Institutiones practico medicae, rudimenta nosologiae et therapiae specialis complectentes ...

771쪽

chexiarum Species, plerumque dissiculter eradi- Candas , uti eSsent leucophlegmatica, hydrops, Chlorosis, Scrofula mesenterica, helminthiasis et atrophia. MEDENDI RATIO. 1525. Nemo quidem inficias ibit, in cunctis febribus gastricis Eductionem fomitis peccantis

singularem mereri respectum, ea tamen Sola omnem Curationis paginam nullatenus absolvi, quivis Sine negotio perspiciet, qui nosogeniam et cauSam proximam febrium gaStro - entericarum adtento considerat animo. - Morbosa conditio parietum tubi alimentaris continuam largitur colluviei mucosae, aut seroso - biliformis scaturiginem, quapropter illam ante omnia dissipare, vel saltem ita moderari oportet, quo criticis naturae Conatibus rato tempore tanto facilius superari possit. Quum autem et ipse status irritationis inteStinorum , aut Ventriculi, secretionisquo ab- normis nonnisi rarissime idiopathicus esse soleat, sed longe crebrius o cutis ministerio laeso per Sympathiam oboriatur, sponte liquet, qualis eSSedebeat rationalis tractationis SCOPUS.1526. Emetica, praesertim Sub initio morbi, atque descientibus, quae graviorem irritationis gradum indicarent, Signis propinata, etiam in hacce febrium gastricarum Specie praeSentiSSimum Suppeditant medicamentum , cujus emcacia non Solum in saburrae evacuatione, Sed maxime

772쪽

in salubri concussione systematis nervet, et dia-pliores eos restitutione fundatur. Si una non sun

tero licebit. Neque ab hoc eximio remedio abhorrendum , si primis morbi diebus neglectum fuerit 3 saepius enim post infructuosum catharticorum tentamen, die quinta morbi vomitum cum

emolumento citum fuisse recordamur. 4b27. Alteram evacuationiS viam Bperiunt

Purgantia, e quibus, habito Semper irritationis intestinatis respectu, seligenda erunt miti Oza, e CCo protica, seu a n lip hlogistica dicta. Eminent sales neutri, sui S magne Si Be, sal mirabile Glauberi, arcanum duplicatum, aquae Se diligenses , vel tartarus emeticu 4 in refra CladOSi, quae tenacem mucum pari tempore reSol unt, nil tenuant, incidunt. Quae ad indolem bili- formem inclinant, Saburrae, acidulis, Vel acido- dulcibus tamarindis, prunis, manna, CaSSiae Pulpa et similibus corrigitur et excutitur. - Quod Si Vero in casu delitescentis polyblenniae ipse tubus inte-Stinalis certum quemdam atoniae osserat gradum, Sennae infusum et tinctura rhei, salibus supra laudatis nupta, vel pulvis rhei cum mercurio dulci Suppetias ferunt. Lotiones Siphonis ope Supter

immiSSae, alvo reserandae Summe idoneae, internorum remediorum qualitati respondeant

oportet.

1523. Quis autem non perspiciet, nimiS generOSa et protracta catharsi in febribus gastro-

773쪽

CHABACTEBE GASTRICO. bientericis manifesta parari damna 2 - Quatenus purgantia, qua talia, Causam morbi proximam non levant, non Solum Curae perficiendae per Se Sola imparia sunt, Sed etiam suo stimulo Secretionem humorum entericorum Continuo Sollicitando semper recentem alliciunt colluviem,

atque energiam virium infringendo debilitatis ortui opitulantur. Notabilem igitur restrictionem POStulat empiricorum axioma: subi saburra, ibi

purgandum. 1529. PraemiSsa Sordium evacuatione modeSta, cutis functionem laesam restituere StudemuS te

pore lecti aequabili, potu egelido florum Sambuci , vel chamomillae per epicrasin sorbillando, atque balneis, vel lotionibus tepidis, praesertim

si cutis pertinaciter aret et urit. - Si vero CunCtis hisce adminiculis culaneum Colatorium Pervium reddi recusat, vel jam aliqua imminent debilitatis signa, vesicantium Stimulo OPUS PSt, quo cutis perspiratio provOCntur, et CharaC-teris nervosi evolutio impeditur. Ast pari tempore ab ulteriori catharsi desistendum, imo al-vO sors nimis profusae clysteribus mucilaginosis et refract*s pulveris DOWeri dosibus prospiciendum.

13 30. Reliquas indicationum paginas absolvunt potiones diluentes, refrigeranteS, I PSolventes, uti decocta hordei, althaeae, graminis cum Oxymelle, aceto, Succo limoniorum, acido tar- tartarico, nitro, terra foliata tartari, Syrupis aci-

774쪽

62 FEBRES dulis, quibus omnibus status irritationis intestinatis compescitur, ac morbosae Secretionis ubertas infringitur, abnormis qualitas emendatur. Quo magis modestia febris et phaenomena pOlyblenniae laxitatem intestinorum suspicari Sinunt,

eo magis neceSSariuS evadit u Sus remediorum Sol-VBntium amarorum, leniter roborantium, vel et aerium, quae inter taraxaCum , oiChOreum , fumariam , Saponariam, Salem ammoniaeum, pulverem Plumeri, gentianam , quassiam, Squillam, aloen nominasse sufficit. 1351. Chimacricis Galli reformatoris Brous-s ais ideis de gastro-enterite , ceu uniVerSali Omnium morborum matrice, delusi, etiam in febribus gastricis aestivis curam venaesectionibus et

hirudinibus abdomini impositis absolvi posse sibi

Credunt, aC alta voce proclamant. Ast merito

sunt irridendi et increpandi ; qui enim ad Iectum

aegrorum ephemeris et labantibus hypothesibus litant, Semper damnosam faciunt praxin. - ΗECtΘjam monet immortalis Sio II, methodo nimis antiphlogistica febres lentas nerVOSaS, languorESchronicos, hypochondriasin et phthisin pituito- Sum , calefaciente autem medendi ratione viscerum inflammationes, et febres perniciosas induci. Quare, ut periculosum vitetur medicinae tumulis tuariae bivium, potius blandioribus remediis insistendum , quibus benefica naturae molimina

ad amussim Sustinentur, ac priStinum inter SyStemata Organico aequilibrium tutissime restitui-

775쪽

tur. Limitandum tamen esse credimus Bagii vii Praeceptum : - s in nullo morborum genere tanta opus est patientia, expectatione , Cunctationeque ad bene et feliciter medendum , quanta in febribuS me sentericis α- ne nimia medici oscitantia opportunam negligat impedimenta Sanationis removendi oecasionem. 1552. Cura dysenteriae aeStivae, quae a Suh- inflammatoria irritatione membranae muCoSae inteStinorum crassorum , et maxime intestini recti dependet, Secundum praemissa principia erit suscipienda. Ab initio eccoprotica mitiora, tam 3-rindi, manna, Cremor tartari, lamenta Calida abdomini superhabita, et clysteres mucilaginosi princeps suppeditant praesidium, iisque solis haud

raro morbus abigitur. Si vero tenesmo et torminibus placatis alvi dejectiones continuant, ad lichenem istandicum , flores Chamomillae, radicem columbo, ac pulveres DoWeri Confugiendum. Stimulantia et aromatica potentiora nunquum ConduCere experti sumus, atque in casu profluvii Pertinacis, vires Conficientis, potius tonica Simplicia, adstringentia, et plenas opii dos estentare lubet. 1333. Complicationes febris gastrO - entericae Cum charaetere nervoSO, Septico, inflammatorio, vel manifesta, quae Sub earum decursu evolvitur in periodicos accessus proclivitaS, BC Variae, quae inde fluunt, an Omaliae, Speciales depOSCunt curae modificationes, quas aliis jam locis indica-

776쪽

vimus. - Ita etiam moderamen symptomatum

urgentium, diaeta et apotherapeusis e tractatibus febris catarrhosae, saburratis et biliosae facile intelliguntur.

1554. Illam tantum breviter adtigisse juvabit

febris gastro - entericae anomaliam, quae, Sub SChemate Cholerae, rapidissimo cursu jam intra unius alteriusve nycthemeri spatium aegrotantes emedio tollit. Hujus morbi exempla sporadica quidem ab omni aevo Observata fuere, rariora in Climate moderato, frequentiora in terris tropicis. Peculiarem vero adtentionem dirissima haecce labes, quae passim Ch ol era m or bu s seu Cholera orientalis dicitur nostra excitavit aetate, Varias Indiae orientalis et provinciarum limitropharum plagas mira crudelitate longe lateque depopulans. Circa annum 1817 speciatim in Bengala ad Gangis ripas omnium primo illam

exerCere cepit SaeVitiem , qua paucorum annorum intervallo milliones hominum trucidavit.' Decur Sus acutissimus, interdum paucis horis morte terminatu S, artis Operam plerumque eludit ;unica tamen auxilia, Secundum Observatorum:

Boyle, Johnson, et Corbin, relationes e

classe remediorum leniter antiphlogisticorum, refrigerantium , et antispasmodicorum essent dein promenda. Calomel et optum audaci manu adhibita, atque nonnisi in casu Summae Virium prostrationis et imminentis lethi aromatibus pe-

777쪽

netrantissimis nupta, inter cuncta reliqua remedia prioratum tenent.

Julius, Mittheilung liber die morgentandisclie Brecbrubr. Im Journal der austandisclien Literatur; und in O inodo i Annali universali di Medicina An. 1325. p. 185. XII. l324. P. 550.

4. FEBRIS VERMINOSA.

1355. Latiori in sensu quaevis febris e stimulo Vermium proficiscens, qualicunque demum loco isti hospites iniqui nidulentur, Vermino Sa Wurmfiebeo dici deberet. QuatenUS Vero Verm PS intestinates , interque eos lumbrici frequentissimi esse Solent, etiam febriS VerminOSae Conceptus Plerumque a practicis ad huncce solum limitatur

et 356. Vermes intestinales in intestinis sanis nunquam naSCuntur, Sed morboSam Semper prae- Supponunt Conditionem, quae, teStBnte eXperientia, in ab normi Secretione et Coacervatione pituitae, ni dum seminii verminosi efficiente, consistit. Nulla itaque datur febris verminosa ab Sque Colluvie mucosa, quare ho C intuitu ceu varietas se-briS ga Stro - pituitOSae QSSet Consideranda. 1b57. Si vermes mole Sua, aut reptatu intestina vehementius irritant, febriles concitari posse tur-

778쪽

bas, praesertim in Subjectis Sensilioribus, vel chronica quadam labe consectiS, nemo negabit. ECquis autem non comprehendet hancce febrem Eimpliciter irritativam, et mere Symplomaticam esse, ut jam Frid. Hoffm annus re te docuit 2 - symptoma quippe accidentale specificae illius cacotrophiae, Seu vegetationis abnormis, cujus productum ipSi vermes Sunt. Phaenomena morbOSa , quae a nonnulli S au Ctoribus febri verminosae tribuuntur , non ad febrem , sed ad morbum primitivum, cachexiam utpote helminthicam Spectant 3 perSistunt enim, etsi febrile incendium omnino exstinctum fuit. 1358. Haud raro accidit, sub decursu febrium acutarum et gravium, praesertim in catarrhOsis, ga Strico - pituitΟSis et nervosis Ioniis unum alterumve lumbricum vomitu rejici, vel per alvum secedere. HOC Ce jam phaenomenon mere accidentalem febris complicationem, vel potius epigenema efficit, quin febris primitivae character et forma mutetur, et cujus gratia febrem illico

verminoSam nunCupare velle, Bbsurdum foret.

1359. Qualiscunque jam inter vermes et febrim

vigeat relatio, Sive haec priorum essectus, Sive causa fuerit, febris utpote helminthiaseos Symp- toma , vel Contra Vermes febrilis morbi epigenema, sponte liquet neutrum horum CaSuum pyretologiam Spectare; prior enim inter morbos CacheChicos, aut ecoriticoS Suum sibi vindicat locum, alter, ceu acciden S, particularem reSpectum Non

779쪽

CHABACTEBE GASTRICO. 6 meretur , Sed singulis febrium, quibus Suboritur, Speciebus esset inserendus. Corruit tali pacto nimia illa amplitudo, quam Trinc avella, B O-

ne tu S, B OS Chius, ac vermivOmUS Buccellati febribus verminosis dicare voluerunt.

780쪽

Curtius, Animadversiones in febrem hecticam. Dresd. 1781. Fournior, Beobach iungen liber das Schleichende Oder aus- gehrende Fiebor. LeipZ. 1782. Trnlia de Hrschowitz, historia febris hecticae omnis aevi observationes continens. Vindob. 1785. Bene se id, Dissert. de origine et reditu febris hecticae. Je-nao 1795.1340. Cunctae quidem febres criticae, tamquam morbi vitae organicae, sun Ctiones reprO- ductionis plus minus e alteratas supponunt 3 modus laesionis tamen ejus generis eSSe Solet, e quo peculiariS non emergat cachexiae forma, ejusque levitatis et durationis, ut praefinitum tempuS Non egrediatur. Quamprimum vero unacum febrilibus turbis proceSSUS plaSticus adeo eminenti et Singulari, ne dicam Specifica, ratione a norma deflectit, ut determinata exsurgat Caco trophiae et

pravi habitus ε is') forma; quae etiam Summe

efficacibus conaminibus naturae extemplo discuti nequeat, Sed gradarium tantum admittat decrementum , febris hecticae, cache otio ae, Sive ea chexiae febrilis ideam concipere licet. 134i. Quemadmodum febres gastricae functi O-nES primarum viarum, nempe ossicinae digestionis,