장음표시 사용
151쪽
bitulae infra dorsum affigantur , Hysteres comselidantes astringentes qui narcotica recipiant , dein usurpetur dilutum ex cerusa, aqua rosarum , saccharo rubro , ovi albumine , lacte & opio concinnandum , quod ope lintei in anum pro- finde immittatur ; si vero pars attactum reλrmidet , suffimenta emollientia & siccantia instituantur, victus sit refrigerans & roborans; irri
tantia cane & angue pejus declinanda ; si vermiculi 1 putredine orti appareant in parte affecta , si oppugnandi unguento. quod pulverem
amarum & cinerem tabaci admittat.
Nihil autem frequentius est vermibus apud Brasilianos; illi ob calorem in ulceribus omnibus generantur ; illi non solum ano & intestinis sunt familiares, sed in ventriculo, folliculo fellis, utero , quin in ipso corde eos, invenit Piso. Qui cardialgias , deliquia animi , palpitationes ,
dentium stridores & horrores nocturnos inserunt, illis medentur vermifuga , potissimum syr tabaci; citrea, & aurantia , &c. . Apud Angolenses viget idem fere tenesmus, eo discrimine , ut ferunt , quod stipetur alto
moerore , magna cephalalgia , asthenia crurum cum acribus doloribus , oculorum tanta intumeia Centia ut exorbitare videantur; huic morbo saepe
succedit Beriberia. Frequens est apud. Ivisitanos Brasilii theolati tenesmus magna podicis , rectique inflammatione stipatus , cum Cephalalgia , torminibus & cu pyitate desidendi , magno podicis ardore & saepius febre, inde si negligatur morbuS, ulcera PO dicis vermibus scatentia formanturia R ophylaxis exigit ut podex saepitis aqua eluatur. Ttiraeeia . Pluries in die vapor decocti limo
152쪽
111 G E N E R A ET S P E C I E snum cum pauxillo salis marini est podice εω c1p1endus , pessaria ex frustulis limonum irianum 1mmittenda , initio hoc remedium s
Si tilcus adsit, pulvis pyrius in aqua rosarum Vel plantaginis Giluatur , ta linteum hac acu maclidum podici applicetur , praemita vapore
A phlebotomia abstinendum est , licet sehri assut 1umc1t clysmata unitio anodyna & in sine g tersiva adhibere. Dellonium iter in
SERI FLUXUS. HO c nomine comprehenses volo taxu quosvis nec cruentos nec alvinos , sed vel mucosos , Vel urinosos , purulentos , lacteos, aquosos , lymphaticos et horum alii eY culaneo colo , ut ephidrosis , alii ex naribus, ut coryza, phlegmatorrhagia , alii ex oculis , ut epiphora ;quidam: ex ore ut plialismus ; ex pectore, ut nacatharsis ; ex genitalibus, ut leucorrhoea , gonorrhoea , enuresis , diabetes oriuntur , quem ordinem sequi mihi visum est. Horum maXima pars vi retentrici imminutae debet adscribi , quippe ad hos fluxus producem
dos Vix expultiix consueta major non requiritur, sed tantum respective major ob resisteptiae imminutionem absolutam. In Voc vero minus recte sentiebant methodici, & errant etiam plures Neo' terrei qui omnes effvxus laxitati sphincterum.
153쪽
vel Vasorum ruptioni, rosioni, debilitati adscribunt, cum plurimi sint ad quos conatus veluti te,nesmodes requirantur , adeoque Vis expellens consueta intensior. Nec minus a vero aberrant qui pro horum morborum principio semper colluviem serosam , lympham exundantem assignant, cum tamen exseri effluxu ad ejus in sanguine exundantiam non Valeat consequentia et senes mucum , pituitam
frequenter 1 faucibus , naribusve ejiciunt : eos phlegmaticos esse , seu humido scatere si co cludas , alter pari jure eos sero expurgatos Mexsuccos esse pronunciabit : certe in causa mo borum generica ratiocinii severitas est obse Vanda , cum error in classe admissus toties multia
plicetur quot sunt genera , species , & i dividua. Si quis pro causa fluxus in genere
Vasorum solutionem V. g. admittat, cum nihil possit esse, sine sua causa , nec possit deesse posita sua causa , necessario sequitur nullum posse dari essiuxum per vasa integra , scilicet per oscula excretoria vasorum ; neganda sunt saltem talia dari in vasorum systemate Oscula , quod quantum repugnet quotidianae Z topsiae nemo non videt. Si laxitati sphincteris ani , Valvularum intestinatium, supernciei levitati tribuendus sit tanquam cauta suae omnis alvi fluxus , ut credebant plurimi , sequeretur in omni alvi fluxu curando convenire astringentia & roborantia, quod quam periculosum foret in dysentericis , inflammatoriis , tenesmodeis quisque Paululum cordatus perspicit.
Sint duae vesicae, una major , altera Ver, minor , sed sibi similes quoad figuram, elasticitatem , eodemque fluido repletae, ita constructae
154쪽
ui fluidum suum per ureteres admittant & perurethram emittant : si utraque compressa vel contracta fuerit , quantitas essluxura ex una respectu alterius erit necessario in ratione ani
plitudinis orificii emissarii & velocitatis fluidi
intra emissarium conjunctim quandiu susscienserit admissio liquidi ad fluxum continuandum. Quantitas itaque ex minori effvens potest esse aequalis quantitati essiuenti e majori, etiamsi emissarium duplo , triplo minus fuerit , tum quia
Velocitas , tum quia duratio emimus tantumdem major est , ergo a quantitate effuxus ad orificiorum magnitudinem nulla datur consequentia, nisi velocitatum respectus habeatur.
Velocitas cujusvis liquidi est ut radix facultatis seu potentiae illud prementis aut quovis modo
CXprimentis ; norunt aquileges , quaecumque sit Potentia Vesicam comprimens , constringens, sive
muscularis vesicae inhaerens , sive gravitatis ipsius suidi, sive expansva , sive a pondere ambiente, ut dupla, triplave velocitas fluido impertiatur quadruplo nuncuplo major requiritur potentia , nulla habita orificii emissarii ratione , ita ut si Pondere quadruplo prematur vesica, sive majus, sive minus fuerit ejus emissarium , velocitas effuxus sit duplo major ; ergo a velocitate suidi ad magnitudinem emissarii non valet Consequentia contra quam sentiunt hydraulices ignari. Quoniam possibile est ut vesica quae duplo ,
triplo majorem continet fluidi molem , nee emis sarium majus , nec potentiam comprimentem majorem habeat, adeoque non majorem in fluido eXeunte velocitatem ; fieri potest ut major sit
quantitas seu plethora fluidi, & tamen non major
155쪽
st , imo minor effinus , ergo a plectora adessivom majorem non valet consequentia: errant ergo qui plethoram pro causa cujusvis effuxus in genere assignant. In fluxibus intermittentibus , quantitas effvens intra datum tempus est proportionalis & numero recursuum effuxus, & durationi singulorum recursuum , si caetera sint paria, adeoque exiguus licet sit effuxus intra minutum , si tamen pluries in die , vel in mense recurrat, & per plura minuta vel per plures horas quilibet recursiis perseveret, major fieri potest fluidi jactura quam per
uberiorem qui rarius revertitur minori tempore desinit. Facultas vitalis docente experientia collabitur , cum vasa eo usque deplentur ut eorum parietes flaccescant, ita ut clim necessaria ad sanitatem& robur detrahitur sanguinis copia , quo plus detrahitur sanguinis eo majus vitae immineat periculum. Ex uberiori sive lymphae sive cruoris effuxu Vasa saccescere certum est, adeoque facultatem Vitalem minorem evadere consequens est , hinc fit ut ex haemorrhagiis, diarrhoeis aliisque essi xibus in homine non plethorico accidentibus robur omnium facultatum a vi vitali pende tium imminuatur. Rubet facies quatenus cruor sussicienti vi pellitur a corde in culanea vasa , superatis eorum vasculorum resistentiis . superata earum vi elaiatica , qua continuo constringerentur , ni obstaret vis immissi cruoris : ergo imminuta a sanguinis aut seri essiuxibus immodicis facultate contra tiva cordis , pallore suffundetur facies. Calor respondet particularum ignearum extri.
156쪽
cationi & actioni, illae vero extricantur & agunta vi circulationem promovente & vasorum cum Midis attritum excitante , si itaque a fluxibus immodicis vis cordis imminuatur , calor in partibus potissimum extremis debet decrescere , seu frigescent extremR. Cum robur seu petentia motrix in homine 4mminuitur , mutatur consueta virium distributio , & ad organa vitae minus necessaria , minor , ad cor vero & pulmones movendos major disia tribuitur virium quantitas , urgentiori etenim est occurendum; hoc gernimus fieri in febrilibus morbis , artus enim multo magis debilitantur quam organa Vitalia.
Simile quid in profusis sanguinis fluxibus observamus , in quibus clim ad eam debilitatem
artus deveniunt ut e loco Vix moveri queant, interea non tanto gradu debilitatur pulsus imo pulsationes paulo frequentiores evadunt aliquando, ei sic quod ipsis deficit ex parte plenitudinis ,
aliquatenus ex parte velocitatis compensatur.
Pulsum itaque in longis effvxibus minorem . mollioremque evadere , simulque solito frequentiorem, malum est signum ; quippe quod indicat facultatem vitalem in angusto esse & vitae perbculum imminere. Qui robore gaudent nec moralibus periculis perturbantur, illi omnes suas actiones constantilis ,& aequabilius exercent , qui vero debiles sunt , aut in periculo versantes animo perturbantur , non nisi tremulos & inaequales motus eXerunt , hinc patet ratio cur hominibus quorum facultas Vitalis a profusis fluxibus est valde imminuta , &mens terrore percussa pulsationes sint inaequales intermittentes , pejus est si mente non constent.
157쪽
A moerore digestionem languere , Vitiari ingesta non satis cito digesta , omnibus notum est : verum in longis aegritudinibus moeror memtem occupat, cum vires vitales fatiscimi , he periculum vitae imminet maxime si elasticitas solidorum labascat; non mirum est itaque si in morbis evacuatoriis potissimum chronicis digestiones vitentur & stomachi functiones , ut fames, langueant, unde mala plurima stas
Omnis effluxus pendet a vi fluidum exprimente majori quam est fluidi & sphincterum illud retinentium 'resistentia , quam propositi
nem mechanices principiis adeo congruam noverant veteres Medicinae Patres & contemnunt
Neoterici. In effluxibus activis, quales sunt plurimi , vis expellens solito major est, nec potest diutius exerceri , quin sphincteres elongentur, ea quin fibrae circulares vasorum diutius elo gatae & distenta retineantur atqui docet era perientia chordas fidium qiuae diutius extenta retinentur , non ita cito , nec unquam deinceps etiamsi sibi relictae pristinam brevitatem recupeis rare , quod accidisset si brevi tempore tan itum distractae fuissent , ergo in longis fluxibus vires retentrices & contractivas sphincterum , fibrarumque circularium imminui cons
quens est. Imminuto fibrarum circularium robore , orificia ab eadem vi applicata magis hiare debent , adeo que eadem Vi expultrice applicata maior debet, caeteris paribus, aut facilior fieri essiuxus t hinc fit ut post longas dysenterias alvus laxa evadat , ut post longas dysurias vix possit contineri urina , ut post multos partus
158쪽
diducta vagina uterus prolabatur , post longam di arrhoeam rectum intestinum puerulis procidat&c. Non mirum itaque si superatis morbis evacicuatoriis acutis , roborantia , tonica , astr1ngemtia , quae tonum augeant , restituant, sitnt necessaria , licet in acuti inorbi vigore fuissent
In morbis evacuatoriis acutis vis expultrix est ut plurimum absolute major quam in sanitate , quia facultas est irritata a mole aut acr1monia materiae morbificae , ad ebque requiruntur laxantia, lenientia, anodyna de evacuantia, quae vires nimis auctas minuant, & materiem momsificam eliminent : vertim in chronicis & passivis fuYibus vis retentrix seu solidorum elast; citas est imminuta, robur vitale deficit , adeo que tonica , astringentia , roborantia indican tur , & quoniam facultati vitali pericl1tanti ante omnia succurrendum est , analeptica , restaurantia, cardiaca sunt in usum vocanda ., fluidis effetis , vappidis , nimium aquosis sua act1vitas , spirituas centia , ut aiunt , nativaque resia tituenda viscositas , & semper ea sunt eligenda quae caeteris paribus vim digestivam minorem exigunt , ut digerantur , seu quae sunt coctu faciliora, gustui & Ventriculo gratiora , atque
materiae morbificae corrigendae simul aptiora. Sit homo v. g. diarrhina serosa exhaustus, ea debent eligi cathartica quae minori virium dispeindio intestina expurgant, ut mitia , sed simul ea amteferri quae ventriculo & intestinis robur conciliant , ut subastringentia , quaeque ventriculum
non subvertant, sed ipsi quam minime fieri posse sit displiceant, aut eorum sapor ingratus , ad mixtis stomachicis jucundis debet emendari , M
159쪽
eorum finita operatione sedantia , cardiaca , absorbentia & stomachica debent in usum ad
Rheum V. g. rhaponticum , myrobalani sunt mitia simul & astringentia nec non Ventriculum roborant, serum acre absorbent; aquae thermales fulphureae fibras laxas roborant, serum vitiosum eluunt , expurgant vi Vires corporis non infringunt.
Dias cordium , pilulae de cynoglosso fluxus
compescunt , astringunt; terra catechu , cinnamomum , cassia lignea , nux moschata tosta, conservae rosarum , syrupo cydoniorum admixta palato arrident, stomachum roborant & simul astringunt , adeoque caeteris paribus sunt aliis
Decoctum cornu cervi , gelatinae aromatibus conditae , decoctum album Sydenhami , succum nutritium, purum , viscidulum , sine labore stomachi sanguini suppeditant, ergo exhaustis conveniunt. Lacticinia praemissis catharticis , & diluentibus acrimoniam fluidorum temperant, coctu facilia sunt, siccitati medentur , visciditatem fluidis dissolutis restituunt; ergo ubi dissolutio aikalescens , siccitas , amphimerina hectica , purulenta, lues scorbutica, fluxum fovent, ea caeteris praestant.
X X. Ephidrosis , Sueunranos , Ephidrosis Hippocrat. Ephidrosis
sudorem morbis cum significat. Surie morbosus', aut rectiUs Sudatio mor . bosa.
Consultius est alio nomine indigitare evacua
160쪽
16o GENERA ET SPECIE jtionem, aut actionem sanam ; alio vero morboIsam, quam sub eodem confundere. Sudor est fluidum cujus ephidrosis est evacuatio ; ephidrosis est ad sudorem quod diarrhoea ad feces , & sudatio ad ephidrosim , quod dejectio ad diarinoeam. Character. Ephidrosis est sudatio itim quantitate , tum qualitate, tum intempestivitate notabilis ,
seu morbosa sudoris eVacuatio.
Eamdem esse perspirabilis halitus , & sudoris materiem verosimillimum est; sudor ab halitu illo discrepat ex eo quod conspicui fluidi non
Vaporis forma eliminetur e cute; halitus vero
perspirabilis quantitas est singulis diebus intra si
nitatem dimidia fere assumptorum alimentorum pars; vir mediae staturae & aetatis 1 6. libras ponderans , in cibo vel potu intra viginti quatuor horas assumens circiter quinquaginta sex uncias , duplo ube itis prandens quam coenans , intra id tempus circiter viginti octo uncias perspirat, scilicet duodecim circiter per trientem qui somno impenditur, & sexdecim per duos trientes , qui vigiliae; a sudore magis imminui pondus comporis quam a sola prspiratione certum est ex experimentis Gorterianis. Sudatio est proportionalis quantitati materiae perspirabilis in sanguine contentae , velocitati qua secernitur, & cutanei coli ealori, aut laxitati ;quae a Velocitate sanguinis adaucta crestit ephiadrosis , est activa; quae a cutis laxitate & seri abundantia fit , est passiva ; visa sunt cadavera per aliquod tempus sudorem fundere , eumque frigidum. Sudor Digidus ubertatem seri perspirabilis , cutisque laxitatem designat ; calidus , sanguinis Veloticalem & serositatem simul. 1. Ephidross