장음표시 사용
371쪽
Catena Historica. Lib. XXXIX. Cap ΙΙ.
.IMa Mariae ingeminatione omnia res abant. Cum ad Sigismundum venit,mutuisse se ambo lacrymis , osculisque respergunt: 'mox haec prensanda omnibus porrecta dextera a xxiv. Sig mundo in urbem deducitur. Pro liberata domina celebrantur soteria, nulla cessauit ara, ubi non fuerit abunde supplicatum. Mox de coronando Sigsmundo in diem Pentecostem Albae conuentus indicitur.Vbi post quam de regni concordia Mam verba secisset, Sigismundum laudasset, quem manu tenebat,sacrum diadema ac sceptrum,quod ipsa in media concione gestabat , alterum capiti imposuit, dextrae, iussu populi, patrumque consensu, tradidit alterum . Initis deinde in Stephani aede solemnibus, ter fa- s.;ma crificandu a Strigoniensi Metropol ita cor di eo is natio rite celebrata est,anno Gatis Sigi'un- . di vicesimo. Coronatione peracta, Mariae,' i: cum nihil materna vindicta videretur ant, quius, dies,ac noctes Sigismundum incitabat, nullum regalis decoris simulachrum eum retinere assirmans, nisi in parricidam, qui L. cro manus cruore sedarat , pro dignitate animaduerteret. Uictus Reginae precibus Iu reis Sigismundur , legiones duas cum equitibusia expeditissimis comparat, iter in Turcas simulatas. In Polegam regale erat oppidum se recepisse Ioannem Croatiae praefectum monitu illuc diuerti arcem obsidet. Dan. nes ne fame periret, clam arci se sitbtrahere
decernit. Stabant in castriis Sigisimundi Stephanus Ladis lai Valuodae filius, & Stephanus Simonii orna, qui dissimulata perfidia se in Regis amicitiam insnuarant: quum in horum excubias Io.descendisset, fugam facile impetrauit. Mox traiecto Savo nauigando, an tranando fecerit incompertum )Dobor oppidum subluit, quod in ea se-- pane situm est,quam Moram appellant, ubi rivabiensem Antistitem cum plerisue co niuratis esse nouerat. Horum perfi-ia Dalmatae, Bossenenses, 3e Croaci a regia fide defecerant. Fuga cognita Sigismundus, celer in rebelles descendit i cuius aduentu
,' absterritis hostibus , Ioannes ne iterum in xxvL angusti, se occluderet, ex oppido fuga exi, clandestina, sed dum per auia montium loca iter facit, in Regis concidit insidias, Se ad
Si mundum adducitur. Interim expugna tomborio, captis rebellioniis auctoribus,
facile Creacia , omnisque Dalmatia redijt ad obsequium. Pacatis regionibus in quinque Ecclesiarum urbem Rex se recepit, ubi 'λεφ pro Maria libidine de Ioanne supplicium sumptum est, reuinctis ad palum manibus
Pervicos, & compita curru circumvectus;
candentibus frustillatim forcipibus passim
discerptus , postremo ad Gemitorios viaque gradus tractus est,quadripartitoque dis. sectus, frusta corporis , singulis portis ad deterrendam facinorosam auaaciam imp sita . Zagrabriensis Episcopus huius nouit iis auctor , ob sacrosanctam dignitatem, quum capitalis esse non posset, Episcopatu abdicatus est. Post haec in Valachos mouit, qui sceptrumuel in abominati semineum in tanta rerum per 2 turbatione defecerant. Rogati pmstare ob- xxin sequium,recusarunt. Quare quarto coron tionis anno in hos bellum iure suscepit. Praeerat Valachiae Stephanus Giuoda, qui audito Regis aduentu, montium praeoccuparii bet angustias, & inter Alpes SQ undo occurrit. Attrox pugna comittitur; HungariSigfmundo iubente equo desiliunt, pedibu LQue pugnant, tandem Valachos ex alto d turbant, bc per montium fauces ferro viam aperiunt. Ad Valuodae oppidum cum peruenissent ; is postquam audacissimum hostem instare cognouit, non vi sed precibus
vincendum ratus s antequam Rex castrametari accepisset, data sibi tuto adeundi facultate , ex arce obuiam prodit, &ad pedes prosternatus ingenue errata fatendo , V niam rogat, vecti3alia exhibet, obsequium iurat. Suismundus ne inclementiae nota maiestatem aspergeret, post exprobrata se is-- cinora,admonet, ne regia abuterentur man- . et suetudine. Bene sperarent, si fideles persi ris. sterent. Pacata demum prouincia, Budam reddit, militem anni quiete reficit. Sextor gnI anno contempta Si mundi clementia,
iterum Valachi deficiunt, rearum confisi auxilijs, qui ad propagandum prophanum imperium occasionem Optimam nacti, i bentissime secietatem inierant, cum multis equitum turmiis, de frequentissimo pedit tu ex Thracia prosecti Istrum transmittunt. Hoc primum fuit a Turcis religionis libe tatisque Christianae exitium. Rex audita defectione , delecto ingenti occurrit exercitu. Superatis Alpibus, in effasos campos, ubi erant hostium castra, agmine descendit M
372쪽
33 Rupertus Paruus Occid Imp XXXIX.
drato. Collatis signiri pugnatum fortiter, sed felici Christianorum Marte . Cecidere . hostes non minus ferro, quam fuga, multitudine obruti. Nocte ingruente signum receptui datum, ne quid insidiarum nostis molitetur. Rex Nicopolim contendit in I altera Ilisi ripa sitam, natae graui obsidione
circiimuentam , admotis machinis oppugnat . Urbs duplici muro munita, pertinaciter se tuetur,arcem Valachi,ciuitatem pi regunt Turcae 3 erumpunt interdiu oppida. Di, & quandoque noctu saeuos in castris excitant tumultus. Rex eo intentius oppugnare Pergit, tormentis verberat, potitur tamdem, quicunque ibi deprehensi sunt,partim exilio , partim morte affecit. Insigni ais ctus victoria , nondum pedcm in Hung
riam retulerat, cum Regὲnae Mariae nuntiam tur obitus. Hinc regi sollicitudo ingens oborta, quod defuncta sine liberis uxore, ad lororem eius Adiugam Poloniae reginam , regnum iure cedere videretur. Nec&gismundum fefellit suspicio. Ladistius enim Po-
Ionorum Rex conscripto magno exercitu, Hungariam uxorio nomine repeteres iam
Hungariae fines inuasisset, nisi Ioannes Κam se Strigoniensis metropolita vir consilio, opibusque potens occurrisset, & Sarmatas in patriam suam redire compulis let. Budam regressus Sigismundus, exequias edidit regales, Mariae corpore in patris sacellum relato. Ocium inde Regem pene perdidit. Perduel les, qui Reginarum tempore, sibi illisue insidias intenderant , cogitans impunitos duo & triginta numerabantur , quorum Princeps Stephanus Conthus ex nobilissimo Hederuatorum genere , opibus & virtute praestans) Georgium V id um, virum sibi Ddum, caeterum vastum, &audacem delegit, huic mandat ut rebelles quacumque liceat arte in regiam redigar potestatem. Descendit iste, assumpta fide cohorte ad inseriores reῖni partes , de dum ex mandato regionemJustrare simulat, audit non procul a Fauo subdio illos dormire. Immissis itaque insidijs, proxima nocte omnes adoritur. Vnus tantum aberat quem Ioannem Cor. padum dicunt) hic ita sibi timebat, ut sem. per ante diem surgeret. Somno experrecti,niam, certatim arma capiunt ; Georgius contra mimis. rissimis verbis confidere iubet, quod amicus non hostis venerit, cunctos Regi reconci-l liasse nunciat. Quum numero ac viribus se Myδl se inseriores cernerent, prae metu in vanami fidem adducti,armis depositis, ultro se se dedunt,ducunturque ad oppidum, cui Κaromeli nomen. Hic vinculis mancipati,Budam deseruntur. In itinere serap nitentia correpti, consilium ineunt, ut in Simmundιc-- spectum adducti, nullum ederent vener tionis signum, rati sore satius, mortem obi-re,quam infenso parere turanno. Obstin in horum pertinacia, veluti adempta benignitatis occasione, Rex admodum exasperatus, capitali supplicis corripi mandauit.
Stephanus ante alios mortem adeo contempsit, ut quum alij a tergo a lictore obtrunc rcntur, is unus fuerit, qui lictorem intentis oculis spectare voluerit. Spectata famulus η R cui Ghioha nomen erat) Domini morte, in proflusum conuersus fletum commiserabili vociferatione a cunctis spectatoribus lacrymas exigebat, nec ullius monitu a fletu coerceri potuit. Approbata Sigismundus famuli fide,Iam inquit Dominus tuu3 erosum, qui tibi magis, quam truncus illi prodesse posjum. Ad haec puer. Nunquam ego Sohe co porco sane deseruiam, quin etiam ιn parte mille discopi malim, quam a Domini magnanimitate descere,cur Bobemι omnes parem a n
mum praestare non possent. His incensuς Rex Fatum inquit hera cum immanitate sequere infelix puer , 6st cui vivens in omnι feritate oonte seruisti,mortui latus claudius. Ille vero Aegis imperium minime detrectans, ultro ceruicein lictori supposuit. Tot procerum cie .supplicia inuidiam geminavit Sigismundo, missi. qui cum prius diligi videretur , nunc saeuiae η more tyranni , ab Optimatibus formidari xxxiii caepit. Intercesserat Mariae obitus, quo H-- garorum amor sane deferbuit: quare ad e tremum usque exitum Sigismundus sibi ea- uere coactus est. Augebat inuidiam bellum apud Nicopol im infeliciter gestum. Nam in Mysios quos Bulgaros vocamus) Faιae thes Turcarum Imperator, filius Amurathis is magnam Graeciae, ac Macedoniae pariem xxxiv. occupauit, &Thraciarr0 postvserpatam Thessaliam,macedoniam, Phocidem,
tiam, Atticam,arma conuerterat. Hoc cum
Sigismundus accepisset, ad Batavi hem leg tum misit monens , ut prouincia in qua ius
nullum habebat, se abstineret. Distulit ille responsum, donec uniuersam sere prouinciam
373쪽
Catena Hisorica. Lib. XXXIX. Cap II.
ciam occupaui deinde quum domos armis instruxerit, accito legato, sis sibi iuras esse respondit, quanisparaeus eriam siua ura'mnia. D mi. Haec referente legato , agnouit Sι - 11 . Pse m rius Turcarum in armis esse. Decimo itaque sui regni anno in Turcas expeditione decreta, plurimi ex Burgundia, Gallia , Belgio, Italia tulere suppetias, quorum insignia Budae, in aede Nicolai parietibus af fixa, expeditionis huius praestantiam testantur . Coacto igitur exercitu, comparatisque rebus ad bellum necessari, , exHungaria in Rastiam, quae est in superiore Mysia, castra
mouet. Sigismundum in agmine quandoq; nisi- dixisse serunt , Tantus exercitus reasse --ἡ midare non potest, imo nec Opus , quis orte ruerent, eorum ruinamstantibus bastissubire rogemus. Ressa non sine populatione transi jt. At ubi ininseriorem Bulgatiam , quae est in inferiore Mysia,descendit, Orulum de
Budinum Turcarum firmata praesidijs multo sanguine expugnauit. Kalendis O bris ad maiorem Nicopolim castra mouet , ab una Istri ripa maior, ab altera minor Nic
polis sita est, haec Traiani, Hadriani illa ub
storiae monumentum. Baiaetethes audito
Christianorum appararii, ne Europa ei jceretur, uniuersam Turcarum Rempublicam ad arma suscitauit, & innumera multitudi ne stipatus in Nicopolitanum agrum Occurrit. Urbs acri obsidione Circumuenta cingenti tuta praesidio , non impigre obstabat, erumpebant i e Turcae, ac varia se tuna potiti redibant Appropinquante Mammerhe, eis vires conuertere opus erat, relicta legione qus ciuitatem eruptione prohiberet, caeteri omnes in Turcas qui iam venerant in conspectam, sese vertere. Galli primae pugnae paries instantissune petierunt: xxxv. concessum id facile. Mox aduentantibus Turcis ι nondum instriacta Hungarorum acie , nec dato signo, Galli es clamore, concitatis equis in certamen descendunt. Vbi man conseruere; hi Gallico more descendunt equo, ut pedibus congrediantur, equi dimissi inito praelio cum ingenti clamore in castra recurrunt. Turcis nila vias obtingere potuit , quam ut ab equo cum pedite dimicarent; ab expedi itaque hostium equitatu circumuenti Ateruntur
Galli , miserrimeque caeduntur. Subsidi j spe firmati ad necem vique dimicant , spe
tandem sita fiumantur e nam equi quos di--. II 6 miserant, in castra prae tumultu relati, Hun- garos absteruere , qui huius moris ignaridum socios canos stupicantur, metu perciti castra relinquunt,& palantes in fugam versi nullum imperatoris lemant edictum. Turca coe o Gallo, a tergo instat, fugientes ste nit. Sigismundus ipse qui Coeli ruinam pau- xxxv l Oante contempserat, in manum hostium peruenisset , nisi parua cymba Danubium traiecisset, Xersis fatum nactus, qui contem- Pro maris imperio, paruo nauigio in Asam relatus emn hoc praelio viginti millia Christianorii cecidere,ex Turcis sexaginta millia desiderata.Traiecto Danubio ζ formidato Hungarinu impetu ob rem male gesta in Thracia Constantinopolim ess git, hinc nauigauit Rhodum, & 2 eum, I niumque emensus pelagus, in Dalmatiam,&Croaciam venit. Fideles habuit D. O nr .m Strisoniensem metropolitam ,&M phanum fratres viros opibus , & auctori tate praestantes. Contra duo Stephani inte cessere Carolinae olim factionis principes, quorum alter Ladistii Valuodae filius erat, esimonii ruri alter natus erat. Hi Hung ros Regi aduersos ob rem male ad Nicopolim gestam aduertentes , ad res enaam pristinam factionem tempus putant S Id neum, Pr erum plurimos in socios sibi adsciuerunt, populorum animos publicae cli ritatis spetie inuertentes, perniciosum Reipubi icae regem, & peiorem in dies, ni tollatur, suturum suadent. Desuncta Maria, regnum ad Ladinaum Caroti filium pertine. r. re, qui in Italia late regnabat, non ad tyran--ἴς num, qui duo&triginta nobiles in foro trucidari fecerat. Sollicitatis itaque populis, ad μι -- Ludistimeti mittunt Regem Apul iae, hortan- τοῦ res Pannoniae regnum iure naturae sibi debitum reciperet Hungariam peteret,ipsi omni periculo liberaturi Carolus vero patentam ante oculos sertunam reuocans, miserabile satum, varia Pannonum ingenia, subornata corda,cunctatius agens, spe lactabat legatos. Coniurati tardiorem Ladirium conspicantes , eo magis in dies literis urgebant ; domum per internuncim interiecto Sacrament Paciscuntur , quicquid uterque Si phanus ipsius nomine in Pannoni, egerint, quousque regno potiatur,eum ratum, ac fi mum habiturum. Pacta condidione coni rati
374쪽
3 3 6 Rupertus Paruus Occid. Im XXXIX.
rati in dies partem Ladistii augebant. Tot nobiles hae labe coinquinarunt, ut proditorum posteri in hodiernum usque diem , ad rusticitatem redacti, luant maiorum errata. Regn- Hi quamuis clam agerent, Sigfmundum tamen latere non poterant , qui in Dalmatiastis,ia: . moram trahebat, ubi antequam in Hunga- xxxviii riam restitueretur , menses duos deuiginti mansiste dicitur. Dissimulabat omnia, ne inuidiam sibi ex re male gesti ad Nicopo. lim conflatam augeret. Strigoniensis tandem Archiepiscopi, & Canisarum ope, ac D arothi opera,qui Sclauon pra e Ia gerebat,in regnum restituitur. Regno r
Cuperato,iam annus quarius agebatur,& no.
uitatis auctores caeptis in dies multo impen sus instabant: iam gens sere uniuersa a Rege deficerat. Duorum & triginta equitum tardes , Nicopolitana clades, in inuidiam Mariae obitus, & inita post illius mortem inremperantia , qua prae licentia caelibatus stibat obnoxiius, in contemptum eum adduxerant. Cuncta in malum interpretabantur coniurati. Tempus expectabant idoneum, ut Regem caperent, caetera summa diligen-MLA.. tia parauerant. Anno tandem l oi. festoa or. Vitalis die , ex composito Regem ingens
procerum multitudo sub ossicij spetie adit,
frequenti virum corona circumuenit .
Nιcotaus etiam , & Ioannes duo sentia simi iuuenes Nicolas Garae quondam Pa-
e. latini fili j, quem ad Elisabethae Reginae lanis
daturi a Ioanne Horuato caedum diximus . facile in coniurationem descenderant, quia illum S gimundi factione caesum censerant. Vbi Re-em conuenere , de patratis ab eo facinori.
us, de Republica male gesta primo agi caeptum , oborta contentione ad conrumelias peruentum. Irritati Vltro citroque animi, mox ficto impem , veluti inter eos conuentum era Regi manus iniwiunt, hostili more confrementes capiunt, in vinculatrahunt.
Quum de praesectis custodia ageretur, 'e colas Garae fili, committendum veluti inse. stissimis decreuere. Negotium datum ultro accipiunt, in Sohles oppidum abducunt; SL
'μηδε capto,omnes aduersae factionis capita extulerunt, suscitato tumultu, proceres kL Cum numeroso equitatu urbem discummi, atavi, Lad la m Regem declarant. Redacta in is Rex radisias absentis potestatem Hungaria, patrum consulta ad eum legati in Italiam misetuntur,qui Solymundi captiuitatem,&mm- IvlRegem declaratum nunciarent. Omnia cum iam accepisset Laiustius. classem opinione celeritus parata Inde Dalmatiam comtendit , Iactam appulit, ibique honorifice excipitur, quamuis adhuc in Hungaria B denus arx , taeteraque Regis praesidia cum superioribus Hungariae partibus , quae ad Moriniam spectant, in Sigismuni fide permanerent. Iadrae substitit Ladulatis cumctatius patre, longeque consultius rem age bat , ne pari fato rueret. Utrinque in dies xv. nuncij veniebant, quid in Italia, & Hungaria gereretur, referentes. Non tam potiundae Pannoniae spe trahebatur, quam Apuliae sollicitudine remorabamr.Interca Sigismundus, qui in Sohles castelloangusto carcere
coercebatur, dies ac noctes lacrymis sertunam suam deplorabat, quiyPecui nec mori . . daretur, quae eum tantis malis eriperet. Ex suisba
ptiui Regis gemitum assiduos, Nicolai Palati. dis,
ni coniunx,Gararum fratrum mater, diu toia ηὶ Llerare non potuit, quae non modo muliebri ingenio, sed suapte natura pia erat. Infaustam Regis miserata conditionem , caepit cum liberis de liberatione verba miscere.
Vndes inquit suauissimi filii mobis accidit,
it infandi carceris praefectura ortui, aetemnam prae caeteris infamiam habeatis auid plus
obis iniuriarum mobis quam caeteras illatum
est unde plus oneras, ter pericuti in macerando Augustali,di sacrosanguine arcipiasis y Nic laus pater me ser a Maria , ιν Sigi'undo pii parentis loco semper habitus, is a Io.Horu
to caesus est, qui acerrimus Garae domus fuerat inimicus Vos cum paternis inimicιs misere coniurastra in Regem sacrosanetam, cometistis in mincula, ἐν nefarij carceris naefecturam uiauistis. Recordor equidem patrem vestrum s
pe haec dicere solitum , eoronatumsacro diade materagem , etiam si bolas comparari possit, nunPam tamen sine magno flere caedi posse. auidnam miserasperatis , fur surum carcera PrincFem maceraru Rex ipse futurus formia dabit scelus. Laudanι proditionem urannι. proditorem abominantur, st timent Regia cadis auctores praeter infamiam, et inaudita supplicia, quid sperent, non habent.LιuιιαιίμM-- Τ; pericuti est inuria pro certi perare. Desiniis te dulci ma pignora ab inito facinore distisfactionem deserue, qui quum patrem Carolum Regem . parente mestra casum nouerar , nunquam
375쪽
Carena Historica . UEXXXIX. C. II. 33
M MI quam et M aqvi oculis poterat int-ri. Sigis 1 luntatem , unde omnis mortalis potetis mundur est, qui ae patre ae domo me irasint semper optim. meritot huιut iser, s socrus ipsium ita opibus extulerum , me alter apud Pannonas Rex esse Uderetur. Regiam damittite Maiesuum, pro sua parer et ester ammam ludit. Maternis dictis victi iuuenes, grauis sima angebantur cura. Postero die pia mater delaendit in carcerem , se regi, victam lacrymis fatetur: auxilium offert, dumm doce filiorum suorum incolumitate fidere possit secura. Ad haec Sigismundus, oblata spe salutis, quam antea desiperarat, expansis brachi , , ad pedes prouolutus , ut Dei inter
nunciam agnoscit, omnia promittit, iurat;
tandem ynterutrumque in pilo reste Deum, hominumque side , iam sedus percutio. Si fmundus tiberos tuos ιn fratres adoptat, a 'μte quoque in matrem ριentissimam, s boc ι ure. iurando a mo Euicunqρ uirumfaedus evia
rit, non modo libertate eareat, metuιι omnium
compos miseriarumsed misera porca diss cetur instusta. Dextera demum utrinque data, sidus ictim est. Mater mox pro Rege liberando, commentum fingit; in Motauiam
educendum ut tutius custodiretur. E sententia omnia facta sunt , emissis in Mora uiam Sigismundus, inde in Bohemiam per
uenu ad Ciliae comitem, cuius opibus adiutus , quia lotorem eius Barbaram desponsauit n Bohemiam redix. Fuga Regis vulgata , constemati coniurati quo fugiant , non succurrit. Contra qui Regis captiuitate i Cuerant, veluti se ab inita leruitute vindie turi, reuocandum cito Sigismundum exclamant , in hostes arma sumunt. Sic omnia miscentur, extu regiae vindicta ubique sevitur. In tanta rerum penuriatione Sι- Caeterum se sponte cedere, & amicum, in
nio amem se citare, ut viribus suis data occasione uteretur. Gratum etiam sibi sore, si de perduellibus vindictam semeret.
In Pannoniam regressus Sigismundus , quamuis acceptae iniuriae animo altius ins derant, dissimulato tamen dolore, clementiam praetulit , ne externa inimici desperaturae correpti, aliqui d obstinatiis molirentur. Facta itaque securitate , in lauoniaconuentum indicit in oppido Dures D rhel. Uenit eo Stephanus Ualucida Larisui filius cuin magna equitum turma , Pariimsitorum viribusiarim Regis clementia si rus, sed spe sis talsus: cum in concilium v nisset, ex composito a nobilitate captus, ibique a lictore indicta continuo causa obtrum
catus est: vulgata nece, sumpsere arma miliares eius, ut Ducis ulciscerentur mortem, d mum circumueruentes ubi habebantur e milia , At iam fuisset cruenta pugna ceri
tum nisi e senestriis corpus in forum deturbatum , eo spectaculo milites deterruisset
in medio tumultu aduersias hos unus occi mat, G. rutis miserιἰ enemus grana arma
se suis, iacet extinctus; in eassum furaris, sate io vira, regiam haud prouocare Maiestate. Deferbuit hac voce equitum seror. Inter Stepham Ualuodae scelira hoc etiam reser tur , post Nicopolitanam cladem, quum in oris maritimis moram traheret Sigis nundus, ad Palati them Turcarum regem tabellarios miserat , clamque cum eo de filiae nupti, cum Lassistio Rege egerat, ea quidem mmditione, ut generum ad ei,iendum Pannoniae regno Sigis dum, opibus & auxiliar,
bus copijs adiuuaret. Rem per internungi indux comparato ingenti Bohemorum ci eo adducta , ut sub hac spe assiuitatis exercitu, adiectis Hungarorum auxilijs, qui oblatae, quam tantopere prophanus bassi superiores regni partes incolebant, Hunga- tus appetebat, nonnullas Icarum legi riam ingreditur, obuersari hostibus minime i nes aduersiis Si semundum inter Savum atas. Recta Budam venit, arcem recipit, Drauumque induxeriῖ, unde magna Hun- ceteraque oppida recuperat. Hoc nuncio gariae appendicibus calamitas illata est. Lassisιaus contaminu in Italiam, irritis cae-.Sumpto de Stephano supplicio , caeteri quin xuv. ptis elusus, repente adire contendit. Ante- que luas dedere pgnas. Laborauit posteaquam e Dalmatia solueret , datis ad Sigis Sigismundus prὰ extirpandis obcussine I
mundias literis . se excusauit, inuirum in Dal- annis Husimpijsertoribus, nec sine fiucha; matiam appulisse , ut diuinam eliceretv dum in Germania accidit.
RVpERTI IMPERATORIS OBITU S. Anno DLI Io.LItalia α suis desertus Rupereur, &pene i Italiae cura deposita. Domi feliciter gerensiastuisu insecta in Germaniam rediit, Rempublicam , bellum suscepit aduersus
376쪽
IO.Ep. Moguntinum , sed morte praeuentus pinas infidelitatis exigere non potuit. OP penhelmij xv. l. Iuni j in momum ineidit,&subito extinctus, Anno Sal r roSepulcias Heidelbergae , ubi aedem S. iratus land
uerat, & ubere dotauerat Prouentu , i m hoc elogio. Rupertus Dux Bauariae. Conus Rhenι Palatinus, Romanorum Re rusus, pacis η religionis amator, HInul Deo sus, 'πι pro luctitis pateretur, huιus sacrae assis, βρεσι lvj inintuior, iac cum eassisa comue Et sabetha Nor montis Sur grauia quiescit , --tafunctus Anno MCCCCX. . .
Insubris afflictus Galeati Marte Rupertus,
Italia excedens,paciI amator obit.
Alia ex Georgio Sabino. JUuber infregit Galeatius arma Roberti, Cum tulit aμxilium gentibus Arne ruis Pro quibus aduersi dHeνιmma Martis adibat, P ictor ubi Tuscos est populatus agroi. Inclyta qua doctis iacet Heideserra Cam is, In patrialem morte quieuit humo . Litteris namque apprime fauens, ijs ρομdistandis Heidelbergensem Academiam condidit, dotauit', varijsque priuilegijs exornandam curauit.
Misera res dignis est misericordia.Uel sericordia non causam , sed fortunam spectar. Scribit de eo Nider u aliquando morbo laboraret lethali,ac lacrosumpto viatico, de extrema unctione suscipienda sollicitaretur, de die in diem distulisse , quia persuasum haberet, haud posse percipi, quin con tinuo
moriendum esset. Monitus tandem eam ad corporis, animaeque salutem recipi: alacri ter accepisse, de conualuisse.
Amor Reipublicae in Ruperto Imperatore,qui populos gubemauit ut pater, tit tum exhibet elucubrandum . Je est
I. Publiea praeferre priuatis infer fabulas habe. tar. r. publica millitas necessaria : ingruibus obseruata. q. eιus et tibias. 3 O. - . priuata itilitas a publisa pendet. 3 1. Perdiacas publicae utilitatis voto Alexandrum s furtur. 32. Senatoris munur, solam publi- eam itilitatem respicere. 2. . Rex quomodo a subditis debeat exigere suffragia. . Regis ius in bona subditorum. .propter patriam est, nou patria propter
Regem 3. Dei amor erga homines quantus. 5. An omnia quae in mundosiunt, sint Imper
s. Ius Domini in seruos. s. 3 o. Reipubbcα ιnteritus ex prauatorum mi litate. a I. amore rei priuata tentatur Christus.19. ruit Carthago. io. arisia damnosa generi humano.1 L. Ouis siegerat ut pater. I .chra turdissimos increpat studentes prι-uatam tilitati. 16. Petrumsugillat. xx. tria buta exigit. natura , cum ReipublIca coms t. so. pro patria moritur. is .Reipublic nomen inane. I . 8. Amoris erga patriam exempla: Pompeii. EpaminondAE. 18. Michaelis Maur
Causeipsum occidit, ne super uiueret libemtati amo.4o. Dominum non habet. 3 1. pro patria omnia licent. 13. 18. an innocen homo tyranno trassi possit ad liberandam par am. 3 1. locus particularis in cauo dritur pro patria laboranti. 1 f. patria nomen ,
quam dulce ad persuadendum. V . mori si pro patria, gloriosa. 2o. di ilume patria deseratur; er ob solam patriamsupernam.
17.Cato an iuerit inseruitutem Pompeii. Ly. Annibaleur rideret Poenorum lac 'M. 33. Veneri solam utilitatem publicam respi
33. Alsensi Arragoni votum ad expellenda odia priuata a Senatis. 3 3 Iniuriam priuatam Princeps non vindicat.
377쪽
3 auustus seupotiar, quam publico honori
E publica utilitate verba facturus, s να- I bulam recito. Fabula namque est, in Diu publieapraeferre priuatis. Quis est hic cui minor sit & diu fuerit Respublica , quam ...tiis familiaὶ & laudabimus eum. Ludebant, Z M. illudebam adinvicem Pharbus ,&Boreas, quis eorum hominem mollibus vestitum expoliare posset qui mollibus vestiuntur in domibus Regum sitati Purpuram adorti,
pretiosam, quomodo raperent, cogitantes.
Carpit Boreas experiri sortunam ; & gelidus seca bacchans ab Arcto , ingeminat imbrem, adurit frigore, stridet mare solicitum refluentibus undis : homo vero reclusus in pallio , quasi limax sua concha implicitus; quu impexas glacies obdurat frigida barbas, ipse pallium stringit, aptatque lacertis. Sir,
dent venti urget Aquilo, Vnaque Eurus,N tusque ruunt , tolluntque per aura plantas.
Cadit homo ,& cadendo triumphat, suoque delitescit ligatus in pallio. Sic venti fatigati
reponunt , omnisque rubore sutasus flatus repente recedite Collectae fugiunt nubes, Solemque reducunt. En in arena fulgor
splendentis Olympi, suisque flammis omnia
lustrat, ignifero consistens in axe. Gaudet homo, qui contracto corpore piger, & relidus cadebat lepultus victricibus spolijs. Phaebum suspicit , &victus protinus oble-quii more caput aperit,plicum proijcit. Al. tius scandet Titan,medioque that altissimus. Orbe . Tum primum siccis homo seruoribus ustus, pallium proiicit, thoracem exuit, si buculamque deponit ; iacetque nudus
placido Phebi sub aestu. o Mundi Clarillimum lumen, quam placide vincis, & sine inanibus, vinclisque vincula nectis, exutaque corpora post tergora ducis. Huc pergite Reges , de populos discite placide d
mare superbos. Vano vexatis metu, lentoq; irrepunt agmine petnae Omnia vincit amor, me vis urit amoris. Strepunt venti l Velirasomno . hos appello dynasta phalanges) nil mo- uent; & potius populi sediunt sub puluere
eberi gazas , quam onere festis opibus velint luccurrere Regi. Spargat lumina Phabus. So. te cum nouo densae torreantur aristae. Ani-
p. dicitia matronatis ad Rempub. pertinet. 9. Iepte an peccaueraritiam imolando.
I . to an reete seipsum occiderit mos rorqueat gelidos aestus publicae utilit lis. Recurrat Publica silus. Fama insonet, posteritas plaudat; excitati subditi, calent, ardent ad publicum bonum. Qui non mortalia pectora cogis publicus amor Spargit aurum, rumpit praecordia ferro; Corpor que agresti nudat praedura palaestra. Ima ginem si non habes, mecum in Getlcmani perge. Quo in apem respiraturus prosilijt Amor Dei,postquam concepto igne, suprema se deglutivit in coena. Iterata toties ian-- x guinis emissione , expertus ardorem non minui, tegumentis abiectis, duro reclinatus in strato , frigidiorem in Monte aerem nudus captat. Sic proprios viguine madidus, exurgit tanquam dormieris,amoris crapu i tus a vino ; postquam veneficio charitatis
benefico inuisibilem Deum ostendit in carne; visibilem hominem celauit in pane; &impium Catilinae facinus pio cum iterasset exemplis, coniuratis fixis languinem propinauit. Lanienam habes sine carnifice: Expoliatur in cruce Deus; latrones adstant; &nemo potest accusari deserto. Solis trium- lv. phum do vobis in exemplum,Reges: expinliat neminem; co tamen semente , omnes nudi procumbunt. Sit hoc regnantis mysterium, ne arripias, nec manu contrectes; Impera, siuade, lauda, mulce , ut subditus
blanditijs irretitus proijciat. Qualia simi r gia verba ; de quibus suadeat adagijs 3 diuersa vocant animum , &studia in ambigua sertur . Sunt qui Principis omnia faciunt: Nam,
lbnat, depotestatesummi principis dubitare , aut distatare sacrilegῆ instar esse. Vnde non 'est, qui Principem interrogare possit, cur ita facis ' Si quis de nobis aiebat Gregorius Ep Turonensia ad Regem Francorum) . Rex.
iustitiae tramitem transcendere molaoιt , a te.
eorripi potest si ρυπὸ in excessem, quis te corria. et 3 loquimur enim, se volueris audies: si autem nolueris :1ms te damnabit Mundi d
ceris Dominus t 9 .diad ι. R hodiam, de laetu
atque omnia uae in mundo sunt, cum Oz- saris esse intelligantur i. a Zenone. c. dei
378쪽
bito non licebit 3 Licere iam DominusDeus Samueli intonui t. r.Rg. l. Hoc eru rus Refiis, qui imperaturus ast mobis: filias mestros tollet, rponet in curribus suis, facietque sibi equites ac praecursores quadrigarum searum, in confluas sibi tribunos, er centuristus, in grato. res agrorumsuorum , s messoresseretum, orfabros armorum , di curruumsuorum , Alias
quasve vestras faciet sibi inguentarias, grhearias, T panifical:agros quoque vestror, or Uneas or oliveta optima tollet, ae dabis servis suis; sed insegeres vestras, eae mmearum redires addecimabit, it det Eunuchis in famulis suis: seruos etiam vestros, y ancillas, ετ iuuenes optimos in Umor auferet, inponet
in opere suo: peges quoque vestros addecim vi. bit,vosque eriιis esserui. SI serui,cum Domi- P nus inuito seruo disponat: seruorumque ius. vi in ac necis sit in manu Domini, ut bos in manu pastoris, nec sit qui interroget, cur ita facis etiam si Dominus iniuste seruum edipoliet, vel macteticur Rex non maiori, vel
.u saltem pari iure gaudebit Non gaudebit, Quale ciuia non accipies mandat Rex Regum, &ae dominantium Dominus per prophetam sis rata Ezechielem. c. s. de haereditate populi perrum. miolentiam, eae deposse me; sed de posse n. sua haereditatem dabit filiis suis. t non disse gatur populus meus unusiqui seque de possessisne
sua. Pastor est Rex , cuius est tradere non deglubere pecus. In ςdificationem, non in destructionem re res natura pol iit : nec populus natiuitate liber carnificem elegit, sed patrem, cuius imperare ossicium esset,
non regnum, Seneca ep. po. Orbem ei in ι
ri dimone, &proteistione subi imus, non inproprietate. Nec est in iure locus, ubi subditorum bona indistincte dicantur Cailaris. Habet Fiscum, patrimonialia, quibus debet esse contentus. Quod si tyrann etiam pra, diolis subditorum inhiet,Achabi Regis pc
nam habet in exemplum. 4. Rei l o. Nec ius Regis a Samuele exaratum suffragatur , ut ciuium auferat agros , & opes eorum alte
mei . Nam ibi Samuel iniuriam pinil violentiam, tyrannidem, quam ius comm morat: licet ius dicar, nec iniuriam appellet. Quod plane cognosces, si obserues quos S muel alloquatur. Non enim tunc Reyminstituit, quod videlicet legitimum,&diuinum eius ossicium sit erga populum : sed cum populo sermonem facit, eumque do.
cet,quid ipsi a Rege ferendum, Je absque ulla violenta recusatione liberandum sit. Etenim si ad Regem Orationem habuisset doossicio Regio , nimirum proposuisset ei exemplar Regis in lege Domini descripti. Admonuisset eum, ut non multiplicet sibi
equos, non reducat populum in AEgyptum: non habeat plures uxores; quae decipiant an, mum eius , nec paret sibi. immensam vim
auri, & argenti, sed habeat exemplar Regis secum , de legat illud omnibus diebus vitae suet ut discat timere Dominum Deum seum,& custodire verbum , &caeremonias eius, qu se in lege praecepta lunt: nec eleuetur cor suum luperbiam contra fratres silos , neque declinet in dexteram , vel sinistram. Haec Samuel inculcasset Regi r nam hanc optimi Regis imaginem pinxerat Deus. Nunc autem populum alloquitur , &oE-cium populi erga Regem describit, crudelem Regis tyrannidem ius vocando ; non
quod pio Regi ea irrannide in subditos grassari liceat: sed quod subditi Regem super se
eligentes, de Dominum ipsi conserentes i re talem turannidem ferre debeant, nec lia ccat eis, violenter tesistere, sed Deo vlti nem relinquant. Populi itaque bona ins qui, quia sint omnia Regis, vox non est Regia, nec auribus sonora, ut populum habear obsequentcm. Sonet vox duIcis, de modulamine publicae utilitatis beneuolum audiatorem conciliet, quae lex esse debet suprema, uni. ait Cicero. Amabile est bonum cuique proprium , sed necessaria publica salus. Br ita
chium non semel excipiendo vulneri - . currit, ut alia membra defendat, & incolumitatem , sui etiam detrimento conquirat. Non est salus corpore , si membrum aliquod copaginem rumpat, ut tibi solumodis acquirat. Publica priuatis anteferenda bonis: quia generose amittitur, quidquid cum
Chorum commodis applicatur. Druem aiebat Cassiodorus 3 moralem nauerunt exercerseoncordiam. inter quas nullus Prauatus uariatur : qasa influitatis ambitus non habetur. V Plant mist , communisecautela custodunt,
ipse pastus alternus 68.3. Uar. α Ni gruis quin liber proprij somni dispendio aliarum uru gilaret tranquillitati , tota illarum facillim causisteriret negotio Respublica. Romanam προbem , quum adhuc Aristocratico regeretur imperio, prae caterusUruisse, de modCIMO ωιilitia.
379쪽
illa regimine magnam orbis panem insitam redegisse potestatem , historiae r
censent , quasi nunquam interituram. Mansit sane imperium hoc florentiss-mum, frequenti incremento quamdiu publica utilitas charior priuata ruit. Verum quum regnandi cupiditas, cultum odium, priuatum commodum , iuuenilia consilia irrepsere, tunc tuta ab externis hostibus ubctrix Resum, viribus, ac opibus abundans, se ipsem bellis vicit vel viiijs intestinis. Decrementi Causa non alia, quam dissolutio ciuilis harmoniae , quae mutuo vinculo membris conciliabat caput, & in commune sociabat. Res Romana moribus cum adhuc staret antiquis , qui Magistratum inter
Romanos gere ni, omnem nauabant v
ram , ut publicum a priuato secemerent commodum. Eo tempore, inquit Valerius lib. c. . animi virorum, & sceminarum vigebant in ciuitate,eorumque bonis: distatatis aestimatio inis in rebus ponderabatur: haec imperia conciliabant: haec iungebant affinitates: haec in set haec in curia: haec imira priuatos Parietes plurimum Poterant. Huic tam pneclaro proposito illa merces reddebatur, quod praemium virtutis emere non licebat, inopiaeque virorum succurrebatur illustrium. a d hominum i genere fel
cura ait Seneca est. 9o. ιn commune rerum natura μιιbantur. s.cιebat illami parens in t telam omnium: haec erat publicarum opum seeu rap essio: quid ni ego .llud locupletusimum
mortatium genus rixeiram, in quo passerem m- ωenire non posses Quia omnium cura eslet commune bonum. In medium quaerebant
caecinit Virgilius) ipsaquerellas omnia his.
α rius nullo poscente ferebat. Hanc sanctam, H in utilemque concordiam auaritia dissidit, nec timuit omne hominum genus Vari, agitare quam da calamitatibus , dum plus acquisivierit sibi. Irrupit addit Stoicus )m res optime positara uitia, in diamsi cere aliquid evιt, atquernsuum vertere, en uia serat aliena, sist in ara flumeximmenso radam aversatem intulit. Dum caeca ambitio sibi laborat acquirere, generalitatas ἰ salutem non veretur deperderi re. Potentissimus tyrannus Sistra dum p
pulum praemeret Iudaicum , conuenerunt duce Debbora omnes exceptis Rubenitis, ut
iugum cuterent. Hinc carpendo, sugilblandoque desides Debbora, inare babitat imter duos terminor , me audias sibilar gregum Dd.f. n. I s. Ubi Arrias Montanus, Rucrita deserti accusantur o cis: siquidem temporibus ducis, quibus de communis ac publicae rei saluteatitur,nusiam mel loci, vel negotii, QDelprauati
munerasexcusationem admitιι,probarine vom
tet . Interrogatione praemuntur Rubenit quod caeteris ad auxilium communiter ferendam
execuis, ficiumque facientibus, ipsi tamen perinde a ques nihil aliud, quod agerent , hab rem, an otio secure degerent , reo, que pascendis, melpotius tantemplandis arent.
Di tantur ovibus Rubenitae, sed carentura riae plausu: ipsas incrementassent diuitias, si communi insudassent utilitati spolii participatione. Sed grandi dispendio quaesierunt
propria, despexerunt communia. M.Vip- m.
ianius Agrippa laudatur merito, quod fami seliarissimus Caesari Augusto utilitati omnia subi jceret publicae , & cum ciuis esset, patrem gereret Reipublicae, iuxta illud Cla diani in Musa monitrice
Stegeratociae patrem ut interim rare mi Et omnibus fac consulas, sed non tibi. Te damna pubtita moueant, sed non tua.
Discipulos cum Cluillus delegasset, fidei
lumen ad uerius gentilitatis caliginem dissil-sbros, illique non sine fructu varia peragras ient loca , velut iactantes reuersi, nequami piritum sibi paruis te, Reuersisitseptuaginta
duo cum gaudιo iucentes , Domine etiam drimonia subiiciuntur nobis in nomiae tuo. Respondit,imὁ increpavit Dominus, In Me n lite laudere , quiaspiratussubiiciuntur vobIs.
Non quod Apostolorum doleret triumphum, de de communi hoste victoriam ,sed a prauato gaudio ait Gregorius homiL i'. in
Euch. veratas ad commune discipulos reu cat , cum eos depraedicatioru redeuntas, ae de subiectione daemonum laetantes admonet , diaeens: Nolιte gaudere super hoc. Admonentur
ergo subnectit Gregorius) disicipsi prauatam
laetitiam deponere, de communi autem, ἐν pem petua selicitate gaudere. Publicae salutis ministros dedecerat venari plausiim inanem, &uniuersalem posthabere salutem,ut sibi gloriam quaererent ambitios. Ubi utilitas praeualet publica,Rex Sc re nu est: ubi propria, tyrannus. Desicripsi et bis aiebat Thomas xiv Morus lib. 2. Utviae. quam potui merissime eius formam Rei publicin , quam ego certe non si des optimam tantum, sed suam etiam censeo, qua beat.
380쪽
s seuo iure posse Reipublica mindicare voca- malit aeterium cunctis praeserre calamitate, balum. Sι quidem alibi de publico loquenter ne teporali priuetur comodo,&careat tran-mbique commodo, prauatum curant. Eric bi situro citissime gaudio. Cecidit tunc iuxta nihilpriuati esserio publicum negotium agunt, petram Petrus , unde ut Satanas sugillatur, certe mirobique merito. Nam abba quoties quod designarus in Principem bonum
quisque est, quι nsciat, nisiquidseorsim prosp/-lcommune delereret , ut sibi uni consideret. elatsbi, quantumuis florente Republica ,semet Rei frumentariae designatus Pompeius , tamensame periturum,eostue necessisas Vet,lin Siciliam ipse , inde in Africam naui-
uui potius, quam populi, idest, almum ha- gauerat, vim magnam frumenti cum appa- -ν π-bendam rationem. bi censeat: contra lac, mbι rasset, Romam repetiturus, cum mare inse-I P omnia ommumsunt , nemo dubitat curetur mo- staretur procellis , & gubernatores se alto do, viplena sint horrea pubtica nihil quicquam committere timerent , primus nauem in priuara cuiquam defuturum. Neque enim ma- gressas, ancoram solui iustit, clamitans, n ligna rerum distributio est, neque inops, nequeice tas urgeι, ut nauigemus, non vi τι uamus. menrictis rues priisquam. Et cum nemo quic-lPlutar. m mita Pompeij. Idipsum mouit xviii quam habeat,omnes tamen diuitessunt, Nam Epaminondam Thebanorum fortissimum quid ditius esse potes, quam adempta prorsus Ducem, quum in praesto lethaliter vulnera- omni solicitudine, laeto ac tranquilio animo mi-ltus esset, secedere non mortis timore, sed r patriam. Mereὶ Non deseo ictu trepidum, non iurisd liquae ne incomodo esset phalangi , quia quaerulaflagitationemexatum, non pauperta- obesum , & corpulentum vix ternum scutem ilio metuentem non de Dorum, nepotum,ltum protegeret. Interrogauit porro an cly-
pronepotμm, abnepotum, udi quam lmeampo-lpeus saluus esset 3 Deinde an T hebani vicissesterorum seriem suorum generosi praesumunt,lsent3 quae postquam ex animi sententia com- victu esse , δν felicitate securum. Haec illaiperit: Non sinis inquit commilιtones, mit z. Respublica, quam nomen exigit Reipubli-imeae , sed metitis sistatimus initium aduenit.
Micam' cae, non quam principes agunt. Talis esta. Nunc enim vestir Epaminondas nasicitur, gittar,sed inane resonat nomen quiasis moritur. Recte itaque Lacon cuidam Publica reI niholum, meliantum nomen inane. percontanti, quare apud Spartanos gnominia
Sugillari patres ne credas , in Apostolos notarentur , infami vocabulo Rhipaspidesesin prouoco, quorum Princeps Petrus ThaborisIappellarentur, qui scutum abiecissenti quiΡ-s illa. verticem gloria exundantem construendis leas, δ' thoraces non item y respondit, au eligit tabernaculis , ibique manere deside-iniam haec sua ipsorum causa gerunt ue scutum scimina
rans. Domine bonum est,nos hἱc esse simis a-ivero communis exercitus gratia. Significansciamus hic tria tabernacula ait. i . Distere-iunicuique pluris esse faciendam commutat tunc Dominus cum Moyse,N: Eliade luainem utilitatem, quam propriam. Qui ga- apud Hierusalem morte, quaestusus sanguis leam , aut thoracem abiecit, seipsum tan- felici naufragio omnia deleret peccata , <u mmodo prodit, & exarmat : qui scutum tabernacula releraret caelestia. Petrus verolabiecit, prodit uniuersam phalangem. Est gaudio illectus praesenti, vult tabernaculumlpatria salebat Hierocles) melut alter quidam struere, minime de aliorum salute sollicitus Deus t primus maxim queparens. Quare Unde arguitur nesciste, quid diceret; quod qui nomen ei imposuit a reipsa, non temere inde disponeretur ad requicm , unde Deusipatriam nominauit, vocabulo quidem a Pa- accendere illum intenderat ad laborem .itre deducto, pronuntiato tamen sceminina Iniurius bono quod ad tres solos aristarci )lterminatione , ut ex utroque parente misediuturniorem voluptatis usuram non me-stum duobus debitum, uni conciliaret obseruit,cuius in partem relichom in Montis rad i-lquium. Lacon in bello captus,cum sub li ce loci non vo . aret Vade itaque retro Sa-Ista veniret, ac preco diceret, Laconem me tanas,non enim sapis ea quae Dei, sed ea quae ho-ldo: obturavit illi .Captiuum si quit) p minum. Si Petrus in I habore cum Domi-ldica te mendere. Suam conditionem aequo no maneat, quae cunctos homines mors de-itulit animo, patriae ignominiam serre non pasci non fugiet: si non maneat,vita insta ipotuit. Policratidas orator misi is ad Duces rata lucebit: at errore tenetur Petrus, ut regios, quum ab his interrogaretur, Vtrum