장음표시 사용
461쪽
simile parti oleos se, et faccharo lactis, quae
butyrum et serum Praebent. 698. Omnis vero humor jam secretuS, vel natura, vel morbo plus minu resor beri potest, et in sanguinem redire, eundemque nonnihil corrumpere, et tum forsitan per organa non sua rursu secerni, vel saltem transire. 699. Hoc modo semen masculinum multorum animalium totum corpus suo foetore inficit; et fel, in morbo regio represse sum, in sanguinem redit, cutemque flavam facit, et cum Urina e corpore exit et demum, urina repressa, et in sanguinem resumpta, totum Corpu inundat, et in ipsum aliquando cerebrum effunditur. 7OO. Nondum vero prolata sunt exempla humoris cujus vi secreti, in organo non suo formati nam alia prorsus ratio est humoris jam formati, inque massam sanguinis
462쪽
nis denuo resumpti, et tandem ad liena organa cum sanguine delati. 7o I. Nulla secretionis ratio aut explicatio hactenus data est; neque profecto fabrica organorum secernentium hactenus satis nota est; neque conjecturae bene multae, qua medici, tum mathematici, tum chemici, de eorum ossicio atque actione Proposuerunt, multum verisimilis habent. 7oa organum secernens formari videtur ex vasis sanguinem vehentibuS, tum arteriis tum venis. in cavum hiantibus,
vel ductus sibi continuos habentibus, qui
humorem secretum quo debet deferant. Tale organum in certam figuram cum tela reticulata formatum, et firmiore ejusdem tela membrana obductum, glandula Vocatur qualia sunt jecur, reneS, testeS, pr sata, mammae, tonsillae, ParotideS, Caeteraque quae oris humori secernunt organa,
cryptae, seu folliculi qui mucum aut un guen continent, c. Splen quoque, et
463쪽
cerebrum ipsum, propter fabricae similitudinem, inter glandulas, seu organa secernentia, annumerari solent redi an secus nondum constat neque profecto melius constat de glandulis conglobatis vasorum resorbentium 444. 44S.), num hae quoque inter organa secernentia recenseri debeant
7O3. Ingens copia sanguinis ad plera Gque glandulas mittitur, si cum mole ipsius
organi comparata fuerit Arteriae quoque organorum secernentium, et Vena p9rta uin, quae fere pro arteria habenda est), multo validiores sunt quam aliae corpori arteriae. Venae autem quae hi respondent, et sanguinem post factam secretionem ad cor reducunt, praeter solitum amplae, tenueS, laxar, et debile obterVantur.
O4. Nonnulli medici putarunt hujus modi plerisque glandulis fabricam dari hoc Potissimum consilio, ut angui quam plurimus earum actioni subjiciatur, quo copiosior
464쪽
copiosior humoris secretio fiat ut arteriae, insolita vi gaudenteS, eo meliu Valeant ad partes tenues massae sanguinis exprimendas, sive crassus sive tenuis fuerit ipse humor secretu ; et demum, Ut vi quam maXima arteria sit, et renixus quam minimu Venae, quo facilior humoris secretio fiat, et expeditior reliqui sanguinis in venas reditus. Hi autem et hujusmodi commentis parum omnino fidendum sis. 7os. In quibusdam enim organis secernentibus, veluti in jecore et testibus, motus singuinis valde tardus est in illo, nimi- Tum, a sanguine venarum secretio fit in
his autem, tenue arteriae longe currenteS, mulio ramo dantes, ipsaeque nonnihil dilatata et saepe multum convolutae, languidum humoris flumen ad teste deferunt. Neque credibile est hoc sine consilio fieri, praesertim quum similis in omnibus fere animalibus fabrica observetur.
465쪽
7o6. Quin et secretione nonnullae, et copios profecto, sine glandulis perficiuntura nullae si item quae iis inserviunt glandulae hactenus sunt detectae halitus nimirum pulmoni et cuti S sudor, adePS, et humor glutinosus, qui varia corpori cava humectat, sine glandidis secernuntur. Hi igitur humores videntur per minuta arte rias, vel in cava corporis, Vel in pulmonem, vel in cutem hiantes, a finguine decedere, et fortasse mutari, vel omnino formari, vi nondum satis Xplorata. Adeps enim sincerus vix, ac ne vix quidem, in sanguine cernitur neque cum eo, aut halitu glutinoso cavorum corporiS, Ut aquoso
cutis halitu aut demum sudore, sal, qui plurimis sanguini inest tenuissimuS, et probe solutus, in fano corpore unquam miscetur. 7o7. Nec melius intelligitur quomodo in veris glandulis sangui subigatur, mutetur, et in alios humores vertatur Vel quomodo
466쪽
hi ex eo secernantur, et puri deIΠUm Prod
o 8. Varia sanguinis ad certa organa delati dotes, variasque particularum magnitudines, et figuras, et densitates, finxerunt Latromathematici variasque quae his responderent organorum et arteriarum densitates, attractiones, PerturaS figuras, ipsaque organa, colorum instar, quibus ad purganda, vel a se invicem separanda, multa fluida utimur), certo humore imbuta, ita ut partes quasdam in sanguine jam existentes trahant ad se, et aliis atque aliis organis vel transmittant vel detineant. Lubrico vero nituntur, si ullo fundamento, hujusmodi conjecturae neque enim constat diversum ullo modo sanguinem ad diversa
organa deferri, nisi ad jecur, cui sanguisa veni datur), neque sane variorum humorum particula prius in sanguine existere quam organorum secernentium aeti nem subiverint, neque varia esse particularum figura vasorumque aperturaS; ne que,
467쪽
que, si ita hae res se habuissent, ullus potuisset unquam purus secerni humor quoniam tenuiores semper scilicet quorum particulae minore essent, secundum opinionem eorum auctorum qui hanc doctrinam tuebantur cum crassioribus elabentes, hos inquinasient; et sic verbi gratia, urina cum bile, semine, muco lacte, adipe, secreta, omnes istos humore corrupisset.
Quin et crassissimi qui videntur humoreS,
hilis, enumen, mucus, multo tenuiores se
creti, hausti per vasa absorbentia tenuioribus et aquosis ipsorum partibus, debitam tandem adipiscuntur crassitudinem. Porro se ipsum, jam secretum et cra1sum factum, in sanguinem iterum resumptum, Cum tenuissimo humore, urina scilicet e corpore facillime elabitur. O9. Nec multum profecerunt hemici, qui aliam omnino ingressi sunt viam, ut hujus rei rationem redderent. Crediderunt nonnulli sanguinem, ad organa secernentia delatum, mutationem quandam hemi
468쪽
cam ibi subire, quae ipsum in aliam naturam verteret, non secu ac mustum in vinum, et hoc in acetum Vertuntur; et quo melius et certius hoc fieret, fermentum
quoddam singulis glandulis insitum finxe-Tunt, quale certam et definitam humoris quicum misceretur mutationem induceret.
Nihil vero istiusmodi glandulis inesse videtur, neque, si fuerit, rem explicabit. 7IO. Magnam et miram compositionlamutationem in organis secernentibus humore plurimos subire, certissimum est. Haec Vero, num recte ad effectum fermenti referatur, judicent ii qui naturam, et vires, variasque specie fermentorum nou rint, et ipsam mutationem intellexerint quam isti humores subeunt. Frustra enim de vocabulo disputatur. Probe autem memoria tenere oportet, mutationem istam pendere multum ab actione vasorum organi secernentis, et, prout haec assecta fuerint, copiam humoris secreti multum variare, et qualitates ejus ita corrumpi no
469쪽
nunquam, ut ipse in aliam fere videatur converti naturam. Quin et per secretionem semen producitur, mirabilis humor, vividis animalibus plenus, cuju rei neque mathematici neque hemici rationem facile reddiderint. Neque profecto dubitandi locus est secretionem, Pariter ac alia corpo-poris functiones, quodammodo pendere a principio vitali, viribusque illis corpori vi-Vo Propriis, quamvis parum intellectis; neque ideo solis principiis mechanicis aut chemicis explicandam esse. 7II. Quamvi vero primariam, quae in secretione fit, mutationem non detur X-Plicare, Plurima tamen, neque medici inutilia, de hac functione jam detecta sunt. Ia Multi humores, statim ut secernuntur, vel ejiciuntur e corpore, vel propriis usibus intra corpus impenduntur. Alii Vero, per ductu excernente se efferentes, a glandulis suis transeunt in idonea receptacula in quibus saepe diu commorantur, VOL. I. et
470쪽
et mutantur amplius. Plurimus enim humor per vasa resorbentia hauritur; quod superest vero spissescit, et acrius fit, quo melius ad sua munera valeat. Porro hoc modo copia quae decet humoris secreti colligitur, suo tempore vel ejicienda e corpore, vel justo usui intra corpus impendenda.
Hujusmodi machinationis exempla sunt, vesicae urinae, fellis, seminis, saltem ut plerique medici putarunt), et folliculi mucosi ubique corPOriS. 7I3. Auctus universi sanguinis impetus
singulares secretione parum auget, Praeter exhalationem per cutem et sudorem haec vero mirum in modum augentur, dummodo neque contractio neque alia obstructio vasorum minimorum cuti fuerint, neque frigus corpori admotum. Docent effectus bene noti corpori exercitationis, caloris, febrium, et multorum medicamentorum stimulantium. 7I . Augetur vero omni secretio, aucta