장음표시 사용
121쪽
LI E B R IIII ros' duntur. In falsorum & ridiculorum disseren- di genere Siculos excelluisse , probat Cicero' i libro secundo de Oratore. Quod portentoru, interpretes habuerint, qui Galleotae diceren-
tur, idem Cicero testatur libro primo de diuinatione. Porro etsi veterum Siculorum duxuria, & corrupti m ores a scri pioitibus gratiiter reprehenduntur, tamen bonis artibus,& quae animorum medicina est, philosophia, Vt apparet, imbuti, ea iam ipsorum patientia. Inquit Cicero, Virtus. frugalitasque est, ut 'proxime ad nostram disciplinam, illam vel Tem,non hanc quae nunc increbuit, Videantur
accedere. Nihil simile Graecorum,nulla de-
sidia, nulla luxuria: contra summus labor in se publicis priuatisque rebus, summa parsimo nia, summa diligentia. Romani enim S'icilia potiti plurima correxerunt, Vt indicat Strabo,& supra modum eam honorarunt,sicut ex Verriniso Tullii apparet. I Straboli. 6.
Syracusanam urbem & maximam olim extitiue, &pulcherrimam, florentissimam que, Veteres scriptores probant: quippe ubi varia opulentissima religiosissimaque, deorum immortalium templa, forum maximu, ornatissimum Prytaneum, amplissima curia. frequetissimu Gymnasiit authore Cicerone, inreperiebantur. Vbi & Caius Caesar Graecae tinsque linguae gymnasium, certamen, & eX- ercitia instituisse legitur. Praecipvh vero Mathematicarum artium studia floruerunt.
122쪽
Nam sicut his gyptij & Babylon ij propter lo
ci commodi late in , patentesque campos cor porum c testium naturam egregie perspexis larisono se creduntur : sic Syracusis vix ullus dies prephia Si- tam magna turbulenta lite tempestate est, incitie. q ut Marius Aretius, qtio non aliquo saltem tempore sol hominibus videatur. Et IuIiμs Soli. Daedalus ait Fabriae artis H pqiii principem urbium Syracusas habet, etiam cum hyberno conduntur serena, i lo non diest, Ist. Archimedes summo nio vir&disciplina, eas artes tam diligenter promouit, Vt inter balnean dum oleo Math et si. U iraticas figuras in corpore suo describeret &contemplatione earum rerum,cum Syracusae caperentur, non perciperet, Vt merito Marcellus grauiter admodum ferret, quod tantus philosophus intersccius esset. Scopias quoque Syracusanus Mathematicus, multas res organicas &gnomicas numero, & naturalibus rationibus inuentas atque explicatas posteris res iquit. Nicetas etiam Syracusanus fuit, cuius authoritate nititur Cicero in Academicis quaestionibus.. Theologi, & deorum immortalium ministri, sacrorumque custodes plurimi Syracusis erant, quos hic enumerare quid attinet Cic. s. rer' quanta eorum authoritas fuerit vel ex eo per-r- spicitur, quod Iouis sacerdotium honos erat amplissimus, & nobilissimi clarissimique Gues id desiderabant.
Iuristonsulti ouoque praestantissimi, sapi-
123쪽
ehrissimique seni: rcs habcbantur cyero de re ad senatum reserebatur, diccbat sententiam qui vellet, nolo in ali in nemoro- 'batur,& tamen Vt honore quisque 3c aetate antecedebat, ita sponte sita solebat dicere, idque a caetcris ei concedebatur. N quando tacerent omnes quod ijs in rebus fieri solet, quae odio & inuidia laborant tunc sqrtito dicere cogebantur, ut Cicero sexta Verrina, lexander Sardus libro Di imo de moribus
sentium, Marius fretius, ceterique auci ores,
testantur. Rethoricen primus instituit Co . rax Syracusis mercede profiteri, de Tisiam discipulum habuit, qui hac lege cum eo pa- , ctus est, ut tunc demuna mercedem persolue- et,ubi iam artem perdidicisset. sed cum arte iam cognita-tum qui de praemium redde ret, Corax iii ius discipulu vocat: iuuenis dilemmate contra uti coepit. Percumstanti quis esset eius artis finis, ubi Corax respondisset, persuadere dicendo: age,inquit, si persuasero iudicibus me nihil tibi debere. non reddam, quia vici causam ; sin minus persuasero, ne tum quidem reddam; quia non perdidici ar-
ad hunc sere modum: irino si persuase ris reddes,quia tenes artem, debesque ex pacto medi dem: sin minus, dabis, quia sententijs iudicum damnatus es. Iudices ergo siue ut quibusdam placet auditores, commentum tam astum, tamque callidum admirati, succla in aham
124쪽
mabant: κου κοψακοs κοηοριν. Simile est huic quod refert sulus Gel L de Prothagora sephista, &Eualthlo discipulo: Eualnil dolescens diues, eloquentiae discendae, causa rumque orandi cupidus fuit, is in disciplinam Prothagorae sese dedit, daturumque promisit mercedem grandem pectiniam,quantamPro- tagoras petiuerat,dimidiumque dedit ia tunc statim,priusquam disceret, pepegitque Vir liquum dimidium daret, quo primo die ea sam apud iudices orasset, & vicisset. Poste, cum diutile auditor assectatorque Pristhagorae suisset, & in studio quidem facundiae abu-dὸ promouisset,lempusque in longum trans. curreret, & facere id videretur, ne reliquam mercedem daret: capit consilium Protago ras, Ut tum existimabat,astutum,petere insti- :tit ex pacto mercedem, litem cum Eualthlo icontestatur. Cuq; ad iudices venisset,sic exor- lsus est:Disce,stultissime adolescens, utroque id modo sore ut reddas quod peto,siue cun-trate pronunciatum erit, siue pro te. Nam si contra te lis data erit, merces mihi ex senten-tia debetur; quia ego viceror sin vero secun-- dum te iudicatum erit, merces mihi ex pacto ,
debebitur , quia tu viceris. Ad ea respondit IEualthlus:Potui huic tuae tam ancipiti capti- .ni isse obuiam,si verba noti ipse facer sed Plio patrono Vterer: sed magis mihi in ista vis ctoria proludiu est, cute no in causa tantum, sed in argumeto quoq; isto vinco.Disce igitur m quoque magister sapientisiime, utroque
125쪽
uiodo fieri uti non reddam quod petis, siue
contra me pronunciatum fuerit, siue pro. Nam si iudices pro causa mea senserinsi nihil tibi ex sententia debebitur,quia ego Vicero,sn contra me pronunciauerint, nihil tibi ex , pacto debebo, quia ego non Vicero.Tum iudices dubio su hoc inexplicabileque esse quod
utrimque dicebatur rati, ne sententia sua, Vtramcunque in partem dicta esset, ipsa sese
rescinderet rem in iudicata reliquerunt, causamque in diem longissimam distulerunt. aiiod si militer annotauit Apuleus in libris Floridorum, & Aristophanes in sucis. . Plato enim.Philosophorum deus, cum in i Misi γνάsicisia Esset, Syracusis docuit, & Philistum .iniri, historicum, quem Fabius in historia scribenda Thucidi de nonihil inferiorem quide , sed
aliquando iucundiorem putat, accerrimunt aduersarium habuit. Insignes tandem Sy acusis poeth extiterunt, Philemon ille, qui multarum sabul rum author, nimio ritu perijt. Et Sophron, qui viriles scemineosque mimos constripsit, in quos cum Plato incideret, obdormire s litus dicitur,quosque moriens sub capite habuisse sertur. Deinde Epicharmus,que Plautus imitabatur, iuxta vulgatu illud Horatii Plautus ad exemplar Siculi properare Epicharmi.&, quem Virgilius imitabatur iti Bucolico carmine, I heocritus. Eiusdemque promotor&Aristarchi familiaris, Moschus. viscui pium deum venerabantur,& plurimos
126쪽
1og ' ACADΕΜI ARVM rimos expertissimos medicos habebant. Alvi nccrates enim eius artes Iupiter credebatur, nullainque ab aegrotis mercedem reposcebat aliam . qVam recuperata valetudine, se ipsius ' Vstruo effcccos esse faterentur. Quantoperὶ
igitur Syracusini ab artiti studio sabi placu
rint, indicat Panormitanus libro primo de pestis Alphon si regis. Is enim cum equitem iquendam racusanum sorte barbarum ari . pellasset, hoc nomen se vehemεter indignum esse querebatur, quod Syracusanus esset. δὴ Messana academia. Messana nobilis urbs, florentissima acad mi a multo celebrior Eiun enim Raphael Volaterranus, eruditus & Varius scriptori scholam Siciliae magna vocat quae praestantiς sinis iam inde ab initio viris abundauit. Dia dcaearchus hinc fuit philosephus, & orator, & a
mathematicus, & legislator, cuius eruditis,
simos libros quotannis praelegere in loco
publico cautum est, iuuenesque omnes audi- tum conuenire. Aristocles de morali natura-
lique Philosephia scripsit libros decem. et gantemque disputationem reliquit, uter esset 1tudio & doctrina prior, Homerus an Plato. ' Ibycus etiam Poeta Lyricus Ebyci carminis author, Meslatieus filiis e legitur: qui a latro- senibus comprehensus, cum occidcretur, grues sorte iuperuolantes, ut mortem sitam vicis iscerentur obtestatus est: aliquanto post tempore cum ijdem latrones in foro a1Siderent, rursumque grues superuolarent, per iocum' 'iuuN
127쪽
i L I n s u III L io, inuicem susurrabant in aurem . Adsunt Ibyci Vltores. Hilnc sermonem quidam astantescias ues in suspicionem rapiebant, desiderato iam . pridem Ibyco, rogantes, quidnam ista sibi' oratio vellet: ipsi vero haesitantes 5 varie, Visit, respondentes,tormentisq re subiecti facinus consessi sufit, ac grtium indicio, Ibyco poenas dederunt. Vnde colligitur, haud temere vulgo dicier: Indignam bonorum sor tunam, si non homines, saltem bruta vindicare:& quamobrem veteres ope atque auxilio destituti,coelum, terram,&ei ementa Obsecrare consueuerint. Auescceli; inquit Ecclesiastes, portabunt vocem tuam, & qui habent pennas an nunciabiit sententiam. Et Iob: Reuelabunt coeli iniquitatem eius, & terracon rget aduersus eum. Ioannes Gatius Cephaleditanus,leste M rio, tantus Theologus euasit, Vt profiteri au
deret, quod si libri sacri iteru perirent, sese
per Dei gratiam restituturum. Et Franciscus Mauro lycus, cuius Cosmographia circumfertur, nuper Mathematicarum artium professor fuit, it tres eruditos dialogos. de so ma situ, & numero tam coelorum quam elementorum corporumque coelcstium motu& natura conscripsit. Lembus iunior cum Mesanae studiorum gratia ageret, Graec rum literarum profestore Cqnstantino quodam sic ustis est, ut ne unum quide diem ι .integris naesibus intermitteret , nec per diem
solummodo & plurunae di doctissimae prae
128쪽
ectiones publIcὸ fiebant i sed etiam post ,
coenam repetitiones lectionum auditarum: odisputationes,&literaria certamina olim in .stituebantur. Ad quae nobilissimi quique clarissimi viri, au&endi ornandique causa, sveniebant, quorum illi aliquid muneris cre- bro, & priuilegij studiois iiiventuti assere bInt: hi ad excitanda & promouenda studia iisdem saepe de rebus in sto auditorio disse-
rebant. Artis tamen Pocticae, quae honestam quandam Voluptatem in animis auditoruIR generat istici; tepori egregie conuenit,praeci .pua ratio habebatur. quidem exercitati' altius ea qui per integru die audiuerat,animis studiosoru imprimebat,& in honesto ossicio, ne turpibus r.bus occuparentur , retinebati
Pan armum quoque inde ab initio bonis literis, & saluberrimis legibus flourisse vide-itur, quas Vbi Verres, Ut liberius tyrannidem i am exerceret,sustulisset, L. Metellus prae- torrestituit.Tandem peculiare quas gymna ' lsum accepit, quo expoli liiij pauperes orpha- .nique erudirentur, teste Mario.Serenissim rumque .Siciliae regum , qui hic olim sepeliebantur, & Reuerendissimorum Archie piicoporum liberalitate atque priuel egijs or- nata aeademia est. Etsi Fi anciscus ab Alexan- dro de Hieronymo regioJatricio,Panormitano loquens, nouum ait & ad mirandum Ui- ideri, quod ea in ciuitate tam a rectis studijs a, liena, adolescens nobilis neglectis inaniuin ..
129쪽
rerum curis, honestis studiis bonarum arm
M. Marcellus praetor Ro. post captas S racusas pulcherrimum gymnasium extruxit, quod etsi, per temporis, rerum edacis, iniuriam, collepsum erat:tamen in praesens, Ut scribit Marius,sic restitutum est,ut in omni artiuin liberalium genere frequentissimum
sit. Unde praestantissimos viros prodiisse ait Charondam nimirum legistatorem celebe
rimum, quem gladio , quod contra propri- .
am legem, ne quis armatus in concionem vexiret, fecisse videretur, incubuisse serunt. Clarissimumque iuris canonici interpretem, abbatem Panormitanum Archiepiscopum
Egreginam quoque Siculi bibliothecam iam olim habuerunt, cui tempore Roperti Regis praefuisse Paulum Perusium doctisiimum philo phum & iurisconsultum,scribit Volaterranus. Nuc&haec ipsa instructissima est, & aliae proculdubio multae accesserunt. Clim ergo huius insulae homines natura ingeniosi sint,& ad multas optimas hes inu niendum, perdiscendumque appositi, certerem literariam miris modis promouere pO- tuerunt , Vt non huc introductae Muta, sed hic nato & potissimum habitare viderentur. Nam praeter caeli temperiem, omniusnque rerum , quibus studiosi indigent: abunda
130쪽
ACADEMIARUM bus, quae non Socratem modo,aut Platonem, det
scholasque omnes mitiores suis umbris inui, tare poisint ad philosophandum, sed etiam θύGymnosophistas,duristi mos illos quidem homines, sed sole admodum delectatos. Ni 'hilque eo biennio, quo in Sicilia studiorum causa abfuerat, quicquam in vita iucundius sibi extitisse resert Bembus iunior. Petrus Rotrius Lituanica decisione quarta, magnum in Sicilia doctis viris honorem deserri, ideb-que insulam a quibusdam non modo florentem, sed sanctam vocari scribit. Porro etsi cum aliorum regum, tum Vel inprimis Caroli V. Rom. i mperatoris, & Optimi Potentis simique Philippiis. Regis Catholici, aliorumque Principum, & rerumpublicarum luberalitate B: industria ad summum .splendo-
rem in Sicilia musae excreuerant: tamen sin 'perioribus annis propter crebras bellorum clades, &incursiones Turcicas nonnihil con turbatae, dilapsique fuerunt. Eo enim periculosissimo tempore factum est, ut non st diosos tantdm, sed etiam ipssis professores pro calamo & libris, arma capere oporteret. Quod Franciscus Maurolicus mathematicus
Messanues, ob Archimedis quem propter in tempestiuu belli tempore studiu misereperi isse supra dictum est indignum casum,dilige- ter sese fecisse refert. Minime tamen dubium best,quin iterucopositis rebus, cesserint arma musis: vereque Catholici regis pietate & niu- nificetia diligetius bonae literae a viris doctis simis tractentur, s