장음표시 사용
471쪽
sui organi vasorum actione, dummodo haec non nimia, neque aliter valde morbosa fuerit. Hoc modo plurim5 secretiones incitantur omni stimulo earum organIS admoto, vel in massam sanguinis recepto, et quasdam prae alii partibu amciente Do-Cent acre quodvis in oculum, aut sal in os
Teceptum, et argentum Vivum, multaque
stimulantia, iuretica imprimis, quomodocunque sanguinem ingressa sint. 7IS. Porro stimulus qui videretur generalis, et qui universum corpus, Vel Orsitan animum ipsum assicit, secundum consensus leges 365.), ecretiones alia intendit sepe alias minuit Lachrymae moerore, fel ira, copiosius solito secernuntur: utroque affectu fauce saepe arescunt. Saliva fluit esurienti ad conspectum vel cogitationem grati cibi a et pari ratione, seminis plus solito secernitur maribus multorum animalium, ad conspeetum vel odorem foeminae pronae in Venerem; et viris
472쪽
saepe a sola imagine optatae foeminae, Vel
etiam a recordatione rerum Venerearum.
7I6. Spamus, vel contractio, vel actio abnormis, qualiscunque fuerit, vasorum organi secernentis, secretionem aliquando impedit, aliquando auget, nonnunquam plane corrumpit. Θωmus quoque remotarum partium, pulso scilicet sanguine a Q- litis, et in novas directo vias 388 48o.),
secretiones saepe auget. Docent varii et miri urinae et lactis affectus, ab hysteria, terrore, ira, frigore. 7I7. Augentur saepe aliquando fortasse inducuntur, secretione quaedam, stimulo, quamvis levi omnino, ductibus excernentibus admoto sive is hemici sive mecha-hici generis fuerit. Ipsa manducandi actio falivam ciet, et sapor cibi, praesertim acrioris medicamentum fortius fel movet et infans non modo lac e mammis ducit fugendo, sed ejus secretionem promovet aliquando
473쪽
quando etiam, Ut videtur, ubi nullum fuit antea, lac Venire facit. 7I8. Secretione Plerae Ue perpetVae, et ad vitam et sanitatem necessariae. Sunt tamen quaedam, scilicet quae generationi inserviunt, aut nutrimento novi animalis, quae certo tempore incipiunt et desinunt, et certo stimulo inducuntur. Semen masculinum, et genitalis humor, si qui fuerit, foeminarum, vi ante aetatem puberem secernuntum neque vetulis vis genitalis est,
neque forsitan viris senio fere confectis. Lac quoque vix secernitur nisi post partum; quod insigni inter uterum et mamma consensu tribuendum est. 7i9. Mirum inter varia secretione ob servatur sequi librium, ita ut pari fere ratione ac aliae augentur, aliae minuant Ur,qUO cautum est, ne corpus adeo facile et
subito sa7. ut aliter fieret exhauriatur. Hoc imprimis notabile est inter halitum
cutis et sudorem, et urinam, et XCreti O-
474쪽
Tere alvi, quamvis in aliis secretionibus idem saepe obserVetur. 72O Secretiones aliae aliis hominibus copiosiores vel parciores, blandiore vel
acrioreS, sunt et fere quo parcioreS, O acriore evadunt. Infantibus omnes humores blandi et copiosi sunt, si cum iisdem
humoribus in adulto homine comparati fuerint. Foeminis quoque nonnihil quam viris blandiores esse solent. Hujusmodi varietates in saliva, sudore, urina, felle, semine, saepe observantur. Sunt quibus os semper madet, neque siti ulla est. Sunt qui multum et fere semper sudant. Sunt quibus cutis arida est. Sunt qui multum patiuiitur a felle nimis copioso aut acri. Urina aliis hominibus limpidior et Iandior, aliis rubra et acris est. Semen ipsum quibusdam praeter solitum olet. 72I. Quamvis multum hic pendeat a
prima corporis fabricatione, et arietatibus quas aetas facit, multum quoque Pendet
475쪽
de a vitae genere, et victu quo homines
722. Denique, status generalis mas sanguinis humores, qui ex eo deriVantur, haud parum assicit. Post cibum et potum, copiosiores secernuntur humore qUidam, lac praesertim, et Urina, et halitu cutis, et sudor. ac copiosissimus in nutrice humor, post aliquot horarum inediam, vel nullum secernitur, vel arcum et acre, quale infans respuerit, neque profecto impune suxerit. Idem vero brevissimo post cibum spatio, copiosum, et blandum, et nutriens fluit. Urina quoque, statim fere ut multus potus haustus fuerit, imprimis frigidior, copiosa secernitur; quod adeo subito nonnunquam ObserVatur, ut ViX credibile sit ipsum potum ad rene pervenisse. Probabile est stimulum quendam ipsis renibus dari, per consensum qUem Cum en triculo habent, et spasmum aliquem forsan induci vasis remotioribus, qualis plus san-
476쪽
guinis ad renes dirigat 48o.), eorumque
actionem intendat. Nec facile quisquamdiu aut multum sudaverit, nisi vel humidae admodum constitutionis fuerit, multumque humorem tenuem in venis habuerit, vel denique inter sudandum suos humores probe diluerit, corpusque impleverit hibendo. Quin et hac ratione, diluendo nimirum, vel urinam Vel sudorem movere possumus, prout corpus ipsum frigidum vel calidum servatum fuerit. 23. Postremo, inter somnUm pleraeque,
fortasse omneS, secretione minuuntur, scilicet quia tum motus sanguinis temperatior est, et organa secernentia, non secus ac universum corpUS minu sentiunt, et aegrius igitur et tardius ad solita munera X- citantur. Quod si sudor inter somnum viQdetur augeri, hoc sine dubio tribuendum est vestitui calidiori, quo tum nosmet fo- Vere solemus : multum enim abest ut vel sudemus vel calescamus, si vestibus tantum
477쪽
tum quibus vigilantes utimur testi dor-
724. Secretiones aliae copiosae, aliae par cae omnino sum : singularum vero quanti ta nullo modo ad certa mensura reduci potest quippe quae variet maxime tum sano, sed multo magis morboso corpore, propter rationes 72O. 23. memoratas.
Plurimis enim in exemplis insignis et fere incredibilis copia salivae, succi ventriculi, aut demum fellis, brevi tempore secreta
est. 723. Neque facile judicatur de copia excretionum Urinae nimirUm, et sudoris, et halitus cutis et pulmonis, quam vi plurima experimenta instituta fuerint ad hanc rem indagandam, scilicet quam medici haud dissicilem exploratu crediderint, et insignis utilitatis, cum ad tuendam sanitatem, tum quoque ad sanando morbos. 726. Urina profecto ponderatu facile: Variat
478쪽
variat autem insigniter secundum constitutionem, aetatem, vitae genUS, cibum Potumque, quibus utimur; sed imprimis prout exhalatio per cutem copiosior fuerit parciorve, sive ab exercitatione aut ignavia, sive a calore aut frigore corpori admoto. Mirabile enim inter has binas excretioneSobservatur aequilibrium. Aliquando vix una libra urinae, aliquando quatuor Vel quinque, etiam a sano homine, quotidie redditae sunt in morbis vero saepe duodecim librae et amplius t media autem quantitas quam homo sanus reddiderit in die, erit a tribus libris ad tres cum semisse. 727. Exhalatio per cutem et sudor pari
ratione variant ac urinan sed haud ita facile era eorum quantitas detegitur scilicet, quia statera excessum tantum humoris exhalati, supra eum qui eodem tempore hauritur, ostendit. Nec desunt certissimaeSperimenta quae probant corpUS saepe,
fortasse semper haurire aliquid ab aere quod sane multum derogat observationi
479쪽
bus Sanctorianis. Tantum enim hoc modo corpus ab aere nonnunqUam attrahit, Uantum copiam exhalationi aequaverit, vel
multum etiam superaverit quod imprimis notabile est, siquis valido labore et inedia exhaustus fuerit, vel ingente urinae Profluvio, vel hydrope recrudescente, postquam aqua arte educta fuisset. 728. Nocet omnis secretio copiosior vel parcior justo 62. nimirum, quia tum functio, cui inservit, aut impeditur, aut saltem nonnihil corrumpitur. Sic olfactus, et gustus, et concoctio ciborum, vitiantur saepe a nimii aut nimi parci narium, vel oris, Vel ventriculi, vel intestinorum, vel jecoris humoribus. Nocet quoque haud
parum Xcretio humori natUra non Xcernendi veluti falivae, quam multi saepe, non sine magno suo malo, moVent Praeter naturam, Varii quibu utuntur acribus medicamentis, et assidue exspuunt sic cor- Pu exhauritur exinanitione quae Omnino Praeter naturam es et concoctio ciborum, deficiente
480쪽
deficiente qua juvare debet saliva, aegrius perficitUr. 20. Quod si humores natura XCernendi, suppressi vel retenti fuerint, vel nimia Copia XCreti, Urina praesertim, et halitus cutis, valetudo magis adhuc et citius asscitur 62. .
73o. Exhalatio per cutem nimia fit, imprimi propter auctum sanguinis impetum, 47 I. a.), qui alias eXcretione parum, hanc via vero multum, assici 7I3.)P vel propter solutam ipsius uti compagem ejusque vasa et foramina laXata et patefacta, veluti a calore, halneo calido, constitutione cor, oris laxa et flaccida vel denique propter sanguinem multo humore tenui dilutum, quem 329. 3 i. facile dimittit atque X-halat. Hinc ratio haud obscura redditur sudoris quarundam partium dum aliae arescunt, vel sudoris frigidi, qualis saepe observatur, deficientibus quae sanguinem