Veterinariae Medicinae libri II

21쪽

PETRU RVELLIVS LECTORI.

Nei candide lector ei Veterinariae nomenclatura fortasse alicubi remore, tur,dimonu quaruntam quae non ita passim occurrunt ut ab usu quo, tidiano paulo videntur remotiores,expositionem hic ad operis calcem adiicienda' putauimus. Quam,qua potuimus usitate, Catone,

Varrone, lamella, Plinio, alijs classicis authoribus,vidie gratiam iniremus optime lector,collegimus . Tuum erit nostram hanc operam boni consulere Vale.

Admissarii dicuntur mariti equarum i admittuntur ad coitum. Vnde admissura. Albugo Nemata, λευκομα , idem sunt:sunt morbi oculorum. Amylum ines a factum. Amineum vinum ab Aminea regione, ubi nunc falamum est. Amum ex*ki,quae contra culices dimaces vim habet maximam. Aminaesti inlis qui in faucibus esse consueuit. Tria sunt eius genera. In primo nec tumor, nec rubor apparet ullus sed emacescit corpus, memin soluuntur,&spiritus includitur In secundo rubor est cum tu;

mo Robmutescentia,pallo singultus. In tertio fauces tantum cum m bore intumescunt. Dicit autem angina ctias ἄγα ili, quod inangere.

Ag θαρ, in Verbo Ulcera.

ua inter cutem,graece 'ci . dicitur,trium generuaympanites,spiritu inflante a forma Vettis at sono quoch dicitur unde tympanici Astites a figura utris, quando in unum aqua cotrahitur Leucomegmatias,sive hypos arca,tertium,corpore inaequali tumoribus.

Mula,quod graece πιώνδαλλο vocatur.

Affulatim idem fere quod minutatim , Ategiae ex herbis frondibus ramis scenaequodam topiario opere fisa ut in castris alijs e locis fiondibus culmis viticulis alii rebus tempo*raria struuntur domiciliatquesta adumbram inhortis erigebatur,uti per aestatem homines ab insolatu sese vindicarent. Auripigmentum id est quod ἡμιν ii a Graecis nominatur.

Balanus meatur glans Mae suo subducendae clysteris loco subditur: dehexadipe Destro factitabatur parte plurima, Balsamum Minam significato arborem balsami.

Bima duorum tima trium,quadrima quatuor annorum Broci,dentes sicuntur qui dextradisinistra Wrte paulo eminus prominet. Graeci eos quibus lentes prominent,appellant - - M

22쪽

DIFFICILIORVM VETER IN MEDI.

Brutia pix in secim Ius liquorcrassior tistae ali inussis in cortinas aeneas contem

Bullanon communis lim intem, am&--lpartices adaugens est. Bulbi memenses LMmris ciuitate Grariae. Bupressi'gmus est canitiatidis.

Cannabinae,possessivum a cannabelisina. Cancellatim,per cancellos Cancelli ligna sunt inter se modicis interuallis in transsiexsum annexa, quibusicenae M tribunalia &fenestrae muniebatur. Gallis tres f. Camerius equus cui adempti sunt testiculi. Carcinoma est durities cum inflammation interim Rulcer liuidi colatis ac subrubidi,mana sanguinerraro non cohaerent curuantur in eo venulae aes pili morbus insanabilis. Cardiacus fue a corde, siue ab ostio 3 ore stomachi, quod e ρε- Vocant, morbus est ex nimia imbecillitate corporis. quod quidem stomacho iam guente immodico sudore digeritur. Caries est putrilagoa vetustas unde cariosus carie. Caecilia nomen est serpentis, caecitate dicti, quae S amphisbena istice enuoye dicitur.

Ceratum a ceradicitur. Cervicis tumore increscentem inter cutems asperam arteriam, βρογχοmiras

Graeci vocantequo mota caro hebes,mod humor aliquis mellis aquae vesimilis includitur quibus sic turgent guttura gutturosos Latini vocant. Cholera est comune vitiustomachi at intesti m. namsimul&deiectio:&vomitus est:praeteri haec inflatione intestina torquentu bilis supra lina erumpit, primum aquesimilis,deinde ut in ea recens caro hines evideatur,interdum alba,nonnunquam nigra,vel varia. ordum foenum feta natum undevi tamenta chorda. ma est quidam caulium delicatio tenerior cauliculus. Cymata in brassica dicuntur,quae vere proximo post primam sectionem ὀcaulibus colliguntur,vel , allidicunt tenuiores cauliculi. Cimolia creta ab insula Cimoli,qua utuntur lagones in vestibus abluedis.

hanc nunc vulgus terram saponariam vocat. Cohortes sunt villarum intra maceriam spatia. hortales gallinae,quae in corte domi aluntur.

Clauus graece λει otunda specie, loris Missi in plantis Sitis pedum maxime fiunt 8 callosa quaedam in cadita oculi tubercula,quae claui ma

minantur oculorum.

23쪽

D1CTIONUM INTERPRETATIONES.

Clitella diciantur ea quibus sarcinae colligatae mulis portanturonde minclitellaris. Collyria attende dici non solum medicameta oculorumsed aliarum quos rerum. Item Comelius Celsus collyria 'mit pro medicamelis fistulam, docens quomodo debet fieri collyrium ad fistulas curandas. Comitialis inter notissimos morbos inrita maior nominatiar.est autem qu m totius corporis conuulsio.animal sitiato conciditaex ore spumae mouentur.deinde interposito tempore ad se redit,& per seipsamcosuragit. Id genus morbi inequis syderatio vocatur. Ancoqui dicitur cibus in stomacho. Condylomata tuberrula qui circa sedem coronam partis eius consistunt.

Coni nunc cupressi.

Hago dicitur inveterinis cum pellis ita tergori adhaere ut apprehensa manibus deduci a costis non possit. ea est infesta equino pecori,&b bulo: quae nonaliter accidit,quam siequus extinguore aliquo ad maciem perductus est. nudam sylutarem asparagum Vocant.

Coxendicem coxam exponit Nonius.

Cunila bubulalisina est quas tuentur res ines contra serpentes pura

turae. Graeci amon ganon vocant.

Orona pars est pedis in brutis. Crenae sunt incisurae quibus aenata folia hirtaruvocatur hoc est serrata sectaque per ambitum. in sagitta quos partis extremae sectio,inquam

neruus meritur arcum tendere volentibus en dicitur. Cremor succus expressus egrano macerato. Cruditas redundantiastomachi,quae nascitur ex aegra concoctione.

Cubitorem equum vocamus qui libenter decumbit in is ves itinere,ae vitio decumbendi est obnoxius. Cunila Mina est appellata a nostris raris originum. Cursus quoquis insidens equo alterum quanta potest terrime trahitica, penGraeci vocant,gallice Planta hinc M: πι ii, galloperi

Decapulareinde capula incapulamdeplere. dedecapulatoresquicapta lis oleum deplent. stat enimcapulavas ansata. Decussare est in decesses formare a diuidere. I, tum vinum ad tertiamputentiaco m. disinuado unde defrutariae cellae. De bo corticem detraho. Deplere, acuare ex vasis.

24쪽

DIFFICILIORVM VETER IN MEDI.

Des'idere animum,est statuere finem vitae. Dysenteria exulcerationem intestinorum significa cum tamenta quae sdam cruenta redduntur. Dracunculus vermis est tineae similis,non inveniresia in lacertissemore,

tibiis : parte Aegypti superiore copiosus. qui latera tuos paruularii infestatimouetur hic sine dubio.

Ebulus litina est faciens baccas in similitudinem sabuci. Elephantia est morbi quoddam genus belephantorum cutis similitudine

dumim,crebris summa corporis parte maculis ac tumoribus u re paulatim se in atrii vertere. hoc morbo laboratibus no ora modo at y manus, sed surae quos ac pedes inflantur. elephantiacos vocant,vulgo leprosos.

Ellychnion dicitur id quod ex papyro tortum in lucemis ritu lychnion quos in hoc significato legitur. Elatriare id significat quod Graecis Ane ἡ ἐν hoc est de vase invastrasse quod quidem & trasuasare latine dicitur ita rarius fortasse, Iutra vase

Enterocela dicitur cum intestina delabuntur in scrotum, epiplocela cum omentum,hygrocela cum in alterum e testibus humor fluit omnes pihas species nostri vocat hemias. Rame cum venarum ramis quasi varicosum scrotum tumescit. Epiphora morbus est oculatius. Equitestabulum est equorum,ab equo,ut ouile,& bouile. Eryngium hqrba est interaculeatas in primis clara contra serpentes,&veis: nenata omnia nascens eius radix bibitur aduersus ictus morsusquem,tumcapita vocant officinae. Eruca vermis arcuatim serpes,ab erodeta vocata vulgus chenillam vocat. Eruum,genus leguminis quod vim medicaminis obtinet. Esitare forma frequentativa,arsupino esum derivatur.

Fatiscant e luantu deficiant anguescant. Fibulare est alligar cum quibusdam quasi fibulis coagmenta conectuntur. Fibulas Graeci αγκήροις nominant,siaturas quae vulneris oras paulum comtrahunt,&iungunt,quo minus lata postea cicatrix sit. Ficus ulcus est fici similitudine..Hιαόαο Graecis nominatur.Caro excrescit.&id quidem generale est . Sub eo ured duae species sunt alterum ulcus dux rum & rotundum,alterum humiduma inaequale. Flaccidi dictitur,quorum aures Mum& non arre sunt inde flaccesco, hoc est languesco a flaccis auribus derivatur.

25쪽

DICTIONUM INTERPRETATIONES.

Hoces ou sunt seces. tia,stercora liquidiora,sic dicis,quod facile feratursoras. dicunt qui ventrem solutum habent. Races diuartim sant carnes. Fracescere dicuntur oliuae,quae collecte caldorea vetustate putrefiunt. Fresum dicitur,quod infractam α minutum est,sicula istaefiesae,quae mohs tanguntur. etu hoc est texatur digito. inde compositum affeto, infrio,& subfrio. abile idiatine dicitur,quod facile disteritur vulgo vocant Boier. Furunculus dicitur Aus nascens passim in quacunt parte corpori Grin

Garum quamen ex pisce.

Glaber glabra glabrum, depilem significat glabrata nudashe pilis inde

glabricies. Glaucinum graece dicitur oleum mustum hoc est pressum antequamoli

me calcentur alcy premantur nam δε κω graxe,mustum latine.

Gliscere est crescere unde gliscit escit valde per instructionem epularum. Gluma est folliculus grani ut dicatur grani theca. Grossisunt primitiuae ficus,quae velat praecoces non maturescunt.

Haemorrhois intra sedem nascitur immaturi mori specie,interim sine imberculo. scissuras habet,unde sanguis effluitanterim leuis ruben tu mor est,nec sanguine remittens,propter quod laemorrhois caeca dicitur.

Hemiae,in ver enterocela

Hygiae vocantur ii diemplastra, at xeria,quae sunt arida. Hyoscyamos herba est quae&altercum latinis yllinaris,&symphonia, in appellatur. Hirudo vermis in aquis habitans, quae Tanguisuga appellatur etenim in potu hausta, adhaerens laucibus sanguinem ducit.inaemento suo transitum cibi praecludit. lacinoris morbum Graeci -mκὸν vocata dextra partes pinor mens dolor estudem adlatus dextrum,&ad iugulum humerum ρογtis eiusdem pertierit. Iocineres qui vitio iocine usseos morbusdicit cum excrementa in stomachum resiliunt,ati demde peros redduntur:omnino inti gracilioris morbus ilio

26쪽

DIFFICILIORVM VETERIN MEDI

Iliosi dicuntur,qui ila intestini gracilioris moris binarant hocmus

morbi Graeci vocant λεο lacemiculum incernendo,gmus estussiri. ormicationes, siue formicantes verru Graecis myrmeciae dictae, piast sitisquis pungentium semicarumissi

Ies dita minstrumeti rustici nonni lIntertrigo ab interter quando simul membra interteruntur,s confricam m accedente4hdore, Intestimi planioris morbus est in ea maxime parte,quam caecam esseprop's nunt,vehemens inflatio,vehementes dolores,dextra magis parte intestis

num,quod verti videtur, prope spiritum elidit. in plerisis post gora

Incruditate oritur. testini tenuioris morbum χορδαψον Graeci appellant. is modo supram ibilicum odo sub umbilico dolorem mouet.fit ex alterutro loco inflam smatio,nec spiritus intra se transmittitur hi superior pars aiketa est. Isthiadici morbo coxendicis laborant,quia coxarsi dicuturinam coxendis

vel coxa graece ἰσχιον dicitur. Iuglandes nuces sunt maiores.

Laciniae scissurae tremarum vestium decoris gratia factae vulgotangem: Distribui in lacinias,id est in particulas separari unde laciniatis,id est particulatim. Laseris frutex clarissimus est nomine laserpitium,quod Graeci silphion uois cant Cuius succum vocant laserimagnificum invis,medicamentis ,δ ad pondus argentei denari pensum.

Lentorem tenacitatem,8 viscositatem ex humore procedentem.

Lethargus est marcor, 3 inexpuνabilis pene dormiendi necessitas cumi

alienatione mentis.

Lienis ubi affectus est, intumescit, simul cum eo pars sinistrat eique dura est,&prementirenititur. venter intenrus est. aliquis etiam in cruribus

tumorest.

Liparae medicamenta pinguia sunt,&, ut Celsus ait, leuia. Lippitudo oculorum inflammatio est,ubi cum tumore in bis dolor est,se, quitu pituitae cursus nonnunquam copiosio vel acrio nomiunquam

utra parte moderatio graece ipθα is.

Liratim adverbium, perliras. Liriuum oleum dicitur sponte fluens,no tortivum, sicut mustium lixivum quod sponte fluit antequam calcentur me. -τρο ρ Graeci vocant. Locos proprie appellant genitalia foeminarum.

27쪽

Lotium utina est. Lumbago, lumborum vatium,& morbus. Lumbrici ventris animalia sunt, vermiu figura, graeci astrictis vocant.

Intra vasi genus es'. hemis via laxata membrafais locis motatis in delu

mollienda.

Mesic iumest putamin mali punici seu gran

Mandrae vocantur equorum ovium, & boum, aliorum huiusmodi antis malium receptacula&claustra. Matrices dicuntur,quae ad progenerandum aptae sunt. Medica inaest quae aego metua dicitur. semel sata decem annis durat. λιν nunc seri coepit burgundiense foenum rura vorant.

Meliceris ulceris genus,quod a sein Mailitudin nominatur id duas spericies habet. Alterum subalbidum uruculo sinul ed maius,d cum dolo, re maiore. Alterum est minus Oper corpus eminens,durum arum,sub uiride jubpallidum agis emiceratum.

Musicarium, equorum setosa caud pars vocatur,qua ad arcenda inuolan tium muscarum agmina tutur. Iri orbem quip-radiatas lue inarum in mas,ca mina in sesces coacta,latini muscaria vocitauerunt.bus partibus verrucae vini amplitudine:quae ideo sic nominantur,quia formi modo pungant.

Mysiatum vinum a Mysia r Phrygiae.

stipi dicuntur quibus colla rigent,& in humerum capita sunt inclinata. ymum dictum a verbo graeco Mys , quod valet cito,quod citat alvu is retinisad genus pabuli sunt segetes virides se antequa ferant siliquas.

inde se ferro caesum,iarrago dicit monnunqua ex hordeo,quae hortia cea farrago dici solita est quem graeci vocant γε--

28쪽

DIFFICILIORVM IE TER IN MEDI.

tiaequa cerni eopponit. Oiis,massulati fiustum. G,isthotonici in ve in re nici. Orthopnoea est circa se es malum,quod indissicultate spirassi mesisti discitu quan nonnisirecta ceruice spiritus trahitur.

Papularum Mogenera sunt. Altera est in qua perminimas pustulis cutis exasperatur,&rubet euiter roditur:medium habet pauxillo leuius: tarii de serpit:id ν vitium maxime rotundum incipit,eadem p ratione in orbe procedi Astera est quam mitis graeci appellat,in qua similiter quidem, sed magis cutis exasperatur exul eraturque, ac Vehementius&rodit,&rubet. ἰδών sub ipsis auribus oriri solet, ibi inflammatione orta.id abscessus genus est. Pastillus est forma panis parui in quo latum arida medicamenta aliquota

more inunνniungraecissem ιος nominatur.

Percolari est liquorem colo excerni. Peroriga appellatur quisquis admittit.eo enim adiutante equa alliνta celarius admittitur,ne equi stra cupiditate impulsi semen euciunt. Phalangium ranei genus. Phthisis oritur fere Ga a capite nonihil in pulmone destillat . hinc exulcera, tisaccedit Ebac febricula leuis fit:quaeetiacum quieuit,tameti repetii. Pinna,propenna.

Pinsitum intelligitur id quod vulgo dicitur pistuma molitum.

Pyxidicula est parva pyxis. Pollinem modo pro flore farina modo pro quacunsae detrita inminuta puluerem simit. Pollinaria,cribra siue excutaria,farinaria,viciaria. Polypus est caruncula modo alba, modo subrubra,quae nares obsidet. Porrigodicitur incapti ina,siim ilio quoties interpit v si squamularesoluuntur,aliae madentes liae siccae,nunc utarato loco nuc

Praecox dicitur quodciro maturescit. Profitet,incitet, Euite allectet.

Ptingonia siue plerigio Celsus dicit esse cum recedit ab ungue caruncula non sine magno dolore,ut videri possit:quod reduvia quos nominatur. Ptisana videtur esse pultis genus ex serina hordeacea. Pulla d est nigra.pulium enim nigrum vocant. Pullicies pro prouentuti foeturapuitorumaei ir&pullatio

29쪽

DICTIONUM INTERPRETATIONES.

Pulinonis dolor vehemens&acutus morbus est, quem graeci i-μονων vocantis conditio est Pulmo totus assicitur huc casum eius subsequi itur tussis bilem vel pus trahestraecordiorum, totius pectoris grauitas, seritus dissicultas agnae febres,continuae vigiliae, cibi fastidium,tabes. Pulvinos per trassationem appellat partes illas in areolis hortorua vine rum cultura molliores, eminentiores .ficia incorpore prominentiores tori,puluini dicuntur. Pusul morbus quem vorant ignem sacrum.

Radictitilla aest quae latinis lanaria appellatur moesthaerba,qua pur, gandis lanis utuntur qui eas eluunt. Ramentuma radendo dicitur,id est quod rase ligno vel alia re decidit. Ranas veterinari voca vitiosa inamenta linguae haeserro reciduntur,xsale cum allio pariter trito vulnera defiicantur.vulgus,les barbes. a es in sede rimae doscissurae. Reduuia dicuntur cum cutis se circa ungues resoluit, reluendo, id est rex soluendo,quasi relauia. Retrimentiam a reterendo videtur deduci. Plinius re mentum dicit.

Rhous qua ad obsonia vlutur,aut ad coria. cinae sumacham nominant. Ricinus vermis est exitum non habens excrementi, innes acrius infestans,

at boues,gallice iniques. dicula, virga,diminutivum videtur a rude. Sacer .is malis ulceribus annumerari sole cuius duae sunt species . Alterest subrubicundus, exasperatus per pestialas cotinuas,exiguas An quibus semper fere pus,&saepem rcumcalore serpit Alterum genus est in summae cutis exulcerationesta sine altitudin latii, subliuidu . Salgaminu vas quoquFun p conditanea ad victum nostrum seruabantur.

xsa ama condita aquaeinbis vasis erant . inde sis amarii dissi qui

ei e salgama concinnant. Salire dicunt animalia ratione carentia quando foeminammares iraeum Saliuandum pecus' inquasi sesim potionandum. Saliuatum fuibus, tam salutatu potionis ingenus quo in iumentis maxime utuntur iste;

Santonical erba genus est sinthii amarissimi. Sapam appellant vinum ad tertias decoctum. Scabies indutiorcutis rubicundior Papusta oriuntur,quaeda mii; diores,quaedam sicciores .exit ex busdam sanies, ta exhis continua

30쪽

DIFFICILIORVM vETER IN MEDI.

in exul eratio pruriens. Scarificationes sunt minutaecutis incisurae, quibus incucurbitulis quoque imponendis utimur.

Scylla species est cepae siue bulbi, aqua acetum scyllaticum, vel scylli in

dictum,quodoculorum aciem exacuit.

Sctorum folliculam significat quo testiculi ni Mur. Semini pro semine. Septis erat Capuae vicus ubi odoreset medicinae vendebatur unde septi ssiati j dicuntur qui odoreset medicinas vendunt. Sertula campana haema est quam melilotum dicimus.

buxetad genus morbi hominibus comitialis vocatur. Estti arboru qui , dem morbus afflatarum s dere. Sisisses sunt era quae in gingiuis incipiunt,quae- -- vocant. Silata silescit coelum vel luna .coelum quod serenum est dum dum coit. Similago sunt deliciae triticea farinae. Simus, qui pressis est naribus viae resimia subsimiqui sursiam versus reo

simas gerunt.

Strigiles ait ingendo dest exterendo,nomen traxere,vesquia graeci dicunt Sthaeappellantur ordines rerum intra se continuate collocatarum, albin, gendo dictae. Strigosus habitus, gracilis&macilentus dicitur, in iumentis praesertim qudaeoru corpora stringatur aut fame ut aliaviiij causa:quasi stringosus.

Struma tumor est in quo subter concreta quaedam ex purea sanguine,qua* si glandulae,oriuntur necivocant λοιμφας, quasi scrotatis. Subula instrumentii est quo perforandis calceis ac suendis utuntur sutores. Subrumentur, hoc est sub mammam mittantur antiquo nans vocabulo

mamma dicitur rumis unde agni&hoedi subrumi appellantur,quitabrumis id est mammis adhuchabentur. Sussitas,iu νtas &quodam quasi se inemediotas apudPlinium frequenter legitur si istus jussitiones,siissimenta. Sumgines, dives articuli stat sub crure,quibus pedes ita tur, dii hae quὀd ad ingressum si rigentur,vel supta fiangantur.

Susaginosa mula,cuius sum ames morbo vitiatae sunt. Suppuratio est cum ulcus rimouendo est,&ad maturationem tendit Tabanus animalparui vocatit alio nomine asilusti oestius graece dici Talea Histiam ligetu praecisum ex utras parte,Vtin Ia