Sententiae principum medicorum in tres libros divisae. Hyppocratis sententiae, lib. 1. Galeni sententiae, lib. 2. Illustrium quorumdam medicorum sententiae, lib. 3. Morborum prognosis methodus generalis Guillielmi Clementis,... lib. 4. Observationes

461쪽

obseruata practica. lib. s. 69 . mone, schyrro, erysipelate, tertio a crudis humoribus, quos praua edulia , fructus immaturi & praecoces producunt, a quibus frigidi, flatulentique spiritus ad cor eleuati, Mab ipso in arterias transfusi ipsas tendunt & indurant. Qui quidem

succi pro ut concoquntur pulsum, mollem, humidumque efficiunt. docente cyal. liberim. ad Glauc. Zacui. Lusitan. lib. 4. de tertiana nOtha. De Balneis.. Nota Gal. lib. II. method. in cila aratione febrium hecticarum , & in

curatione putridarum tam continuarum quam intermittentium consulere usum balnei maxime semicupili sub hac conditione ut in declinatione fiat, i. cum signis coctionis, 3. viscera sint robusta ut in prima regione crudi succi non exu

perent.

Idem suadet lib. prim, ad Glauc. BCap. de cura exquisitae tertianae. Bal -

nea, inquit, dulcia exquisitae tertia-

462쪽

Obseruata practica.rrae auxiliantur, quia tum aliquiδbilis educunt, tum sua qualitate humectant, & potentia reffrigerant. Lib. vero de via pari. prim. Sic ait, nihil inuenias quod valido aestu occupatos potentius reffiigerare. aut rigentes frigore promptius calefacere queat quam balneum. B Lib. vero de Marasmo. Febribus, quae ex putrescentibus humoribus oriuntur, si concocti fuerint, balneum remedio est.

c idem dilucidat Zacui. Lusitan . &probat de me dic. princip. historia lib. 3. quaest. 2S. D Id verum esse probauimus quando materia contulicta & socus sunt in venis meZaraicis, in m Eenterio, vel caua iecoris, maxime cum cras

sefit & aduritur ab aestuante hepa tis calore , quia tunc temporis my-asma, inquinamentum , seu excrementa in minera relicta per balneum emolliuntur, dissoluuntur, de ad vacuationem praeparantur. Quod

suadet hyp. lib. de affectionibus praua vero diathesis partium nempe Praecalida intemperies conigitus,ax

463쪽

obseruata practi . lib. 43 tque hoc modo balneum est remedium curatiuum simul & alteratiuum seu praeparatiuuna. Quandoquidem impedit generatione n),collectionem , & a tradi ioncm excrementi ad focum ; quod fit intem- petie dc debilitate. Hac ratione curauimus Dominum comitem de suae bre duplici tertiana intermittente detentum caeteris non proficientibus. De varietate urinae.

Nota constantibus temporibus Aconstantes morbos facilis iudicii,

inconstantibus vero inconstantes redissicilis iudici j fieri , ex hyp. I .aph. se ist. 3. Hinc fit ut in morbis: hisce temporibus factis urinae variae

plerumque appareant, in quibus adest modo coctio,modo cruditas. Quod non solum a mutatione temporis an ni morbi fit sed etiam a diuersa qualitate materiae, eius diuersa consilienis tia, nec non1 varia aegrotantis dispositione, & obstructione quoru ratione recrudescit morbus. Hanc in co-

464쪽

Obseruata practica.

Aionibus mutationem saepe tumori bus externis videmus contingere , a ciuibus ad internas affectiones recta fieri debet comparatio. Quare longitudinem & periculum significare docet hypp. z- progn. quia Vt exponit Gal. urina mox cocta victricem naturam, mox cruda victam fgnificat. Talis autem urina diuersa fit , variis portionibus materiae mor-bificae diuersimode & successive alteratis, quia coctio fit per alterationes varias, de non in instanti ut in generatione. 2 Sennertus vero asseris hanc Varietatem varium conflictum naturae cum morbo portendere, in quo tandem conflictu ne natura succumbat periculosum est. B similiter excrementa & sympto mata mox bona , mox praua, ita fiunt, prout natura vincit vel euincitur. Quo in casu debet medicus antequam deffinitum iudicium exerat si fieri possit pet duos dies aut

tres motum morbi , eius vim; &naturae robur obseruare ; omnia di

465쪽

0ndrome signorum in unum COR viorum praesagire. Nam optima signa in morbo qui ad salutem certo silice debet per totum morbi decursum perseuerant; sicuti praua signae contrario in morbis lethalibus teste. hypp. progn. lib. a. sympto. mata sunt plerumque inaequalia Scpessima ; aliquando tamen sunt mi Nus praua adeo ut bonum exitum polliceri videantur, cum tamen per niciosus de subitaneus succedat eue

tusa

Magnam tamen habere rationem Asobilitatis signorum debet medicus, 'nam ex prim. de cris saepe unum signum sorte multis debilibus fortius existit. v. g. imbecillitas virium di languidus pullus multis aequiu lent bonis signis. D. Venera. Nota venenum duplicis esse ge- Bneris; unum mani sesta qualitate cor inficit, ut arsenicum, auripigmentum , sublimatum , cicuta , oppium

466쪽

3 Obseruata practica. te acri caustica sum vi exulcerant; alia vero qualit te frigidissima calorem naturalem extingunt.

A Secundum vero a tota substantia seu venenata qualitate calorem maturalem oppugnat. Modus autem curandi eos qui venenum assumpserunt, talis est. Primo ut venena fuere assumpta statim vomitu vacuari debent priusquam nimias radices agant. Vacuato Vero Veneno coarigenda intemperies est alexiteriis tam internis quam exter-

c Alterum genus veneni a tota subis

stantia calorem naturalem appugnans, est scorpionis, viperae, aspidis, butanis, tarentulae , &c. quod quidem sua qualitate venefica, substantia naturae insensissima & subtilissi ma primo partem demoriam infieit, dein do continuitate partium aliam huic vicinam , & ab ista aliam,donec venenum ad cor peruenerit de infecerit; atque hoc modo progressus veneni paulo longior est.

D Quod si pars demorsa sit aliquod

vas notabile, ut arteria , vena . aut

467쪽

eruata practica.heruus, aut huic finitimus & proxumus aliquis tubus, statim mediante illo partibus nobilibus venenum communicatur & cito perimit. Hoc

modo venenum agere & ad cor permeare vel continuitate partium, vel communicatione vasorum docet Gal.

lib. 6. de loc. aff. ex sensu etiam Pelopis sui praeceptoris. Quo in casu ale. xiteriis primo externia ut cautherro actuali , cucurbitula supra partemseatisficata , Theriaca , oleo Scorpionum Mattheoli , &c. Internis ut Theriaca , trochiscis de vipera, Druietano dc similibus pugnandum est, venenoque insistendum.

De febre putrida maligna ,

contagio .

Nota primo quatuor esse gradus putredinis , ut ab omnibus recipitur,& a Sanctor. latius extenditur lib.7. Cap. 9. e cuius intensiori gradu mais

lignitas oritur deinde contagium &pestis, &c. Primus gradus putredinis fit in febribus putridis continuis , vel in- et mittentibus lenioribus, & quae

468쪽

A 3 6 Obseruata practisa

nullis prauis symptomatis stipantur sed mitibus & securis,de quibus Gal. tertio crys. ait, mitissimae febres qua cum signis accidunt securissimis quarto soluuntur die vel prius.&c. Secundus gradus putredinis fit, quando aliqua adest malignitas se tamen facile curabilis , ut purpuratis febribus & populatibus mitioribus acciditi

B Tertius gradus putredinis est malignitas saeuissima de periculosissima,

quae per exantemata nigra & ali

praua symptomata designatur de quae curatu difficilem reddit affe-c Quartus gradus putredinis ultima

est & inten fissima malignitas, Conmeagiosa, pestilens , quae aegrotauri tem plerumque occidit.

ID Nota secundo malignitatem qua:

in febribus popularibus & conta giosis inuenitur, aliquando ab aete& influxu astrorum , & aliquando a terra alimentis originem habere: prout plus vel minus putredinis ex ipsis proficiscitur. Ita Fernet. lib. 3. de abdit Ierum causis, Sennextu h

469쪽

οιseruata practica. lib. s. 43

Tacui. lusitan . cap. de peste, Rondet.&c. Quae quidem putredo cum insignis sit, malignitatem producit, &ex hac malignitate in contagium abit. Hoc autem contagium seu substantia illa vaporosa maligna &contagiosa ab insigni putredine originem habens aerem inficit. nam aer in omni peste sempei est contaminatus & inquinatus, non in substantia sua, quia omnia morerentur viventia; sed pet mixtionem vaporum putridorum & in se chorum; Nam teste Gai. a. de different. sebr. fibris, inquit, pestilentis aer pessi, lens ae putridus niaxime ele in ea usa videtur, qui quidem pro varietate dispositionum varios quoque esse istus producit. Ergo aer ita vaporibus insectus & inquinatus p stilens ae putridus ad cor inspiratione attrahitur, attractus vel spiritus inficit,uel humores, vel solidas partes Cum ergo spiritus inficit febrem Aephemeram producit perniciosam& contagiosam quae ut plurimum corporibus squallidis & macilentis contingit,staliquando intra horam

470쪽

33 Obseruata pramca. perimit, aliquando intra duas tres aut plures, sed viginti quatuor horas non excedit, haec autem febris, Ephemera pestilens dicitur , quod spiritus insaelat , quibus insectis cito moritur aeger , sicut humoralis pestilens, quando humores hae malignitate correpti sunt. Quod latius explanat Dom. t Emperiere D. Med. Rotomagensis. M Hae autem febres id habent eom-- .mune quod perniciose sint & contagio is , perniciosae quidem quod

plures eadem morbi specie & eodem tempore pereant. Contagiosae Vero& epide micae. quod illud contagium faeillime & leuissima de causa communicetur , idque hominibus , non vero caeteris animalibu nisi rarissime. Nam quaelibet species sub animali contenta suam habet pestilentiam suis tantum indiuiduis communicabilem, seu specificam, non verositis diuersae speciei. Talis est hominibus, pestis, Troosse Galent, fievrea la mode &c. Pueris morbilli &Variolae. Ouibus la piquotie , Equis te sarcin&c. i