장음표시 사용
72쪽
mani Constules Marcus Manilius & Quintus Caepio a Cim-
erant tae anorum & Gallorum gentes, victi sunt juxta flumen Rhodaniun ; & si ingenti internecione attriti, etiam castra sua , &magnam partem exercitus perdiderunt. Timor Romae grandis fuit, quantus vix Annibalis tempore Punicis bellis, ne iterum Galli Ro mam venirent. Ergo Marius post victoriam Jugurthinam 7 secundum Consul est factus, bellumque ei contra Cimbros & Teutones No T Mi. Romani Consules M. Manilius R. Capio. J Numquam legas hos Consules eodem anno. Sed hic de duobus annis loquitur Eutropius. Quintus enim Servilius Caepio Consul fuit an. Urbis condita 6 7. anno sequenti M. Manilius . sive ut alii legunt Cn Mallius, quare cum Manilius . sive Mallius Consul fuit. tune Caepio Proconsul: α hoc ita optime distinxit Epit Liv. xxvra. Ab iisdem hostιbus Cn. AIH-lim Consul o. Semilius Capio Proson-μι victi pratio castrisque binis exuti sunt. Salustius non satis hoc extricavit, cum dixit : per idem t/mpus a ersum Gallos ab ἀucibus nostris α. Capione o M. Massio
male pugnatum. Adi Flor. III. 3. pag. ' - 1 Teutonibus. J Teutones Cimbris almare Germanicum contermini.
3. Tigurinis. J Helvetiorum populis a Tigurino pago ite dictis , hodie Zumh. . Ambronibm. J Galliae populis , ubi
. Gallorum. J Sic eos Gallos dixit Saliis . supra, & Hor. ab extrimis Gallia profugos. c. Ingenti internerione attriti. J Caesa sunt militum millia octingenta. calonum ac lixarum quadraginta. 7. Secun m Consul est faιtuo. J An. ab U. C. ε λ --I
73쪽
decretum est. Tertio quoque ei Sc quarto delatus est Consulatus quia bellum cum Cimbris protrahebatur ; sed in quarto Consulatu collegam habuit in intum Luctitium Catulum. Cum Cimbris itaque conflixit, de duobus praeliis cc. millia cepit, 3 & ducem eos. rum Teutobodum ; propter quod meritum absens quintum Consul est factus. Interea Cimbri Se Teutones , quorum copia adhuc infinita erat, ad Italiam transierunt. Iterum a Caio Mario de Quinto Catulo contra eos dimicatum est: s sed a Catuli parte felicius. Nam eo ι praelio, quod simul ambo gesseruul, cx L millia aut in pugna aut in fuga caesa sunt ; Sc xx. millia capta. Romani milites ex utroque exercitu trecenti perierunt. Tria de triginta signa Cimbris sublata sunt; ex his exercitus Marn duo reportavit, Catuli exercitus xxx. de unum. Is belli finis suit: ε triumphus utrique decretus est.
U. ν Sexto Julio Cesare, de L. Marcio Philippo Consulibus, se
centesimo quinquagesimo-nono anno ab Urbe condita , cum prope alia omnia bella cestallent, in Italia 3 gravissimum bellum Picentes,' Marsi , ' Pelignique moverunt: qui, cum annis numerosis jam Populo Romano obedirent, tum libertatem tibi aequam asIerere coepe- Q-runt. Perniciosum admodum hoc bellum fuit. 3 P. Rutilius
NOTAE. t. Tertio quoque. J Eiquι propter
Cimbrici belli metum, continuatus per complures annos Magistratus est. Epit Liv. x Duobus praIiu. J Duobus deinde praelus circa Aquas-Sextias eos hostes delevit, in quibus caesa traduntur hostium du
3. Et ducem eorum Teutobodum. JTeutobochum vocat Floruς Cert rex ipse Teutobochus quaternor senosque e- tuos transilire solitus . vix unum quum eret ascen it . proximaque in saltu comprehensus, insignespectaculum triumphi fuit, qMina vir proceritatis eximia super tropa a ipsa eminebat. . Iterum a C. Ac iri. . J C. Marius tunc Consul , quinto fuit Catulus Proconsul.
s. Sed a Catuli parte felicius. J Solus
enim sere exercitus hostes sudit , cujus rei argumentum infra ponit, quod ex tri- sint a-tribus signis quae Cimbris iublata
tuerant, Catuli exeicitus triginta dc unum, exercitus Mari l duo tantum repor
tavit. Vide locum insignem Plutarchi, qui ad hunc locum unice facit in Mario. Pugnatum est autem ad Vercellas apud Insubres, hodie Vercelli. 6. Triumphus utrique decretus est. JTriumphum tantum Mario decernebant: sed eum cum Catulo conjungere voluit
7. Sexto Iulio Casa . t Hic est an. ab U. C. cci. Primum fuit belli in Albano monte consilium , ut sesto die Latinarum Iulius Caesar de Martius Philippus Consules inter sacra dc aras immo
8. Gravissimum bellum. J Quod So elate dictum est , de quo vide Flor. 3. 13.
V. Mas. J In Latio ad lacum Fueinum , inter Vestinos & Hernicos .io. Peligni. J Juxta Marsos. ii. Tum libertatem sibi aquam. J Ius civitatis quam viribus suis auxerant, postulabant. ia. Perviciosum adme/um. J Quippe Marsis de Pelignis se Vestini, Marruci
ni , Lucani, Samnites coniunxerant. 3. P. Rutilius Consul in eo occisus
s. J Quum P. Rutilus Consul parum
74쪽
to alius Consul. Duces autem adversus Romanos Picentibus de Marsis suerunt, y Titus Vietius, Hierus Asinius, Titus Heren nius , Aulus Cluentius. A Romanis bene contra eos pugnatum est'. s a Caio Mario, qui sexies Consul fuerat; & si a Cnaeo Pompeio, maxime tamen 7 a Lucio Cornelio Sylla, qui inter alia facta egre-eia , ita Cluentium hostium ducem cum magnis copiis sudit, ut ex1uis nec unum amitteret. Quadriennio. cum gravi et en calamitate , hoc bellum tractum est. Quinto demum anno finem accepitro. per Lucium Cornelium Syllam Consulem, cum antea in eodem bello ipse multa strenue Praetor gessisset y Anno Urbis condita: Dc Lxta. primum Romae. ' belli uia Civile M C. Marius sexies Consul dedit. Nam cum Sylla Consul contra Mithridatem gesturus bellum, qui A siam Sc Achaiam occupave-Η. rat, mitteretur: isque exercitum in Campania paulisper teneret, iit belli Socialis , de quo diximus quod intra Italiam geluim fuerat, reliquiae tollerentur, 3 Marius assectavit, ut ipse ad bellum Mithridaticum mitteretur. Qua re Sylla commotus, cum exercitu ad
IV. N O T .F. prospere eontra Marsor pugnas i. O in
eo pratio cecidisset. Epitom. Liv. a. Capio nobilis juvenis. J Q Caepio legatus Rutilii quum obsessus prospere in
hostes erupisset. & ob eum successum aequatum ei cum C. Matio esset imperium, temerarius factiis , & circumventus ins-
diis, fuso exercitu cecidit. Epitom. i. Et Porcius Cato alius Consul. J Qui scilicet post Consulatum P. Rutilii Consul
sint, nempe an. ab Urbe condita 6s . 3. Titus Victim. J Florus alios duces ponit Popedisti Marsos in Latinos, Afranius Vmbros, Vellius Cato Samnium. Lucaniam Telesinus. Ubi nullum duceni nominat eorum , quos hic Eutropius , &Eut p. etiam Marium Egnatium praeterit, luem Samnitibus praelinila narrat Epitona. iv. Lxxv. Victor cum Floro Mariorum
ducem Q Popedium Silonem vocat pag.
q. Uerus Asinius. J scribendum Herim Asinius. Ex Epitom. Liv. Histo Asi
nio Pratore Marrucinorum occiso, o t.
. A C. Mario. J mi Marsos sudit. 6. A Cn. Pompeio. i Cn Pompeii Magni paue , qui Consul an . ab Uibe condita ι- . Picentes & Marsos vicit. Sequenti anno Proconsul Vestinos & Peliguos in deditionem accepit, Asculum evertit. Adi Flor. II . . A L. Cornelio DEA. J Legatus sani-nues praelio vicit, bina castra eorum expugnavit, Plirpinos domuit, Samnites multis praeliis iudit. Telesinum Lucan rum si incipem apud portam Collinam
s. Quinto demum anno. J An. ab Urbe condita 66s. 9. Anno Vrbis condita Dcxxii. J In oab Uibe condita 6 s. Tunc enim Consul Sylla. io. Bellum Civile. J Dae quo Flor. Hr.
II. C. Marius sexies Consul. J Id est
qui sexies Consul fuerat. Et ita cum designat . quia nenuni ante contigerat, Consulet in designati per sex anno ontinuos. it. Mithridatem. J Hic est Mithrida tes VII. cognomento Eupator , filius illius Mithridatis qui Romanos adversus Aristonicum adjuvit. 13. Marius affectavit. I Decretam Diala provinciam Sulρitia lege sollicitat.
I . Cum exercitu ad Vrbem venit. JImpatiens injuria statim Dira legiones circumegit, dilatoque Mithridate . Esquilina Collinaque porta geminum ram Vrbi infudit. Idem.
75쪽
Urbem venit. Illic contra Marium & Sulpicium dimicavit nesmus urbem Romani merestri est, 3 Sulpicium intersicit Matium
norem & totum Ponticum mare in circuitu s cum Bosporo tene-
expcllere; Senatuique mandavit , bellum se et 7 propter iniurias
ib OIN , ' Vra: A Seiratii responsum est Mithridati
in , Cappadociam statim occupavit, &. ex ea Ariobarzan ira re-
b phl 'goniani, pulsis ex ea regibus , amicis Populi Ro- Τ Nincomede. Inde ad ' Ephesium contendit: M
o m littera: ini sit, ut ubicumque inventi essent c . Romana, uno die Occiderentur.
i. yu ictam. J Tribnnum Picbis, sta gitiosi istimum hominem , qui in Marii eratiam perniciosas leges tulerat, ut exules revocarentur, & novi cives libertinique distribuerentur in Tribus. & Marius adversus Mithridatem Potiti regem dua crea
1. Primus urbem Romam ingressu est. 3Haee mihi inconcinna videntur : neque satis conjicere possum quid Eutropius velit. s enim ante Urbem cum Mario Sylla dimicauet, & post pugnam ante Marium primus Silla ingredi tentasset, res ut:que --ri polici, sed inhibe media, in foro Du- gnatum est. Quid igitur 3 Existimo ab Eutropio scriptum tu ille : Priarum titti urbem Romam armatu. ingressus est. Ante eum Tarquinius, Coriolanus , &c. contra patrian, ma sumpserunt , sed Tarquinius Ianiculum tantuin occupavit, Coriolanus ad I v. tantum millimum accessit, &e. Primus Marius Urbem ingressus est. Possim etiam & illa ipsa e glossemate in textum irrepsisse Nam sertasse adoram codicis ab midioso aliquo adnotata
3. Sulpicium interfecit J Hie Sulpicius cum in quadam villa Literet. indicio servi su retractias & occisus est.
m Ma inem & Minorum distinguebatur. Maior trans Euphratem , Minor Euxino propior s. Cum Bospore. J Bosporo Thracio e Propontide iii pontaim Euxinum. Sic dicitis, quod Io in v cam conversa per
eum in mare Ionium permeavit. Mossoros. vaccae transitus.
s. Nicomerim. J Hie est Nicomedeel Il. cognomento Philopator . Nicomedis II. filius , Pausae nepos. I. Propter inuriar quin passin serat.
Caussam auidem trim bella pr tenuerar apiad Cassium togatum attrectari te nos suos a Nιcomede Bithynico. Floiull
um pareretur. Pro: responsum est ιuum assurum. Sic aliquoties locuti Auctores Florus. Phaedrus, Cicero, Plautus Est autem imitatio Graeca. Vide apud Fl rum Iab i. cap. xxm. V. Cappa clam statim. J Nuo iam Bit ma Ariobarsanem Cappadocta expulit. Victor.
rν totam Asiam mittit. μt quicum a Romanus esset . certa die interficeretur,
76쪽
Interea etiam Athenae civitas Achaiae ab Aristone athcnicia si Mithridati tradita est. Miserat enim jam ad Achaiam Mithiidates 3 Archelaum ducem surim, cum cxx. millibus equitum ac peditum: per quem etiam ' reliqua Graecia occupata est. Sylla Ar s. chelaum apud F Piraeum non longe ab Athenis obsedit, ipsamque urbem cepit; ε postea commisso praelio contra Archelaum , ita cum vicit, ut ex cxx. millibus vix decem superessent Archelao, & ex Syllae exercitu xiv. tantum homines interficerentur. Hac pugna Mithridates cognita, lxx. millia lectissima ex Asia Archelao mist, IO. contra quem Sylla iterum commisit. Primo praelio viginti millia hostium intersecta sunt, filiusque Archelai Diogenes: secundo onanes Mithridatis copiae extinctae sint: Archelaus ipse triduo nudus in paludibus latuit. Hac 'cognita Mithridates cum Sylla de pace agere capit. U. Interim eo tempore Sylla etiam Dardanos, Scordiscos, Dalma ras & Moesos partiin vicit, alios in fidem accepit. Sed cum te gati a rege Mithridate, qui pacem petebant, Venassent, non aliter 1e daturum Sylla esse te sipondit, nisi rex, relictis his quae occupaverat , ad regnum suum rediisset. Postea tamen ad colloquium ambo zo. Venerunt, ' pax inter eos ordinata est ; ut Sylla ad bellum Civile festinans , a tergo periculum non haberet. Nani dum Sylla in Achaia atque Asia Mithridatem vicit, Marius qui fugatus erat, & Cornelius Cinna unus ex Consulibus, bellum in Italia reparatum: de ingressi urbem Romam, nobilissimos ex Senatu & Con laresas.viros interfecerunt, multos proscripserunt: ipsius Syllae domo ever sa, filios & uxorem ad fugam compulerunt: universus reliquus Senatus ex Urbe fugiens, ad Syllam in Graeciam venit , orans ut patriae subveniret. Ille in Italiam trajecit, bellum Civile gesturus ad-N O T AE.
. Athena civitati Achaia. J Achaiae civitarem dicit, quia tunc Achaia dicebat ut, quae veteribus erat Hella. , Graecia , ut iam supra dictum est. Athina hodie Satine. 1. Ab Ara flone Atheniensi. t Hunc Athenatum Tyrannum vocat Plutarch. in Sylla. 3. Archelaum dueem suum. J Arche. Iaum Praesecium regis vocant Liv. Epit. &
4. Reliqua Gracia. J Et insulae Ciciades, Delos, ruboea, excepta R hodo. s. Pirati m. J Athenarum portum. 6. Postea commisso pratio. J Apud Chae
7. Conrra quem Dila iterum. J Apud
8. Archelam 'so triduo nudu/. J Epitom. Liv. & Victor narrant Archelauru cum clane tegia Syllae se tradidissse. s. Pax inter eos ordinata. J lis conditionibus ut Mithridates Asia, Bithynia. Cappadocia cederet. Io. Cornelius Cinna unus ex Consulibui. J Anno ab U. C. 666. Sed Rotna pullus per collegam Octavium, ei subititutus Cn. Cornelius Merula. ii. Nobιtismos ex Seratu. J Ipsum Oectavium Cinnae collegam , Alitonium Consillarem . Merulam, dce. Adi Flor. m. 2 i. pag. 138. inde Victor de Matio.
Mox Cinnana dominatione remocatus,
ruptu egasulis exercitum fecit , casi rucinimicu injuriam ullus, o e
77쪽
versus Norbanum de Scipionem Consules, & primo praelio con
tra Norbanum dimicavit, non longe a Capua; tum uri. millia ejus cecidit, vi . mill Ia 'cepit: cxxiv. suorum alni sit. lnde etiam se ad Scipionem convertit, 3 & ante praelium totum ejus exercitum sines sanguine in deditionem accepit. .
Sed cum Romae mutati Consules essent, & ε Marius Marij filius, ac Papirius Carbo Consulatum accepissent, Sylla tamen contra Marium Iuniorem dimicavit: dc xv. millibus ejus occisis , ccc de sitis perdidit. Mox etiam de Urbem ingressus est. M io. rium Mari j filium, Praeneste persequutus , obsiedit, & ad mortem compulit. Rursus pugnam gravissimam habuit contra Lamponium de Carinatem duces partis Marianae ad portam Collinam. Lxxix. millia hosti inii in eo praelio contra Syllam sui isse dicuntur. ν xii. millia se Syllae dediderunt: caeteri in a , in castris, in fuga, insatiau. bili ira victorum consumpti sint. Cnaeus quoque Carbo Consul alter, ab Arimino ad Siciliam fugit; ' dc ibi per Cnaeum Pompeium interfectus est : quem adolescentem Sylla annos unum dc xx. natum, cognita ejus industria, traditis ejus exercitibus praefecerat, ut secur diis a Silla haberetur. 2 o. Occiso ergo Carbone , Pompeius Siciliam recepit. Transgressus inde ad Africam. Domitium Marianae partis ducem, de 3 Hia bam regem λIauritaniae, qui Domitio auxilium serebat, occidit
C. Norbanum Filaccum de L. Cornelium Scipionem Asiaticun: an ab U. C. 67o. 1. Primo pratio contra Norbanum. JFlor. pag. I 39. Primum apud Capuam sub amne Vulturno signa concurrunt, o
statim Norbani fusus exercitus. 3. Et ante pralium. J Et quum L. Scipionis alterius Consulis, cum quo per omnia id egerat, ut pacem Iungeret, nec potuerat, castra oppugnaturus esset universus exercitus ConsuIis , sollicitatus per emis
sos ab Sylla milites , signa ad Syllam transtialit, Scipio cum interimi posset dimissus est. Epitoni. Liv. . Marius Marij filius. J Qui viginti sex annis natus per vim Consur creatus est cum Cn. Papirio Carbone. s. Sylla tamen. J Quasi dicat: sed mu
tatis Consulibus . non antri i tamen commutati , eadem odia eos in arma praeci
pitam. Sed illud tamen mihi frigidum
s. Dimicavit. J Ad Sacriportum. . Pranoe pιrsecutus. J Pr se enim
refugerat . ubi per Lucretium Ossellam obsessus . tentata per cuniculum fuga , cum omnia septa intelligeret. Iugulan-κum se Pontio Telesino ρνabuit. victor. Vide ibi notata pag. 39. Vide de Liv. Epi
S. Contra Lamponium se Carinatem. JHunc Carinatem Flor Victor Telesinum vocant. Et ita Plutarch. v. TH. millia. J Plutarch. vi. milli Flor. Iv. Victor I x. ro. Et ibi por Cn. Pompeium. J Cn. Pompeius in Siciliam eum imperio a Sa- natu missus. Cn. Carbonem . qui flens
muliebriter mortem tulit, captum occidit. Epitom. Lxxx Ix.
ii. Industria. J Id est , virtute.
. Domitium Mariana partu ducem. I. Cn Pompeius in Astica Cn. Domitium. 8c Hiarbam regem Numidiae , bellum
molientes , victos interemit. Epitoni. ibidem.
I 3. Hiarbam. J Gaudae filium. Alii
Hrertam vocant. Vide quae notavi ad
78쪽
L I B E R V. ci Post haee Sylla de Mithridate ingenti gloria triumphavit. Cnatus
etiam Pompeius, quod nulli Romanorum tributum erat, quartum de xx. annum agens , de Africa triumphavit. Hunc finem habuerunt duo bella funestissima; Italicum, quod & Sociale dictum & Ci Vile t quae ambo tractata sunt per annos decem , cq sumpserunt ultra ch. millia hominum , viros Consulares Wiv. Praetorios vir.
Edilitios Lx. Senatores fere ccc. N o T AE. T. Luod nulli Romanorum. t Quamor i triumphi honore deeorabatur, qui nullo M viginti annos natus adhue Eques Ro- l Magistratu functus esset. manus , quod nulli contigerat , ex Africa l x. Et Civile. J Quod α ci de Maria- triumphavit. Epitom. Nimirum nemo i num dictum.
80쪽
A eo Agmilio Lepido, Quinto Catulo Consulibus, eum: Sylla Rempublicam compolitisset , bella nova exarserunt: unum, in Hispania; aliud, in ' Pamphilia & 3 Cilicia:
tertium , in Macedonia ; quartum, in Dalmatia. ε Nam, sertorius, qui partium Marianarum fuerat, timens fortunam cael rorum , qui interempti erant, ad bellum commovit Hispanias. Missi sunt contra eum duces Quintus Caecilius Metellus, filius ejus qui. Iugurtham regem vicit, & ε Lucius Domitius Praetor. 7 A Sertorii duce Hirtuleio Domitius occisus est : Metellus vario successu con-N Ο Τ AE. x. M. AE milio Lepida. J
1. Pamphitia. J Asiae Minotis regio ad mare Mediterraneum, hodie oebilia 3. Cilicia. J Vicina Pamphiliae ad O
rientem. In Tracheam dividitur Ac Campestem Trachea, id est aspera, alteri nomen dedit. Trachea enim proprie Cilicia. dicta est ab asperitate, hodie Turcomama. . Nam Sertorius. J Quintus sertorius proscriptus in ulteriore Hispania ingens bellum excitavit. Epitona. xc s. et Cacillio Met. Em. J Cognomento Pius, tunc Proconsul. s. Lucius Domitim. J Hunc Marcum vocat Epitom. Lucium Plutarch. qui Sceum Proconsulem dicit, ut & Salustius in fragmentis historiarum lib. I. Domitium Proconsulo 'a ex citeriore Hispania cum omnibu/ copiu quas paraverat, a Meteia is arcessitum. . A Sertorij duce Hirtuleio. J Hune Herculeium vocant alii Et M. Domitius legatu ab Herculeio Quastore pratio υicti sunt'. Epitoni. ibid. Et Salumus histor. lib ii. Occurrcre duci, & pratium accendere , adeo uti M.tello in fagum . Herculeio in brachium tela ventrent. Hunc Herculeiuna postea in Metellus cecidit