De manumissione servorum apud Romanos

241쪽

11ε De Manumissione Servorum tianum Μisceli. cap. 3I. Hinc J uv

nalis volens exprobrare parasito scedam patientiam, ait sat. s. Vers. ΙΣΑ. Duceris planta velut ictus ab Hesecuis Cacus

Et ponere foris , si quid tentaveris

unquam hi re , tanquam habeaου tria no

mina.

Id est, tanquam liber sis. Liberorum

enim tria nomina propria erant. Quintilianus Institutionum oratoriarum lib. 7. cap. 3. Propria liberi qua nemo habet nisi tiber , praenomen, nomen , cognomen. Uti vero servi pruvatorum a dominis nomen accipi

bant, ita publici , ut municipiorum liberti, nomen sortiebantur a munimcipio vel oppido, a quo manumissi ferant. Varro de L. L. lib. 7. in fine. Ouod alii nomina habent M oppidis; alii aut non ut debent, habent: habent plerique libertini a municipio manumissi: in quo ut socirtatum Urs orum servi,

242쪽

Apud Romanos. 2Is non servarint proportionem ct rationem , ct Romanorum liberti debuerunt dici. Ut a Faventia Faventim, a Roma Romam Met. Externa signa sunt quae in m

pore apparent, & in Vestibus, quarum qnia primam obtinet pileus, de eo primum agemus. Accipiebant igitur manumissi protinus post m numissionis solennia perfecta, pileum in raso capite. Sosia apud Plautum

in Amphit. act. I. sc. I. Versi est.

- , Ouod ille faciat, Pup

o hic ego hodis raseo ca ite calvus capiam pileum. Livius lib. s. in fine: Haec deriusiano Hi siriptores. Polybius , eum Rogem indignum tanti nominis majestate tradit: pileatum rase capite, obviam ire legatis sesitum , libertumque se Populi Romani ferire: ct ideo insignia ejus ordinis gerere. Petronius in satyrico: Secutum est hos repositorium , in quo positus

243쪽

2r6 De Manumissione Servorum positus erat primae magnim is aper, quidem pileaim. - Et paulo post:

Interim ego , qui privatum se sum

habebam, in multin cogitationes diamdius sum, quare aper pileatus intrasset. Postquam ita omnes baiologias consumsi, duravi interrogare illum interpretem meum, quid me torqueret. At ille: Plame etiam hoc servus tuus inducare potest. Non enim aenigma est, stares aperta. Hic aper cum heri summam caenam vindicasset, a convivis dimissus: itaque hodie tanquam libertus in convisevium revertitur. Nec multo post. Dum haec loquimur, puer Deciosus, viatibus hederisque redimitus, modo Bromium, inte dum Lyaeum , Ensum que confessus, calathisio uvas circumtulit, poemata domini sui acutis Ama voce traduxit; ad quem sonum conversus Trimalcio: Dion e , inquit, LIBER. ESTO. Puer detraxit pileum apro , capitique suo imposuit. Pileum illum non omnes manumissi accipi

244쪽

Apud Romanos. 217 accipiebant, sed tantum qui test mento manumissa erant, ut vidimus supra ubi de manumissione testamentaria actum est, & qui vindicta manumissi , nam qui censu manumittebantur , illi se pro civibus Romanis gerebant, ciVes autem Romanos

praeter senes & aegros pileum gestasse, non memini me legisse. Illos autem qui minus justam libertatem nacti erant, non accepisse pileum probat

Haec mera libertaου, haec nobis pilea

donat.

Vindieta manumissos accepisse pileum probat nummus Claudii Go thici , ab una parti exhibens efigiem Imperatoris cum hac inscriptione. ΙΜ P. CLAUDIUS. AUG. ab altera parte hominem raso capite calvum , dextra pileum , senistra sestucam seu vindictam tenentem, cum hac inscriptione LIBERTAS. AUG. apud Spanhemium de usu &K prae-

245쪽

118 De Manumissione Semorum praestantia numismat. Dissertatione 9. Similem nummum se habere ait Sm tius Antiquit. pag. 233. nisi quod festina in nummo Smctii transversa sit, in illo vero quem Spanhemius pro- fert, redha. Quia autem pileus erat signum liberiatis, ideo Cassius &Brutus occiso Caesare cudi curarunt nummum exhibentem duos gladios cum pileo in medio, cum hac su

scriptione IDIBUS ΜARTIIS.

quia eo die occisus in curia erat Caesar , teste Suetonio in Iulio cap p nultimo. Nummum hunc elega ter describit Alciatus in Emblematum libello emblemat. Is I. Caseris exitio ceu l nate recepta Haec ducibus Brutis cusa moneta fuit.

Ensiculi in primis, queis pilem insuper a atu em missa manu servitia accipiunt.

Ideo & populus Romanus sublato

246쪽

Apud Romanos. 2Is Nerone tanquam servitio liberatus,

pileatus per publicum discurrebat. Xiphilinus Dionis epitomator in fine

sam servi ad ostentandam libere tem qua Saturnalium diebus gaudebant , pileati ubique comparebant. Μartialis lib. Iq. Moph. I. Sqnthe in dumgaudet Eques domi nusque senatuSDumque decent nos,um pilea sumpta Jovem.

Idem eandem ob causam Romam piatiatam vocat lib. II. Epigram. 6. Imo pileum saepe ἁπαλῶς & κατ libertate usurparunt V teres. Hinc ad pisu nu vocare apud Senecam Epistola s. in fine. Apud Suetonium in Tiberio cap. .&alios innumeros scriptoreS. 3. Praeaer pileum etiam togam accipiebant ut caeteri cives. Cicero in

Pisonem Togulae lictoribus ad portam Κ a praesto

247쪽

2 ro De Manumissione Servorum praesto fuerunt, quibus illi acceptis se gula re iecerunt , ct cinervam Imperatori suo novam praebuerunt. Redi rant enim ex bello, ideoque figati. Et ita intelligi debet Potronius in fragmento , cum dicit lictorem veste alba amictum. Lictores autem legebantur ex libertis , ut manifestissimum est ex Tacito Annalium lib. I 3. cap. 27. Ubi loquens de libertis ait: Hincplerumque tribus , decurivi, ministeria magistratibus , cohortes etiam in urbe consiriptas esse. Certo libertos togam post manumissionem accepisse probat Tertullianus de resurrectione carnis cap. 37. Oro usi famulum tuum

tibertate mutuaveris quia eadem caro atque anima permanebunt, quae flagellis 2 ompedibus 9stigmatibus obnoxiae

retro fuerant, idcircone illa eadem pati oportebit ' non opinor. Atquin ct v stis albae nitore, ct aurei amuli honore, patroni nomine ac tribu mensique honoratur. Et Plautus in Casina act.2.sc.8. Vers Io. At

248쪽

Apud Romanos. I 2IAt candidatus cedit hic mastigia.

Loquens de Olympione villico jam liberto; ut docet Lipsius Elcctorum lib. I. cap. 13. Sed non omnes liberti accipiebant togam, verum hi tantum qui justam consequebantur libertatem, ut patet ex Quintiliano Declamat. 3q2. An vero maius in hoc

. putamus momentum, ut circumverte

res mansi ium, autsi una voce liberum esse jusseris , quam si habitum dederis, stolamque dederis ' quod ne manumises s quiaem omnibus contingit. In qua declamatione fusius contendit liberam esse, quae a patrono vel domino libera velle induta est. Ut & declamatione 3qO. ait non servum sed ingenuum esse eum cui dominus praetextam induendam dederat , ut publicanos falleret. Servi Vcro quamdiu in servitute erant, apud Romanos tunicis ac deinde paenulis amicti erant. Ut fusius docet Lipsius Et ctorum lib. I. cap. 23.

249쪽

112 De Manumissione Semorum q. Praeter togam annulum quoque aureum accipiebant, ut patet ex Tenulliani loco modo citato. Et Plautus idem docet in Casina act. 3.sc. s. Vers. 6 .

Si effexis hoc soleas tibi dabo , ct

annulum in digito

Aureolum.

Quae tamen verba Cautius intelli genda sunt, non enim patronus habebat jus annulos dandi libertis, sed id a Principe libertus petere debebat consentiente patrono. Uti fusius docet Urchmannus de Annulis cap. 6. quem non fraudo sua laude. Addi potest & Lipsius Electorum lib. 2. cap. 8 3. Calceos quoque accipiebant &quicquid ad pedum tegmen pertinet, ut ingenui, patet id ex Plauti versu modo allegato. Et nudis pedibus in servitute suisse non puto , scio quidem nudis pedibus ductos Ro

250쪽

Apud Romanos. 22 mam esse qui venderentur, teste I venali satyra I.

.-ν-. Sacro nec cedat honori

Uer in hanc urbem prasilin pia venerat albis. Et satyra 7. Altera quos nudo traduxit Gallia

talo.

Sed haec dicuntur de servis qui Venales aliunde Romam deducebantur, qua 'Rex non sequitur eos jam venditos & in servitute agentes nudis p dibus fuisse.Imo contrarium sequitur ex .Plauti versu iam saepius allegato, nam herus promittit ancillae soleas, quae non nisi a liberis & ingenuis gerebantur, cum antea habuisset serviales calceos scilicet sculponeas. Clarum id ex Catone de Re Rustica cap. 39-Vestimenta familia t-ica sagarite

ius annis. V-ties cuique tunicam aut sagam dabis, ',us veterem accipito, unde centones fiant. Sculponem bonas alternis annis dare oponet. Sculponeas

K autem