Arnoldi Ferroni Burdigalensis, ... De rebus gestis Gallorum libri 9. Ad historiam Pauli Aemylii additi, perducta historia usque ad tempora Henrici 2. Francorum regis

461쪽

Philippo superstitem esse, hi Philippipatris loco Amiso

auo aet eas ditiones sesque perueniret, ad quia Philippus si e fersiccespurus erat. ex Phinno naros Philibenum, qui

'eliberis decessit, Carolum qui eo tempore sabaudia imperaban. Ludovisum Francio Rem matrem,qMe Mam rizae matris una haeres ex iis matrimoniis adiem,Phu pipatris Aco Amadeo auo s.ccedere debeat, in omnia quae censiantureo iure uidiuidi posirit inter haeredes, oe' cuderepsint infoeminas:quae omnia cum uindicarit Camias virematrix iuste repetisse Regem. Adhaec: Nireum Cr Vilia-funcum o umorum oppida in fide Comitumprouinciaefuisse: quae omnia sabaudiani occuparint: ut G ceseruires complures ex Salasiorum principatu, qui Deiaphinatus Viennensis estis Aletela. Ea R ex sibi uisse belli causam proponebat. Sunt qui putent quo tempore Cis mens Pontifex Massilium uenit, uoluisse Regem cum eo ad

Niceam conuenire sed recusante Sabaudiano,dilatum conuentum, transsatumque in Masbam: unde Rex exarserit

iracundiu auersissimoque per postea af eo animo fu

rit. Ninunt i Pium I I,Pontificem Romanum longo antea tempore diris exemtionibusis ob binae pe salaudiani familiam, quo ex tempore psumpedetentim ierint res e rum.Idutuanorumore disiipam est, ita ut fama est intemdum ueri nuntia,Originem sum oe potuit ex eiusdem scriptis:Is enim 'iptum reliquit, cum apud Matuam comventum agere Regelique hortaretur ad besium Turcis iud Gndam,sasaucianum Ducem, qui multapro Mur,inter primos repertum uisse, qui lem auxilij praecideret. Eiuae frium adolestissem Ludovicum ea arrogantia usum, cum esset Mantuae proximus,ut nollet inuisere Pontificem, ita astpraedicta, ut cr ille regnu Dpri dotale amitteret quodo paucis postea mensibus accidi σφρηου quoque pM-

Geta Gallorum Lib. VII I.

462쪽

FRANCis Cus I. VALE. RExsus opem as alisperere quampaterReipublicie Christi negasset. Alis , quὸue Carolus Sabaudianus totum ab eius amicitia ad Caesarem transiens auerterat: accidebatque saepe ut Gallisὸ Mediolano redeuntibus iniuria is eiur, potiorem eum causam bessi restrat. At est eo animo Creonsilio Regem in sabaudianum mouilpeaiebatini hoc adumbrato , maiora consequentis belli momenta teret: Allobrogum agros,IUubriumfiibus co- iungeret: commodioremque Cr ad inuadendos Insiubres

ex ditionem, G ad receptos tuendos facibus prae dium

haberet.Rex Diuione agens, postea quam morbograui liberatus e , huius belli consilia Phihpo Chabotio tribuno maritimorum impellente iniit: Helvetiorum etiam opera usus, qui Geneuutes male fabaudiano placatos, ad eium pelliciebant. Missus ea ad subaudianum Gubelmus Di tus eo temporeprae essenatus Parisiensis, qui res maremus, Nicia,anas oppida repeteret. Atq; is feroci oratione ustus,m subaudianus negaret feste rebus a maioribussuis logisi mo tempore possis cessurum, nec esse cur Rex iudice' libi. autrecuperatorem ferret,apud quem flecum interdisti consetenderet,nec ex iure manu consertum uocaret ibi mox sesero res repetens ueterem amicitiam renuntiaret, potius uero

arbitrum aequum ex amicorum asso ferret proindebbenter compromisso se curaturum in Pontificem aut adium que uis minimesi Zelmi,uti Ressilua sensua iura,maxime Sabaudianum turbauit. Eo enim digreoo mox Chabotius cum multis equitum peditumque millibus adesse nunci tur, uix ut subaudiano fugiendi locus, indeque siste prori,piendi daretur.Is itaque Er Cambrienses,πsabaudianos renquos ubiquepraesitis imposius recepit. Mox in Tauri nosprofectu,Thurinum,Polbanum,acpleraque alia oppida ditione tenuit: Pedemontanamque omnem rePonem,

463쪽

3RANCISCUS I. VALE. REX s' saboduino parebatexceptis Vercesiis. At Antoniis ua, qui Caesi ris iussis Mediolano praeerat,dum hopam nutricrepente Vercella leue imponi raesichum,C rem tota de re admonens: proinde pacisconsitu utiret, δε- nec contractae essentcopiae. Contra H copiis π Verceltis

Cr Mediolani principatum sartumst illecitamqueprae-- futurum. saria Paulum Pontificem siribens, arbitrio βeius pacis cum Rege de Mediolano reddendo initurum co-ditiones recepit. Proinde mitteret si delissimum unamasiquem: interea ne quid miles in ullas Mediolanensis urbesPulseretur. Ea cum celeriter ad Regem esseniperlata, misit ille Ioannem Lothuringum Cardinassem ad pacis conditiones recipietas. Interea Chabotius copias Vercellis ad . mouebat. In eius casinu misit Laeua qui denuntiarent ei. Vercellas antiquum esse patrimonium Mediolanensiam principum:dum ineanturparis coditiones, iniquum esse in agrum Mediolanensem impetum feri. Ita Lotharingi consitio actumuli a vertastis copia Regis reuocarentur.

is interdimm a Rege aiebat, ne quid Galgi quod in re aut possessione esset, Caesaris attingerent. Alii aiunt Chabotium βισω usium consibo,copias a vercellis reuocasse ob quae postea in odium RegisInuuissimum incurrerit. Num Vrecellis

receptis quod alii eisitae,alii discile tuncuoluntlad M Alanum recipiendum facilior patebat via. Helvetij etiam per se subaudiano ad eius stolia detrahenda aduol uerunt: Gen ut quem libertatem factionesque uasast

ruerunt. At C r de Mediolano reddendo consilia cum irim legatu iniens, nunc uni ex liberis Regis eost cespiram aiebat . Nominatos a Rege Heraco Aureliorum tuncprincipe, Gm Elam eius principatus celsibi a Rege aes baxacne quid sibi,at ei ex liberis cui daretur. Quae cum Rex recipere corradia iam a Laeua copiis, cum admonituσGessis Gallorum Lib. VIII.

464쪽

FRANCIs CVs I. VALE. REY s esset nihilis iamperimnaotus repente aversis sapacistandrusi δω conditionibus. Ust etiam Laeva Franci si Salassorum principem,quemfama erat ad Rege pro imo,uti postea Taurino proceretur, in μαε iam partes pellexerat. Atque is Lugdunumposi probemu,redeunte iam Chabotio cum imperio,circa Fosinum spus: Madmutas adiis multis aequali cum imperio. Caesire Neapoli Romam profectas magnifice excipitur, dius concoctum odismis disiimulans taniam effudit. Nam cum Pontifex

reliqui omnes patres rachmarent eum a pacis non abhorrere conditionά- , repente nihil nisipraelia si e med rari ostenda.Conuocutilique patratas oe legaris principum σpopulorum si qui uerunt Romae,acerba hacorationeσfucata in Regem, qui iam ste in Mediolanum peruenerat,

ustus est. Cum pisuque,Pontis eae Maxime,Pa constom pti, a maioribus nostris pruuenter decretusint, tum nihil Ludabibus,qua quoduos ipsos acris D EI OPTI- , MI M A XI MI, π Romanae quoque urbis moderato- res esse uoluerunt: ut nobilissimi σ integerrimi rasacra pie sanciteque tractando, rempublicam hanc optimes endo, imperis decus honoremque tuerentur. Ac maiores quidem no bri, rationes semper coniunctus cum uobis ha-

,- ιuerunt: sibiid persuadentes, quant cunque esset imperii

decor, per uos magn*entiorem reddi: uosique adparem M curam Imperis tuendi m augendi hortantes. QSdsi ulla ε . tempore aflam est,hoc quidem cerrefaciundum filii . sciaa, tore enim hodierno die statuendum uobis esse, utrum posti, hac uiolentos alienorumque principatuum inuasores homυ tur: ipsi debeatis, ad uiolenter occupatas restituendas res, ,, an etiam sacrarum i Eorum uesborum authortitate tuenta multis. Etenim si illi funesta illasiua arma, propagand

- riumque inium immensam cupiditarem quum lemus no-

465쪽

FRANCISCVs I. VALE. REX I7. 22s, stris defendere non possunt ac sancta ista uestra authori- ,, tute tueantur,alij rimae,ali Pontifices, aliasacra quaerenda: ad quae confugientibus ne quintandi quidem locus sit retia ,, citas. Sin autem pro uessia dignitate e prudentia ea quae

, ab aliis occupat 2nt redda aequum censeatis, erit ratio curi, decreta uetera patrum no horum in omatissimis homini,-

- bus , sanctismis,ad pontificatum sacra que dignitates

, pro tendis,lures tueris laudare debeamin. Atque

quidem si enortis Imperatoris,cum omnia auxilia labefa- ,, e iuri conuellique uideat, ferre opem reipublicae, oppresses,. eripere,consulere pubicae tranquillitati: est etiam sinctis-υ morum atque integerrimorumpatrum,quales uos omni t ,, pore extitishs,intercludere omnes uiolentiarum uias: tollereri facessedisionumo simultatum: hos, qui secus faxint alsis legibus uestris in rite rebus repetendis statutum en , uobis,. hostes decernere. in re quem non moueat Caroli Sa-- baudiani exitium 'quiferro cir armis'exercitus robore,, tot urbibus, tot castris, luribus etiam patriis cedere coadius

is est ' QDre labor in hoc uis ando ac tuendo sit illi quide,, meus dia uero in homine nobilisi ore laue comuneis mihi uobiscum esse debet. Ita enim consituere debetis P ,, tres conscripti, hactenus causam nullam neque uuiorem, ,, neque magis asycium potii que a uobis se cipiendum,nsei, que ab Imperatore uindicandam ad uos esse delatam. AIA.. tur ured nihil aliud in restitatione Sabaudiani, Pontifexis Maxime, quam ut nulla sit posthac in imperio dignitas: in M uobis nobrique praesidium cornu arma funesta: nullam pem is fusum,m eris apoletioribus expilatis,pulsis,uexatis. Sed quando Francisium Galliarum Regem audiosterare ali- ,, quem se aditum ad aures ue bus ese habiturum: cr quosis iam queri dum a finem unum ex meis tueor, potentismuis me Regem eundemque a finem in meprouocare ruptis foe-Genu Gallorum Lib. VIII. FI

466쪽

FRANCISCUS I. VALE. REX s' ,, deris legibus, uiolataque a biniture: restondebo non illius rari quidem uerbis, quibus ille nussis u in infled uiolentiae, se

Ensique Rege indignissimis : Cui S equidem uiolentiae exercitationem cum incredibili audacia, tum etiam perpetua strantate muniuit: docebos semperat hoc uno ruptas foederum γ' amicitia leges , a me uero persancte hactentu castus er constantisiime retenta3. Atq; utincipia ab inim, cr extrema prioribus co am: comittam etia quo a la in clientelam Ludovicus Rex a Maximiliano auo meo receptus is Mediolanensis principatus , iniecitu te cenisi amatrimon lino hi cum Claudia silia. quis apud uem om

dinis homines de Francisci Regis authoritate ladu Trius: quis apud exteros sepius egi 'quaetanta contentio ' quae cuproximis simultas,quam ego non pro nostra amicitio χ- perim V ceptam reclamante etiam Maximiliano auo adis extiremum perduxeris 'QAu uero ignora dum Helvetioru bello ille implicaretur, Cr contenderet Max illanus C. sarduus re ipsa, dii bone parecuti allo per Gane fines exercitum in eum mouerem, conssunt lime id me renuis Neque uer) is ipse negabit, quin audita eius Mediolanensi' uictoria, profligat que Helvetiisgratulatus esse de tanta

intina: ut miraretur familiares no bi quid accepto ui 3ο- riae nuntio tantopere laetarer,Henrico etiam Nasonensi Cο- te ad eum misso. Nec uer) temporaria μὰ earnutulatio: foedera inuicem pepigimae arctisma, quibus ego filium eius sane quam Ibenter uxorem accipiebam. Atqui hunc totam coniunt honem constitationemque nostrum certi h mines calumniis con Dque uanis rumoribus diremerunt: hortantes eum ad infulas imperii Maximiliano defuncto nobis praeripiendas, quas tamen Germanorum ope ad meri deferri uidebat. Ira multis ad deprauandum paratis, ille ,, done honoris obiectos.*icionibus, eorundem cir confictis Amol. Ferroni de rebus sermonibus

467쪽

FRANCIs Cus I. VALE. REX s7. ras i sermonibus exacerbatus Te, totumstat amicitia no Inu auertit. Iamque ab eo tempore quo uterque imperium am-ν. biremus inter nos obtrectatio quaedam nata est: etsi legato , apud mesuo interea hanc honoris petitione a uis Ioed .. ribus ametatisqueno ira suturam receperat. Videte utμ- ,, ctu herbis restonderint. Vbi uidet me cunctissu Fn iis C. ii sarem renunciatum, obsides a me lagitat pecuniae nomine, quam curatores mei rediore ue adolescentiae paliis Ν .i rant regni Neapolisani ergo. Ac mox defunctastola,cum , qua mecum matrimoniumpaestim fuerat, iniecit nouam . mentionem de Renata uxoris suae sorore ducenda. Expe ,, e tubam quorsum ea obsidum efflagitatio tenderet. His ne , putatis eum contentum' Imo uero legatis missis in Germaniam illos quidem in me acuebat: illas ad libertatem uoc bat prosus ut nouarum rerum initium mihi expectandiq., Dexit, nigustentem tu editionem compescuissem. Qesu ,, G'Robertum Marchianum eodem tempore in fines meos, ,, Henricum Alebretiprincipem,pubmisiis ualidis equitii,, peditumque copiis , in Nauarrorum regnum immisit:.coa-M Elassium tundem ab in lituta mea cum eo amicitia dem ,, re , ν cum Leone Ponti ice agere de meis sinibis tuendis, , ueterique imperii patrimonio recipiendo. I ta expulsis Gai

ritu e N ediolano,cum ille ipse cui tantos spiritus adesse uide M tis,captiuitate mei iuris essetfactus,nmsi durius in homineis bello captum cogitaui: at potius quo patiis reconciliata in- is ternos amicitia perpetua esse .captiuum in Gugam remisi, A paecta riserore in matrimonium. Et fuerat quidem indicari tum nobis antequam ipse dimitteretur,praedixisse eum, ubi ,, libera uos redusse nequaquam fleboederis leges Aruatu- rum. Ita mox reuersus,foedera Mabiliensia'st: authom ,, que fuit foederum Italicorum quae ad me Itala pellendum is ipse ille primus cum Pontifice elemente, Franciscos ortia,

Cesiis Ganrum Lib. VIII. F q

468쪽

FRANCIs CVs I. VALE. REX s' is Veneris, Herico Britanniae Rege iniimcontrare que quantari nunquam anteacopis, utracum in Italiam misit qui σpleraque Mediolanensis incipatus loca recepit, CrGenuessessubegit, steque iam deuorans Neapolitanum regnum,uirumfortifimum Neapolim misit: ubi quaestrages Gallorum fuerit,ipsi recordamini. Admonitus tandem crbelis Iespus, istique inopia coadius resipiscens, rursses noua foedera proposivit: quae Crimanetereceptasunt Samaro-brmensi conuentu. R. Brutique ei liberi obsides:quibus receptis renouat sique foederibuF apud Bononiam, cum Gabriele Grandimontano eius apud me legato. Cum Vienna sol manus obsideret, o autem in communem hostem nostrae persuasionis expe lationem pararem,pro ueteri reconimitatique nostra amicitiapeis,tuuaret me nummorum par

,, te quapospnquod ille tam praecise negaui prosis ut exul-

,, ceratum eius animum agnoscerem. Neque uero clanculum

a rebus nouis ab Enuit. scitis enim ipsi Maraui tum lego tum eius,quod nouis rebus studeret, M ediolani caesum: rm. tuque Germania submissos qui uarisin me homines ext muiarent. bellu quide uuirreber,cu uo aerege iam,

ne ipse quidem negaresonius sis, Hactenus avdu hue ab Eo in pace bellum,in bello pacem quaesitam: uidisis homine, in uado selisitum,in rebus laetis obnunciatore, τ' qui q libet rutum austicium omine incommodo dirimere solitus sit. Praeterea quo ruinermem y non in Hor,aliquotex

meis bella captos,triremibus adduit,ne riussoluit quam ego multos liberarem, quos ipse querebatar remigris mcis addichs. Per Dinrevillanum quoque I talicos aliquot principes tacitauit nihil opinora iud captans, quam ut uosl bertate per me parta priuaret. Iam uesi quid commemoreis subaudianum a finem meum,propinquum emS n mei co ri tumeliam fortunu omnibus stoltisum, nullo iuduis, non Λrnol. Ferroni de rebis rite

469쪽

FRANCIs CVs I. VALE. REX s7. 227- rite repetitis rebus ' Cum tamen eum ipsum non moraret , findere Samarobrinensiadscriptum. Ferebam ego tetandu--, dum Francisce Rex erebam: aliquando animum commo- ,, tum ad ulciscendas tuas iniurio reuocabam ipse σresse- ,, esebam. Cedebam amicitiae: daba multa a initati: tribu ,, bam omnia publicae tranquisiitati :ωHhi me nolebam a ,, bello Turcis inferendo. At ubi uideo nullum tibi test tuere , modum, urgeri me sentio ad conatus tuos comprimendos. ,, Sabaudiant isthaec principatus occupatio, quorsum tendat agno co,ut facinor uia pareat ad M ediolanum recipienta. - -d illi speret, Cr quo animum intendat aperte intueor, H esoluentem copia rerum omnium,υsist ignorantem, ut , retunderem iandudum admonitus seum . Sabaudiunt diis tionem occupauit, ut ad Mediolani principatum internosis controuersum hoc corollarium adderetur. vertim hoc quod is iandudum saltim decui certis de causis ut facerem adduci ., non potui.Nunc denique obuiam tibi eundum est,cum tunis dem neminem esse uideam quin agnosicut foedera omnia a ,, te Molata, iniusse a sinem mei; tot urbibus oppid=ssu 'o- ., natum. Atque ego quidem ita eximmolatres conscripti, iri de pacis conditionibus internos non couentatiere esse Chau-M Janae reipublicae,nostras ut lites controuersia que singulariis ipsi certamine dirimamus. Nec tamen in eam partem haeco accipi uelim, qua inusia lites inter nos concordiae. Ego g idem contendam atque enitur, ne quis publicae paci δε-- fulse me queratur . 'Nam Regem ipsum expletum Sabau . ,, diani mi is, ad aequas forte uenturia pacis conditiones nori despero. QDd ineglexeriticum uetera ely noua omnia is foedera ruperit, cum nullo iure Sabaudianum in sterit, curi iudicio animi certo perpetuum se hostem imperii declararit, , spero futurum uti repressos eius conatus audiatis'Vos qui- , dem factu no h a comprobare aequum fueror: reuocare ho Gestis Gallorum Lib. VIII. Ffili

470쪽

FRANCISCUS I. VALE. REX s7. se minem ab instituto ueteri aborum opprimendorum. Ego ., quantum cura, liligentia,u tribus contendere potero, enitaris ut libertatem uel brum tueari a d Eumque fortunam aginis is mei uindicem. Haec ille cum dixisyet, Ponti exhortatus ME

eum ad pacis conditiones ineundas: dipersuasum die istasese futurum uti equu coditionibus acceptis, ab armis Rex discederet. Caesarpraecidit omnem stem pam, ni Allobrogica oppida , subalpina nuper occupata, subaudiano redderentur . Eam Caesam inste orationem cum inte exisset Reae, longo pollea interuallo misi is ad Ponti cem legatis, has literas dedit quibus sese purgabat issi, Caes sique orationi retonderet. Eas cum sciam a Rege ipso die tutas, malui historiae ueritatemstecurus bucadponbere, quam nouas ipse rationes orationesve comminisci. Sunt autem hae R gubterae. FRANCISCVS GALLIARUM M REX PAULO PONTIFICI MAXIMO, M CARDINA LI BUS, L EGATIS, SENATVI-- QV E R O M A N O. s. Maxime vellim, beatis eo Pater,amplifimi Cardinales, Cr diuersarumgentium cla- ,3 nsiimi Lexati, tum praesenti mihi ades conti set, quum,i inc Carobus Caesar ea quae illi mecum intercesserunt longa ν, oratione uobis commemorduit. Commodius enim ad singu la cupitu restondissem, nequesiustensa nunciudicia uulnuν, tenerentur,onutione tantum alterius percepta . Sed quoniari id mihi non licuit, exstimaui mihi essescripto satisfacien-M dum, ad ea duntaxat, in quibus non tam res mea , quam,i honos agitur . quo uos rei ueritate ante oculosproposita,μ- ,, cibus in quo totum contineatur iudicium,intestigatis. Q

,, quam id ipsem quoque,quam mihi sit futurum discite, no0 ambigo: qu)d quum neq, Caesar legatis apa e meis, illius,, suae orati v exemplum trudere,neque legatus ervi quae de