Sententiae principum medicorum in tres libros divisae. Hyppocratis sententiae, lib. 1. Galeni sententiae, lib. 2. Illustrium quorumdam medicorum sententiae, lib. 3. Morborum prognosis methodus generalis Guillielmi Clementis,... lib. 4. Observationes

141쪽

ret Gaiani sentent. tib. I. aliam dispo fitionem , critica sunt secundum vero aliam symptomata. Coctio igitur celeritatem criss ,& salubrem securitatem significat: cruda vero & incocta & in malos conuersa abscessus, crisum deffectum , aut vehementes labores, aut

mortes , aut eorumdem malorum

reuersiones significant. Miti uimae febres quae cum lagnis accidunt securissimis , quarto soluuntur die vel prius , sic quae . mali gnitate excellunt, & quae cum gra- . uissimis symptomatis accidunt, quarto die , vel citius occidunt. c Nihil omnino expuere , sed tuia sim tantummodδ siccam habere, tale quiddam est , quale in urinis

extreme crudum quod nominamus aquosum.

D Post summi vigoris tempus , saepe quidem nulla fit clisis, sed paulatim solvituri morbus , longo tem pore concoctionem recipiens. Attalem solutionem absolute crisimnon nomino, sed tantum si fiat permutatio magna & agitatio.

E Crisis est subita mitatio in mor

142쪽

Crisibus. et i,

bis , ad salutem vel mortem, ad melius vel ad deterius ; nam quae paulatim iudicatur affectio , per simplieem solutionem fit, hoc est per αν non Vero per u.'m, haec lib. . Generosi medici est, futurum statum praecognoscere, cum omnem Avictus rationem ad ipsum inspiciens instituat. . Varium excrementum, variis a se stibus corpus detentum ostendit, B& ob hoc ipsum & diuturnum , Mmalignum existit malum. Hac de causa Hypp. progn. lib. 2. ait, quando urina modo cocta est modo cruda, ut longitudinem se minorem securitatem pollicetur; quia inquit Galenus in comm. portio materiae morbificae cocta est, portio vero adhuc cruda ;l quod varium conflictum naturae cum mO bo significat , in quo tandem conflictu ne natura succumbat peric losum est. Inquit Sennertus. De Crisibus lib. 2. Saepe unum signum forte multis debilibus sortius existit.Id.l. I. cras

Exquisitae tertianae longissimus P F iii

143쪽

ris Galeni sentant. lib., terminus septem absoluitur circuitibus.& exquisita tertiana uniuer ' sum accessonis tempus ultra duodecimam horam non protrahit ; saepius autem septem horas accessio continet ; nonnumquam citius aut tardius , sed non multo finitur. m Quod si urina reddatur ruga aut subflaua appareatque crassitudo mediocris ; ac paulo post vel albam

nebulam , aut suspensionem aliquam secerit, febris vltra quartum circuitum non diuagabitur. Quod si circa primam statim diem praeis ter alia signa appareat in urinis su sidentia leuis & aequalis , vltra tertium circuitum non progredietur. Continua febris ea est quae ad in- febricitationem antequam ex toto soluatur, non desinit.

Crisibus lib.

H Nunquam contigit febrem omnia signa securissima habentem,nec illam in qua sunt omnia perniciosa, alteram non liberare , alteram vero

144쪽

De Crsibus. 127 non occidere in primo quaternario

aegrotantem.

In nulla re adeo exercitandus est Amedicus, ut in vigoris morbi praecognitione I quicumque enim vigoris tempus praeterierint in iudica

ti, hi absque cli fi finiuntur , de

paulatim soluuntur, nullum qile periculum est status tempore elapso; quantum iudicio assequi possiim ;qui vero perierunt in declinatio-vibus , omnes hi aut proprio sunt, aut errore medicorum extincti, nequaquam vero vi morbi: ubi enim natura superior euasit, restititque vehementiori morbi conatui , de quae in se stabant oppressit, hoc enim

est ipsa coctio ; fieri non potest ut deinceps succumbat. Quod si h

morbo non vincatur natura, mor--tem subsequi nullo modo contingit ; siquidem nihil aliud mors est, quam omnimoda naturae prostratio. Igitur an moriturus sit aeger, nec- Bhe , praecognoscet nemo , nisi status tempus praesciuerit. Vt enim' an portando oneri quispiam sussiciens erit, scire non possumus, one-

F iiij

145쪽

i I 8 Galeni sentent. lib. I cris magnitudine , hominis robore Iac viae longitudine antea non ex

plotatis ; sic nihil de aegrotantis salute prius pronuntiare quidquam licebit, quam magnitudinem morbi , virium robur , ac futurum sta. tum inuestigauerimus. Quo loco notat DDnatus Abaltimarus in sua methodo uniuersali,Baiulum aegroto aequiparari, morbum oneri, longitudinem morbi, longitudini iti- Deris. Et sicut debilis Batulus non

potest magnum onus per longum itineris spatium deferre , ita debilis aeger non potest magnum morbum Per longum temporis spatium susti

uerea

la Neminem unquam vidi, etsi mil-- hes iudiciis interfui, qui coctionibus praeuiis iudicatus sit, mortuum esse. Nota. Id esse verum in morbis abdominis δc venarum , non autem in morbis pectoris.

B Primum & maximum morbis mortalibus signum quod absque crisi mors sit subsequutura . est virium imbecillitas. Secundum, nullum adsit signum coctionis

146쪽

De Crisibus. IΤettium , si morbus sit magnus;

malignusque,& moueatur celeriter, tunc enim absque crisi mors cito subsequetur. Mortis autem dies praecognoscitur, quanto superet morbus naturam considerando, & grauiores aC-

cessiones inspiciendo, si cnim eia fatu dignus fuerit excessus, & parum refistere vis naturae videatur, mors cito subsequetur; si vero conis: traria acciderint, tardius.

Biliosus humor, ubi vehemen- Blius mouetur, rigorem facit. Vomitus signa sunt, oris Ventri- cculi morsus una cnm dolore capi- tiS, obortae vertigines , agitatio

labri. inserioris magnusque sputi tenuis deffluxus. Signa proffluuii sanguinis e naribus, sunt quidam fulgoris motus 'oculis apparentes ἔ quoniam humor est flavus, & obtusiones ob spiritus sursum elatos excitat. Proprium vero signum prostluuii sanguinis e Maribus, est praecorviorum tensio sine dolore : ita & rei pirandi dis- ficultas , quae fit a sanguine pet

147쪽

,3 o Galeni sententi lib. L

thoracem transeunte.

M Quod si praecordia cum dolore

extendantur , non modo fluxum

sanguinis, sed etiam aliquam ibi adesse inflammationem fignificant.13 An per crisim solui debeat moriabus, nec-ne , dignosees primo, ex motu & magnitudine ipsius ; secundo , ex ipsius specie ; tertio , ex

anni tempore, aetate , consuetudiane, & a superuenientibus. acerudentibus.c Crisis fit in statu , vel parum

ante ipsum e mors vero in tribus temporibus , principio, augmento,& statu accidit: caeterum qui libet. 2antur , omnia morbi tempora pertranseunt , morituri vero ad deis clinationis tempus nequ quam per-- tingDnt. D in vera morbi declinatione, nutilus unquam moritur propria mombi essentia , sed ob errorem comis missum , quandoquidem ubi status moibi praeteriit, natura euasi su perior , alioquin non declinasse emesbiis. Pulsus autem in vera morbi . declinatione fit 'ehementior,

148쪽

De Cristibus. 23 Iaequalior , ordinatior & praecipue mollior : In spuria vero , debilior, inordinatior , inaequalior , & durior. Vrinae, in vera , habent co-chiones laudabiles & persectas , inspuria, minores de obscuriores qtauri in statu.

Morbi alii sunt sanabiles , & alii a

lethales; sanabiles, sunt mitissimi. de salutaribus stipati symptomatis, ut moderatis vigiliis , calore benigno &c. coctio laudabilis , & vires robustae perseuerant. Lethales sunt malignissimi , pra- Cuis stipati symptomatis , ut syn- 'cope , vigiliis immoderatis; cruditas de virium imbecillitas semper quoque perseuerant. De etyu partium lib. 4. Est autem hepar primum sangui- Dnis gignendi organum , & vena Ium principium. lib. deplac, Mn. Plat.

149쪽

et 3 a saleni senteist. lib. Musu partium lib. 7.

In uniuersum constat foeminam

A esse masculo frigidiorem , & ob id superfluum sanguinem gen

Iare.

De usu partium lib. 8. In lonia vidimus adolescentenio vulnere in alterum anteriorum cerebri ventriculorum accepto , fuisse superstitem , qui ne momςnto quidem temporis vivere potuisset , si vulnus utrumque violasset. Repetit comm. 18. aph. se st. 6. perse sta Pertusaue vesica &c. Paraeus scribit in sua Apologia, militem c rasse sauciatum in cerebro ab hasta lati speculi vulnere in alterum superiorum ventriculorum cerebri penetrante , quem tanquam desperatum prognostico reliquerat. T

men post quinque dies vulneratus ipsum adiit in tentorium pedes ambulando : qui in officina sublato linamento & penicillis inter medi Cationem mos tuus est.

150쪽

Dep gitione ex pu v. 13 De praesagis. ex pulsib. lib. I.

Vehemens pulsus a saeuitatis A

semper robore fit; proinde quanto vehementior fuerit , tanto faculta tis maius esse robur significabit, Languidus vero, ex facultatis imbecillitate fit , quare quanto lai guidior erit,tanto facultatem significabit imbecilliorem. Facultatum essentia in commo do temperamento partium con-sstitis

De praefigitione ex pul . lib. 4. Maximum exitialis pleuritidis si- Bgnum est , si pulsus si magnopere 'durus , & paruus , & ob ambo haee caloremque creberrimus, pleuriticus enim cum tali pulsu , nullus est unquam seruatus.

Vigilia proprium est siccitatis Comploma , ut somnus proffundus humiditatis; & fatuitas resfrigerationis , caeterum cum frigiditate humiditas coeat, altus sopor in-