Sententiae principum medicorum in tres libros divisae. Hyppocratis sententiae, lib. 1. Galeni sententiae, lib. 2. Illustrium quorumdam medicorum sententiae, lib. 3. Morborum prognosis methodus generalis Guillielmi Clementis,... lib. 4. Observationes

131쪽

ri4 Galeni sentent. lab. a quod copiosi oris sit alimentula Vbi succorum classities cum ardenti calorν jungitur , illic calculi

Lac caseosum promptius calca H lum generat , tamen de sanitat.

tuend. lib. 6. Lac inninum calculosis maxime extenuatis concedit,

quia omnlom tenuissimum ει serosissimum est. Idem quoque aegIis maxime extςnuatis concedit. sanitate Nota lib. L. c sanguis semenque genitale g e rationis nostrae primordia sunt . illa seu m/teries quaedam apta, Me opiscis rationem oblivens . caeterum in semine plus est igneae aereaeque, substantiae quamquam praepolistin hoe calidum frigido , & humidum sicco.

ID Vt sanitas est naturalis affectio actione perficiens , sic morbus an

Rehio praeter naturam impediens actionem. E R venere abstine nilam esse quae.. Vumque lac praebebit moneo ; nam vi menses viri consuetudine prouo'

132쪽

De Sanitate Tuenda. i is e ntur, & lac odoris gratiam in de-tarius mutat , quin etiam aliquae concipiunt, quo alienius a puello

lactante nihil est ; epin quidquid

sanguinis bonum est , absumaturiosarium: Quare ubi mater eoncepit, aut aliquo morbo est correpta, alia nutrix inuenienda esst cuius Iacgustu, odoratu , Visuque explorans

dum est. Siquidem. Quod lac optimum est, id aequa- Abile gustanti . olfacienti suave, in-xuenti candidum , ac medium li' quidi crassique apparebit : modvitiosum est e diuex. ; aut cras ima, ut caseolani, aut liuidum ; tum

consistentia , coloreque inaequale videtvr. Item gustanti amarorem, aut saliedinem , aut qualitatem quampiam extraneam exhibebit. Tale vero nee olfacienti suave erit,

atque haec sunt lactis probi, improbique indici/, nomne animans ab ipso statim or- ratu, siceius in dies euicitur. De Sanitate tuenda lib. 3.

Obstructio ex lentis , erasiisque

133쪽

i 16 Galeni sentent. lib. 2.

excrementis oritur; densitas vero tum ab his quae astringunt, tum quae reffrigerant. Si plures affectus in unum coeant, vigehtiori est succurendum, aliis tamen non neglectis.

De Sanitate tutenda lib. q. Si vires imbecilliores missionem D sanguinis dehortantur ; tunc sanguis mittendus non est , sed delevictio mediocris adhibenda. At constante virium robore, si lassitudo infestet , ac vitiosus humor qui ipsam gignit cum sanguinis copia sit, vena tundenda est : quod fi bonus sanguis exiguus si, reliquus autem haccus plurimus, utique in his abiastinendum a detractione sanguinis . est ; sinis quidem exiguus , sanguinis autem copiosus , audaister incidenda vena est , dein aluum deii- .cere oportet , ratione habita de abundantis sucei copia & specie.

Idem suadet comm . lib. 6. epidem. quando, inquit , adest aequa

necessitas ct purgationis , & missio-

134쪽

De sanitate tueηda. IIInis sanguinis , semper venae sectici praeferenda est.

Quod si quis detrahi sibi nolit a

sanguinem , huic aluus est largius

deiicienda. . Fligidi succi sopores, & longio- ores somnos inducunt , calidi vero dc mordaces,vigilias. Vt largior nutritio nocet , sic abstinentia omnimoda nauseam in- ducit, ventriculum laedit , vires resoluit, ac prauum succum accumulat.

De Sanitate tuenda lib. s. Cum senum omne corpus sit sti- Agidum , nec potens alimentum at- qua here , prob4 conficere , ex e*que nutriri i plurimum frictione pingui adhibita post somnum matutinum iuuatur ; quippe quae vitale robur excitet ac modice calefaciat, efficiatque ut sit qistributio limenti facilior , nutritioque promptior. Quaremultos laborantes atrophi E

qiusmodi frictione pingui adbibi,

135쪽

118 Galeni sentent. lib. a. 'ia facile paucis diebus carne implevimus. A affectum exacte norit, fa-eile adinveniet remedia , cum con traria contrarijs au illo sint. malis itaque assesso corpori, semper contraria , optime se habenti viribus, similia exhibeantur. Quin etiam intempeties ipsas, quae intra sanitatis fines eonsistunt, si corrigere studebis, conita rja yict iis, ratio 'ne curabis. B Quibus aequale temperamentum est,iss quanth iucundius fuerit quod edunt, tanto utique fuerit magis

nutriens: Nam.

optima Natura quintum appetit,

Cum non liceat corpori effugere progressum ad siecitatem, id circo Ienescere nobis, c0rrumpiquee' necesse. Ne bilis sti ventrem prorsus eon duae, citius cibum exhibe , Vbi enim totius eorporis temperame tum biniosuin est,& imbeeillus venter, nisi iis eorroboretur cibo , des fluunt in eum quas corpus ascamu

136쪽

di ultat. re is at s. I Istat , supei fluae sani es , ex quarum Vapore , Vertigines , dolores capitis , suffusiones, atque morbi comitiales gignuntur.

Novi quemdam cui ex lactis usu adentes omne S perierunt , ut ex sac-ehari, seruporum & omnium gluti,

nosorum.

Da di ultate Respira unis lib. I. orthopnaea quae erectoa ceruice orespiratio est , fit colle his vita uidis, & crassis hamotibus circa as-y eras pulminis arterias. D. Di ultat. lib. 2. In pleuritide quatuor mala sem- cpet se ostendunt Sympiliomata, videlicet, febris ardens , assiduus

dolor, tussis , ac dissicilis respiratio parua simul ac densa. Da 'Mi uti. Restis. sib. 3. Cum oscitatio eoMinua fiat , ob Ω porosum quemdain crassumque

137쪽

I1. Galeni sententia lib. a. spiritum in genere musculorun

contentum

Da Crisibus. lib. pr. 2 'Principium morbi intellexit Hyp-poςrates totum illud tempus, quo morbus est crudus.

B Proprium Vniuscuiusque morbi principium concoctionis signis determinatur , potestque ad multos, quaterniones extendi , c*terum tunc finietur , cum primo conco vctionis signa apparuerint.

c Si statim in prima die appareat aliquod signum coctionis, iam hic principium transgressum est. D Perseeti ac iam fiuiti principii

manifestum ac firmum est signum, manifesta concoctio.

E Augmentum morbi dignoseitur, quando accessio in intermittentibus 'el exacerbatio in continuis, anticipat , longior est , & vehementior, maligniorque. F Declinatio morbi , quando retardat , breuior est, mitior, & toleratu facilior. Eteochio persecta, si deelinatio

138쪽

declinatio vera sit. Status morbi, quando accessiones , vel exacerbationes habent Symplomata , aeque fortia , aeqne longa , & aeque maligna , Sc coctio magna est; quia per Vigorem, morborum conco stiones fiunt.

Tria sunt signorum genera, quo rum quodlibet coctionis praebet iudicium ; Vrina quidem, eius quae fit in venis; Deiectiones, quae invenire; Sputa vero quae in re spirandi instrumentis ; quibus omnibus commune est , morbum nun

quam solui posse , ni si prius in ex

crementis concoctionis signa cernantur: Nam ut concoctiones omnes celerem crisim salutisque securitatem indicant: sc cruda s& quae in prauos vertuntur humores , vel nullam crisim, vel tempus prolixum vel mortem, vel recidi iam declarant. repet. lib. de constit. art. rned. Expultiones sine commixtione, C flauae, crassie ; spumose, viii desiuiscosae, nigrae ; pernicio . Praeis

tete a facilitas spuitionis bona est, ut dissicultas, mala. Quod docet

139쪽

Ir1 Galeni sentent. lib. I. ΙΙypp. progia. lib. . sputum, inquit, in omnibus doloribus qui pulmonem & latera in se stant, celeriter expui ac facile, conuenit, mixtumque vehemeter videri flavum sputo. In iis qui laterali morbo afficiuntur , primo quidem sputa , secundo urinas, inspicere oportet ; quoniam is morbus, omnino cum febribus iungitur.

B In passionibus ventris sola excrementa inspicere oportet si sine febre fuerint; si vero cum febre , etiam

c Nee sudores , hec vomitus, nec alui excrementa , nec urinae , nec tumores post aures , nec proffluuia sanguinis ante concoctionem morbi venientia unquam per crisim finierunt morbos.

D Qui ex otio , & repletione febricitant , si sanitati restitui debeant, iis in urina pluririum necessario subsidet, contra iis qui ex inedia , vel labore, rubidae simul de biliosae

Vrinae excernuntur, soluitur plerumque morbus, priusquam subsideat aliquid ; sufficitque in his nebula aut suspensio optima, qualis est al-

140쪽

De ossibus. I 23ba, leuis , & aequalis. Utinae quae bono colore sunt prae- Αditae , & subsidentiam habent aia 'bam, leuem , aequalem , aut nebulam quamdam , aut suspensa similia , omnes urinas bonitate praecellunt , & praesertim in quibus subsidentia leuis fuerit ; secundum , in quibus suspensa sunt talia ; tertium, in quibus nebulae , haec igitur coctionis sunt signa , nam quae alba , quae tenuis, quae turbulenta crudiis talem significat. Coctionis cruditatisque signa , o alui cxcrementa ,& urinas, &spu- ψta statuere oportet I mortem autem nuntiantia sunt quae una cum his . excernuntur, & quae per totum apparent corpus.

Criticorum symptomatum duplex mnatura est, siquidem aliqua sinit tanquam causae & signa, aliqua

tanquam causae duntaxat . Infida vero est eorum matura , & contratia significans ι in ditiersis morbi temporibus : in his autem, totum est praecognitionis studium , nam in alio quidem tempore, secundum