Arnoldi Ferroni Burdigalensis, ... De rebus gestis Gallorum libri 9. Ad historiam Pauli Aemylii additi, perducta historia usque ad tempora Henrici 2. Francorum regis

121쪽

LUDOVICVS XII. REX rex Per hos certior factus non ignarum 49 Regem occultorum consiliorum, uereri coepit ne uelut imulatora Rege retineretur, aut idem sibi ustuueniret quod Ludovico XI. Gallorum Regi, qu est Perona in fidem arbitriumque Carati Burgunt contui siet. Itaque cum Rege coilocutus , alienae culpae ne reus haberetur orabat: se quidem ea mandata pacis quae accepisset asecero, perre i quid illi clam moliatur, ignorare. Rex qua etiam metum Philippiper uos explorara eo nomine vacuo animo'soluto esse orat. Ne tamen

ignarumst iraudis, atque adeo caudicemos ii qui illi

crederet rutaret, fabella hac metum eius elusit: Compit

tum ait a furibus fanum,diem dixit foribus, quippe quae irrumpentibus issis additum praebuissent, nec profanostis fideliter excubassent.Tum fores,iniquum esse aiunt f in iudicium uocari, quae te ebrarae Cr eonuulse uix tandempa-

Dictynt: prius uero funum i fium accusandam quod si

res ingressos receperit, tulerit diripientes, c praeda onu- Eos emiserit. Sunt quiscribant multo antea praeuidentem haec Philipum, non nisi prius acceptis obsidibus in Gallia uenisse. Armeniacin rusin Barolum admouercopias ,per caduceatorem prouocans Consiluum ad pugnam. At is loci munitione considens, pugnam detriliauit. Cum autem uideret Canusium redire Gallos, praemissemquepeditatum bellicas machinas, Iacobum M. endociam ummo apud Hispanos loco hominem, qui cum flore equitu in abeuntiu

tremum agmen carpere emisit. Versa eaequitatus Ga

licipars Abino duce in Histanos, nec uelocitas eis quibus concursare mos en, Gallis stabili pugnae assuetis, proderat. Ita pluribus uulneratiue,duobus necutis Hispani equites ad se osse recipiunt: utere Galli in Eure fumntibus: Mendoctussui; reuocatu fortiter praelium inmurare. Sed cum c horres aliquot hostiles expansae in alas utroque latere GaDamol. Ferroni de rebus sis dimicantes

122쪽

LV Do v I CVS XII. REY ss . crios dimicantes inuasissent, σ Fabritius Columna cum di iste ubsidio Hispanis uenisset, multis uulneratis despodere animos,acse einde Galliproripuere. Neque enim prae misis ante abis Armeniacus auxilio eis esse poterat. Aucti

sent Hispanis animi fel i e ια se. Captiui aliquoi e Ga

Esabdudiisent,inter quos Creolus Motta,quem captiuum depur ae βια 'procaciter Aserentem, Columnen. sium Italorumque uires extenuantem , causim dedisseu luntsing lari certamini, quo totidem Gallos totidem Italis comessos uictos Italici oritores referunt, Gallicis dispen-rrentibur Nanqueincerta utrosque uictoria rediisse uolunt, cum omnes Draeter legem dicta stadi Diuus impetu equorum evecti lint . Apud Castellanetum Petro Nauarro, qui

uicino Tarento praeerat, oppidanos commouente, non diu

quies Galis fuit. Dum enim Lanira precio Jobari se, auete publice uenum exposito uociferatur, Galgi qui in . praesidio erat,quibuspraeerat Chri Aphorus Aubrius Ra-dersus, ubmissis a Naurano Hillanis,no Z. intempesta ab hossutibus uno eodemque tempore comprehensisunt equis'armis stolati turpiter oppido eiecti. Aubrius ita eiectus cum per Uram Catiellanetium uindicundam sua det , facile Armeniam homini σ acri σ uehementi per

suadet, properet ad uindicandum tetrum facinus. NIariis Aequicolam Ioannes Mon erratus dissuadebant Armeniaco ne quid'e commouerer, facilem tempore daturos PHlos poenas perfidiae. Ipsis esubducat cum robore emitus,

non ibi defuturum in omnes occasiones istentum Consei m m, quin aut Rubos aut Altamura aut Fosam mox ata uolet. Armeniacus Callisianetum aduolatuue senat inum stomacho: quindecim nummum aureoni missibus. quae ciuespro expianda ea perfidia os rebant, contemptis, admotis machinis muri partem stemere incipiis: Martis , Genu Gasiorum Lib. IUL

123쪽

LUDOVICVs XII. REX adsucadirrumpendum loco, cum morae impatiens immit tenet dis Gallos,oppidans cr Hispanis, quibus ex ima

rerum desserationeanimi araebantur, haudvmpigre resiastentibus ,suos reuocat, pura maior parte muri uiamsuis post factaruς. Haec cogitantem terret eques Gadri Me ricin Gnamexias,nuntians ni Rubos contendat, aftim de Palicio m oppido. eo enim cum rotis copiis Consaluum e Barolo progressum. Itaque retro unde uenerat, Rubos Pal-rio opem luturus contendit edishucto exercitu iam enim

assuetus II 'unicis insidiis, ne distes Galli a leui ho humequitatu exciperentur meruebat . Has tenus ita rexeruires

Gallicas Armeniacus ut fortitudinem Hil'ant,misericordia , uita, fidem socii persterisese faterentur. Ategrius uelim-- perium eius perosus,uel Apulorum commotussermonibus, - qui parum ab tinente amiliares esst Armeniaci quereba-- tur, non desinebat aperre figere maled is Armeniacum . ,, pertinere hoc ad existimationem Gadgaeae exist attonis pse,. lam aiebat, ut aut Armeniacis eis ureretur quos abstinen- ,, tris praestaret,aut' amicitia deceptus esset,missos eos fa- is certi: nihilinteressepraedareturae Armeniacus, an eos secuis duxisset qui ueluti in praeda inuitatiρω emissariis habean- ,, tur. Cum autem ianitaret lyepraedae γ' pecuniae maioris

, consequendae retentas Gassicus copias ad Castellanetum, uir M acer ingenio augebat atrocitatem eo ,quae Ξcebat, uiaruis truci,cum accisas Gadgura copias, Rusos receptos,Palcirim

, oppressumofoedisiime dest rum ingentis pecuniae uanai, ste consequenda quemeretunoe' hac atque Uac uolitantemis Armeniacum,qui tardus sit pammesco, ardentibusis Gallis p ae copiam non facere: di laurus tundem Gallosis pro praeda hostipraebiturum: ipsistasemetposse ius, ,, satis feriatum cessitione torpere Galgum agnosset. Haec .. delua ad Armeniacum,uarie hominem erunt: repose ΛωM. Ferroni de rebis turis

124쪽

vvno v I Cus XII ' REX si turus tamen alio loco Ategris,publimantum edixit: Quo in exercita Imperatorrumoribus uulgi exagitetur,nihil le salutare. Nihil esse quod sibi inuidiam paret exfunaliariu se, ilibus iatum eos abesse ab avaritia'rapinis,quantum eam ab ab linentia e tundem aliquando pro istis diectis er 'fatas Alemum ulturumuine impune illusisse inse uidea-

tur: interea curet uterquesum negotium. Aregnum quasio bellicis negotiis, molesia Cr operosis implicatin sit, mox ' quaerere quo defungatur ruiturus, talibus curis. Se,quod sit

imperatoris munus,daturum operum, ut benegerenta rei

occasionem eis praebeat. Multu bella didicise quando p v grandum sit. No ita facile reprehedenda I mperarem con- silia,quae omni bus patere non debeant: pollutam'aio-- laram dissiplinam militarem insolentia Alexit, cuistis esse , debeat in temporer pareat. Nesquidi secutu sit non uideat, idcirco minus exilii uine debere, se nihilnisi summa ratio fecisse: Quibus de causis Ca lilianem pra-- fraus sit, Aldgno non esse redde iam rationem Verba eiu

uerba dum sint, e laturum, ne quidpriuata ea contentione res hossumsuperioressi .caeterum ubi inpraesens certameis ueniendumsit, faciti uerbispotioraefutura. Interea Co saluus cum quinque mil2bin peditum, equitibus trecentis c nam celeriter e ut is locis praesidia Histanorum σItulorum eduxerat Nauarro ὸ Tarm euocato Mirisprope Rubospositis, admotis machinis , in treispartes copias

diuisit,ut una perpars, quiescentibus abis duabus, oppugnaret urbem. Anceps diapraelium M. Palicius. urbem

tuebatur cum centum Gallicis equitibus, una cum Amadeo Sabaudiano. aboeus,cui Curtuno cognom , Ma cum Arturo Olmeno trecemspeditespumis e Narbonensem sunt,partim ex Aquitania celeriterarcumagebistinusu

125쪽

LvDOVICVs x II. REX sc Nouem horis cotinuis qui Pali' rogestra Gallicesicripsit. narrat pugnatum, equitibus Gailicis una cum Paucio pro uallo Drtiterobsi retibus. Co aluus ubi animaduerti aucitate oppulnantium aequari certamen, Italos militesplu-bis aeneis fomllimum quemque e Galgis impetere iubet: sia mulintUrus copias submittit.ὶVulnerati sunt π Paticius Cr Curronus oe' Arturus. Haspani alii per ruinas'uti muri, ali culis astensium parunt: aduersus quos acerrime crGEleis Aquitanicipedites concurrunt. Hoties O numero Cr uisibinsuperiores pa persemiruta, partim calauam multis pilarum plumbearum iectu necutis, transcendere. Ita Rubos Histam recepere. Eat peditibus conia o -mnes aut necatos aut uulneratos: equitum maior pars uulneribus quoquecost L. Palatius-Amanus subaudianus, cT Arturus Obuerius m Cur tonus capti, latis Hi stanu,quipro Palicio, Armeniaco flestpotitos exi*inabat: Atquena confectum bellum unius urbis expugnatione. Raos ut lares permisse Consului diripi ut . Reuocauitiu-- de medio fere die milites Cossutius, cum attentan agnouisper earum mulierum pudicitiam quae ad aras cofugerat. Eas Barolum perductus,non contumeta exemptas edi bidini ducum restruatas apparuit. Expleti libidine Histanceas tandem emime. Apparuit imparatum Paliciam, cum custodes parum uo munerefungerentur,oppressum:multis

tamen horis acriter dimicatum omnes consentiunt. Reposcente interea Armeniaco captiuos ea merciae, qua conu

nerati inter eos initio belli, id ue conceptis uerbis,siquisse sciens periurio contaminaret aris otimis Con aluisse dem iistate metarii iusiurannm deos pro nugis has π.Padum enim,udolatusprius a Gassis inducias querebatur: Eam,his redos,labare rem His vicum aiebat. Itaque equites excepto Pan ' Curiono longa diuturnaqueti Amol. Ferroni de rebus sodia

126쪽

factum esserulfius adesset, ita consitat bellica disposuit ne quid nisiexquisitis omnium sententiis moliretur. Acce

huicuulneri recens terror. Nam Caesarem Borgiam Vale

tinum iam Hem cum fortuna mutasseeferebant: cr qui mnia Regi quem Mediolani inui Busireceperat, exauthorato exercitu uana simulatione promptismos quosque esuis ad Consulsum ire passus est. Recreauit istes CallicasAubignij interea uictbria, rebus cognitis quae ad Rubos erantgem. I, cum sciret Hugonem Cardonium e Messana Rhenumfluisse, isfuso Iacobo Sano erino, cr Diduco Ramiro, qui a Francisio Harcurtio ad Terina obsidebatur Uerato. rina quoque direpta, ne iterum Gallis praedae es tuideretis iusprogressurum, disquirere coepit quo

pactost cium eius contunderet. Eranicum eo Claudiis

Grinianus hunc ij Grinium uocant, prodiisseque uolunt e familia Iacobi Brisei Grigni, qui olim nobi hiatus sitantia mi excelsi cir iuuieta magnitudincieque nomine a Philip

po BurgPndiae Duce inter equites uelleris aurei adscriptuom Franciscus Matherba e Belaensium nobilitate,eoru quia uretis uicini unt,pingueque solum π ubinosium inc iunipedites Aquitanos cr Helvetios, qui M. octingentorum numerum expleban Matherbae committit: ippe equites cum Griniano,quι quadringenti erant, partitur. Fixeis nur Hugo cata ea plandae quae a Terina prospicitur. Au-bignius explicat mox laleequitatum,uti hosti tem rem incutiat, neque paucitate copiarum animaduersa, audacior euadat.Dextrum cornu Honorato Best uno er Alphonso Sagem tuno, quasiis Lunae Drum gradientestas comi Gems Gallorum Lis. III.

127쪽

tis: Laeuu Grmiano cum paucis cataphractis equitibus,mauiore uero pane leuis armatura: Media ipsi acie vultu robur cataphractorum equitum ita ducens, ut sayrmiano

Cr sesimiano Iacile iungi pos t. At M alherbam v ime

ad Helvetiorum phalangem pessitatum Aquitanicum, quis altis perite emittendis ualebat, ana leuis armaturae equitibus aiuna erat. Hugo quoque Cardonius cum detrectationem pugnae, fugae comitem esse uideret, nondum comunitis castris, est ad certamen accingit, Emanueli Ben uidis commit dextrum cornu, Theodoro Triuultro laeuum,

partitis inter eos Siculis Italicis Hispanssue equitibus: in media acieaduersu Aubignis 2bsistit cu cataphractis

Anugoniis equitibus, quom aliis aliquot ueteranis tu mdem exacto Neapoti M ompestrio utebatur pedires FIist nos Cy sicatis A ntonio Laeuae committit, homini eousique belli cupido, ut tum demum ea horas elicem diceret, cum

ostedendae instanorum uirtuti occasio pediti EIistauo δε-

retaraduersus Helvetios γ' Gallos tot ui tortispraeferoces. demptoq; hoc fulgure Gallici nominis circumlaturam ubis Hispanos armata litaret Congro utrinq; acraterpUna bant,eaque celeritate ab utros cornu procursum,ut mad D inum bellicarum opera inutilis uerit. Hugo istante equa

Dius ubi aequari pugnam uidet, Griniano imperat uti pansa ala in transiersos Hilyanos Siculo uepedites incam ra Is celeriter inuelaus uariepedites di par. Is terror ob tectus ho h Maherbam impubi,ut magno impetu Helu tios ' Aquitanos extruderet, quipercusis ho Mus i stantes, edites insegam uerterent. Hugo, quum equitibus tuburent animi,ita acriter obsistebat,ut quota esubprehe-dem, ' aduersts in hoste uerterit. m uelut redintegrata es pugna. At Rubeniin cum ala cataphraciorum scoloria Amoli Ferroni de rebis ita

128쪽

itast intulit utpulsilota hostesperturbatis ordinibis infupm verssint. Ita undique Hasae L. Cassi multis stadiis

Iulerespersecutisunt, multis in cinere cr caesis cir captis, dum lacuatius per montium angussus adsies confectί. tun Grixianus necatus est, Aubignius uix uno atque altero

stipatus omnes enim in praeda intenti hostes sequebantur=faciti impetu ab Hillanis aliquot equitibus captus est, nec agnitus:mox tamen ope ferentibus equitibus aliquot GHi cu Italicis,qui Salernitano militalant, ad unum caesisHιstanis tiberatus s. Ferunt iugulum Aubigni item ais iterum ab Histano equitepetitu rei Iotais fruardi Albania reguli, uiridum adhucpubescentis, opera, qui reliquos

celeriter ad opem ferenda euocarat, eruatum. Relata quindecim uexilla militaria: capti M. trecenti, misse caesi. Calli

supellectu omni impediment sique hostia Sint potiti, σHs nicis equis ducentis, quorum Mecturum grauiter Camdonim tufit. I se proripuit in locum altum, cui Bubali et Iottae nomen locoquediffissus longius in Sicilia rediit. Au signius mox Mottam Bubaldiam, dedetibus se oppidanis, Pentadas iam Locrorum oppidum ui expug nauiter quia hγems instabatissimissu in hybema copiis, Armenia cum mox certiorem facit de ui lana adepta. Elato autem Griniani desunta corpore ad Bh balinum Mottam, militari popa cr captiui Idistant cr relatu ex hostibus urassio retru praeibant. Ita Lius fimcri iustis magn solutis, reli- qiu que equitibus, decursiones quoq; miliares habitae. Simulcum Griniani corpore elata quos suntaborii corpora In his quinquaginta equites fuere notomae uirtutis: pedites centu. Adueneratpaulo antea Petrus Summuntius cinquo emisumma eruditio,'cum eruditioneiunctus urbanitatis lepos ad salutandum Asbigriuusis precibus istius h Iuncbri oratione fortissimo si uiroru exequia tale ruincessis saltarum Lib. III.

129쪽

., uis: Maxime uelliproceres, uiuumpotius Grinianumquamortuum, reliquo uebortifimos comilitones caesos, Lud - remus sed quoniam ita natura comparatum,ut corpus f ., xumanimum immortalem nach, ocate Deo Opt. Max. ,, corpus humo,animam caelo tandem aliquando reddamus,m enitendum est nobis ne ulla posteritas memoriam βαβ- is morum uirorum inobseraretaciturnitate nostrapsis,qu

,, doquidem uita defunctorum uiuorum quodammodo tu

,, auos haec enim uillhendidisi a sint,ita aliena sunt, mi ,, rumsunt no Doru Granianum in emper scitis apudFuos, charam,apud principes magnum, apud uossumma bens,i uolentia, p. Missus prima mibita ad Cordeum, omnem ., exercitum in se conuenit. Haud facile discerneres milit ne,, an Cordeo charior esset: neque Cordeus alium quenquam

,, delitere solitus ubi quid promptissime agendum estines,, milites aho duce plus considere. Qua qui ue maxime nu- ,, tione alliciendus esse unus omnium culgebat. Cum Carolo,, uero Rege hucprofectus, uirtute, Muitute, consilio,tanto M Regi acceptissmussit. Multa praetereo eaquepraeclarisi ,, ma,adsingulare enimbactum properat oratio. Meministis,i enim proceres,meministis qualem operam Regi Aubignio- ,, que toto hoc bello praelitisit. Vidistis nobilis imum homi- ,, nem militaribus armis oneratum,humiiucentem, fugatui, nocivmis uigiliis quiescere. Meministis qua uos ille libera litatefouerit: memini iis ut idem primus quidem pratam ,, lubenterini resoniussit, po bemus comm sepraelio exce- , dere. Nunquam hominem ab institura animi magnitudiit ne auaritia ad sordeis uitis reuocauit, non libido ad uolu- i ptatem,non amoenitas ad illecebras. QEd comemorems is ciles priuatorum ad eum adlitus Hiberas querimonias ς ut x, miles eum pro commilitone docti pro fruire, exteri pro pa- Amoc Terioni de rabus trono

130쪽

LvDOVICYs XII. REX sizis trono passim haberent.Nam humanitate quidem tuta fuit, , ut discue sit diciti, utrum hostes magis fortitudinem eius,, robursu sint, an dementia Aperati amarim. Haec qui ., uideto agris neglecta ,facile inrethgu quantum in homine,, c rabit imo cr opulentisi olaudanda sint. Nanque ut

ii grauius ferri , maiorique dedecori habenultimus uerrucasi, infacete, quam naeuos CP ad la membra quae tegun- ., tunita ob eam quam de nobiusmis hominibus reliquic a. cepere opinionem, quasi se iis qui reliquos virtute uincerem debeant, minima quaeque eorum vitia morosius obstruam. is tum Tali indole Crinianus ereptus est nobis fur Mars forte

M qμemque pignemri folio dum fugientifus bosibus in fur, .m i subducta coide quo statu res simino Arae explorar t. sed

., ita occubhir,ut multis prius hostibus'vulneratu Cy ω-

,, sis , utectoriam nobis nobilismam rei querit, Quamobrem ,, Ioris imi milites, cel b emus exequivi tanti uera: celebra-M turi uerosumin optime, siιδα exemplo nitamusemper

,, ad optima illi nobis exemplar sit, si eius fortitudme, ma-

.gnitu ems animi imitemur, eius abEstnentiam censururi nostrum esseputemus ,frtunauamsue mortem eluae nobis

'persi adeamus, quae naturae debita pro patria pol im ,, in reddualesoluisseque eum naturae debitum quae ei usu M rum uitae dederat, tanquampecuniae, nulla prael irata d Cri confecisseque iter iucundum, quo confesto dum dicioramis cot senio puri nulla reliqua cura,nusi obcit ulnea dia tur,emisumque humiliam leuatum uinculis in aeternάri domu remigraspe.Feramus ipsi uisiimo animo eius mom, tem, quem uirtutis perfectaepes L fundium munere uia ., demus cui telis hos iu interempti uitaefloria uirtus,monsis comes gloria assuent. Ac praereptos iis aliquor annos ., p asas potius forte aliquot horas doleamus: id tamen vin mentem nobis uenias, tanti dide, integre urtam an