장음표시 사용
91쪽
Chariis Monast. S. bastiani, S.Marcellini, & S Gregorii memorantur hoc titulo : Sergius, oe Iohannes in Dei nomιne Em nensissimi Coninfules , s Duces , in annis MXXXI. mense Nobembra , MXXXII. - emdιo . oe ΜXXXIII. mense Auin
austi. Sergius Dux diem suum clausit A.cim MXXXU. vel MXXXVI.
a donationis mi dam Leonu Coinriarii ad favorem Monasserit n. Marincestini, ct Fest solam Iohannis Da-eri oe Consulis subscriptionem h Mat. Utinam & reliquam Chr nici nostri partem , quae desideratur, haberemus, alia profecto, quae
M urbis nostrae memoriam ill mandam deficiunt, monumenta gnosceremus et illaque nos ab extem aliis Hillorie is , vel chartis expiscari necesse est , ne aliquid ad
consulam saltem nostrarum rerum cognitionem desit . Certum quidem est , ut retro aliquantisper te monem convertamus , Sergium D cem eum Iohanne eius filio, ut Pamdulis Capuae Principi vel molestiam
aliquam . vel ignominiam adferret,
clam Abbati Casinensi Theobaldo
quem Pandulsus Capuam evocaveis rat, ibique degere mandaverat γ -- ilium praellit illa, eumque Neapolim tuto transduxisse , ut narrat G liens Lib. II. cap fio &Chron.Cingi.
m. ad A. MXXXI. post Kal. Apr. Ind. XIV. Adhuc ab seriptoribus postris dubitatur, fueritne Neapolis in deditionem recepta eum aliis Graecis Apuliae, & Campaniae urbibus sub Henrico Augusto A MXX. quo ipse in has regiones adveniens ut
testatur Epidannus Monachus Sangallensis in Chron Troiam , C. Fuam , Salernum, Neapotim urbes Imperii fui ad Graecos deficientes ad deditionem Megis: quod et Hermam
Contris confirmat. Attamen nee a nostris Chronographis , neque ab Ubaldo haec prorsus memorantur .
Quoad Iohannem Sergii Ducis filium , ac successorem perinde ceristum est, A. MXL. Surrentinis auxiliatum in obsidione Gualmatii IV.
Salerni & Capuae Principis , qui,
frustra civibus. ac sociis conantibus,
illorum urbem subegit , exstinctis in ea Ducibus, sive consulibus M gistratibus . item An. MXLVI. ex AEL S. Severi Neap. Epila. apud Bolutand. go. April. ab Iohanne hoc Duce Puteolos urbem jamdiu a Pandulso Capuae Principe rtasse simul
cum Cumis occupatam obsessos colligimus; nee profecto recuperare debuit Neapolis Dux, quum Comitis euiusdam Puteolani de Langobard rum senere meminerit charta Μ nasterii S. Laurentii Aueriae civit iis Ann. MXLIX. Tempus , quo Iohannes Dux obierit , Incertum . Sicuti incertum quoque, an Sergius alter, sui et laccessu, filius, aut nopos eiusdem fuerit.
Hujus Sergii alterius Neaprilis Ducis . Consulis, de Magistri Militum mentio exstat in Tabulariis Coenobii SS. Seperint . & Sosii Neap. R. MLXIII &MLXIV. de
in Diplom. apud Murator. in Diff. V. med. aevi An. MLxU. Imo ex Charta , quae Caietae olim servabatur, nunc Romam cut aiunt simul
cum aliis translata , legitur nomen Sergii Ducis Neap. antequam ea urbe .
Riccaesus Capuae Princeps potiretur, stil. An. MLXIII. inii cum vellet Perinde Neopolim luci adnectere Principatui , urbem obsedit A. in
LXXVII. Et subdidisset profecto , niti more Richardi Principit post
mentes aliquot accidisset ' :ob quam, obsidio Aprili mens. sequentis Arin. M XUHI. tuta fuit, ut alibi plenius dicam t ibique quas de huius obsidionis a recentioribus quibusdam Scriptoribus reseruntur fa- . Milas, . Petr. Diac. Chr. GII. Lib. III. cap. 4s
92쪽
bellas, explodam . Ceterum hieidem Sergius Dux intersuisse creditur consecrationi Ecclesae Casinens sub Alexandro P P. I l. Α. MLXXI. ut tarta het olli eqs. Lib lII. cap. go. N. de quo meminit charta apud Chi car. Capacium , aliosque , in
qua Sergii Ducis , & Iohannis eius filii mentio Anno IX. Imp. Alexii Comneni die is. Maii, Ind. XIlI.
quae notae indicant annum MXC. Chartam habes apud Summoni Tom. I. aliosque supra laudatos Auctores. Quare coniicendum, huic Sergio parum post Annum MXC. Johannem silium successisse, cujus aliud omnino monumentum invenite non licuit. Huic Iohanni Duci Sergium ultimum Neapolis Consulem subit tutum certo scimus . incerto tamen anno . Veteres Neapolitanae urbis chartae passim de hoc Sergio postremo Duce verba iaciunt . At antillior quam legi in Codd. MM.
orrelli, exhiber nobis Mo. MC-XUII. in eaque subscribit Sergius Consul Φ Diax , A. XXXVI. Imperii Alexit Comneni die ro. Octobr. ipse . ut habet Abb. Tel sn. Lib. II. cap. i. Rugerio Duci h magium praeititit An. MCXXIX.
cui in sequenti anno coronam ab Anacleto pseudo - Pontifice accepitc quod a Telesino retieetur , sed in Chron. Cass apertissime legitur: Perius Cardinatis c Anaeleti Legatus Rogσιο Aptiliae mei coronam tribuens, per 'milegium Capum strum Principatum, o meatum Neae. m Apulsa , Calabria , ω Dcitia illi confirmans, Regemque cc ituens sd suam partem attraxit. Sergius Dux A. MCXXXIV. Salemum per feos. ibi novum Regi iuramentum delitatis exhibuit , quo ex tempore verum in Ducatu Neap. dominium acquisivit. Hinc cum Robe tus Capuae Princeps . Minuisus , Northmannique alii Proceres a R geris deficerent, illisque etiam Se
aius Dux se, suoIque adjunxisset , ne duplicis perduellionis poenam Inis curreret , se sponte ROgerio dedidit. poliquam hic Neapoli in sua classe aggressus fuerat e benigneque ipse Rex ignoscens , sibi illum in cohortibus suis adiunxit , quum in C mitem Alisanum Rai nullam unicum perduellem , ipsiusque Rogem eo gnatum sibi pugnandum esset. Cum quo praelium iniens, Rogerius de victus e It, & Sergius Dux extinctus III. Kal. Octobr. MCXXXVII. Sed eum Rogerio postmodum, tun diis copiis , holles omnes debellati sunt , & A. MCXXXIX. Rex p
cisice confirmatus ab Innocentia Pontifice, cujus possessionis diploma leges apud Baronium, in quo tamerine verbum quidem Ducatus Ne polis, eique adjunctorum Ducatuum,eli invenire . Interea Neapolitanὲ cum se sine Duce , di auxiliis de iiitutos agnoscerent, Primores aliis quot urbis seligentes , Beneventum ubi Rogerius Rex morabatur) mis runt, qui obedientiam, & fidelitatishomaertim praestarent. Peterentque,usteius lilium in Neapolis Ducem crea ret . Quod profecto factum est i illoque ex tempore suprema Graeco rum potestas , quae Neapoli tamindiu extiterat , prorsus extincta est . urbe ac Regno in Northmannos translatis. Rul utriusque Siciliae R ges adpellati , eorumque etiamnum polieri Reges eodem titulo , ac ditione decorantur .
Haec itaque ad Ubaldi Chroniacon illustrandum , supplendumque
necessaria duxi, ut Neapolitanorum Ducum expansam seriem darem. Si quae adhuc indigesta , vel ebscura in medium attulerim, Reeni Nea politani eruditissimis viris ea lapis plenda, vel corriseuda relinquo; ac ne me nimium indiligentem accuissent , oro , qui patriae dumtaxae honori , ac gloriae consultum v lui; ae stimulos Literatorum coetua ad posteritatem instruendam adden
93쪽
DE PRIMIS CAPUAE COMITIBgS ET GASTALDIS
Uum de primis Capuae Comitibus, ct
Gastaldis minime Peregrinius noster disseruerit , ac de iis duntaxat , qui postremis temporibus eidem Comites praefuere , pauca admodum attingat; quumque de iis susiorem orationem nei cinstitum e valde consentaneum erat ἰiccirco quae ipst heic omisit, & alibi Rrtasse reponendum censuit, in plenioribus nempe Patriae Annalibus , ne cramben recoquere cogeretur , heic ipQ supplenda putavi. Et quidem ut Campanorum Dynast rum ordo, ac stries chro logica abselutissime texeretur, in III. Historiae suae Libro, Gothis, Graec isque expulsis, de Langobaidorum in variis Regni nostri Provinciis dominatu verba steturus , Capuanorum omnium quorumcunque Dominorum ad Historiae integritatem meminisse debuerat Peregrinius . At pessimo Reip. literariae , civiumque suorum, quum cuncta inconsulto jussu se salis ignis a Miruserit, heic quod ad hanc rem attinet, aliqua , quoad Potero, degusta . Ut autem in hac re rite progrediamur , sciendum primo; Langobardi, Campania, Lucania , aliisque finitimis Provinciis occupatis, ne Dynastiarum statum limites hostium incursionibus paterent , neve Beneventum , quae Ducum princeps sedes erat, pio discutiendis causis adire cogerentur, in praecipuis urbibus Gasta Idos constituerunt, qui iis uti Militares Piae secti praeessent, suo que Iudices crearent, ut Gallat latus quisque armis perinde , ac legibus custodiretur . Quod si divitum opibus, aut nobilium gratia dura in iis locis opprimi contingeret, Tom.III. L tunc
94쪽
tunc ad Ducalem Beneventi principem Curiam patebat accessus; & Gastaldorum, Iudicumque impudentia damnabatur , & mapistratu abire cogehantur , si in cognoscendis causis a justitiae tramite aberrarent. Haec, ct id
genus alia habes in Corpore Legum Langobar. R passim apud Chronologos. Et Gastaldos profecto, quos haud stiis impigre in repellendis hostibus , sed magis suis rebus
sudentes, cognosterent , nedum magistratu abdicabant,
sed honorum proscriptione multabant; & quandoque cais rite pie s legimus . Campania igitur iam subacta, Caruae , quae Provinciae caput , & Consularium olim Q-des , primum institutus Gastaldatus , cuius fines tam e Romano agro, quam e Caietano, & Neap. Ducatu Graecorum incursionibus erant defendendi . Quod itidem ex adversa parte Calabriam , Apuliamque versius praestitere, Castaldatu Compsino, & Acheruntino institutis, qui L caniam, Salerni finitimas proximasque iis Regiones armis tepere, eorumque causas suscipere tenebantur. Et hi quidem antiquiores Langobardorum Ducum Beneventi Ga-saidatus fuere, ut ex suis Scriptoribus colligitur: qui, annis la hentibus, Comites quoque vocati sunt, ut infra pla
Nunc quid Comitis, sive Gastaldi nomen significet;
quod illius officium, aut dignitas est , aperiendum . Ac primo quidem nemo est qui dubitet , quin Comitum n men , de Gastaldis mox sermo incidet quo munus , vel dignitas quaedam significatur, e Romanis emuxerit. Apud ipsos quidem , comites erant , qui Proconsules , Praetores , Praesides aliosque Provinciarum Rectores prae dignitatis majestate, ministerii adiumento, aut comstii praesitio comitabantur; erantque hi Legati , Quaesores, Praefecti, Scribae , qui simul cum malistratibus in Provincias mittebantur, de quibus meminit M. Tullius in Verr. III. Hos Comites . ut ex eodem Τullio ad v, Fratrem multis in locis patet, quosdam suisse adjutores& ministros Imperii constat ; apparitores alios, Pr Unsulisque, aut Praesidis domesticos, qui tamen ipsi etiam publI-
95쪽
publice dabantur . Post Augusti tempora Comitum etiam ' memoria recensetur apud Scriptores . Tacitus Annal. 6c Hist. I. de Tiberio in Germaniam profecturo verba faciens , Comites Iegisse ait usosque Otho multis e magis libus felegit, ac seum expediri jussit . Et de Vespasiano . qui Neroni in Achaica expeditione omes fuit, cum uis antea honoribus per 'nctus esset, meminit Sueton. in Vesp. cap. 4. vetusque lapis apud Gruter. 447.4. SEX.
ditus nuper prope Venafrum effbssus, in quo memoratur-C. AVILLIVS C. F. . .
PRAEF. FABR. ET IT VIR. I. D. VENAFR. . COM. M. AVR. COMMOD. . DATUS AB AUG. PATR. . IN CAMP Quod idem utique Comes , ae ille qui eius servItio In
Comitatu deputatus sit, & Praefentosis in Codice, ac Novellis appellatur , existimandus est . An deinde Comer pro foeto habendus sit, vel qui alium tamquam maiorem comitetur , quaestionem hane Grammaticis enodandam relinquo. Difficiliora nobis illustranda sunt. Sub Constantini Magni Imperio Comites quidem dignitate aliqua praefulcentes, fuisse institutos habemus ex Cassiodoro Var. Lib. VI. &Ηaepingo de Iure Insignium. Ex iis Comites Coinfloriani inter primi ordinis Ministros fui cst tradit Cassi M. Nam in Consistorio Principis & publicas res, privatasque tractabant, ut sententiam inde Princeps diceret. Aliqua tamen inter eos diversitas erat et facultas enim aliis concessa tan sorium intrandi , delibe- . L a randi
96쪽
randi aliis ' nonnulli in Consistorio Comiter primi ordinis
vocati ; intra Consistorium aliqui et omnes tamen COns storiani Comites dignitate . . eminentiaque apud Augustos praecellebant. Hujus differentiae notas , lique flare , aut insidere ibi permissum Comitibus ieiit , vide ap. Amisi. de prohib. seud. alienat. L. Pi aeterea, ne non ap. Guther. de ossi clom. Aug. Lib.I. cap. I7. & Panci-rolum in Notiti ubi etiam de Comitibus Merariam Drσμtionum: iis quippe imperialis thesauri administratio committebatur , publicaeque pecuniae Varios in usius ero. gandae ς propterea quam magna erat horum Cum itum dignitas, amplissima iurisdictio, iisque inferiores alii Co. mites parebant, ut Lib.III.cap. I 6. dc ar. & Panci rol. quibus in locis de Comite Commerciorum quibus vectigalium etiam , tributorumque cura demandata aliisque Comitibus pertractant . Comites alii rerum privatarum
dicebantur , seu privati Aerarii Principis , qui alios sub
se Procuratores habebant , illisque honorum vacantium, violationis sepulcrorum , canonum censualium exactionis, aliorumque erat cura , de quibus suse idem Panciroi.cap.
87. seqq. Erant qui Comites saeri patrimonii domorum dicti, qui suos sub se Curatores , Tractatores, sive Trach
res, Summarios, seu Aestimatores habebant. Comites ae mesticorum equitum , peditumque, quorum alii in aula By. zantina, alibi alii instituebantur. Qui praesentes aderant semper , Principem egredicntem comitabantur , ejusque domum custodiebant, quod & ipsum nomen satis indicat. Erant & Caffrenses, qui inter Au usti domesticos adstri intis pi aeerant, de quibus Cassi . Guther. Pancir. Gotho-fred. aliique r sicuti & Comites Orientis , & Iimitis se- Dpti , qui prius Ducis nomen obtinuere: Comiti s Foris martim , instaurandis aquaeductibus deputati: necnon Ni- partim . & Amet Uberis, atque Cisaearum. Portus itidem Hostensis a Claudio Imp. exstructi, & Provinciarum Africae , Britanniae , Italiae &c. iisque militum copiae
ad limites Provinciarum unicuique eorum creditarum Gu-
signabantur, ne inopinata hostium irruptione perturba reii-
97쪽
tur, aut intestina aliqua populorum commotione e quem morem utique Langobardi Cistyberini persecuti sunt in Provinciae finibus tuendis , ut sum innui . Paulinorum item Comitum memoria haudquaquam reticenda , ad quos Prima causarum civilium, & criminalium cognitio pertinebat. At hi Gothorum, Langobardorumque Dynastarum Italiae aevo ignoti prorsiis erant et illorum tantummodo sub Francorum Regum dominio meminerunt Scriptores apud Steph. Balutium in Capit. Reg. Franc. qui Franc rum Reges quamvis Comites suos magni quidem facerent, eminentioris tamen aradus Duces suos aestimabant. Qua de re errat omnino Blondellus in Geneat. Franc. T. II.Pag. 4 3. a sterens: Veteribus eos , quibus Ducatiar commendabantur , Comites v eare r imo Dialis , Comitis titulos concatenare , aliosque a iis eumυIure fuemne fuit . At undenam nova. haec , inauditaque ipse expiscatus suerit, nec ipse innuit, neque nos novimus. Ac pro Veteribus minime Franci sibi sunt intelligendi , quum falsum omnino sit, ab iis, quibus Ducatus commendabantur. Comites vocari solere, ut videre est apud Seriptores itinlius aevi, qui distinctissime Duces, Comites, Vicarios, Minsus dominicos , aliosque commemorant ; neque , ut ip2 cratis adserit , ex Comitibus sacri Palatii selecti Duces .& Comites omnes . Comitum utique triplex ordo fuit ,
scit. Scri Palatii, qui Palatini; tbbani ; & Vicani: qui
urbibus primum,postremo, qui vicis, seu villis praeficiebantur, ut infra, quum de Gastaldis agendum erit. Comiates igitur, ut ad propositum redeamus, potentes in Italia fuere, Lan obardis jam illinc exactis ς itaut Carolus Mannus sicuti habetur in Annal. Franc. ap. CanisAntiq.lect. G. III. sub anno et s. Italiam ingressus Rud gandum
Tyrannum interfecerit, & captis civitatibus , quae desciverant, dis fuerit eas per Francos Comites , quod di
Annal. Meten L Bert in. & Poeta Saxonicus adfirmant r Doriois properans. meritoque Drannum Interitu pumns, urbes femine receptas
Francorum C miter, quos ipse locabat in inis,
98쪽
Singulis itaque urbibus Carolus suos praeposuit Com Ites. inde eorum nomen , atque dignitas crevit , quo sensim fortasse Langobardorum Gastaldorum adpellatio intellit, ut qui Comitatus dianitatem ipsis Comitibus inviderent. Ac licet ipsi non urbibus , sed agris praeficerentur , t tiori tamen vocabuli sqnificatione & urbs aliqua , α ager ipsi adtributus intellistebatur, ut in nostra Campania tuere Gastaldi Aquinates. Suessant, Teanenses: postmodum Comites. Et in Beneri Principatu Gastaldi Telesini, B Vianenses, Compsani . qui Comites etiam postea vocati, ut ap. Ostiensi aliosque synchronos Script. facile nosces. S inculo tamen Chiisti XI. labente, vel initio XII. cum Norti manni in Apulia, aliique in Lanrobardia potentiores, eo. rumque cxemplo ui hes etiam iugum Germanicorum Impp. excutere coepissent , Comites sua dignitate atque decole Pedetentim exciderunt; neque postea nisi Fcudi olicujus Dominus, Comes in Italia a supremo Provinciae Dynacta tali titu'o decorabatur , gradus sublimitate sublat, rquod non ita in Germania seres habebat, ut passim apud Auctores . Sed Comitum omnium nomina, gradus ministeria , aliaque breviter delibasse sussi lat. Comites igitur, ut ex hactenus dictis, huiusmodi nomen a comitatu obtinuerunt, quod scit. in bellicis expeditionibus comites seu socii c haud satis proprie tamen ita
dicti Augustis , Regibus , Conssilibus , summis Ducibus
essent , praestantioribusque militiae muneribus sungere tur. Et quoniam eorum quoque fides, militaris prudentia , aequitas, virtutesque aliae probatae jam fuissent a Principe , qui iis summopere confidebat , ut Piopterea tanquam militiae Praeseciis, vel Aulae suae Ministris urinhium defensionem, Provinciarum, Castrorumque limites custodiendos, ac sensim etiam vel in pagis, vel in urbi-hus Legum administrationem, quandoque etiam Provinciae alicuius partem regendam , ut etiamnum in hodiernis Comitatibus cernimus, pleno iure ipsis committebat, ut testatur Aegina mus de Boni ratio Comite , cui tutela Corseae Infulae tuns erat commissa. Langobardorum autem
99쪽
Regum temporibus hoc erat Comitum munus , finium nempe , aut Arcium custodiendorum , ac denique urbi. bur justriam minisrandi , ut ex eorum Scriptoribus liquet . Quare Comitatus tunc temporis non dominium , sed officium potius , & ministerium Praesignabat , quod jus dicerent , & Comitivis praesederent e vide Leg. Langob. Lib. II. tit. sa. Quum vero militares Comites , quos vucabant, Ducibus subessent , ut Balutius Capit. Tom. I. p. s49. Civilis, qui ius in urbibus etiam exercerent, minoribus Iudicibus, seu Iureconsultis, qui Legum peritia , ac spereul prudentia praestabant, praeessent; Iudices hi,
qui Scabini fuere adpellati Langobardico nomine, insimul cum Comitibus ius gladii etiam habebant, mortique alicujus criminis reos clamnare, quos verba sunt capitularis II. Caroli M. A. DCCCXIII. cap. I 3.ap. Balui.TOm. I. postquam Gabini dijudiearint , non es ricentia Comitir. via mearii et Dilam eoncedere. Quare fallitur Muratorius in Dissert. med. Aevi, ubi de Iuuicibus disserit, α Sc binis , quum assirmet , posse EOmites vitam reis morte etiam damnatis donare, quod Capitulari, ut supra, comtrarium est; nisi fortasse loquatur Vir Cl. de damnatis militaribus , in quos plenum ius habebant, ac dominium. Atinque heic non abs re liceat mihi paulisper immorari, de Capitulum illud Caroli M. Aug. III. sui Imperii Anno evulgatum, indeque a se, ejusque fili O Ludovico confirmatum exponere, quo Comiti indicitur, ne Placitum Babeat .seu iustitiam exerceat, nisi jejunus et tanti enim eo tempor. iussitiae administratio aestimabatur, ut amoto etiam ebrietatis incurrendae periculo , Iudices ieiuni , mente magis libera, ruraque lingua iudicarent et quod quidem in Legibus Langob. Lib. 1 I. & apud Reginonem Lib. I. a supra. laudato Balutio citi Lib. III. cap. I. num. 38. alibique te sat m habemus. Utinam ct etiamnum hoc in Iudiciis exercendis servaretur institutum ; quod valde quidem Rei p. salutare sol et, & in iure dicundo proficuum . At a quo
Quamvis initio Langobardici imperii infrequens Comitum
100쪽
mitum mentio fuerit in Langobardia , & Ducum , qui
illis praeerant, admodum sane frequens, Beneventani tamen , di postmodum Salernitani etiam, di Capuani Comitatus mentionem fieri videmus; in quarum enim Ducum, seu Principum creatione, vel consirmatione quod in Regum Italiae eleetione a Ducum Regni suffragio fieri con- me Uerat, ut eorum Lege cautum erat Comites hi, civitatum Primores, aliique illustres Viri congregabantur: stcus vero in Regum creatione primis Langobardor in
temporibus, in quibus Ducibus duntaxat serendi sitffragium ius tribuebatur. Neque quod Hinc marus Rhemensis de Osd. Pal. cap. 3 s. apud Murator. loco cit. ait, stiloimi-riter Comiter, MI Bujusmodi Principes a retera mutiitudine primo mane segregabantur se. aliud innuere videtur, quam quod Comites posterioribus Regum Francorum temporibus supra plebem, seu populi multitudinem comstituerentur, cunctis aliis Ducibus, atque Principibus paribus , quibus Reges eligendi potestas data , apud hos residerent, Regnique sublimioribus gradibus praesulgerent. Ac propterea in actis Comitialitas ut advertit Nucaeus in notis ad Ostiens Lib. I. cap. ao. etiam qui Duces
erant, aut Marchiones, non utique se Duces, aut Marchiones stubscriberent sed Comites sunde dicta Comitia, seu Comitum consessus , & primorum consilium ut videre est in Comitiis pro eligendo Carolo Calvo Tom. ILHist. Franc. pag. x9. At haec quidem Nucaei opinio dimiscultatibus quam maximis laborat, quibus enucleandis, ac distinctim explicandis longum sane foret . Opinantur alii apud quosdam Idios , a Feudorum possessione Comites
clinominatos semper fuisse , tam si Langobardorum aevum, quam si Francorum spectetur,quod falsum omnino est. Comiis . tes enim titulo primum , ac decore ornabantur, qui Praeis sectura aliqua militari insigniti erant, ut supra dictum est. Neque tunc temporis , scilicet usque ad Francorum Regnum Comitatus perpetuam dignitatem aliquam Praeseseiebat semper: Comites porro dum vitam agerent,Praestetur 1 ga debant; nec filiis testamento cavere; nec nisi ad Principis