Opuscula medica

281쪽

Virtutem , verum Dei cultum, commen tiuit omni data occasione, suoque exemplo zonfirmauit, virlutis amantem vivere beatum. Fuit per omnem vitam laboriosissimus, quod abunde testantur tot opera Viri do elisaismi non sine labore nata. Facienda eni m erant itinera, plantae mox in summo Alpiis mracumine mOX in terris arenosis, paludo iis, unox denique in saxeis regionibus colligimidae, et collectae examinandae, ordinandae

erant.

Tot cadauera dissecuit patientia summa, tot experimenta instituit in animalibus vitiis, cultro et vitris, probeque obseruauit sangUinis motum, animalium generationem et ali: a,l et tam accurate Omnia obseruauit sedulo, quam antea nemo.

Dies no flesque vigilauit, allaborauitque in id, ut quicquid ab aliis iam dictum, vel

obseruatum et annotatum in tot libris lateret, omne sibi cognitum redderet. Summam eorum, quae legerat, in epitomen semper redegit et quam incredibilem legerit librorum copiam , monstrauit in sit gulis a se editis libris. Summus in ea exstitit artu artifex, tot vasa volumina in breuem quandam epitomen redi-

282쪽

eruditionem, et quam adhibuerit legendo industriam, inter alia quoque Ephemerides s. Relationes de rebus litterariis nouis, quarum ab Gnno seculi huius septimo post quadragesimum, princeps exstitit auctor. Fama meritorum doctrinae, eruditionis HALLERI, estecit, ut incredibili voluptate et insatiabili cupiditate legerent eruditi omnes

HALLERI relationes, censuram, animaduersiones, super libris recenter editi . Quicquid facit ad augendam amplificandamque cognitionem eruditam, id omne in Ephemeridibus Gottingensibus indicare nunquam neglexit, suaque cura, industria, suo labore, curauit, ut quaevis notatu digna in. notescerent viris doctis.

Id quidem mature fieri saepe impedivit

multitudo laborum et librorum, nam vere ruit hodie mole sua omnis eruditio, et alia simul HALLERo negotia erant peragenda. Tot vero praestitit, quot ante eum nemo, et quod inprimis a me reticendum non est, grauem quidem, et seuerum, ut decet, censorem se praestitit, sed liberalem, qui non

laceraret hominum famam. Mitius semper, et summa, quae in eo erat humanitate, erro

283쪽

usus, quibus Criti castri nossi a aetate uti non erubescunt. Neminem Ille derisit, neminem

ludibrio exposuit, sed virum se gessit, non ut nuperi quidam solent, histrionem. Acutissimum HALLEni iudicium fulgebntubique, siue Ipse scriberet libros, siue sum

inam enumeraret librorum ab aliis editorum,

siue denique de iusto super libris pretio sententiam diceret. Et eo quidem ingenii acumine, et insigni, quae in eo erat memoria,

excelluit, Misitque miraculum Omnium temporum. Ut nullum inuentum omnium aetatum

fugiebat memoriam Viri summi, facile perspexit, quae in artei nostra adhuc dubia, solertiorique studio indaganda et emendanda superessent. Quis vero dubitat, cognitionem eorum esse utilissimavi, quae adhuc nescimus. Quis vero, quaeso, HALLERO sciuit melius, quae adhuc in arte nostra uniuersa sint manca et hiulca. Quum legisset a puero omnis generis libros, optimo consilio, quod summas iamiam promeruit laudes, foras dedit bibliothecam anatomicam, chirurgicam, botanicam, pra ticam, omnesque diuthias eruditiosus in hunc

284쪽

et a thesaurum multo studio et incredibili labore collectas, nobiscum benignissime et libera.

liter communicauit. Fuit autem strenuus vindex meritorum et inuentorum cuiusuis auctoris, suumque cuique tribuere, praecipua lex suit H AL L E RO. Can- di de tamen, ut decet Virum probum et doctum, non reticuit errores, naeuos, fietas hypotheses et a veritate alienas, modesse ta- 1nen ubique.

Nullum exstitit hoc seculo ruiditorum diarium doctitas, quod non socio labore

H ALLE Rus ditaret. Hic nominabo tantum Relationes Gottingenses, latino sermone scriptas, Excerpta Italicae et Helveticae litteraturae et Esi ratio delia litteratura Europaea, ut taceam Acta eruditorum praecipua.

Adsiduus fuit et indefessus labore HALLE- Rus, et in dies magis emendauit, perpolluit, opera a se olim edita, de se ipso vero semper modeste dixit et senili aetate. cum de aduersariis suis sermo esset, illorum praeco suit.

Euoluat, si quis dubitare velit, bibliothecam botanicam, et legat, quae de LiNNEo eiusque in botanicam meritis HALLE- Rus noster scripsit. Eliolunt

285쪽

Euoluat, quae ipse HALLE Rus in biblio.

heca anatomica de controuersia, olim cum 1 L BIN o agitata, narrauit.

Solus veri amor fulget, nuda veritas apparet, Omnis abest liuor et inuidia. poeticam artem in deliciis habuisse HAL-

.ERVΜ, Omnes sciunt. Nemo vero unquam exstitit vir magnus, ut non amaret litteras, quae ab humanitate Omen habent, et HALLE Rus hanc anti-uam verit em suo iterum exemplo con-

rmauit.

Non vero, ut verba sonantia cogeret in umerum, versus fecit HALLE Rus, sed viiirtutis laudes commendaret. Casius fuit H A L L E RI poetae amor, asse vixit Ipse et in omnibus rebus fuit moticus. Abstinuit etiam alvini potu et a ca is esu, et sobrie vixit per omnem vitam. Nihil itaque ineptius animaduersionibus auibusdam, quibus HALLERI famam commaculare studuerunt quidam eius hostes, tim

idia ducti. Sed de HALLERo hactenus disserui,

iro docto, laborioso, veritatis amatore et tirtutia. Recensenda Eius nunc sunt breuiter S merita

286쪽

merita praeclarat in academiam nostram uni- i

nersam, in sudium medicum Gottingense. Hic docuit, ab academia condita, ad annum seculi leutium, post quinquagesimum, anatomen, botanicam, physiologiam, chi, rurgiam, medicinam forensem, et princeps existitit professorum Germaniae. Condidit theatrum anatomicum, horti holanici fundamenta iecit, et omnia mirifice exstruxit. Collegas nactus erat, viros eluditissimos, Ric Hae ERvΜ. eximium BoER-ΠAAv11 discipulum, SEGNEdvΜ, nuper pie defunctum, mathematicum subtilem cichemicum doctissimum BREN D ELI V M, totum Hippocraticum. Praestantia doctrinae H A L L E R i, Eius

meritorum. copia , INOX innotuere omnibus.

Inclaruit statim libris eximiis et splendidis a se editis, ut ab exteris locis et longe dissitis re

gionibus, cumulatim advenirent iuuenes, mag

naque frequentia auidissime audiret Doctorem eximium, cuius eruditionis copia, populare dicendi genus, mirg subtilitas, et ubertas, mirifice statim placuit, et allexit discentium multitudinem. Vos Helvetii carissimi , quibus placuit hane nostram musarum sedem eligere, Vestri HALLERI meritis in nostram academiam allecti,

287쪽

inon dii bitassis patrios lares ad tempus deserere, it hanc bonarum artium mercat iram visitare. Non parum H A L L E R v s Veser contulit od gloriam nouae academiae apti d exteros Mugendam, quam doctrina sua et labore in dea Telso mox celebrem reddidit Doctrinae enim melioris ci emendatae iu niuersa German a exstitit auctor et conditor. Crevit in dies magis H A L L E R I laus, cumitot eximios discipulos, a se optime formatos, ad exteros inlitteret, qui essent nuntii et testes doctrinae Hallerianae, et late propagarent Eius doctrinam. IControuersiis etiam implicitus, victor noni exiguas laudes reportauit, et ea occasone icontigit, ut Omnes avidissime opera Halleri Da euoluerent, et non sine admiratione te Serent.

Mullum iuuit quo lae ad augendum Ge-

orgiae Augustae celebritarem, commerci Un , quod pec epistolas cum eruditis aluit H A L-iLERVS quarum eXimium thesauruna nuper

publici iuris fecit. Socius labor discipulorum eximiae indolis,

multum iuuit praeceptorem, inpii mis cumi tentam nibus saciendis methodum et artem l inueniendi noua proponeret HALLERUS.

288쪽

Quem fugit celebritas virorum clarissi- morum, quos optime formatos e schola sua dimisit. Superstuum foret, nomina horum hic commemorare, cum snt celeberrima. Tanta HALLERI nostri merita conde. corauit GEORGIVS, huius academiae conditor, clementia sua singulari, et patrocinio suo Maecena , MuNCH Hvs IVS , cuius sanctam apud nos memoriam, nulla dei bit oblivio. t Λ 'Maecenati, quem et hodie veneramur, quique primus. habendus est aucior felicitatis nostrae, adeo cartis fuit HALLERVS, ut Eius consilia non solum non sperneret, sed multoties cuperet. Eius consilio inter alia factum est, ut societatem litterariam condendam proponeret

H A L L E R v s, cuius laudabilis instituti Ipse princeps habendus est auctor, et quod Illi debet non solum primordia, sed et maximam partem splendoris sui. Nouo hoc instituto non parum contulit ad augendam celebritatem Georgiae Augustae

apud exteros. Nouo hoc foedere exterorum sibi conciliauit animos, et multum iuuit commoda uniuersae academiae.

Ephemeridum cura, quam in se susceperat, mirifice auxit academiae Gottingensis celebri.

289쪽

celebritatem, et cum rediret in patriam HALLE Rus, nihilominus non desiit musis Goti cingensibus prodesse. Quotannis enim Acta Societatis ditauit et ornauit eximiis suis laboribus, Ephemeridum auram non deposuit, sed ad mortem usque prospexit, ne deesset in illis notitia uberior,

illarum rerum omnium, quam a viris litterarum cupidis sciebat tanquam cupedias desiderari. Plura di enda restant, et immensus pateret campus, si omnia vellem exhaurire. De Viro enim Tanto dicere multa, non erat

difficile, hoc solum uero difficile, nihil eorum omittere, quae dicenda erant Omnino. Nec anxie quaerenda erat laus HALLERI,

sed enarranda potius eius gesta praeclara. Morbum, qui H A L L E R o tandem letalis suit, Ipse deseripsit in Actis Societatis. pertinet omnino ad anomaliam morbi podagrici, sistitque exemplum, materiae podagricae ad vesicam delatae, quod nouum

non est, et antea iamiam annotatum.

Sed nec ipse Mus GRAVIus, qui Op- time alias . morbi podagrici metas ases per tractauit, H A g Ro curatius recensuit, diri L

290쪽

2 8sima illa symptomata, quae decubitum materiae podagricae sequi solent. Ρatienter tulit HALLE Rus vim morbi, per aliquot annos, licet vehementes sentiret dolores, et insignem molestiam.

Non si it dolorum atrocia turbari studium istum litterarum, et ad ultimum fere usque vitae halitum mansit labore indefessus. Nec prius mentis constantia defecit, quam

eo temporis momento, quo mors iam prope instaret,

Ultimam ab eo accepi epistolam mense octobri, qua de rebus doctis, ut solebat, me instruxit, et annunclauit, operis physiologici nouam editionem iam typis fere exscriptam esse. Sed meminit, non amplius vires sufficere, ut ponit promittςre physicam bib,

liothecam. Praevidimus, non procul abesse termianum vitae Tanti Uiri, qui omnino diutius vivere potuisset, si annos, quos vixit, num yare velimus, sed merita Eius si velimus spectare, vixit satis et vltra; nam immortalem nactus est gloriam Moxiendi necessitas nos Viro Orbauit eruditissimo, si quis unquam eruditus dicet

dus est.

Fuit polyhistor, fuit polygraphus, sed

quod ceteris laudibus omnibus palmain prae: ripit,