dubitatione, quam Absque dubio. CAPUT III. Do Coniunctionibus Ac, et ATum in principiis. et Ae, et Atque in principiis periodorum dignitatem ha bent; hoc disserunt, quod Ac ponitur insequente quaviseonSOuante, praeter, e, et q, tum enim pro Ae ponitur El. Atque usurpatur insequente vocali. Cic. Manil. i5. Ac priamum quanta innocentia debent esse imperatores p Einnanti tratio. Id Sext. u. Atque ego sic statuo, iudices Id. Nan. 35. Et quoniam auctoritas multum in bellis administrandis valet. 2. Invenitur aliquando atque ante consonantes. Cic. Cael. I9. Atque scitote, iudices, etc. Ac vero aliquando ante vocales, sed raro, nec nisi in media periodo. Suetou. Aug 9. Tumultus, ae etiam rerum novarum initia. Id. Caes. 26. et 55.

Do Praeposition AD. Ad pro Vsque Ad. I. Ad pro usque ad. Cic. Att. 5. 9. Mullus sermo ad inutιam diem. Fino a gismo auanzato. Id. Sen. I. Soph eles ad summam senectutem tragoedias fecit. Fino ali eta deerepita. Colum. II. 47. Cum ad fauces vas impleveris.

Infino altorio. u. Huc pertinent illa, Ad insaniam, Ad satietatem, Ad impudentiam, et alia eiusmodi. Cic. 4. ver. 35. Haec isto

ad insaniam concupierat. Fino ad impazzarne. Id. I. Leg. u. In orationibus autem multus et ineptus, ad summam impudentiam. Fino a parer oliremodo Uaeciato. Liv. 24. 58. Incautos ad satietatem trucidabilis. mno ad esse mamat, o ειanehi.

19쪽

CAP. IV. AD S5. Interdum accommodatur ad summam pecuniae. Cic. Ati 5. ep. ult. Assident; subducunt; ad nummum conveniti Sino ad un quattrino. 4. Interdum refertur ad partes, diciturque ad dimidias ad tertias, etc. ubi substantivum per ellipsim reticetur. Plin. Io. 5. Aqua multa in ea decoquitur ad dimidias, Fimo alla metis. Colum. I a. ui. Mustum quam dulcissimum decoquitur ad tertias, et decoctum defrutum voc

tura

Dieimns etiam ad verbum ediscere, a parota 'er parota. Cic. 4. Acad. 44. Ad uerbum ediscendus libellus 1lem ad unum omnes, Tutti assulto. Cic. Amic. v 3. De amicitia omnes ad unum idem sentiunt. Tulli quan- ei, dat primo ali' ultimo. Ad pro circiteV. 5. Alias est Cirriter. Cic. ad Q. Fr. 2. I. Sanct frequentes fuimus omnino ad dueentos. Insis a dueento. Id. Attit. ιέ. Homines ad quindecim Curioni assenserunt. Ungvindiei uomini. Habet otiam eodem sensu rationem adverbii, nullumquo sum regit. Caes. B. G. 2. 55. Occisis ad hominum millibus quatuor. Presso, o da quattro mila ticinini. Liv. 55. 22. Ad mille quingenti ad consules transfugerunt.

Ad usus.

6. Aliquando usum signi sicat. Cic. Q. Fr. r. r. Ad templum monumentumque pecuniam decre ere. Id. Verr. 5. r. Ad statuam pecuniam contulerunt. Per far la statua. Ad pro 'ud. . Ad pro Apud , interdum refertur ad locum. Cic έ. Ver. 8. Ad urbem cum esset, audivit. Appresso a Roma. Id. Att. I. 3. Signa, quae nobis curasti, ea sunt ad Caie-lam exposita. Λ Gaeta. Id. Cael. i5. Habet hortos ad Tiberim. Su 't Tepere. Visino at Te0ere. Alias ad porsonam. Cic. u. Ver. 8. Ex his quasi decem fiscos au s natorem illum relictos esse. In eaoa di quel senatore. Id. Brut. 2 o. Cum contra Sergium Galbam ad populum summa contentione dixisset. Ac popolo. Nonnunquam ad alias res. Cic. 4. Tusc. u. Ut canerent ad tibiam elarorum virorum laudes. Cantare sut flauto. Id. u. Leg. 24. Adeantus, et ad tibicinem prosequi laudes honoratorum vi

rorum.

Ad pro Quod nillae' ad.

8. Saepe ad usurpatur pro Qaad attinet M. Cic. 5.

20쪽

6 zAP. IV. AD

Verr. 22. Vidi forum, comitiumque adornatum ad ametem magnifico ornatu, ad sensum. eogitationemque acerbo , et

lugubri. Id. Sext. 44. Rem quaeris praeclaram iuventuti ad diseendum, nec mihi dissicilem ad perdoeendum. Id. Pont. i5. Impiger ad labores, sortis ad perieula, peritus ad usum , et disciplinam , prudens ad consilia , felix ad

earum, fortunamque. Ad pro Secundum.

s. ad interdum ponitur pro Seeundum. Cic. Am. 5. Nunqnam ego dicam C. Fabricium, M. Curium, T. Coruncanium ad istorum normam suisse sapientes. Id. or. 8. Ad arbitrium, et nutum auditorum totos se fingunt, et accommodant. Id. Am. 25. Omuia ad voluptatem loqui, nihil ad ueritatem. Partare eonforme at volere altrui. Ad pro Adμersus. ro. Alias pro Aduersus. Cic. a. Fam. I 6. Nisi desperatione rerum obduruisset auimus ad dolorem novum. Id. r. Div. 8. Mirari licet, quae sint animadversa a medicis herbarum genera, quae radicum ad morsus bestiarum, ad oculorum morbos, ad vulnera. Sed haec tamen videtur constructio elliptica, in qua vox lananda reticetur, hoc

est ad vulnera lananda. Ad pro Prae.

tr. Eleganter otiam Ad pro Prae, in comparatione usurpatur. Cic. u. or. 6. Sed nihil ad Persium. Id. r. Leg, α. Nihil ad Caelium; sed potius ad antiquorum languorem. et inaeiιiam. Ter. Eun. a. 5. Nihil ad nostram hanc. Non hs ehe fare eon Ia nostra, Non vi ha Faragone. A qu ειa mia ella e niente. Ad pro Post. ra. Alias pro Post. Cic. At. a u. 46. Nescio quid intersit, utrum nunc veniam, an ad decem annos. In eapo a dieei

anni. Di qui a diset anni.

Ad diem, et Ad diatam diem.

15. Ad diem significat praestitutum tempus, Cic. Bosc. Am. 44. Opinor esse in lege, quam ad diem proscriptiones, venditionesque fiant: nimirum ad Calendas Junias. Id. . . Ver. 2. Quando Sicilia Dumentum, quod deberet, non ad diem dedit. At di prefisso. Id. IO. Io. Te musis nostris para, ut operas reddas, nostra ad diem dietam fient. Λι tempo determinato.

Ad summum

I . Ad summum, vel ad tempus, vel ad numerum ra-

SEARCH

MENU NAVIGATION