장음표시 사용
261쪽
CAR I sCRIA ANI. norum Regeni post ingentes abaetas praedas, d populataque hostiliter vicina Marchionatui loca, terrestri ac nauali clade ad internecionem deleuit, consilio manuque potissimum Vatisinis; cui etiam Brorem in uxorern Theodebertus dedit. Equo matrimonio Caroli Magni magnum genus. Magnum proinde M.Archionatus nomen , a quo tantorum progenies Regum, misse & quod e
Currit annis,nusquam interrupta' serie, Cotinuata,
mum. Hic ergo tot Principum primordia, Ne Imperatorum cunabula, non Romanorum mindo, sed dc Ieroselymorum, quorum princeps Go-ἀfidus, in Antuerpiensi Marchionatu suo,CXe citus in Asiam ducendi primitias roboraque d legit. ac in ipsa adeo urbe, Equestri tituloetiues duodecim , duodenario Apostolorum numero prouocatus,decorauit, maximae rei magna in hoc Apostolico delectu initia daturus , dum felici omine , CX una haC Vrbe secuturarum ,ictoriarum praenotionem quamdam, spe plenus e sacra vi hoc numero,ominatur; di spem,a m de misSaraimissi superarunt triumphi. Qius proinde vetet gloriari Antinviam , tot Regum Principumque parentemῖ tot Imperiorum matremΘΩ- re enim qua eueniunt origini debemus. quam si tollis, omnem secuturam seriem praescindis:
262쪽
ORIGINES ANT VER PIENSIUM. 69. Q Verb loco B j Principes,sacri humc Im- 'perh Marision tum habuerint,vel ex eo colligaS,
Mod Marchionatum urbi antetulerint. Cum .isorum domcus Flandriae Comes a mencelao i δ' Brabantiae Duce Animeviam impetrasset , nulla 'quantumuis ingens pecunia digna visa fuit , ut Marchis tu cederet. Quare cum urbem stud, litio iure Comes possideret, caruit Marahis tus titulo:&licet tenuerint Flandri Comites urbem
in annum M. CCCCIII. clim ad Brabantiae Duces rediit, Marchio tis tamen aXci usi fuerunt. C A P v T VII.
A Uue prantiq- mideri. Oppidi incrammta. ARX siue vetus mihisuo nunc loco templum II.UValburgis serotis D. Bonifac magni Germaniae Apostoli.ac si Annalibus credi.
mus, ante ann mille, non fuit inter vitumas: ipsaque structura vetustatem loquitur, cui Cumque ferendo aeuo idonea. cuius si aream desideras, metire muri qui flumine alluitur extimam partem, mille minimum passus complectitur. Haec prima urbis initia, vetera indubie,& quae
Romanam ostentant aetatem, aut hac maiorem.
sed perexiguo ambitu. Crevit deinde aiste antios mille, adiectione vicini agri i complectitur hic Ιi 3 nunc
263쪽
76 CAROLI SCRIBANI minc atoriam domum, Dominicanorum & Sororum nurarum Coenobia. auxit iterum pom
rium Henricus Dux, anno MCCI. ita iis qui protulere imperium, urbis etiam terminos propagare datur. Continetque haec nunc area D. Tirmis aedem secram, Prioratum S. Saluatoris, domum i Patrum Societatis I Sacella varia. maior tamen accessio facta stubsanne III.Braum Duce, anno MC xlv. claudit enim hic locus ambitu suo,T
pla SS.Micha elis eorri Andrea,Iacobii coenobia, locaque sacra plurima, Franciscanos, Carmelitas, Caturinos, scholas Societatis Isu , Augustinianos, Alexianos, Hosti is maius, Nonnas, Tertiarias, Alba orans, Clarissas, Annuntiatin . Iterum pro
fortuna Crestente populo & opibus termini producti, sub Carolo T. anno MDXLIII. elegans &diffusum opus, & quod in mille & sexcentos in
longitudinern passias extendatur, in latitudinem in quadraginta quatuor supra ducentos : est hic. Osrelingana domus ampla & venusta. tandem Castrum cum planitie sita ac siit anno MDLXVII.
su b Philivo II. Hispaniaritim Rege.
Iam moenia qui curiosius speculatus, facile via debit, nullis Euro ἀ tota cedere, ita e Viuo patrio marmore solide firmata, procurrentibus passim validissiuais propumaculis in mutuam tuition mutuus prospecta'tibus. Dequibus hoc audeo: certassi: hic omnium artificum ingenia, hostibus ad
264쪽
ORIGINES ANT VER PIENSI v M. Triad terrorem, ciuibus in praesidium: tanta interitidente venustate, ut dia molem bctas roburque, arbitreris omnem abesse elegantiam : hanc si intuearis, putes deesse roburi rara inhumanis mi- .stione,roboris&venust alis. Si latitudinem qum ris, patentissima est : nam & in suprema planitie, tamquam in summo vertice procurrit in pedes CX. Validum opus, &, quod magis mireris, arboribus 'perpetuis consitu iri , talia scite & ad lineam, ut nulla, conetur licet, dentem imprimat
inuidia:ita extra etiam omnem contumeliam et
gantia est. Urbis portas e selida credas rupe stare, opere omnes Dorico: ut merito dubites, elegam ti an firmitas vincar. Qised reseram Estas quae moenia ambiunt3 ingentes omnino in orbem ducta qua fluuio diffidebatur nam reliqua partem latissimum flumen tutatur Edes mira felicitate
. ad omnem negotiationem, varietatem, splendorem,ingenio plurimum in iis naturam superante, numerat Guicciussinu, tredecim millia & quimgentas oc superest etiam aedificando area: cuiussi amplitudinem metiaris, tribus minimum mitilibus locum pran ead plateas supra ducentas quas in laxissimum non raro prc, istum, &qtii cuius uis ocuris fugiat videas protensas; aedium ci Cum CuSelegatia & quae continua quasi serie ad ostentationis inuidiam aemulumque splendorem depugnent,firmatas.Nihil persimile huic
265쪽
tota, seu viatum laxitatem,& ad perpendiculum ductus , seu augustam aedium amplitudinem imtueariS: quaS non tam priuatorum quam Princiapum arbitreris usibus destinatas. Accedunt adhFstipra sex&viginti fora vario Opulantata mercatu.
Frmcnti . ciuium multitudo. ingens negotissum
TAM Varia urbis incrementa quid aliud docent Z neque producta haec ad terrorem , au .ad nudam ostentationem prosecta. Quid quod
aetate nostra cogitatum serio de nouoaugmento, Verius, de novae urbis conditu; quae uniuersam prope hanc quam videmus, ambiret immani fle-Σuῖ nec cogitatum tantum, sed initia ducta. dc progressum non infeliciter . vetuerunt tempora,& in medio cursu conatu praeseiderunt.Magnum alioqui parem ii operi architectum nacti eramuS, Gigerium Ct Schoohia i & quo merito se iactet cum quocumque Veterum. Viuere deiij t praematuὰ aetatis anno XXXIX. longiore vita dignissimus. credas tamen taculum vixisse, si quae in veteri, si quae in urbe noua, ab ingenio & manu illius, intuearis. prodigia stini: ne rantorum annorum, sed multarum aetatum Ope ra, ac non nisi a Regum aerariis.quae si propius dis culleris, dubites, audaciore ingenio, an feliciore
266쪽
ORIGINEI ANT VER PIENS IVM. 73 manu peregerit. & Cogitabat maiora. suburbia,
in quibus stipra duo aedium millia; ac inter has, Regum magis ac Principum , quam priuatorum domus longe plurimas, fissa & moenibus
claudere. Omittamus cogitationes, rem ipsam aggrediamur frequentiam aliquando, tamquam e scena aut theatro, betandam proponamuS. decumram per capita,& non nisi punctuatim, quasi persi immum verticem, aut capillum, singula. Frequentatissimos annos reperio, quinquagesimum sextum,& qui sequuntur in septuagesimum septimum. Erant urbem incolentium, supra centum millia. desumam in huius rei fidem, e veteri cod Ce anni I 68. numerum. Censa illo anno ciuium capita, in prima regione seu tribu milesten lingua nostra nominant) 623 9.in secunda 1929. in tertia 6ia . in quarta 61I2. in quinta 321 8. in sexta 8 Io. ita septima 9627. in octaua 69 3. in nona I9.in decima 7129. in undecima 723 . in dum decima II 6 . in decimatertia 82 8. capita ergo
uniuersim 89996. Haec civium. erant eodem anno Variat um hic gentium familiae, quae domicilio locum delegerant. capita in his I 4981. erant proinde Capita Io 98 I. atque haec intra nautaS, quorum ingens numeruS in navibus. Erant super
haec in suburbiis capitum so. millia, quibus ius ciuitatis, non secuS ac in urbe natis. iam peregre Κk aduen-
267쪽
aduentantes quis enumeret y lego anno CDI, XLIX. I. LIX. LXI. numerata ciuium & aliunde accedentium capita, supra CC. millia. nemo mi
rabitur, qui cogitauerit, quanti hic e varia gemee, Germani, Hispani, Lusiitani, Angli, Genuense Florentini, Mediolanenses, Lucenses, Pisani, quantique e reliquis Itali adeoque & Galliae v bibus: fine e sela Hispania, trecentas aliquando incoluisse hanc urbem semilias accepimu*poten res plerasque, & quae ingentes secum opes traherent. Quid quod stata bis de die hora, meridianare claudente diemsupra quinque hominum milli in destinatum negotiationi locum conuenire sol1tapicnumerat Giardinω CCC. aetate sua pictores , sartores I . aurifabros CXXIV. chirum
SOS CX. pistores CLXIX. omnes familiarum ductores, & arte sua magistros. Transeamus ad res ipsas. Naues non semel in flumine bis mille &qiungetas spectauimus, Cum
in anchoris posteriores starent,duas, tres etiam sis primanas, priusquam terram aut tenerent CombnuS , aut Onere se leuarent; nec erat dies, qua non quingentae minimum adnavigarent, aut enauigarent omnium generum mercibus onustae: ac uno non raro maris aestu cccc. appulisse accepimus.
Iam currus vix fidem inuenianti nulla dies non ducentos vidit vectoribus grauidos: taceo Germanica plaustra, Hanatica, Lotharingica, Gali
268쪽
ORIGINES ANT VER PIENSIUM. 7sca, quae nulla non septimana millia adaequarent, sub amico pondere gementia: taceo rusticos o ros omnis rei commeatum deportantes, qui he, domadatim, decem millia superarent: taceo in animorum laxamentum,in luxum etiam fastumque destinatas rhedas facile quiligentas. quae singula quanta fuerint,nemo non videt.
Quod si ad negotiationes ipsas, remque pecuniariam,oculos animumque reflexeris,inaiora videbis . Dixeram in Annuoia mea, quinquaginta auri milliones, annis singulis, in rerum emptionibus, ac venditionibus, in una hac urbe absumi stalitos;Corrigo. inuenio namque accuratiore disquisitione, nullo non anno e silpra recensitis, quimgentos argenti milliones, auri nimirum Centum triginta tres, & quod excurrit, in rerum emptimnibus venditionibusque erogatos. atque hoc extra Campsualem pecuniam,illam reciprocam,& tamquam adlabentis relabentisque ci eani aestu, adfluentem refluentemque stata accesssione &fuga, dum per uniuersum orbem inambulat fenerario itu redituque. hanc nulli prope numeri, arithmetica nulla expleat. Fuit hoc: eritque,ubi benignior
Finio hoc caput meliore negotia isne ingeniorum & liberalissimarum artium: quarum,in Vna hac urbe, ludi fuerunt supra C omnium stiem tiarum linguarumque vernacula domicilia. hinc
269쪽
6 CARO LI sCRIBANI plerique antequam pedem Vrbe eXtulerint, omisnium .loquuntur linguis: nec Viris hoc tanum, sed de mulieribus perfamiliare est. C A P V T IX.
Increuieta dedi, imminutionem Videamus. humana haec: summa petimus, vix media attigimus,& praecipitio locus est. Ubicumque te paullo e plano&supra hanc aream ex riS, Casum tb me. Quid quod in ipsa arena deiecta,& humili, lapsus. Irruunt fortuiti casus,aut mi imperio lasciuiam&fastum depressuri aut ab opibus, grandi populo,dissidia re in partes sectiones. Publica priuataque narro. Extrema passam a Danis Antuerpiam, ac in ignibus totam cindisse vetus
Codex testatur anno DCCCXXXVII. urbis deinde partem maXimam,
Insignem meluti cum flamma furentibus Austris incidit, una absumpsit flamma, anno MCCXXXVLs euiit eadem, tres nobilissimas depasta plateas, Nisustrari, 4 -do', MUrsrael, anno MCC
XCVI. ingens lite rursum ignis anno MCCC VI. Nanno CCCCLXI. ac ante haec, anno MCCLXIII.
Erat post haec negotiationi designata domus am-
270쪽
ORIGINES ANT VER PIENSIUM. 77pla & nobilis, & qualem nulla viderunt regna parem .valuit illa flamma.ita nihil aeternum.volvuntur fata, & tamquam imprudenti nexu tollunt
deprimuntque, ibi humilem casam, hic Regum domus: &qui steterunt caelo vertices inuidiam facturi grandini & nimbis, versi in cineres plebeio calcantur pede. Arcem huius urbis quis ignoratῖ nullum vid rat Europa validius propugnaculum. vix decem annis steterat, cum pari maXima aequata solo. A. nec multo, surrexit iterum tamquam post busta phoenix funeri stuperstes suo. Senatoriam domum,principem urbis domum, vidimus superbo stantem vertice: vidimus iacem tem ab in lenti calonum manu; eademque flama septingentas priuatorum aedes sub ingenti diu tiartini mole satiscentcs, paucis horis absumptas Quid'tot opera, quae lustrare singula singula&vr- --.bes poterani,horula euerti Vna, Vt prope Antue
piam Antuerpiae quaeramus 2 Quid querimur
mortales λ an inexspectata aggravant, & nouitas adiicit calamitatibus ponduse non hac lege intrauimus , eamdem exituri r inter peritura nascimur, Viuimus, Cadimus. Cimumser oculos, an
non quo quidque fulsit speciosius, cecidit citius' non quidquid longa saeculorum series struxit, dies unus sipargit, &dissipat ξ non, ut alia desint, domesticus aut externus hostis nullo impellente,